OSMANLI ARŞİVİNDE HALICILIK ÜZERİNE BİR DEFTER ANALİZİ (MAD-d- 14500 NUMARALI)
Yıl: 2021 Cilt: 1 Sayı: 18 Sayfa Aralığı: 28 - 37 Metin Dili: Türkçe DOI: https://doi.org/10.342.42/akmbaris.2021.146 İndeks Tarihi: 26-10-2021
OSMANLI ARŞİVİNDE HALICILIK ÜZERİNE BİR DEFTER ANALİZİ (MAD-d- 14500 NUMARALI)
Öz: Halıcılık geleneksel Türk sanatları içerisinde önemli bir yere ve tarihî bir geçmişe sahiptir. Busanat, başından beri Türklerin yaşadığı her coğrafyada varlığını sürdürmüştür. Halı dokuma tekniğinibulan ve onu dünyaya tanıtan da yine Türkler olmuştur. 19. yüzyıl ortalarına doğru Türk halıcılığı eskideğerini kaybetmeye başlamıştır. Üzerinde çalıştığımız defterde; halıcılık faaliyetlerini geliştirmek veüretimde rağbeti arttırmak için devlet tarafından birtakım tedbirler alındığı görülmektedir. OsmanlıDevleti, dokunan halıları istenilen kaliteye yükseltmek ve herkesin kullanmasını sağlamak amacıylatüccarlara, sözleşme ile belli bir miktarda sermaye vermiştir. Burada önemli olan bir mesele var kio da teşviktir. Destek olarak verilen sermayenin sadece yeni tarz halı üretimi yapmayı taahhüt edentüccarlara verilmesi çok önemlidir. Halı üretecek kişilere imalat ile ilgili bilgiler yetkili memurlartarafından verilmiş ve çalışanlar da talep edildiği şekilde dokumuşlardır. Yeni tarz halı üretimineteşviki arttırmak için yükleniciler taltif edilmiş; eski usül dokumalar için gümrük vergisi alınmayadevam ederken bu yeni uygulamaya ise vergi muafiyeti getirilmiştir. Böylece ucuza mal edilen ve dahaçok rağbet göreceği düşünülen halılar imal edilmiştir. Tarihî Uşak halısı, “Nev-resim” görünümü ileklasik formundan uzaklaşmış ve yeni desenlere kavuşmuştur. Sonuç olarak devlet büyük bir yatırımla,maddî ve teknik destek vererek halıcılığın gelişmesine katkı sağlamıştır.
Anahtar Kelime: DEFTER ANALYSİS OF CARPETRYİN THE OTTOMAN STATE ARCHİVES (NO. MAD-d-14500)
Öz: Carpetry among the Turkish traditional arts has a very important place and historical past. This art survived from its emergence in the geography that Turks lived. The Turks discovered carpet weaving technique and extended all over the World. From the mid of 19th century and on Turkish Carpetry started to lose its importance due to developing mass production technology. Some financial promotions were introduced by the state in order to develop hand-woven carpet weaving activities and to increase the demand for hand-woven carpets. Ottoman Government supported carpet traders by capital incentives for reaching the desired quality level and extensive public usage. This is a very important problem for the promotion of the sector. It will be very much influential to distribute promotions to weavers who guaranty new type of weaving.(designs and patterns). The necessary carpet weaving information to weaving people was given by authorized trainers and carpets were woven accordingly. Contractors were awarded in order to increase the promotions for the new type carpet production. Custom duty tax is continued for old type weavings but tax exemption is introduced for the new type carpets. Thus, carpets which were produced much more cheaply and were continued to be in great demand were produced. Therefore, the traditional (historical) Uşak Carpet with its “Nev-resim” appearance got further away from its classical form and new motifs were obtained. As a result, according to the book that we work on, it is evident that the state contributed for the development of carpet weaving by investing a large amount of money in material and tecnical support.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Açıkgöz, Halil. “Türkçe’ de Halı ve Halıcılık Terimleri”, Türk Halıları Özel Sayısı, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, Ekim, (1984): 137-155.
- Allahverdi, Reyhan Şahin. “Yüzyılda Edirne’de Ticaret Yapan Fransız Tüccar ve Hukukî Statüleri”, Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 4 (2012): 167-178.
- Anmaç (Özkavruk Adanır), “Osmanlı-İngiliz Ekonomik İlişkilerinin Batı Anadolu (Ege Bölgesi) Halıcılığına Etkisi ve 19. Yüzyıldan Başlayarak Bu Bölgede İngiliz Sermayesi ile Üretilen Halıların Kalite, Renk ve Desen Özellikleri”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 1992.
- Aslanapa, Oktay. Türk Halı Sanatının Bin Yılı, İstanbul: Eren Yayın Evi, 1987.
- Aslanapa, Oktay. Türk Halı Sanatı, İstanbul: Yapı Kredi Bankası, Kültür ve Sanat Hizmetleri, 1972.
- Aslanapa, Oktay. Konya Selçuklu Halılarının Menşei ve Gelişmesi, İstanbul: Türk Edebiyatı dergisi, 1984.
- Çokay, M. Önder. “Osmanlı Saray Sanatı Ekolünde Sanatçılar ve Halı Üretimi”, Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 2 (2003): 2-3.
- Deniz, Bekir. “Anadolu-Türk Halı Sanatının Kaynakları”, Sanat Tarihi Dergisi, 14-1 (2005):84-97.
- Doğan, Hilal. “Türklerden Dünyaya Yayılan Halı ve Kilimler Her Motifte Ayrı Bir Hikâye Barındırıyor”, Tarım ve Orman Dergisi, Mart-Nisan (2018): 85-92.
- Günergün, Feza. “Eski Fransız ve Metre Osmanlı Ölçü ve Tartılarının Sistemlerindeki Eşdeğerleri: İlk Karşılaştırmalar ve Çevirme Cetvelleri”, Osmanlı Bilimi Araştırmaları Dergisi, Haziran (1998): 37-45.
- Koyuncu, Nuran. “Osmanlı Devletinde Sarrafların Mültezimlere Kefilliği”, İstanbul: I. Türk Hukuk Tarihi Kongresi Bildirileri, 2020.
- Masoumeh, Daei. “XIX. Yüzyılda İran ve Osmanlı Ticari İlişkilerinde Alınan Vergi ve Gümrük Tarife Terimlerinin Tanımları”, Atatürk Dergisi, 1 (2019): 25-36.
- Samuk, Gonca. “Uşak Halılarının Dünü ve Bugünü”, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, Türk Halıları Özel Sayısı, Ekim (1984): 110-125.
- Sönmez, Zeki. “Batı Anadolu Türk Halıcılığının 19.yy Durumu Üzerine”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Türk Halıları Özel Sayısı, 32, (1984): 95-106.
- T.C Başkanlık Osmanlı Arşivi, A. AMD. 30/91, İstanbul.
- T.C Başkanlık Osmanlı Arşivi, C. EV. 17473- HAT. 56667- C. EV. 7083, İstanbul.
- T.C Başkanlık Osmanlı Arşivi, DH. MKT. 02806-00061- 002- 001, İstanbul.
- T.C Başkanlık Osmanlı Arşivi, İ. MVL. 246/8931- İDH. 270/16847- İ. MVL. 98/2097- İ. MSM. 79/2282, İstanbul.
- Toprak, Zafer. “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Metroloji “Önemli bir Yasa: Ölçüler Kanunu”, Yapıt Dergisi, 47/2 (1983/84): 37-43.
- Türkiye İhracatçılar Meclisi. Ekonomik Araştırmalar Şubesi, İstanbul: https://tim.org.tr/tr/raporlar, Nisan 2020. Erişim tarihi: 01.02.2021
- Yetkin, Şerare. Türk Halı Sanatı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 1974;
- Yiğit, Ali Ata. “19. Yüzyıl Osmanlı Halıcılık Eğitiminde Hereke Fabrika-i Hümayunu Modeli”, Arış Dergisi, Mart (2011): 136-143
APA | AKDAG H, POLAT Y (2021). OSMANLI ARŞİVİNDE HALICILIK ÜZERİNE BİR DEFTER ANALİZİ (MAD-d- 14500 NUMARALI). , 28 - 37. https://doi.org/10.342.42/akmbaris.2021.146 |
Chicago | AKDAG HASAN,POLAT Yasemin OSMANLI ARŞİVİNDE HALICILIK ÜZERİNE BİR DEFTER ANALİZİ (MAD-d- 14500 NUMARALI). (2021): 28 - 37. https://doi.org/10.342.42/akmbaris.2021.146 |
MLA | AKDAG HASAN,POLAT Yasemin OSMANLI ARŞİVİNDE HALICILIK ÜZERİNE BİR DEFTER ANALİZİ (MAD-d- 14500 NUMARALI). , 2021, ss.28 - 37. https://doi.org/10.342.42/akmbaris.2021.146 |
AMA | AKDAG H,POLAT Y OSMANLI ARŞİVİNDE HALICILIK ÜZERİNE BİR DEFTER ANALİZİ (MAD-d- 14500 NUMARALI). . 2021; 28 - 37. https://doi.org/10.342.42/akmbaris.2021.146 |
Vancouver | AKDAG H,POLAT Y OSMANLI ARŞİVİNDE HALICILIK ÜZERİNE BİR DEFTER ANALİZİ (MAD-d- 14500 NUMARALI). . 2021; 28 - 37. https://doi.org/10.342.42/akmbaris.2021.146 |
IEEE | AKDAG H,POLAT Y "OSMANLI ARŞİVİNDE HALICILIK ÜZERİNE BİR DEFTER ANALİZİ (MAD-d- 14500 NUMARALI)." , ss.28 - 37, 2021. https://doi.org/10.342.42/akmbaris.2021.146 |
ISNAD | AKDAG, HASAN - POLAT, Yasemin. "OSMANLI ARŞİVİNDE HALICILIK ÜZERİNE BİR DEFTER ANALİZİ (MAD-d- 14500 NUMARALI)". (2021), 28-37. https://doi.org/https://doi.org/10.342.42/akmbaris.2021.146 |
APA | AKDAG H, POLAT Y (2021). OSMANLI ARŞİVİNDE HALICILIK ÜZERİNE BİR DEFTER ANALİZİ (MAD-d- 14500 NUMARALI). Arış (Online), 1(18), 28 - 37. https://doi.org/10.342.42/akmbaris.2021.146 |
Chicago | AKDAG HASAN,POLAT Yasemin OSMANLI ARŞİVİNDE HALICILIK ÜZERİNE BİR DEFTER ANALİZİ (MAD-d- 14500 NUMARALI). Arış (Online) 1, no.18 (2021): 28 - 37. https://doi.org/10.342.42/akmbaris.2021.146 |
MLA | AKDAG HASAN,POLAT Yasemin OSMANLI ARŞİVİNDE HALICILIK ÜZERİNE BİR DEFTER ANALİZİ (MAD-d- 14500 NUMARALI). Arış (Online), vol.1, no.18, 2021, ss.28 - 37. https://doi.org/10.342.42/akmbaris.2021.146 |
AMA | AKDAG H,POLAT Y OSMANLI ARŞİVİNDE HALICILIK ÜZERİNE BİR DEFTER ANALİZİ (MAD-d- 14500 NUMARALI). Arış (Online). 2021; 1(18): 28 - 37. https://doi.org/10.342.42/akmbaris.2021.146 |
Vancouver | AKDAG H,POLAT Y OSMANLI ARŞİVİNDE HALICILIK ÜZERİNE BİR DEFTER ANALİZİ (MAD-d- 14500 NUMARALI). Arış (Online). 2021; 1(18): 28 - 37. https://doi.org/10.342.42/akmbaris.2021.146 |
IEEE | AKDAG H,POLAT Y "OSMANLI ARŞİVİNDE HALICILIK ÜZERİNE BİR DEFTER ANALİZİ (MAD-d- 14500 NUMARALI)." Arış (Online), 1, ss.28 - 37, 2021. https://doi.org/10.342.42/akmbaris.2021.146 |
ISNAD | AKDAG, HASAN - POLAT, Yasemin. "OSMANLI ARŞİVİNDE HALICILIK ÜZERİNE BİR DEFTER ANALİZİ (MAD-d- 14500 NUMARALI)". Arış (Online) 1/18 (2021), 28-37. https://doi.org/https://doi.org/10.342.42/akmbaris.2021.146 |