YASAMA ORGANININ BÜTÇE GÖZETİMİNİN BÜTÇE SAYDAMLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ÜZERİNE AMPİRİK BİR ANALİZ

keyifli, nazlı

YASAMA ORGANININ BÜTÇE GÖZETİMİNİN BÜTÇE SAYDAMLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ÜZERİNE AMPİRİK BİR ANALİZ

Nazlı KEYİFLİ (Gümüşhane Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Maliye Bölümü, Gümüşhane, Türkiye)

Sayıştay Dergisi

5 3

Yıl: 2021 Cilt: 32 Sayı: 120 Sayfa Aralığı: 59 - 87 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 07-10-2021

YASAMA ORGANININ BÜTÇE GÖZETİMİNİN BÜTÇE SAYDAMLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ÜZERİNE AMPİRİK BİR ANALİZ

Öz:

Kamu mali yönetimi anlayışında yaşanan değişim ve dönüşümün yansımalarındanbiri de bütçe kararlarının etkili ve verimli bir şekilde uygulamaya geçirilmesidir. Bu durumbütçe saydamlığı ile bütçenin uygulama sonuçlarına ilişkin hesap verilebilirliğin giderekönem kazanmasına neden olmuştur. Bu kapsamda yasama organının bütçe üzerindekigözetiminin ve bütçe saydamlığının sağlanmasındaki işlevinin güçlendirilmesine yönelikçabalar da tüm dünyada artmaktadır. Bu çalışmada, yasama organı tarafından bütçeninhazırlık, uygulama ve uygulama sonrası süreçlerinde gerçekleştirilen bütçe gözetimininbütçe saydamlığı üzerindeki etkisi araştırılmaktadır. Uluslararası Bütçe Ortaklığının 2012,2015, 2017 ve 2019 yıllarında yayımlanan Açık Bütçe Anketi verilerinden yararlanılarakgerçekleştirilen çalışmanın örneklemi ise bu yıllar için verilerine eksiksiz ulaşılabilengelişmekte olan 64 ülkeyi kapsamaktadır. Analizde bütçe saydamlığı endeksi bağımlı;yasama organının bütçe gözetimi, demokrasi düzeyi, kişi başına GSYİH, devletin etkinliği ve siyasi ayrışma verileri bağımsız değişken olarak kullanılmıştır. Yatay kesit ve panelveri analizleri kullanılarak yapılan analizler sonucunda yasama organının bütçe gözetimive bütçe saydamlığı arasında güçlü bir ilişkinin bulunduğu ve incelenen dönemlerde builişkinin istikrarlı şekilde sürdüğü tespit edilmiştir.

Anahtar Kelime:

THE IMPACT OF BUDGET OVERSIGHT OF THE LEGISLATURE ON BUDGET TRANSPARENCY: AN EMPIRICAL ANALYSIS ON DEVELOPING COUNTRIES

Öz:

One of the reflections of the change and transformation in the understanding of public financial management is the effective and efficient implementation of budget decisions. This situation has led to the increasing importance of budget transparency and accountability regarding the implementation results of the budget. In this context, efforts to strengthen the oversight of the legislature over the budget and its function in ensuring budget transparency are increasing all over the world. The study aims to investigate the impact of the legislative budget oversight during the preparation, implementation and post-implementation processes of the budget on budget transparency. The sample of the study, which was conducted using the Open Budget Survey data of the International Budget Partnership published in 2012, 2015, 2017, and 2019, includes 64 developing countries whose data for these years can be fully accessible. In the analysis, the budget transparency index was used a dependent variable. Data on the legislative budget oversight, level of democracy, GDP per capita, government effectiveness and political fractionalization were used as independent variables. As a result of the analysis using cross-section and panel data analysis, strong relationship was found between the legislature’s budget oversight and budget transparency, and this relationship continued consistently during the periods examined

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ağır, Hüseyin ve Kar, Muhsin (2010), Türkiye’de Elektrik Tüketimi ve Ekonomik Gelişmişlik Düzeyi İlişkisi: Yatay Kesit Analizi, Sosyoekonomi, 12(12): 149-176.
Alt, James E. ve Lassen, David (2006), Fiscal Transparency, Political Parties, and Debt in OECD Countries, European Economic Review, 50: 1403–1439.
Alt, James E.; Lassen, David ve Rose, Shanna (2005), The Causes of Fiscal Transparency: Evidence from the U.S. States, Sixth Jacques Polak Annual Research Conference, Washington, DC: International Monetary Fund.
Andreula, Nicoló ve Chong, Alberto (2015), Do Good Institutions Improve Fiscal Transparency?, Economics of Governance, 17(3): 241–263.
Atiyas, İzak ve Sayın, Şerif (2000), Devletin Mali ve Performans Saydamlığı, İçinde İzak Atiyas ve Şerif Sayın (Ed.), Kamu Maliyesinde Saydamlık. İstanbul: Acar Matbaacılık.
Bastida, Francisco ve Benito, Bernardino (2007), Central Government Budget Practices and Transparency: An International Comparison, Public Administration, 85(3): 667–716.
Bellver, Ana ve Kaufmann, Daniel (2005), Transparency: Initial empirics and policy applications, Policy Research Working Paper, World Bank.
Benito, Bernardino ve Bastida, Francisco (2009), Budget Transparency, Fiscal Performance, and Political Turnout: An International Approach, Public Administration Review, 69(3): 403– 417.
Blanchard, Christopher M. (2014). Qatar: Background and U.S. Relations. Washington, DC.
Cameroon Budget Inquirer (2013), Why Budget Transparency, http://cameroon. openspending.org (Erişim: 20.01.2021).
Cansız, Harun (2000), Kamu Mali Yönetiminde Saydamlık, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1): 267–281.
Chohan, Usman W. (2017), Ex-Ante or Ex-Post? Oversight and Parliamentary Budget Offices, Discussion Paper Series: The Art and Science of Legislative Budget Offices.
Cuellar, Enrique Roberto (1998), A Comparative Analysis of Legislative Budget Oversight: Performance-Based Budgeting in the American States, The University of Texas at Austin.
Dikmen, Süleyman ve Çiçek, Hüseyin Güçlü (2019), Yasama Organının Bütçe Gözetimi İşlevi ve Mali Saydamlık Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Bir Analizi, Siyasal: Journal of Political Sciences 28(2), 181-205.
Dikmen, Süleyman (2019), Bütçe Gözetimi Açısından Bağımsız Mali Kurumların Bütçe Sürecindeki Rolü, Sayıştay Dergisi, 115, 55-81.
Dolan, Alissa M. vd. (2014), Congressional Oversight Manual, CRS Report for Congress.
Dülger, Cumhur (2007), Türkiye’de Bütçe Saydamlığı ve Bütçe Saydamlığı Algılama Düzeyinin Ölçülmesi, Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Egeli, Haluk ve Özen, Ahmet (2017), Bütçe Politikası, KitapAna Basım Yayım Dağıtım, İzmir.
Friedberg, Chen ve Hazan, Reuven, Y. (2012), Legislative Oversight. Comparative Assessments of Parliament (CAP) Note.
Harrison, Teresa M. ve Sayogo, Djoko S. (2014), Transparency, Participation, and Accountability Practices in Open Government: A Comparative Study, Government Information Quarterly, 31(4): 513–525.
Heald, David (2003), Fiscal Transparency: Concepts, Measurement and UK Practice, Public Administration, 81(4), 723-759.
House of Commons (2017), Financial Scrutiny Uncovered A Guide for Members by the Committee Office Scrutiny Unit (3. Ed.).
Hu, Qiuxian; Zhang, Leibao; Zhang, Wenyu ve Zhang, Shuai (2020), Empirical Study on the Evaluation Model of Public Satisfaction With Local Government Budget Transparency: A Case From China, SAGE Open, April-June, 1-15.
International Budget Partnership (IBP) (2019), Guide to the Open Budget Questionnaire: An Explanation of the Questions and the Response Options, Washington. https://www. internationalbudget.org/wp-content/uploads/open-budget-survey-2019-guideand-questionnaire-english.pdf (Erişim: 01.01.2021).
Kayalıdere, Gül ve Mastar Özcan, Pelin (2014), Bütçe Saydamlığı ve Ekonomik Özgürlüğün Yolsuzluk Üzerindeki Etkisi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(2): 219-234.
Kıral, Halis ve Akdemir, Tekin (2019), Bütçe Hakkı Kapsamında Türkiye’de Ödenek Aktarmalarının Değerlendirilmesi, Sayıştay Dergisi, 112: 107-135.
Koçdemir, Mehmet ve Yılmaz, Hakkı Hakan (2020), Kamu Mali Yönetiminde Bütçe Saydamlığı ve Yolsuzluk İlişkisi: Açık Bütçe Endeksi ve Yolsuzluk Algılama Endeksi Üzerinden Bir Analiz, Sayıştay Dergisi, 33 (118): 71-99.
Kopits, George ve Craig, Jon (1998), Transparency in Government Operations, IMF, Washington DC.
Köse, H. Ömer (2012), Küresel Krizle Mücadelede Denetimin Önemi ve Yüksek Denetim Kurumlarının Rolü, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(3): 93-108.
Köse, H. Ömer (2020), Yüksek Denetim Kurumlarının Yargısal İşlevleri ve INTOSAI Standartlarında Yargının Temel İlkeleri, Sayıştay Dergisi, 32(117):9-38.
Krafchik, Warren ve Wehner, Joachim (2004), Legislatures and Budget Oversight: Best Practices, The Kazakhstan Revenue Watch Open Forum, Almaty, Kazakhstan.
Lienert, Ian ve Jung, Moo-Kyung (2004), “The Legal Framework for Budget Systems an International Comparison”, OECD Journal on Budgeting, 4(3).
Lienert, Ian (2005), Who Controls The Budget: The Legislature or the Executive? IMF Working Paper, 5(115).
Martin, Shane (2013), Parliamentary Questions. Comparative Assessments of Parliament (CAP) Note.
Mikesell, John L. (2010), Fiscal Administration: Analysis and Applications for the Public Sector, 8. Edition, Cengage Learning, Boston.
OECD (2002), OECD Best Practices for Budget Transparency, Paris.
OECD (2014), OECD Principles of Budgetary Governance, Paris, https://www.oecd.org/gov/ budgeting/Draft-Principles-Budgetary- Governance.pdf (Erişim Tarihi: 20.02.2020)
OECD (2017), Budget Transparency Toolkit, with Practical Steps for Supporting Openness, Integrity and Accountability in Public Financial Management.
Pelizzo, Riccardo ve Stapenhurst, Rick (2004), Tools for Legislative Oversight: An Empirical Investigation, Policy Research Working Paper, No:3388. Washington DC.
Pelizzo, Riccardo ve Rick Stapenhurst (2014), Government Accountability and Legislative Oversight, Routledge, New York.
Rios, Ana-Maria, Bastida, Francisco ve Benito, Bernardino (2015), Risks and Benefits of Legislative Budgetary Oversight, Administration & Society, 50(6): 856-883.
Rios, Ana-Maria, Bastida, Francisco ve Benito, Bernardino (2016), Budget Transparency and Legislative Budgetary Oversight: An International Approach, American Review of Public Administration, 46(5): 546–568.
Rosendorff, B. Peter ve Vreeland, James Raymond (2006), Democracy and Data Dissemination: The Effect of Political Regime on Transparency, New York University&Yale University.
Santiso, Carlos (2005), Budget Institutions and Fiscal Responsibility: Parliaments and the Political Economy of the Budget Process in Latin America, World Bank Institute, Washington, D.C.
Stapenhurst, Rick, Pelizo, Riccardo, Olson, David M. ve von Trapp, Lisa (2008), Legislative Oversight and Budgeting: A World Perspective, WBI Development Studies, Washington, DC: World Bank.
Studenmund, A.H. (1992), Using Econometrics: A Practical Guide, Second Edition, New York: Harper Collins Publishers
Wehner, Joachim (2005), Legislative Arrangements for Financial Scrutiny: Explaining Crossnational Variation. İçinde R. Pelizzo, R. Stapenhurst, ve D. Olson (Ed.), The Role of Parliaments in the Budget Process.
Wehner, Joachim (2006), Assessing the Power of the Purse: An Index of Legislative Budget Institutions, Political Studies, 54: 767–785.
Wehner, Joachim (2006b), “Effective Financial Scrutiny”, R. Stapenhurst, N. Johnston ve R. Pelizzo (Ed.), The Role of Parliament in Curbing Corruption içinde, Washington, DC: The World Bank, 81-92.
Wehner, Joachim (2007) Budget Reform and Legislative Control in Sweden, Journal of European Public Policy, 14(2): 313-332.
Wehner, Joachim (2010), Legislatures and the Budget Process The Myth of Fiscal Control, Hampshire: Palgrave Macmillan Publishers.
Wehner, Joachim ve Byanyima, Winnie (2004), Parliament, the Budget and Gender, France: Inter-Parliamentary Union (IPU), United Nations Development Programme (UNDP), United Nations Fund for Women (UNIFEM), World Bank Institute.
Wehner, Joachim ve Renzio, Paolo de (2013), Citizens, Legislators, and Executive Disclosure: The political Determinants of Fiscal Transparency, World Development, 41(1): 96– 108.
West, William F. ve Cooper, John (1989), Legislative Influence v. Presidential Dominance: Competing Models of Bureaucratic Control, Political Science Quarterly, 104(4), 581–606.
Wooldridge, Jeffrey M. (2001), Econometric Analysis of Cross Section and Panal Data, The MIT Press, Cambridge, London
Yamamoto, Hironori (2007), Tools for Parliamentary Oversight: A Comparative Study of 88 National Parliaments, Geneva, Switzerland: Inter-Parliamentary Union.

APA	keyifli n (2021). YASAMA ORGANININ BÜTÇE GÖZETİMİNİN BÜTÇE SAYDAMLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ÜZERİNE AMPİRİK BİR ANALİZ. , 59 - 87.
Chicago	keyifli nazlı YASAMA ORGANININ BÜTÇE GÖZETİMİNİN BÜTÇE SAYDAMLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ÜZERİNE AMPİRİK BİR ANALİZ. (2021): 59 - 87.
MLA	keyifli nazlı YASAMA ORGANININ BÜTÇE GÖZETİMİNİN BÜTÇE SAYDAMLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ÜZERİNE AMPİRİK BİR ANALİZ. , 2021, ss.59 - 87.
AMA	keyifli n YASAMA ORGANININ BÜTÇE GÖZETİMİNİN BÜTÇE SAYDAMLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ÜZERİNE AMPİRİK BİR ANALİZ. . 2021; 59 - 87.
Vancouver	keyifli n YASAMA ORGANININ BÜTÇE GÖZETİMİNİN BÜTÇE SAYDAMLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ÜZERİNE AMPİRİK BİR ANALİZ. . 2021; 59 - 87.
IEEE	keyifli n "YASAMA ORGANININ BÜTÇE GÖZETİMİNİN BÜTÇE SAYDAMLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ÜZERİNE AMPİRİK BİR ANALİZ." , ss.59 - 87, 2021.
ISNAD	keyifli, nazlı. "YASAMA ORGANININ BÜTÇE GÖZETİMİNİN BÜTÇE SAYDAMLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ÜZERİNE AMPİRİK BİR ANALİZ". (2021), 59-87.

APA	keyifli n (2021). YASAMA ORGANININ BÜTÇE GÖZETİMİNİN BÜTÇE SAYDAMLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ÜZERİNE AMPİRİK BİR ANALİZ. Sayıştay Dergisi, 32(120), 59 - 87.
Chicago	keyifli nazlı YASAMA ORGANININ BÜTÇE GÖZETİMİNİN BÜTÇE SAYDAMLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ÜZERİNE AMPİRİK BİR ANALİZ. Sayıştay Dergisi 32, no.120 (2021): 59 - 87.
MLA	keyifli nazlı YASAMA ORGANININ BÜTÇE GÖZETİMİNİN BÜTÇE SAYDAMLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ÜZERİNE AMPİRİK BİR ANALİZ. Sayıştay Dergisi, vol.32, no.120, 2021, ss.59 - 87.
AMA	keyifli n YASAMA ORGANININ BÜTÇE GÖZETİMİNİN BÜTÇE SAYDAMLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ÜZERİNE AMPİRİK BİR ANALİZ. Sayıştay Dergisi. 2021; 32(120): 59 - 87.
Vancouver	keyifli n YASAMA ORGANININ BÜTÇE GÖZETİMİNİN BÜTÇE SAYDAMLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ÜZERİNE AMPİRİK BİR ANALİZ. Sayıştay Dergisi. 2021; 32(120): 59 - 87.
IEEE	keyifli n "YASAMA ORGANININ BÜTÇE GÖZETİMİNİN BÜTÇE SAYDAMLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ÜZERİNE AMPİRİK BİR ANALİZ." Sayıştay Dergisi, 32, ss.59 - 87, 2021.
ISNAD	keyifli, nazlı. "YASAMA ORGANININ BÜTÇE GÖZETİMİNİN BÜTÇE SAYDAMLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ÜZERİNE AMPİRİK BİR ANALİZ". Sayıştay Dergisi 32/120 (2021), 59-87.