OSMANLI KİMLİĞİNDEN TÜRK ULUSUNA: MODERNLEŞEN TÜRKİYE’DE MİLLİ KİMLİK POLİTİKALARI (1908-1918)

Yıl: 2021 Cilt: 3 Sayı: 21 Sayfa Aralığı: 59 - 72 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33431/belgi.815625 İndeks Tarihi: 29-10-2021

OSMANLI KİMLİĞİNDEN TÜRK ULUSUNA: MODERNLEŞEN TÜRKİYE’DE MİLLİ KİMLİK POLİTİKALARI (1908-1918)

Öz:
Modernleşme süreci Türkiye’sinde siyasi ve sosyal dönüşümün çok tartışılan alanlarından biri demilli kimlik olgusunun kapsam ve özellikleridir. Osmanlı Devleti’nden ulus devletine geçiş sürecindeOsmanlılık ve Türklük kimliği üzerinden en gerilimli tartışmaların odak noktasının milli kimliğin inşasımeselesi olduğu açıktır. Türkiye’deki siyasi ideolojilerin milli kimliğin tanımı ve özellikleri söz konusuolduğunda Müslüman ve gayrimüslim toplulukları öteki ve yabancı kılacak tanım ve tavsiflerdebulunarak Türklük, Müslümanlık ve Batılılık özelliklerini öne çıkaran tanımlamalarda bulunduklarıgörülmüştür. Türkiye’de milli kimliğin etnik ve kültürel özelliklerinin On dokuzuncu yüzyıl siyasalideolojilerince öncelik ve sıralaması değişirken, Türk kimliğinin etnik ve kültürel özelliklerinin içerikve yorumlarının da farklılıklar arz ettiği görülmektedir. Meşrutiyet dönemi siyasal partilerinde,konumu bakımından zayıflayan ve sahip olduğu yetkiler anayasal hükümlerle sınırlandırılmakistenen bir padişah portresi vardır. Sultana bağlılık ve saygının azalması zaman içerisinde seküler birhukuk düzeninin alanının genişlemesi ile alakalıdır. Türk Milli kimliğinin inşası sürecinde, gelenekseltoplumsal yapının eleştirisi, bunun yanında halkın bütününün hukuk-ı siyasiyesini güvence altınaalan bir demokratik yapılanma siyasal parti programlarında yer almıştır. Osmanlı devletinde yaşayanfarklı etnik ve inançta halkların devlete olan bağlılığını sağlamaya dönük çabalar, dönemin siyasiparti programlarında demokratik ilke ve politikaların belirginleşmesini gerektirmiştir. ModernTürkiye’nin köklerini oluşturan ve insan unsuru bakımından Osmanlı dönemi Türk toplumunun birdevamı olan Türk toplumunun, Osmanlı kimliğinden Türk kimliğine geçişi, siyasi ve sosyal olarakkimlik değişiminin temel problemleri bu çalışmanın konusunu teşkil etmektedir. Bu dönemin siyasiparti programları, tüzük ve beyannameleri, siyasi partilerin yayın organlarında Osmanlılık, İslâmlıkve Türklük kavramlarına ilişkin yaklaşımlar, kimlik siyasetinin öncelikleri bu çalışmada incelenmiş vedeğerlendirilmiştir.
Anahtar Kelime:

FROM THE OTTOMAN IDENTITY TO THE TURKISH NATION: NATIONAL IDENTITY POLICIES IN TURKEY WITHIN THE MODERNIZATION PROCESS (1908-1918)

Öz:
One of the most debated areas of political and social transformation in Turkey, which is within the modernization process, is the scope and characteristics of the national identity phenomenon. It was obvious that the focal point of the tensest debates over the identity of Ottomanism and Turkishness during the transition period from Ottomanism to the nation-state is the question of the construction of national identity. When it comes to the definition and characteristics of national identity, it was observed that the political ideologies in Turkey make definitions highlighting the characteristics of Turkishness, Islamism, and Westernism by making definitions and characterizations that would make the Muslim and non-Muslim communities other and foreign. While the priority and rank of the ethnic and cultural characteristics of the national identity in Turkey were changed by nineteenthcentury political ideologies, the content and interpretations of the ethnic and cultural characteristics of the Turkish identity were observed to differentiate. In the political parties of the Constitutional Era, there was a portrait of a sultan who became weakened with regard to his position and whose powers were intended to be limited by constitutional provisions. The decrease in loyalty and respect for the sultan is related to the expansion of the area of a secular legal order over time. In the process of building the Turkish National identity, the criticism of the traditional social structure, and also, a democratic structuring securing the political rights of the whole people were included in the political party programs. The efforts to ensure the loyalty of the people of different ethnicities and beliefs living in the Ottoman state to the state required the democratic principles and policies to become evident in the political party programs of that period. The transition of Turkish society, that forms the roots of modern Turkey and is a continuation of the Ottoman period Turkish society with regard to human factor, from Ottoman identity to Turkish identity, and main problems of political and social identity change constituted the subject of this study. The political party programs, regulations and statements of this period, the approaches regarding the concepts of Ottomanism, Islamism and Turkism in the media organs of political parties, and the priorities of identity politics were examined and evaluated in this study.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ahmad, Feroz (2010), Bir Kimlik Peşinde Türkiye, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay.
  • Akçura, Yusuf (2001), Yeni Türk Devletinin Öncüleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
  • Birinci, Ali (2001), Tarih Yolunda, İstanbul: Dergâh Yay.
  • Birinci. Ali (1990), Hürriyet ve İtilaf Fırkası. İstanbul: Dergâh Yay.
  • Çalen, M. Kaan (2016). “II. Meşrutiyet Döneminde İki Farklı Cengiz Han Tasavvuru” Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Cilt 13, Sayı 4, ss. 227-254.
  • Georgeon, Françoise (2016), Osmanlı Türk Modernleşmesi. İstanbul: Yapı Kredi Yay.
  • Gökalp, Ziya (1331), “Millet nedir millî iktisat neden ibarettir”, İktisadiyat Mecmuası, Yıl 1, Sayı: 1, 8 Şubat 1331, s.1-3.
  • Gökalp, Ziya (1331), “Millî iktisad nasıl vücuda gelir”, İktisadiyat, Yıl 1, Sayı: 35, 24 Teşrin-i sâni 1332, s. 1-3.
  • Hanioğlu, M. Şükrü (1981), Bir Siyasal Düşünür Olarak Doktor Abdullah Cevdet ve Dönemi, İstanbul: Üçdal Neşriyat.
  • Hatipzâde Ayetullah (1328), Kime Rey Verelim?, İstanbul: Matbaa-i Hayriye ve Şürekası.
  • Heyd, Uriel (2002), Türk Ulusçuluğunun Temelleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
  • Hocaoğlu, Baran (2010), II. Meşrutiyette İktidar-Muhalefet İlişkileri 1908-1913, İstanbul: Kitap Yayınevi.
  • İttihat ve Terakki Fırkasının nizamname-i dâhilisi ve Osmanlı İttihat ve Terakki Partisinin Program Müsveddesi (t.y.)
  • Kaan, Oğuz (2008), II. Meşrutiyet Döneminde Muhalefet: Ahrar Fırkası, İ. Ü . S . B . E . Yayımlanmamış Doktora Tezi.
  • Kara, İsmail (2003), Din İle Modernleşme Arasında, İstanbul: Dergâh Yay.
  • Kara, İsmail (2019), İslâmcıların Siyasi Görüşleri, İstanbul: Dergâh Yay.
  • Karabulut, Umut (2014). İzmir Kentinde Siyasi Protesto Kültürü, İstanbul, Yeditepe Yay.
  • Karakuş, Gülbeyaz (2007), Osmanlı Siyasi Düşüncesinde Yeni Üslup Arayışları Mizan Gazetesi Örneği, Marmara Üni. S.B.E. Yüksek Lisans Tezi.
  • Lütfi Fikri (1338), Hükümdarlık Karşısında Milliyet Mesuliyet ve Tefrik-i Kuva Mesâili, Akşam-Teşebbüs Matbaası.
  • Mardin, Şerif (1996), Jön Türklerin Siyasi Fikirleri, İstanbul: İletişim Yay. Osmanlı Demokrat Partisi Programı, Parti-i ʻıbad yani Genç Demokrat Partisi Siyasi Programı, (1325/1909)
  • Parla, Taha (1993), Ziya Gökalp, Kemalizm ve Türkiye’de Korporatizm, İstanbul: İletişim Yay.
  • Somel, Selçuk Akşin (2006), “Osmanlı Reform Çağında Osmanlıcılık Düşüncesi” Tanzimat Ve Meşrutiyetin Birikimi. İstanbul: İletişim Yayınları, s. 88-116.
  • Şehbenderzade Filibeli Ahmed Hilmi (1991), Muhalefetin İflası, Haz. Ahmet Eryüksel, İstanbul: Nehir Yay.
  • Alp, Tekin (1332), “İktisad nokta-i nazarından terbiye ve talim”, İktisadiyat Mecmuası, Yıl 1, Sayı: 26, 25 Ağustos 1332, s. 1-3.
  • Alp, Tekin, (1332). “İttihad ve Terakki Fırkasının İktisadi Faaliyeti I”, İktisadiyat,Yıl 1, Sayı: 30, 6 Teşrin-i evvel 1332, s. 1-2.
  • Toprak, Zafer (1982). Türkiye’de Milli İktisat (1908-1918), Ankara, Yurt Yay.
  • Tunaya, Tarık Zafer (1998), Türkiye’de Siyasal Partiler, I, İstanbul: İletişim Yay.
  • Ünüvar, Kerem (2006), “İttihatçılıktan Kemalizme İhya’dan İnşa’ya”, Tanzimat ve Meşrutiyetin Birikimi. İstanbul: İletişim Yay.
  • Yalçın, Hüseyin Cahit (2000), Siyasal Anılar, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.
  • Yörük, Zafer (2009), “Politik Psişe Olarak Türk Kimliği”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Milliyetçilik. İstanbul: İletişim Yayınları, s. 309-324.
APA AYDOGDU N (2021). OSMANLI KİMLİĞİNDEN TÜRK ULUSUNA: MODERNLEŞEN TÜRKİYE’DE MİLLİ KİMLİK POLİTİKALARI (1908-1918). , 59 - 72. 10.33431/belgi.815625
Chicago AYDOGDU NERGIZ OSMANLI KİMLİĞİNDEN TÜRK ULUSUNA: MODERNLEŞEN TÜRKİYE’DE MİLLİ KİMLİK POLİTİKALARI (1908-1918). (2021): 59 - 72. 10.33431/belgi.815625
MLA AYDOGDU NERGIZ OSMANLI KİMLİĞİNDEN TÜRK ULUSUNA: MODERNLEŞEN TÜRKİYE’DE MİLLİ KİMLİK POLİTİKALARI (1908-1918). , 2021, ss.59 - 72. 10.33431/belgi.815625
AMA AYDOGDU N OSMANLI KİMLİĞİNDEN TÜRK ULUSUNA: MODERNLEŞEN TÜRKİYE’DE MİLLİ KİMLİK POLİTİKALARI (1908-1918). . 2021; 59 - 72. 10.33431/belgi.815625
Vancouver AYDOGDU N OSMANLI KİMLİĞİNDEN TÜRK ULUSUNA: MODERNLEŞEN TÜRKİYE’DE MİLLİ KİMLİK POLİTİKALARI (1908-1918). . 2021; 59 - 72. 10.33431/belgi.815625
IEEE AYDOGDU N "OSMANLI KİMLİĞİNDEN TÜRK ULUSUNA: MODERNLEŞEN TÜRKİYE’DE MİLLİ KİMLİK POLİTİKALARI (1908-1918)." , ss.59 - 72, 2021. 10.33431/belgi.815625
ISNAD AYDOGDU, NERGIZ. "OSMANLI KİMLİĞİNDEN TÜRK ULUSUNA: MODERNLEŞEN TÜRKİYE’DE MİLLİ KİMLİK POLİTİKALARI (1908-1918)". (2021), 59-72. https://doi.org/10.33431/belgi.815625
APA AYDOGDU N (2021). OSMANLI KİMLİĞİNDEN TÜRK ULUSUNA: MODERNLEŞEN TÜRKİYE’DE MİLLİ KİMLİK POLİTİKALARI (1908-1918). BELGİ DERGİSİ, 3(21), 59 - 72. 10.33431/belgi.815625
Chicago AYDOGDU NERGIZ OSMANLI KİMLİĞİNDEN TÜRK ULUSUNA: MODERNLEŞEN TÜRKİYE’DE MİLLİ KİMLİK POLİTİKALARI (1908-1918). BELGİ DERGİSİ 3, no.21 (2021): 59 - 72. 10.33431/belgi.815625
MLA AYDOGDU NERGIZ OSMANLI KİMLİĞİNDEN TÜRK ULUSUNA: MODERNLEŞEN TÜRKİYE’DE MİLLİ KİMLİK POLİTİKALARI (1908-1918). BELGİ DERGİSİ, vol.3, no.21, 2021, ss.59 - 72. 10.33431/belgi.815625
AMA AYDOGDU N OSMANLI KİMLİĞİNDEN TÜRK ULUSUNA: MODERNLEŞEN TÜRKİYE’DE MİLLİ KİMLİK POLİTİKALARI (1908-1918). BELGİ DERGİSİ. 2021; 3(21): 59 - 72. 10.33431/belgi.815625
Vancouver AYDOGDU N OSMANLI KİMLİĞİNDEN TÜRK ULUSUNA: MODERNLEŞEN TÜRKİYE’DE MİLLİ KİMLİK POLİTİKALARI (1908-1918). BELGİ DERGİSİ. 2021; 3(21): 59 - 72. 10.33431/belgi.815625
IEEE AYDOGDU N "OSMANLI KİMLİĞİNDEN TÜRK ULUSUNA: MODERNLEŞEN TÜRKİYE’DE MİLLİ KİMLİK POLİTİKALARI (1908-1918)." BELGİ DERGİSİ, 3, ss.59 - 72, 2021. 10.33431/belgi.815625
ISNAD AYDOGDU, NERGIZ. "OSMANLI KİMLİĞİNDEN TÜRK ULUSUNA: MODERNLEŞEN TÜRKİYE’DE MİLLİ KİMLİK POLİTİKALARI (1908-1918)". BELGİ DERGİSİ 3/21 (2021), 59-72. https://doi.org/10.33431/belgi.815625