İbn Meymūn’un Cismani Haşir ile İlgili Görüşleri ve Haşir Risalesi’nin Arap Harfleriyle Neşri
Yıl: 2020 Cilt: 61 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 245 - 314 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33227/auifd.691263 İndeks Tarihi: 05-10-2021
İbn Meymūn’un Cismani Haşir ile İlgili Görüşleri ve Haşir Risalesi’nin Arap Harfleriyle Neşri
Öz: Yahudi düşünürü İbn Meymūn, bir taraftan ahirette bedenlerin olmayacağını, sadece nefislerin manevi lezzetlere kavuşacağını savunurken diğer taraftan cismani haşri Ya-hudi iman esaslarının bir maddesi olarak sunmaktadır. Aslında o, ölülerin diriltilmesi, cennet ve cehennem gibi safhaların bu dünya üzerinde yaşanacağını, bu aşamaların sona ereceğini ve nihai safha olarak ahiret (ʿolam ha-ba) âlemine intikal edileceğini iddia etmektedir. Ona göre ahireti sadece iyiler kazanacak ve orada sadece nefisler bulunacaktır. Onun bu görüşleri Yahudi gelenek içerisinde cismani haşri reddettiği şeklinde anlaşılmış ve çok fazla tepki almıştır. Bu tepkiler karşısında İbn Meymūn, cis-mani haşir meselesini ön plana çıkarmamış, önemli olanın ise ahireti kazanmak olduğu-nu vurgulamıştır. Bu makalede, İbn Meymūn’un haşir meselesine dair görüşleri ele alınmıştır. Bu kapsamda önce onun bütün eserleri taranarak haşir düşüncesi hakkında-ki yaklaşımı tespit edilmiş, ardından bu düşünceyi müstakil olarak işlediği Haşir Risalesi değerlendirilmiştir. İlgili risalenin tarafımızca gerçekleştirilen Türkçe tercümesine yer verilmiş, son olarak da risalenin Judeo-Arabic olarak kaleme alınan orijinal metni Yosef Kafih edisyonu esas alınmak suretiyle Arap harflerine dönüştürülerek makalenin so-nunda sunulmuştur.
Anahtar Kelime: Maimonides on Bodily Resurrection: With a Transcription of His Treatise on Resurrection in Arabic Letters
Öz: The Jewish philosopher Maimonides, argues, on the one hand, that there will be no material bodies in the hereafter and only the souls will attain spiritual pleasures. On the other hand, he lists bodily resurrection as an article of Jewish principles of faith. In fact, he claims that the resurrection of the dead, heaven and hell will be experienced in this world and that these stages will come to an end and finally human beings will be transferred to the realm of the hereafter (ʿolam ha-ba). According to him, only the good will win the hereafter and only the souls will be there. Within Jewish tradition, his views were understood as a rejection of bodily resurrection and received a lot of criti-cism. In the face of these critiques, Maimonides did not emphasize the bodily resurrec-tion and rather highlighted the fact that the important goal is to attain the hereafter. In this article, first Maimonides’ views on resurrection are examined through a close read-ing of the relevant material in his oeuvre. Then his treatise on resurrection, in which he treated this idea separately, was evaluated. The article is appended with a Turkish translation of the treatise and a transcription of its original Judeo-Arabic text into Ara-bic letters based on Yosef Qafih’s edition.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akbaş, Muhsin. “Yahudi ve Hıristiyan Düşüncesinde Ölüm Sonrası Hayat ve Diriliş İnancının Dini ve Teolojik Temelleri,” Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 15 (2002), ss.37-60.
- Akdağ, Özcan ve Osman Bayder. “Din-Felsefe Uzlaştırması: İslâm Felsefesinin İbn Meymûn’a (Maimonides) Etkisi Üzerine,” İslâmî Araştırmalar 30:1 (2019), ss.182-191.
- Akyol, Aygün. “Fârâbî ve İbn Sînâ’ya Göre Meâd Meselesi,” Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9:18 (2010), ss.125-141.
- Aydın, Mehmet. “Farabi’nin Ruhun Ölümsüzlüğüne Dair Görüşü İle İlgili Bazı Yanlış Anlamalar,” İslâm İlimleri Enstitüsü Dergisi 5 (1982), ss.121-128.
- Az, Mehmet Ata. “Fârâbî’de Ruhun Ölümsüzlüğü Meselesi,” Turkish Studies 12:20 (2017), ss.85-100.
- Bashan, Eliezer ve Elinoar Bareket. “Nagid,” Encyclopaedia Judaica (EJ), c.14, ss.729-733.
- Çapku, Ahmet. İbn Sînâ, Gazzâlî ve İbn Rüşd Düşüncesinde Ahiret. İstanbul: Kayıhan Yayınları, 2015.
- Davidson, Herbert A. “Maimonides’ Putative Position as Official Head of Egyptian Jewish Community,” Hazon Nahum: Studies in Jewish Law, Thought and History Presented to Dr. Norman Lamm, ed. Yaakov Elman and Jeffrey S. Gurock (New York: Yeshiva University Press, 1997) içinde, ss.115-128.
- Davidson, Herbert A. Moses Maimonides: The Man and His Works. Oxford: Oxford University Press, 2005.
- Deniz, Gürbüz. “İbn Sina’da Ruhsal Diriliş ve Bazı İtirazlar,” Eskiyeni 29 (2014), ss.103-120.
- Durusoy, Ali. İbn Sinâ Felsefesinde İnsan ve Alemdeki Yeri. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2012.
- Erdem, Engin. “Ölüm Sonrası Hayat,” Din Felsefesi, ed. Recep Kılıç (Ankara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Yayınları, Ankara 2013) içinde, ss.436-466.
- el-Fārābī, Ebū Naṣr Muḥammed b. Muḥammed. el-Medînetü’l-Fâzıla: Tanrı Âlem İnsan. Çev. Yaşar Aydınlı. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2018.
- el-Fārābī, Ebū Naṣr Muḥammed b. Muḥammed. Es-Siyâsetü’l-Medeniyye veya Mebâdi’ül-Mevcûdât. Çev. Mehmet S. Aydın, Abdulkadir Şener ve M. Rami Ayas. İstanbul: Büyüyenay Yayınları, 2012.
- el-Fārābī, Ebū Naṣr Muḥammed b. Muḥammed. İdeal Devlet “el-Medînetü’l Fâzıla”. Çev. Ahmet Arslan. Ankara: Divan Kitap, 2011.
- el-Ġazālī, Ebū Ḥāmid Muḥammed b. Muḥammed. Filozofların Tutarsızlığı. Neşr. ve terc. Mahmut Kaya ve Hüseyin Sarıoğlu. İstanbul: Klasik Yayınları, 2005.
- Goldfeld, Lea Naomi. Moses Maimonides’ Treatise on Resurrection: An Inquiry into Its Authenticity. New York: Ktav Publishing House, 1986.
- Halkin, Abraham ve David Hartman. Crisis and Leadership: Epistles of Maimonides. New York: The Jewish Publication Society of America, 1985.
- İbn Meymūn, Mūsā. Delâletü’l-Hâirîn. Çev. Özcan Akdağ ve Osman Bayder. Kayseri: Kimlik Yayınları, 2019.
- İbn Meymūn, Mūsā. Delāletu’l-Ḥāʾirīn. Tah. Hüseyin Atay. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1974.
- İbn Meymūn, Mūsā. “Maamar be-Tḥiyat ha-Metīm,” İggerot ha-Rambam, ed. Yosef Kafih (Kudüs: Mosad Rav Kook, 1994) içinde, ss.69-101.
- İbn Meymūn, Mūsā. Mişna im Peruş Rabenu Moşe ben Meymūn. ed. Yosef Kafih, Kudüs: Mosad ha-Rav Kook, 1965.
- İbn Meymūn, Mūsā. Mishneh Torah: Sefer Hamada. Çev. Eliyahu Touger. New York: Moznaim Publishing, 2010.
- İbn Sīnā, Ebū ʿAlī el-Ḥuseyn b. ʿAbdillāh. “el-Adhaviyye fi’l-Me‘âd,” Felsefe ve Ölüm Ötesi, haz. Mahmut Kaya (İstanbul: Klasik Yayınları, 2018) içinde, ss.1-46.
- İbn Sīnā, Ebū ʿAlī el-Ḥuseyn b. ʿAbdillāh. Ahvâlu’n-Nefs. Çev. İsmail Hanoğlu. Ankara: Elis Yayınları, 2019.
- İbn Sīnā, Ebū ʿAlī el-Ḥuseyn b. ʿAbdillāh. En-Necât: Felsefenin Temel Konuları. Çev. Kübra Şenel. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, 2013.
- İbn Sīnā, Ebū ʿAlī el-Ḥuseyn b. ʿAbdillāh. Kitâbu’ş-Şifâ: Metafizik II. Çev. Ekrem Demirli ve Ömer Türker. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2005.
- Jospe, Raphael. Jewish Philosophy in the Middle Ages. Boston: Academic Studies Press, 2009.
- Küçükali, Adnan. “İbn Meymun’un Düşüncesinde Ahiret ve Ölümsüzlük,” EKEV Akademi Dergisi 10:26 (2006), ss.83-90.
- Langermann, Tzvi. “İggeret Rabbi Şmuel ben Eli be-İnyan Tḥiyat ha-Metīm,” Kovets al Yad 15 (2001), ss.39-94.
- Lerner, Ralph. “Maimonides’ ‘Treatise on Resurrection’,” History of Religions 23:2 (1983), ss.140-155.
- Lerner, Ralph. Maimonides’ Empire of Light: Popular Enlightenment in an Age of Belief. Chicago: University of Chicago Press, 2000.
- Meral, Yasin. “İbn Meymun’a Göre Yahudilikte İman Esasları,” Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 52:2 (2011), ss.243-266.
- Meral, Yasin. Yahudi Düşüncesinde İslam Algısı: İbn Meymûn (Maimonides) Örneği. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2017.
- Meral, Yasin. “Tevrat’ta Ahiret ve Diriliş İnancı Neden Zikredilmedi? Yahudi Düşünürlerin Gerekçeleri ve Kur’an’ın Tanıklığı,” İslâmî Araştırmalar Dergisi 31:1 (2020), ss.1-17.
- Özalp, Hasan. “Nefs-Mead İlişkisi Bağlamında Farabi ve İbn Sina’nın Görüşlerinin Karşılaştırılması,” Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16:1 (2012), ss.245-288.
- Özalp, Hasan. Farabi ve İbn Sina Düşüncesinde Ruh ve Ölüm Ötesi. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2014. Özdemir, Mehmet. “Muvahhidler,” Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA), c.31, ss.410-412.
- Paçacı, Mehmet. Kutsal Kitaplarda Ölümötesi. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2001.
- Peçe, Ali Haydar. “Gazzali ve İbn Rüşd'ün Diriliş Anlayışlarının Mukayesesi,” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, 2019.
- Raphael, Simcha Paull. Jewish Views of the Afterlife. Northvale, NJ: Jason Aronson, Inc., 1994.
- Rosner, Fred. Moses Maimonides’ Treatise on Resurrection. Oxford: Rowman & Littlefield Publishers, 1997.
- Silver, Daniel Jeremy. Maimonidean Criticism and the Maimonidean Controversy 1180-1240. Leiden: Brill, 1965.
- Stroumsa, Sarah. “‘True Felicity’: Paradise in the Thought of Avicenna and Maimonides,” Medieval Encounters 4:1 (1998), ss.51-77.
- Stroumsa, Sarah. “Twelfth Century Concepts of Soul and Body: The Maimonidean Controversy in Baghdad,” Self, Soul and Body in Religious Experience, ed. A. I. Baumgarten (Leiden: Brill, 1998) içinde, ss.313-334.
- Stroumsa, Sarah. Maimonides in His World: Portrait of a Mediterranean Thinker. Princeton, NJ: Princeton University Press, 2009.
- Stroumsa, Sarah. Reşito şel Pulmus ha-Rambam ba-Mizrah: İggeret ha-Haştaka al odot Tḥiyat ha-Metīm le-Yosef İbn Şimʿon. Kudüs: Mahon Ben Zvi Publishing, 1999.
- Taşpınar, İsmail. Yahudi Kaynaklarına Göre Yahudilik’te Ahiret İnancı. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Vakfı Yayınları, 2014.
- Yiğit, İsmail. “Murabıtlar”, Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA), c. 31, ss.152-155.
| APA | Meral Y (2020). İbn Meymūn’un Cismani Haşir ile İlgili Görüşleri ve Haşir Risalesi’nin Arap Harfleriyle Neşri. , 245 - 314. 10.33227/auifd.691263 |
| Chicago | Meral Yasin İbn Meymūn’un Cismani Haşir ile İlgili Görüşleri ve Haşir Risalesi’nin Arap Harfleriyle Neşri. (2020): 245 - 314. 10.33227/auifd.691263 |
| MLA | Meral Yasin İbn Meymūn’un Cismani Haşir ile İlgili Görüşleri ve Haşir Risalesi’nin Arap Harfleriyle Neşri. , 2020, ss.245 - 314. 10.33227/auifd.691263 |
| AMA | Meral Y İbn Meymūn’un Cismani Haşir ile İlgili Görüşleri ve Haşir Risalesi’nin Arap Harfleriyle Neşri. . 2020; 245 - 314. 10.33227/auifd.691263 |
| Vancouver | Meral Y İbn Meymūn’un Cismani Haşir ile İlgili Görüşleri ve Haşir Risalesi’nin Arap Harfleriyle Neşri. . 2020; 245 - 314. 10.33227/auifd.691263 |
| IEEE | Meral Y "İbn Meymūn’un Cismani Haşir ile İlgili Görüşleri ve Haşir Risalesi’nin Arap Harfleriyle Neşri." , ss.245 - 314, 2020. 10.33227/auifd.691263 |
| ISNAD | Meral, Yasin. "İbn Meymūn’un Cismani Haşir ile İlgili Görüşleri ve Haşir Risalesi’nin Arap Harfleriyle Neşri". (2020), 245-314. https://doi.org/10.33227/auifd.691263 |
| APA | Meral Y (2020). İbn Meymūn’un Cismani Haşir ile İlgili Görüşleri ve Haşir Risalesi’nin Arap Harfleriyle Neşri. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 61(2), 245 - 314. 10.33227/auifd.691263 |
| Chicago | Meral Yasin İbn Meymūn’un Cismani Haşir ile İlgili Görüşleri ve Haşir Risalesi’nin Arap Harfleriyle Neşri. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 61, no.2 (2020): 245 - 314. 10.33227/auifd.691263 |
| MLA | Meral Yasin İbn Meymūn’un Cismani Haşir ile İlgili Görüşleri ve Haşir Risalesi’nin Arap Harfleriyle Neşri. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.61, no.2, 2020, ss.245 - 314. 10.33227/auifd.691263 |
| AMA | Meral Y İbn Meymūn’un Cismani Haşir ile İlgili Görüşleri ve Haşir Risalesi’nin Arap Harfleriyle Neşri. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2020; 61(2): 245 - 314. 10.33227/auifd.691263 |
| Vancouver | Meral Y İbn Meymūn’un Cismani Haşir ile İlgili Görüşleri ve Haşir Risalesi’nin Arap Harfleriyle Neşri. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2020; 61(2): 245 - 314. 10.33227/auifd.691263 |
| IEEE | Meral Y "İbn Meymūn’un Cismani Haşir ile İlgili Görüşleri ve Haşir Risalesi’nin Arap Harfleriyle Neşri." Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 61, ss.245 - 314, 2020. 10.33227/auifd.691263 |
| ISNAD | Meral, Yasin. "İbn Meymūn’un Cismani Haşir ile İlgili Görüşleri ve Haşir Risalesi’nin Arap Harfleriyle Neşri". Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 61/2 (2020), 245-314. https://doi.org/10.33227/auifd.691263 |
