Bağlamada çırpma tekniğinin başlangıç seviyesi öğretimi için bir tasarım: Eylem araştırması

Yıl: 2021 Cilt: 8 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 157 - 181 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30900/kafkasegt.956570 İndeks Tarihi: 29-07-2022

Bağlamada çırpma tekniğinin başlangıç seviyesi öğretimi için bir tasarım: Eylem araştırması

Öz:
Sahip olduğu çok sayıdaki teknik ile bağlamanın çalıcısına oldukça zengin imkanlar sunabildiği görülür. Bu teknikler arasında çırpma tekniği, mızraplı ya da mızrapsız birçok geleneksel çalım stili içinde yaygın olarak kullanılan tremolo becerisine dayalı önemli bir tekniktir. Temelde alttan ve üstten olmak üzere iki çeşidi bulunan bu tekniğin bireysel ve yöresel üsluplar çerçevesindeki yaygın kullanımı oldukça dikkat çekicidir. Bu çalışmaya konu olan alttan çırpma tekniği (zeybek çırpması) ise zeybeklerin yanı sıra, Konya, çırpmalı Teke gibi yöresel stillerde, bazı deyişler ile bireysel üslup karakteristiği gösteren icralarda sıklıkla kullanılır. Araştırma, bu tekniğin öğretiminde işe koşulabilecek işlevsel bir ders planı yaratmayı hedefler. Nitel araştırma yöntemlerinden eylem araştırması deseninde şekillen araştırmanın belirlenen hedefi doğrultusunda, veriler, Güzel Sanatlar Liselerinde görev yapmakta olan katılımcı öğretmen ve öğrencilerden; görüşme, video kayıt teknikleriyle ve araştırmacı tarafından tutulan günlük, gözlem notları, katılımcı gözlem saha notları, davranış kontrol çizelgeleri gibi diğer nitel veri toplama teknikleri ile toplanarak elde edilmiştir. Eylem araştırmasının sarmal döngüsünün doğası gereği analiz ve veri toplama süreci art arda ve birbirini çok sayıda tekrarlar şekilde gerçekleştirilmiş, oluşturulan her bir ders planı taslağı erişilen yeni verilerle revize edilmiş, ikinci uygulama dersi sonrasında son hali verilen taslak, temalandırılan paydaş görüşleri aracılığıyla değerlendirilmiştir. Sonuçta, aksak zaman üzerinde temellendirilmiş, aşamalandırılmış ve yaratım süreci detaylıca okuyucuya aktarılmış bir ders planı ilgilere sunulmuştur. Bloom'un psikomotor alan taksonomisine dayalı hazırlanan ders planı, çeşitli işitsel-görsel kaynak önerileri, amaca uygun hazırlanmış egzersizler ve metronom önerileri ile desteklenmiştir.
Anahtar Kelime: Bağlama ders planı eylem araştırması çırpma tekniği

A design for beginner level teaching of çırpma technique in baglama: An action research

Öz:
It is seen that the baglama can offer rich possibilities to the player with its many techniques. Among the aforementioned techniques, the çırpma technique is an important technique which is widely used in many traditional playing styles with or without a plectrum. The widespread use of this technique, which basically has two types, from the bottom and the top, within the framework of individual and local styles is quite remarkable. The technique of whisking from the bottom (zeybek çırpması), which is the subject of this study, is frequently used in local styles such as Konya, çırpmalı Teke, and in performances that show individual stylistic characteristics, as well as zeybeks. The research aims to create a functional lesson plan that can be used in teaching this technique. In line with this goal of the research, which is shaped in an action research pattern, one of the qualitative research methods, interviewing, video recording techniques and other qualitative data collection techniques such as diary, observation, participant observation field notes, behavior control charts were collected from the participant teachers and students working in Fine Arts High Schools. Due to the nature of the spiral cycle of action research, the analysis and data collection process was carried out repeatedly and repeatedly, each lesson plan draft was revised with the new data accessed, and the final draft was evaluated through thematic stakeholder opinions. As a result, a lesson plan based on Bloom's psychomotor domain taxonomy, based on lapsed time, staged, the creation process was explained to the reader in detail, and supported by purposeful exercises and metronome suggestions, was presented to the attention. In addition, it has been seen that the technique can be taught on the basis of punctuated time as well as two-time structures, and the teaching style based on the technique can give more positive results than the work-oriented technical teaching.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aksoy, D. (2003). Eylem araştırması: Eğitimsel uygulamaları iyileştirme ve değiştirmede kullanılacak bir yöntem. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 36(36), 474-489.
  • Alan, B., Sarıyev, H. ve Odabaşı, H. F. (2021). Bireysel araştırmada eleştirel arkadaşlık. Journal of Qualitative Research in Education, 25, 325-343. doi: 10.14689/enad.25.14
  • Algı, S. (2006). Üniversitelerimizin eğitim fakültelerine bağlı müzik eğitimi ana bilim dallarında bağlamada yöresel tezene tavırlarının kullanım durumlarına yönelik bir çalışma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Aykurt, H. ve Börekçi, A. (2020). Mesleki müzik eğitimi veren kurumlarda eser temelli bozuk düzeni bağlama öğretimi için bir repertuvar modeli önerisi. Eurasian Journal of Music And Dance, (17), 191-213. doi: 10.31722/ejmd.844849
  • Ayşan, K. (1999). Türkiye'de müzik öğretmeni yetiştiren kurumlarda bağlama eğitimi ve sorunları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
  • Ayyıldız, S. (2020). Üslup, Tavır Kavramları ve İcra Teknikleri Çerçevesinde Türk Halk Müziğinde Süslemeler. İdil Dergisi, 72, doi: 10.7816/idil-09-72-09
  • Başbuğ, Ç. (2020). Bağlama metotlarında/kitaplarında görülen farklı terim ve simgelerin bağlama eğitiminde kullanılma durumları. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
  • Beyhan, A. (2013). Eğitim örgütlerinde eylem araştırması. Journal of Computer and Education Research, 1(2) , 65-89.
  • Coşkun, K. (1984, Mayıs). Bağlama ailesinin müzik eğitiminde kullanılması. 1. Ulusal Müzik Bilimleri Sempozyumu, İzmir.
  • Çevik, M. (2016). Dilden tele Türkiye’yi “bir”leştiren ses: Yurttan Sesler. Uluslararası Türk Dili Edebiyat ve Çeviri Dergisi, 61, 56-59.
  • Demir, Ö. (2020, Şubat 16). Ferayi zeybeği. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=i9nOaLCV4NY&ab_channel=%C3%96zkanDemir
  • Demir, M. (2017). Gelenek ve modernite bağlamında bir halk müziği topluluğu olarak yurttan sesler. Turkish Studies, 12(21), 207-224.
  • Demirezer, H. (2013). Adını sevdiğim Avşar Beyleri. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=Ras-PifwqqM&ab_channel=HocaDemirezer
  • Demirkaya, E. (2015). Müzik eğitimi ana bilim dallarında bireysel çalgı bağlama derslerinde Konya tavrının öğretilme durumu. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
  • Ekici, S. (2012). Bağlama eğitimi yöntem ve teknikler. Ankara: Yurt renkleri.
  • Ekim, G. (2019). Geçmişten günümüze bağlama ile ilgili, resmi icra ve eğitim kurumundaki uygulamalar çerçevesinde bir değerlendirme. Journal of Turkish Studies 14(4), 2235-2241. doi:10.29228/TurkishStudies.22505
  • Gerekten, S. E. (2020). Bağlamada/Sazda misket düzeni için egzersiz ve etütlere dayalı öğretim modeli önerisi ve öğrenci başarısına etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
  • Gerekten, S. E., Özdek, A. (2020). Türkiye’de mesleki müzik eğitimi kurumlarında bağlama derslerinde misket düzeni öğretiminin akademisyen görüşleri aracılığıyla betimlenmesi. Eurasian Journal of Music and Dance, (16), 325-350.
  • Güldaş, T. (2012). Bağlama metodu / etüdler - pozisyonlar- tavırlar. İzmir: Ünal.
  • Güneş, İ. (2017). 2000-2015 yılları arasında yayınlanmış bağlama metotlarının lisans düzeyinde bağlama öğretimine uygunluğunun incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
  • Güngör, N. (2017). Güzel sanatlar liseleri başlangıç düzeyi bağlama öğretimine yönelik öğretim elemanı görüşlerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ömer Halisdemir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
  • Gürgür, H. (2016). Eylem Araştırması. A. Saban ve A. Ersoy (Edts), Eğitimde Nitel Araştırma Yöntemleri içinde (ss. 2-50). Ankara: Anı Yay.
  • Hakalmaz, O. (1992). Ege bölgesi ağır zeybekleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
  • Haşhaş, S. (2017). Bağlama icrasında geleneksellik ve yenilikçilik konuları üzerine genel bir değerlendirme. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, (3)1, 87-96.
  • Hensen, K. T. (1996). Handbook of Research on teacher education. J. Sikula (Edt.), Teachers as Researchers içinde (ss.53-56). New York: Macmillan.
  • Huzen. (2014). Portakal Zeybeği Portakalım Tekerlendi Musa Eroğlu ve Arif Sağ TRT. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=xzQy1uDlzKU&ab_channel=Huzen
  • İkiz, F. (2010). İstanbul'da yaygın eğitimde görülen bağlama öğretim problemleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • İnan, A . (2011). Eylem araştırması: Eğitimde değişimin yaratılmasında öğretmenin gücü. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 481-486.
  • İnanıcı, M. K. ve Sağer, T. (2020). Silifke tezene tavrının öğretimine yönelik alıştırmaların öğrencilerin Silifke tezene tavrını ve Silifke türkülerini bağlamada seslendirme düzeyine etkisinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 1254-1273. doi: 10.17679/inuefd.769655
  • İpek, Y. (2015). Ötme bülbül zeybeği. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=yJib4epuBY&ab_channel=Y%C4%B1lmaz%C4%B0pek-Topic
  • Johnson, A. P. (2015). Eylem Araştırması El Kitabı. (Çev. Y. Uzuner ve M. Ö. Anay), Ankara: Anı Yay.
  • Kalan Müzik (2016). Coşkun Güla Trakya Karşılaması Bağlamada Tezene Tavırları 2000 Kalan Müzik. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=RTbJ8ueFxWM&ab_channel=KalanM%C3%BCzik
  • Karatay, M., Taş, M. (2021). Eylem araştırmasının eğitim alanında kullanımı ve önemi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(38), 5545-5568. doi: 10.26466/opus.736788
  • Kaya, G. E. (2005). Bağlama metodu. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
  • Kılıç, A. ve Seven S. (2011). Konu alanı ders kitabı inceleme. Ankara: Pegem.
  • Koç, A. (2000). Bağlama eğitiminde görülen problemler ve bunların çözüm yolları. (Yayımlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Kurubaş, B. (2015). Mesleki müzik eğitimi veren kurumlarda yöresel bağlama tavırlarının öğretimine yönelik değerlendirmeler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
  • Mavuş, M. (2020). Mehmet Turgut Adını sevdiğim Avşar Beyleri Burdur Denizli. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=86OlHoVQSUk&ab_channel=MuhammedMAVU%C5% 9E
  • Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. S. Turan), Ankara: Nobel.
  • Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1984). Qualitative data analysis: A sourcebook of new methods. California: Sage.
  • Mills, G. E. (2011). Action research: A guide for thrteacher researcher. Boston: Pearson.
  • Oral, M. (2010). Bağlamada belli başlı yöresel tavırların icrasında bozuk düzen ile bağlama düzeni arası transpozisyonda oluşan duyum farklılıkları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Özdek, A. (2005). Bağlamanın ilköğretim ikinci kademe sınıflarındaki müzik eğitiminde kullanımına yönelik bir çalışma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Özdemir, M. A. (2012, Nisan). Bağlamanın eğitim öğretim sürecinde kullanılabilecek materyallerin geliştirilmesi. I. Uluslararası İTÜ TDMK Nida Tüfekçi Uluslararası Bağlama Sempozyumu, İstanbul.
  • Özdemir, M. A. (2016). Bağlamanın güzel sanatlar liselerinde açmazı. Opus Klasik Müzik Dergisi, (24), 56-57.
  • Özdemir, M. A. (2020). Bağlama eğitiminde sağ el teknikleri ile ilgili matematiksel bir yöntem önerisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(106), 36-46. doi.org/10.29228/ASOS.43823
  • Öztürk, O. M. (2002). Anadolu yerel müziklerinde geleneksel icranın vazgeçilmez unsurlarından biri olarak tavır kavramı üzerine. ODTÜ THBT Yayın Organı Halk Bilimi Dergisi (17), 15.
  • Öztürk, O. M. (2006). Zeybek kültürü ve müziği. İstanbul: Pa
  • Öztürk, O. M. (2012). Geleneksel bağlama icrasının gelişiminde üstatlık kültürünün rolü ve belirleyiciliği. I. Uluslararası İTÜ TDMK Nida Tüfekçi Uluslararası Bağlama Sempozyumu, İstanbul.
  • Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods.Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Piggot-Irvine, E. (2006). Sustaining excellence in experienced principals? Critique of a proffessional learning community approach. International Electronic Journal for Leadership in Learning, 10(16), 56-75.
  • Schmuck, R. A. (1997). Practicalaction research for change. Arlington Heights. IL: IRI/Skylight Training and Publishing.
  • Seferoğlu, S. S. (2006). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Pegem.
  • Sözen, İ. (2002). Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri'nde bağlama eğitimi ve çoksesli yapılanma çalışmalarının bu sürece yansımaları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
  • Şen, S. (2019). Güzel sanatlar liselerinde bağlama eğitimi ve öğretiminde karşılaşılan problemler ve çözüm önerileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
  • Şen, Y. (1998). Türk Müziği eğitiminde bağlamanın yeri ve önemi. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Basımevi.
  • Tarım, C. (2008). Milli Eğitim Bakanlığı Anadolu Güzel Sanatlar Liselerinde bağlama eğitimi ile ilgili alıştırmalar ve etütler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Taşlıoğlu, H. (2019). Burdur mahalli sanatçılar. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=- WaTVsx8r7A&ab_channel=HakanTa%C5%9Fl%C4%B1o%C4%9Flu
  • Tezcan, Ö., Ada, S. ve Baysal, Z. (2016). Eğitim alanında eylem araştırmaları. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (32), 133-148.
  • Tunç, A. Z. (2009). Köy Enstitüleri’nde sanat eğitimi ve dönemin yöneticilerinin sanata yaklaşımları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 30-34.
  • Üçyıldız, N. (2020). Yüksek odalarda mangal kömürü. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=o7nqQWSHFJA&ab_channel=Nevzat%C3%9C%C3%A7 y%C4%B1ld%C4%B1z
  • Yaşar, S. (2011). Temel bağlama öğretiminde kullanılmakta olan ve önerilen tezene tekniğinin öğrencilerin bağlama çalma becerilerine etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi). Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
  • Yaşar, S. (2015). Bağlama eğitiminde zeybek tezene tekniğinin temel öğretimine ilişkin bir çalışma. İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi Akademik Bakış Dergisi, 2015(50).
  • Yener, S. (1991). Bağlama öğretim metodu II. Trabzon: Karadeniz.
  • Yıldırım, N. ve Özmen, B. (2012). Video paylaşım sitelerinin eğitsel amaçlı kullanımı. Education Sciences, 7(1) , 288-295.
  • Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
  • Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
  • Yılmaz, A. (1998). İlk Köy Enstitülü. İstanbul: Görkem.
  • Yılmaz, Ö. (2015). Makam, çok seslilik ve yöresel tavırlar kapsamında bağlamada düzenler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar
APA GEREKTEN S (2021). Bağlamada çırpma tekniğinin başlangıç seviyesi öğretimi için bir tasarım: Eylem araştırması. , 157 - 181. 10.30900/kafkasegt.956570
Chicago GEREKTEN Sami Emrah Bağlamada çırpma tekniğinin başlangıç seviyesi öğretimi için bir tasarım: Eylem araştırması. (2021): 157 - 181. 10.30900/kafkasegt.956570
MLA GEREKTEN Sami Emrah Bağlamada çırpma tekniğinin başlangıç seviyesi öğretimi için bir tasarım: Eylem araştırması. , 2021, ss.157 - 181. 10.30900/kafkasegt.956570
AMA GEREKTEN S Bağlamada çırpma tekniğinin başlangıç seviyesi öğretimi için bir tasarım: Eylem araştırması. . 2021; 157 - 181. 10.30900/kafkasegt.956570
Vancouver GEREKTEN S Bağlamada çırpma tekniğinin başlangıç seviyesi öğretimi için bir tasarım: Eylem araştırması. . 2021; 157 - 181. 10.30900/kafkasegt.956570
IEEE GEREKTEN S "Bağlamada çırpma tekniğinin başlangıç seviyesi öğretimi için bir tasarım: Eylem araştırması." , ss.157 - 181, 2021. 10.30900/kafkasegt.956570
ISNAD GEREKTEN, Sami Emrah. "Bağlamada çırpma tekniğinin başlangıç seviyesi öğretimi için bir tasarım: Eylem araştırması". (2021), 157-181. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.956570
APA GEREKTEN S (2021). Bağlamada çırpma tekniğinin başlangıç seviyesi öğretimi için bir tasarım: Eylem araştırması. KAFKAS EĞİTİM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, 8(2), 157 - 181. 10.30900/kafkasegt.956570
Chicago GEREKTEN Sami Emrah Bağlamada çırpma tekniğinin başlangıç seviyesi öğretimi için bir tasarım: Eylem araştırması. KAFKAS EĞİTİM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ 8, no.2 (2021): 157 - 181. 10.30900/kafkasegt.956570
MLA GEREKTEN Sami Emrah Bağlamada çırpma tekniğinin başlangıç seviyesi öğretimi için bir tasarım: Eylem araştırması. KAFKAS EĞİTİM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, vol.8, no.2, 2021, ss.157 - 181. 10.30900/kafkasegt.956570
AMA GEREKTEN S Bağlamada çırpma tekniğinin başlangıç seviyesi öğretimi için bir tasarım: Eylem araştırması. KAFKAS EĞİTİM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ. 2021; 8(2): 157 - 181. 10.30900/kafkasegt.956570
Vancouver GEREKTEN S Bağlamada çırpma tekniğinin başlangıç seviyesi öğretimi için bir tasarım: Eylem araştırması. KAFKAS EĞİTİM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ. 2021; 8(2): 157 - 181. 10.30900/kafkasegt.956570
IEEE GEREKTEN S "Bağlamada çırpma tekniğinin başlangıç seviyesi öğretimi için bir tasarım: Eylem araştırması." KAFKAS EĞİTİM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, 8, ss.157 - 181, 2021. 10.30900/kafkasegt.956570
ISNAD GEREKTEN, Sami Emrah. "Bağlamada çırpma tekniğinin başlangıç seviyesi öğretimi için bir tasarım: Eylem araştırması". KAFKAS EĞİTİM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ 8/2 (2021), 157-181. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.956570