Yıl: 2021 Cilt: 23 Sayı: 43 Sayfa Aralığı: 133 - 164 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17335/sakaifd.873610 İndeks Tarihi: 25-10-2021

Malaka Sultanlığı Döneminde Malaka Şehri ve Malay Yarımadası’nınİslâmlaşmasındaki Rolü

Öz:
XIV. asrın sonları veya XV. asrın başlarında Paramesvara tarafından kurulan Malaka şehri, Malay Yarımadası'nın batı kıyısında yer almaktadır. Malaka merkezli kurulan ve bir asrı geçkin hüküm süren Malaka Sultanlığı ise, Malay Yarımadası’nın önemli devletlerinden biri olarak bilinmektedir. Malaka’nın uluslararası bir ticaret merkezi olarak ortaya çıkışı, İslâm’ın Malay Yarımadası ve çevresindeki eyaletlere yayılmasında önemli bir rol oynamıştır. Malaka, ticaret yapmak ve İslâm'ı tanıtmak için yabancı ülkelerden gelen tüccarlar ve âlimleri cezbeden önemli bir şehir olmuştur. Müslüman tüccarlar ve âlimlerin yanında Malaka hükümdarlarının ekonomik ve politik stratejileri Malaka ve Malay Yarımadası'nda İslâm'ın gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır. İslâm'ın gelişi Malaka toplumunu ve Malay Yarımadası devletlerini idarî, dinî, sosyal ve kültürel hayat hatta gelenekler açısından etkilemiştir. Müslüman olmayan toplumların yaşadığı Malaka’da, İslâm'ın gelişinden sonra devletin “Undang-Undang Melaka” (Malaka Yasası) ve “Undang-Undang Laut Melaka” (Malaka Deniz Yasası) şeklindeki anayasalarında İslâm hukuku yoğun bir şekilde etkisini göstermiştir. İslâmi öğretim Malaka'da aktif olarak gerçekleşmeye ve yayılmaya başlamıştır. Malaka Sultanı, diğer Malay Yarımadası eyaletlerindeki Sultanlara dini konuları öğretmek veya sormak için elçiler göndermiştir. Bu gelenek, Malaka ve Malay Yarımadası'nda İslâm'ın gelişmesinde önemli etkenlerden biri olmuştur. Bu makale, Malaka’nın kuruluşu ve bu şehrin Malaka Sultanlığı döneminde Malay Yarımadası'nda İslâm’ın yayılıp gelişmesine katkısı ve bu dinin devlet ve toplum üzerindeki etkisini ortaya koymayı amaçlamaktadır.
Anahtar Kelime:

City of Malacca / The Sultanate of Malacca and its Role in the Islamization of the Malay Peninsula

Öz:
Malacca which was founded by Parameswara at the end of the 14th century or the start of the$15^{th}$ is situated on the west coast of the Malay Peninsula. The Malacca Sultanate, which wasestablished in Malaka and reigned for more than a century, is recognized as one of the MalayPeninsula's most significant states. Malacca’s emergence as an international trading center hasplayed a significant role in the spreading of Islam through the Malay Peninsula and the surroun ding states. Malacca has successfully attracted traders and scholars from foreign countries whocame to run business and teaching Islam. Despite traders and scholars, Malacca’s rulers play animportant role in the development of Islam in Malacca and the Malay Peninsula through the eco nomy and political strategy. The advent of Islam has influenced Malacca society and Malay Pe ninsula’s states in administration, religious practice, socio-culture, and traditions. Malacca whichwas inhabited by non-Muslim society shows the impact of Islamic law in the state’s main lawswhich were Undang-Undang Melaka (Malacca Law) and Undang-Undang Laut Melaka (MalaccaMaritime Code) after the arrival of Islam. Islamic teaching was actively carried out in Malacca.Sultan would send a messenger to other Sultan in the other Malay states to ask about religiousissues. This tradition has been one of the main reasons for the development of Islam in Malaccaand the Malay Peninsula. Thus, this article will discuss the arrival and development of Islam inthe Malay Peninsula during the Malacca Sultanate era and the impact it has on the states andtheir society.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abd Jalil Borhan. “Islam di Nusantara”. Kolokium Islam Pahang ‘Meraikan Ilmu’. Malaysia Pahang: Panggung Tun Razak Muzium Sultan Abu Bakar Pekan. 2014. 1-20.
  • Ahmad Jelani Hâlimi. Sejarah dan Tamadun Bangsa Melayu. Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors, 2008.
  • Ahmat Adam. Antara Sejarah dan Mitos. Selangor: SIRD, 2016.
  • Alamy. Map of Portuguese Colonial Dominions in India and Malay Archipelago 1498-1580. Erişim 15 Mart 2021. https://www.alamy.com/stock-photo-map-of-the-portuguese-colonial-dominions-in-india-and-the-malay-archipelago-80805864.html
  • Andaya, Barbara Watson - Andaya, Leonard Y. A History of Malaysia. London: Macmillac Education Ltd, 1982.
  • Arkib Negara Malaysia. “Lembah Bujang”. Erişim 21 Temmuz 2020. http://ofa.arkib.gov.my/ofa/digital/index?OfaSolr_page=1&pageSize=10
  • Asip Suyadi. “Pancasila sebagai Paradigma Pembangunan Hukum”. Jurnal Surya Kencana Satu Dinamika Masalah Hukum dan Keadilan 9/1 (2018), 1-18. https://doi.org/10.32493/jdmhkdmhk.v9i1.1173
  • Attas, Seyyid Muhammed Nakîb. Preliminary Statement on A General Theory of the Islamization of the Malay-Indonesian Archipelago. Kuala Lumpur: Ta’dib International, 1969.
  • Attas, Syed Farid. “Notes on Various Theories Regarding the Islamization of The Malay Archipelago”. The Muslim World 75/3-4 (1985), 162-175. https://doi.org/10.1111/j.1478-1913.1985.tb02761.x
  • Ayang Utriza Yakin. “Hukum Pernikahan di Kesultanan Melaka Abad ke-15 dan ke16”. Journal of Islamic Studies 19/1 (Hazıran 2015), 1-32. http://10.20414/ujis.v19i1.1248
  • Berita Pas. Jajahan Takluk Melaka. Erişim 19 Mart 2021. https://berita.pas.org.my/
  • Buyong Adil, Buyong Adil. The History of Malacca During the Period of the Malay Sultanate. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1974.
  • Cartwright, Mark. “Kilwa”. Ancient History Encyclopedia. Erişim 29 Mart 2019. https://www.ancient.eu/Kilwa/
  • Chau, Ju Kua. His Work on the Arab and Chinese Trade in the Twelfth and Thirtheenth Century (Chu-fan-chi). trans. Friedrich Hirth - W. W. Rockhill. St Petersburg: Imperial Academy of Sciences, 1912.
  • De Albuquerque, Alfonso. The Commentaries of the Great Afonso Dalboquerque. trans. Walter de Gray Birch. 3. Cilt. London: Hakluyt Society, 2010.
  • De Meglio, Rita Rose. “Arab Trade with Indonesia and the Malay Peninsula from the 8th to the 16th Century”. ed. D. S. Richards. Islam and the Trade of Asia (1970), 105- 135.
  • Eredia, Manuel Godinho. Description of Malacca, Meridional India, and Cathay (1613). ed. J. V. Mills. 8/1-288. Singapur: Malayan Branch of the Royal Asiatic Society, 1931.
  • Göksoy, İsmail Hakkı. “Malezya”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Erişim 31 Aralık 2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/malezya
  • Göksoy, İsmail Hakkı. “Malaka”, TDV İslam Ansiklopedisi. Erişim 27 Mayıs 2021. https://islamansiklopedisi.org.tr/malaka
  • Google. Google Image. Erişim 19 Mart 2021. https://ismaeropah.com/kota-melaka-kegemilangan-dan-kejatuhan/
  • Gorlinski, Virginia. “Moluccas”. Encyclopaedia Britannica. Erişim 18 Temmuz 2020. https://www.britannica.com/place/Moluccas
  • Gorlinski, Virginia. “Malay Archipelago”. Encyclopedia Britannica. Erişim 19 Aralık 2020. https://www.britannica.com/place/Malay-Archipelago
  • G. Vann, Michael. “When the World Came to Southeast Asia: Malacca and the Global Economy”, Asianstudies.org. Erişim 27 Mayıs 2021. https://www.asianstudies.org/publications/eaa/archives/when-the-world-came-to-southeast-asiamalacca-and-the-global-economy/
  • Hall, D. G. E. A History of South-East Asia. London: Macmillan Education, 1981. Hasanuddin Yusof. Teknologi Kesultanan Melaka. Negeri Sembilan: Cintai Publication, 2017.
  • Hassan Muarif Ambary. “Dinamika Sejarah dan Sosialisasi Islam di Asia Tenggara Abad 11 M – 17 M”. Kongres Nasional Sejarah 1996 Sub Tema Studi Komparatif dan Dinamika Regional. 15-43. Jakarta: Departemen Pendidikan dan Kebudayaan RI, 1997.
  • Hoyt, Sarnia Hayes. Old Malacca. Kuala Lumpur: Oxford University Press, 1993.
  • İbn Hurdâzbih, Ebü’l-Kāsım Ubeydullāh b. Abdillâh b. Hurdâzbih. Kitâbü’l-mesâlik ve’l-memâlik. trans. S. Maqbul Ahmad. Hindistan: Indian Institute of Advanced Study in association with Rddhi, 1989.
  • İsmail Awang. “Sejarah Masuknya al-Quran ke Kelantan”. ed. Nik Mohammad Nik Salleh. 5/76-83. Warisan Kelantan. Kelantan: Perbadanan Muzium Negeri Kelantan, 1986.
  • Jacq-Hergoualc’h, Michel. The Malay Peninsula: Crossroads of the Maritime Silk Road. trans. Victoria Hobson. Leiden: Brill, 2002.
  • Khasnor Johan. “The Undang-Undang Melaka: Reflections on Malay Society in Fifteenth-Century Malacca”. Journal of the Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society (1999), 72/2. 131-150. http://www.jstor.org/stable/41493395
  • KNBS, Kenya National Bureau of Statistics. 2019 Kenya Population and Housing Cencus (Aralık 2019). https://www.knbs.or.ke/?wpdmpro=2019-kenya-populationand-housing-census-volume-ii-distribution-of-population-by-administrativeunits#
  • Kulkarni, A. R. Mediavel Daccan History. Bombay: Popular Prakashan, 1996.
  • Ku Muhammad Asmadı. Dato’ Syeikh Abdul Halim Othman (1910-1997M): Sejarah dan Sumbangan di Negeri Kedah Darul Aman. Kuala Lumpur: Universiti Malaya, Jabatan Sejarah dan Tamadun Islam, Akademi Pengajian Islam, Tesis Sarjana, 2012. http://studentsrepo.um.edu.my/5200/
  • Lach, Donald F. Asia in the Making of Europe. Volume I. Chicago: University of Chicago Press, 1965.
  • Liaw, Yock Fang. Undang-Undang Melaka dan Undang-Undang Laut Melaka. ed. Zainal Abidin Borhan. Kuala Lumpur: Yayasan Karyawan, 2016.
  • Linehan, W. “Langkasuka The Island of Asoka”. Journal of the Malayan Branch of the Royal Asiatic Society 21/1 (Nisan 1948), 119–123. www.jstor.org/stable/41560480
  • Ma Huan. Ying-yai Sheng-Lan: The Overall Survey of the Ocean Shore (1433). trans. J. V. G. Mills. England: Cambridge University Press, 1970.
  • Meilink-Roelofsz. M.A.P. Asian Trade and European Influence. The Hague: Martinus Nijhoff, 1962.
  • Mes’ȗdî, Ebü’l-Hasen Alî b. el-Hüseyn b. Alî el-Mes‘ûdî el-Hüzelî. Mürûcü’z-zeheb ve me'âdinü'l-cevher. thk. Muhammad Muhyiddin Abdul Hamid. Mısır: Kitab alTahrir, 1964.
  • Moeflich Abdullah. Islam dan Transformasi Masyarakat. Indonesia: Prenada Media, 2017.
  • Mohd Fadli Ghani. “Kesultanan Melaka: Perluasan Wilayah dan Pembinaan Empayar”, Berita Pas. Erişim 28 Mayıs 2021. https://berita.pas.org.my/kesultananmelaka-perluasan-wilayah-dan-pembinaan-empayar/
  • Muhammad Mustaqim Mohd Zarif. “Konvensyen Wasatiyyah: 1 Milenium Islam di Nusantara” Universiti Sains Islam Malaysia (USIM), Nadi Dialog Malaysia (NADI) ve Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM). (9-11 Haziran 2011), 1-19.
  • Khaw Nasha Rodziadi. “Kedah Tua: Satu Cerakinan Sumber India”. Jurnal Arkeologi Malaysia 30/2 (2017), 11-19.
  • NAS, National Archive of Singapore. “Malayan Peninsula”. Erişim 15 Mart 2021. https://www.nas.gov.sg/ National University of Singapore Press (NUS Press). “Southeast Asia in The Ming Shilu”. Erişim 10 Haziran 2019. http://epress.nus.edu.sg/msl/reign/yong-le/year-1- month-10-day-13
  • Nik Hassan Shuhaimi. “The Terengganu Stone Inscription and Batu Aceh as Historical Sources for the Spread of Islam in Malaysia”. International Seminar on Islam in Malaysia (Januari 2012), 1-14. https://www.researchgate.net/publication/305228145_the_terengganu_stone_inscription_and_batu_aceh_as_historical_sources_for_the_spread_of_islam_in_malaysia Nordin Hussin. Trade and Society in The Straits of Melaka: Dutch Melaka and English Penang 1780-1830. Singapur: Nias Press, 2007.
  • “Kerajaan Samudera Pasai”. Pemerintah Aceh. Erişim 27 Mayıs 2021. https://acehprov.go.id/berita/kategori/jelajah/kerajaan-samudera-pasai Pires, Tom. The Suma Oriental of Tome Pires (1512-1515). trans. Armando Cortesao. New Delhi: Asian Educational Services, 1990.
  • Portal Rasmi KeRacaan Negeri Kedah. “Baju Sikap”. Erişim 21 Temmuz 2020. https://www.kedah.gov.my/baju-sikap
  • Pusat Rujukan Persuratan Melayu. Erişim 21 Temmuz 2020. http://prpm.dbp.gov.my/cari1?keyword=bangsi
  • Ramerini, Marco. “Chaul a Portuguese Town in India”. Colonial Voyage. Erişim 11 Haziran 2020. https://www.colonialvoyage.com/portuguese-chaul/ Rusman Siregar. “Barus, Kota Islam Pertama di Indonesia”. Sindonews.com Erişim 20
  • Ekim 2017. https://daerah.sindonews.com/read/1249657/29/barus-kota-islampertama-di-indonesia-1508342903
  • Rusman Siregar. “Kesultanan Perlak, Kerajaan Islam Pertama di Indonesia”. Sindonews.com Erişim 27 Mayıs 2021. https://daerah.sindonews.com/berita/1374051/29/kesultanan-perlak-kerajaan-islam-pertama-di-indonesia.
  • Skinner, Allan Maclean. Geography of The Malay Peninsula in Surrounding Countries. Volume I. Singapore: Straits Branch of The Royal Asiatic Society, 1884.
  • Symonds, Alfred Radford. An Introduction to the Geography and History of India and The Countries Adjacent. India: American Mission Press, 1843.
  • Tâjir, Süleyman - Sîrâfi, Abu Zeyd. el-ahbâru’s-Sîn ve’l-Hind (851). trans. S. Maqbul Ahmad. India: Indian Institute of Advanced Study in association with Rddhi-India, 1989.
  • Teeuw, A. - Wyatt, D. K. Hikayat Patani. The Hague: Martinus Nijhoff, 1970. The Editors of Encyclopaedia Britannica. “Peninsular Malaysia”. Encylopaedia Britannica. Erişim 20 Aralık 2020. https://www.britannica.com/place/Peninsular-Malaysia
  • The Editors of Encyclopaedia Britannica. “Sumbawa”. Encyclopaedia Britannica. Erişim 11 Haziran 2020. https://www.britannica.com/place/Sumbawa
  • Valentijn, François. Valentyn’s Description on Malacca. trans. Müller. Kuala Lumpur: Straits Branch of The Royal Asiatic Society, 1884.
  • Wake, C. H. “Melaka in the Fifteenth Century: Malay Historical Traditions and the Politics of Islamization”. Melaka: The Transformation of a Malay Capital c. 1400- 1980. ed. Kernial Singh Sandhu and Paul Wheatly. 141-142. Kuala Lumpur: Oxford University Press, 1983.
  • Walters, O. W. The Fall of Srivijaya in Malay History. Kuala Lumpur: Oxford University Press, 1975.
  • Wheatley, Paul. The Golden Khersonese. Kuala Lumpur: University Malaya Press, 1966.
  • Wilkinson, R. J. “The Malacca Sultanate”. Journal of the Strais Branch of the Royal Asiatic Society 61 (Haziran 1912), 66-71. https://www.mbras.org.my/article5.html
  • Williams, Monier. A Sanscrit-English Dictionary. Delhi: Motilal Banarsidass, 1999.
  • Winstedt, Richard Olaf. Malaya and Its History. London: Hutchinson’s University Library, 1933.
  • Winstedt, Richard Olaf. “A History of Malaya”. Journal of the Malayan Branch of the Royal Asiatic Society 13/1 (Mart 1935), 1-270. https://www.jstor.org/stable/4155983
  • Winstedt, Richard Olaf - De Jong, P.E. De Josselin. “The Maritime Laws of Malacca”. Journal of the Malayan Branch of the Royal Asiatic Society 29/3 (Ağustos 1956), 22- 59. http://www.jstor.org/stable/41503096
  • Yâ‘kûbî, Ebü’l-Abbâs Ahmed b. Ebî Ya‘kūb İshâk b. Ca‘fer b. Vehb b. Vâzıh el-Ya‘kūbî. Târîhu’l-Yâ‘kûbî. ed. Matthew S. Gordon. Leiden: Brill, 2018.
  • Yule, Henry – Yule, Cordier. The Travels of Marco Polo. Vol II. New York: Dover Publications, 2012.
APA OSMAN A, AZAM A (2021). Malaka Sultanlığı Döneminde Malaka Şehri ve Malay Yarımadası’nınİslâmlaşmasındaki Rolü. , 133 - 164. 10.17335/sakaifd.873610
Chicago OSMAN AYDINLI,AZAM Ain Balkis Mohd Malaka Sultanlığı Döneminde Malaka Şehri ve Malay Yarımadası’nınİslâmlaşmasındaki Rolü. (2021): 133 - 164. 10.17335/sakaifd.873610
MLA OSMAN AYDINLI,AZAM Ain Balkis Mohd Malaka Sultanlığı Döneminde Malaka Şehri ve Malay Yarımadası’nınİslâmlaşmasındaki Rolü. , 2021, ss.133 - 164. 10.17335/sakaifd.873610
AMA OSMAN A,AZAM A Malaka Sultanlığı Döneminde Malaka Şehri ve Malay Yarımadası’nınİslâmlaşmasındaki Rolü. . 2021; 133 - 164. 10.17335/sakaifd.873610
Vancouver OSMAN A,AZAM A Malaka Sultanlığı Döneminde Malaka Şehri ve Malay Yarımadası’nınİslâmlaşmasındaki Rolü. . 2021; 133 - 164. 10.17335/sakaifd.873610
IEEE OSMAN A,AZAM A "Malaka Sultanlığı Döneminde Malaka Şehri ve Malay Yarımadası’nınİslâmlaşmasındaki Rolü." , ss.133 - 164, 2021. 10.17335/sakaifd.873610
ISNAD OSMAN, AYDINLI - AZAM, Ain Balkis Mohd. "Malaka Sultanlığı Döneminde Malaka Şehri ve Malay Yarımadası’nınİslâmlaşmasındaki Rolü". (2021), 133-164. https://doi.org/10.17335/sakaifd.873610
APA OSMAN A, AZAM A (2021). Malaka Sultanlığı Döneminde Malaka Şehri ve Malay Yarımadası’nınİslâmlaşmasındaki Rolü. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 23(43), 133 - 164. 10.17335/sakaifd.873610
Chicago OSMAN AYDINLI,AZAM Ain Balkis Mohd Malaka Sultanlığı Döneminde Malaka Şehri ve Malay Yarımadası’nınİslâmlaşmasındaki Rolü. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 23, no.43 (2021): 133 - 164. 10.17335/sakaifd.873610
MLA OSMAN AYDINLI,AZAM Ain Balkis Mohd Malaka Sultanlığı Döneminde Malaka Şehri ve Malay Yarımadası’nınİslâmlaşmasındaki Rolü. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.23, no.43, 2021, ss.133 - 164. 10.17335/sakaifd.873610
AMA OSMAN A,AZAM A Malaka Sultanlığı Döneminde Malaka Şehri ve Malay Yarımadası’nınİslâmlaşmasındaki Rolü. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2021; 23(43): 133 - 164. 10.17335/sakaifd.873610
Vancouver OSMAN A,AZAM A Malaka Sultanlığı Döneminde Malaka Şehri ve Malay Yarımadası’nınİslâmlaşmasındaki Rolü. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2021; 23(43): 133 - 164. 10.17335/sakaifd.873610
IEEE OSMAN A,AZAM A "Malaka Sultanlığı Döneminde Malaka Şehri ve Malay Yarımadası’nınİslâmlaşmasındaki Rolü." Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 23, ss.133 - 164, 2021. 10.17335/sakaifd.873610
ISNAD OSMAN, AYDINLI - AZAM, Ain Balkis Mohd. "Malaka Sultanlığı Döneminde Malaka Şehri ve Malay Yarımadası’nınİslâmlaşmasındaki Rolü". Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 23/43 (2021), 133-164. https://doi.org/10.17335/sakaifd.873610