SAVUNMA SANAYİİ PROJELERİNİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLEÖNCELİKLENDİRİLMESİ VE KARŞILAŞTIRILMASI:KARMA BİR MODEL ÖNERİSİ

Kemal Gürol KURTAY, (Millî Savunma Üniversitesi, Kara Harp Okulu Dekanlığı, Endüstri ve Sistem Mühendisliği Bölümü, Ankara, Türkiye)
Yunus GÖKMEN, (Millî Savunma Üniversitesi, Kara Harp Okulu Dekanlığı, Endüstri ve Sistem Mühendisliği Bölümü, Ankara, Türkiye)
Aygün ALTUNDAŞ, (Millî Savunma Üniversitesi, Kara Harp Okulu Dekanlığı, Endüstri ve Sistem Mühendisliği Bölümü, Ankara, Türkiye)
Hakan Ayhan DAĞISTANLI (Millî Savunma Üniversitesi, Kara Harp Okulu Dekanlığı, Endüstri ve Sistem Mühendisliği Bölümü, Ankara, Türkiye)
SAVSAD Savunma ve Savaş Araştırmaları Dergisi
14 4
Yıl: 2021 Cilt: 31 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1 - 24 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 01-11-2021

SAVUNMA SANAYİİ PROJELERİNİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLEÖNCELİKLENDİRİLMESİ VE KARŞILAŞTIRILMASI:KARMA BİR MODEL ÖNERİSİ

Öz:
Savunma Sanayii’nde yürütülen projeler ülkelerin askerî alandaki gelişimini sağlayan en önemli faktörlerdir. Ülkeler uluslararası arenada millî gücün ana unsurlarından biri olan askerîgücü etkin olarak kullanmak ve düşmanlarına karşı caydırıcılık sağlamak maksadıyla Savunma Sanayii projelerine yüksek oranda kaynak ayırmaktadır. Bu kaynakları maksimum verimlilikdüzeyinde kullanabilmek, yıllara sâri olarak yürütülen bu projeler ile ilgili planlamalarda yüksek başarıya ulaşabilmek ve özellikle proje seçimi konusunda karar vericiye etkin çözümler sunabilmekiçin analitik yöntemler kullanarak önceliklendirmenin doğru ve etkin yapılması büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada, literatürde bu alandaki boşluğun doldurulması maksadıyla, Türk Savunma Sanayii’nde yürütülmesi planlanan 20 adet jenerik projenin 6 farklı Çok Kriterli Karar Verme(ÇKKV) yöntemi ile önceliklendirilmesi yapılmıştır. Çalışmada, tahsis edilen kaynakların maksimum verimlilikle kullanılması ve doğru projelerin seçilebilmesi amacıyla projelerin önceliklendirilmesi için öncelikle ÇKKV yöntemlerde kullanılmak üzere uzman kişilerce 8 kriter belirlenmiştir.Kriterlerin ağırlıklandırılması için Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) yönteminden yararlanılmıştır. AHP’den elde edilen sonuçlar kullanılarak projelerin önceliklendirme sonuçlarının bulunması için literatürde yaygın olarak kullanılan TOPSIS, VIKOR ve MOORA ile literatüre farklı bilim insanlarınca son yıllarda önerilmiş olan ARAS, EDAS ve MAUT yöntemlerinden faydalanılmıştır.Böylece hem eski yöntemlerin hem de yeni yöntemlerin karması ile proje önceliklendirme sonuçlarıelde edilmiştir. Her bir yöntemden elde edilen önceliklendirme sonuçları karşılaştırılmış ve bu sonuçlar normalize edilmiş ve ortalama değerleri alınarak her bir proje için nihai bütünleşik önceliklendirme puanı (NBÖP) bulunmuştur. Bu sayede önceliklendirme değerlerinin doğruluk,tutarlılık ve güvenirlilik düzeyinin arttırılması hedeflenmiştir. Analizler sonucunda elde edilen bulgular sunularak yorumlanmıştır.
Anahtar Kelime:

Prioritization and Comparison of Defense Industry Projects with Multi Criteria Decision Making Methods: A Mixed Model Proposal

Öz:
Projects done in the defense industry are very important for the development of military forces.Recently, countries are allocating more resources for such projects. It is important to use analyticalmethods during the Project phases to be able to allocate the resources efficiently, succeed in planning theproject, and provide efficient results to the decision maker. In this study, to fill the gap in literature,prioritization has been done for 20 different projects in the Turkish Defense Industry using 6 differentMulti Criteria Decision Making Models. To be able to use the resources with maximum efficiency and togive correct prioritization to the projects professionals have defined 8 criteria. The weights of the criteriahave been determined using the Analytical Hierarchy Process. Results obtained from the AHP have beenintegrated into the prioritization study with methods widely used in literature such as TOPSIS, VIKORand MOORA and with more recently introduced methods such as ARAS, EDAS and MAUT. Therefore,project prioritization has been done by combining both traditional methods and newly developedmethods. All results obtained from the various prioritization models have been compared and thennormalized to average results to get the average integrated mean values. It was aimed to raise theaccuracy, consistency, and reliability of the prioritization values. All results obtained after analysis havebeen discussed in the study.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aktepe, A. & Ersöz, S. (2014). AHP-VIKOR ve MOORA yöntemlerinin depo yeri seçim probleminde uygulanması. Endüstri Mühendisliği, 25(1), 2-15.
  • Brauers, W. K. M., & Zavadskas, E. K. (2010). Project management by MULTIMOORA as an instrument for transition economies. Technological and Economic Development of Economy, 16(1), 5-24.
  • Brauers, W.K.M., & Zavadskas, E.K. (2006). The MOORA method and its application to privatization in a transition economy. Control and cybernetics. Informatica, 35(2), 445-469.
  • Cheng, C. H. (1997). Evaluating naval tactical missile systems by fuzzy AHP based on the grade value of membership function, European journal of operational research, 96(2), 343-350.
  • Cheng, C. H., Yang, K. L., & Hwang, C. L. (1999). Evaluating attack helicopters by AHP based on linguistic variable weight, European journal of operational research, 116(2), 423-435.
  • Dinçer, H., & Görener, A. (2011). Analitik hiyerarşi süreci ve VIKOR tekniği ile dinamik performans analizi: Bankacılık sektöründe bir uygulama, Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 109-127.
  • Eren, T., & Hamurcu, M. (2020). Selection of Unmanned Aerial Vehicles by Using Multicriteria Decision-Making for Defence. Journal of Mathematics, 2020, 1-11.
  • Genç, T. (2015). Application of ELECTRE III and PROMETHEE II in evaluating the military tanks. International Journal of Procurement Management, 8(4), 457-475.
  • Hwang, C. L. & Yoon, K. (1981). Multi Attiribute Decision Making Methods and Applications, Springer-Verlag.
  • Karatas, M., Sulukan, E., & Karacan, I. (2018). Assessment of Turkey's energy management performance via a hybrid multi-criteria decision-making methodology. Energy, 153, 890-912.
  • Köse, E., Kabak, M., & Aplak, H. (2013). Grey theory based MCDM procedure for sniper selection problem, Grey Systems: Theory and Application, 3(1), 35-45.
  • Kracka, M., Brauers, W. K. M., & Zavadskas, E. K. (2010). Ranking heating losses in a building by applying the MULTIMOORA. Engineering economics, 21(4), 352-359.
  • Keshavarz Ghorabaee, M., Zavadskas, E. K., Olfat, L., & Turskis, Z. (2015). Multi-criteria inventory classification using a new method of evaluation based on distance from average solution (EDAS). Informatica 26(3), 435-451.
  • Løken, E. (2007). Multi-Criteria Planning of Local Energy Systems with Multiple Energy Carriers, (Yayımlanmamış doktora tezi), Norwegian University of Science and Technology, Faculty of Information Technology, Norway.
  • Opricovic, S. (1998). Multicriteria optimization of civil engineering systems. Faculty of civil engineering, Belgrade, 2(1), 5-21.
  • Opricovic, S., & Tzeng, G. H. (2004). Compromise solution by MCDM methods: A comparative analysis of VIKOR and TOPSIS. European journal of operational research, 156(2), 445-455.
  • Saaty, T. L. (1986). Axiomatic foundation of the analytic hierarchy process. Management science, 32(7), 841-855.
  • Sánchez-Lozano, J. M., & Rodríguez, O. N. (2020). Application of Fuzzy Reference Ideal Method (FRIM) to the military advanced training aircraft selection. Applied soft computing, 88, 106061.
  • Sennaroglu, B., & Celebi, G. V. (2018). A military airport location selection by AHP integrated PROMETHEE and VIKOR methods. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 59, 160-173.
  • Taban, C. (2019). Deniz güvenliğinin sağlanması için bulanık çok kriterli karar verme teknikleri ile İHA yeri seçimi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
  • Uçakçıoğlu, B., & Tamer, E. (2017). Analitik hiyerarşi prosesi ve VIKOR yöntemleri ile hava savunma sanayisinde yatırım projesi seçimi. Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 2(2), 35-53.
  • Wang, T. C., & Chang, T. H. (2007). Application of TOPSIS in evaluating initial training aircraft under a fuzzy environment. Expert Systems with Applications, 33(4), 870-880.
  • Zavadskas, E. K., & Turskis, Z. (2010). A new additive ratio assessment (ARAS) method in multicriteria decision‐ making. Technological and Economic Development of Economy, 16(2), 159-172.
APA KURTAY K, GOKMEN Y, ALTUNDAŞ A, DAĞISTANLI H (2021). SAVUNMA SANAYİİ PROJELERİNİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLEÖNCELİKLENDİRİLMESİ VE KARŞILAŞTIRILMASI:KARMA BİR MODEL ÖNERİSİ. , 1 - 24.
Chicago KURTAY Kemal Gürol,GOKMEN Yunus,ALTUNDAŞ Aygün,DAĞISTANLI Hakan Ayhan SAVUNMA SANAYİİ PROJELERİNİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLEÖNCELİKLENDİRİLMESİ VE KARŞILAŞTIRILMASI:KARMA BİR MODEL ÖNERİSİ. (2021): 1 - 24.
MLA KURTAY Kemal Gürol,GOKMEN Yunus,ALTUNDAŞ Aygün,DAĞISTANLI Hakan Ayhan SAVUNMA SANAYİİ PROJELERİNİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLEÖNCELİKLENDİRİLMESİ VE KARŞILAŞTIRILMASI:KARMA BİR MODEL ÖNERİSİ. , 2021, ss.1 - 24.
AMA KURTAY K,GOKMEN Y,ALTUNDAŞ A,DAĞISTANLI H SAVUNMA SANAYİİ PROJELERİNİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLEÖNCELİKLENDİRİLMESİ VE KARŞILAŞTIRILMASI:KARMA BİR MODEL ÖNERİSİ. . 2021; 1 - 24.
Vancouver KURTAY K,GOKMEN Y,ALTUNDAŞ A,DAĞISTANLI H SAVUNMA SANAYİİ PROJELERİNİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLEÖNCELİKLENDİRİLMESİ VE KARŞILAŞTIRILMASI:KARMA BİR MODEL ÖNERİSİ. . 2021; 1 - 24.
IEEE KURTAY K,GOKMEN Y,ALTUNDAŞ A,DAĞISTANLI H "SAVUNMA SANAYİİ PROJELERİNİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLEÖNCELİKLENDİRİLMESİ VE KARŞILAŞTIRILMASI:KARMA BİR MODEL ÖNERİSİ." , ss.1 - 24, 2021.
ISNAD KURTAY, Kemal Gürol vd. "SAVUNMA SANAYİİ PROJELERİNİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLEÖNCELİKLENDİRİLMESİ VE KARŞILAŞTIRILMASI:KARMA BİR MODEL ÖNERİSİ". (2021), 1-24.
APA KURTAY K, GOKMEN Y, ALTUNDAŞ A, DAĞISTANLI H (2021). SAVUNMA SANAYİİ PROJELERİNİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLEÖNCELİKLENDİRİLMESİ VE KARŞILAŞTIRILMASI:KARMA BİR MODEL ÖNERİSİ. SAVSAD Savunma ve Savaş Araştırmaları Dergisi, 31(1), 1 - 24.
Chicago KURTAY Kemal Gürol,GOKMEN Yunus,ALTUNDAŞ Aygün,DAĞISTANLI Hakan Ayhan SAVUNMA SANAYİİ PROJELERİNİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLEÖNCELİKLENDİRİLMESİ VE KARŞILAŞTIRILMASI:KARMA BİR MODEL ÖNERİSİ. SAVSAD Savunma ve Savaş Araştırmaları Dergisi 31, no.1 (2021): 1 - 24.
MLA KURTAY Kemal Gürol,GOKMEN Yunus,ALTUNDAŞ Aygün,DAĞISTANLI Hakan Ayhan SAVUNMA SANAYİİ PROJELERİNİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLEÖNCELİKLENDİRİLMESİ VE KARŞILAŞTIRILMASI:KARMA BİR MODEL ÖNERİSİ. SAVSAD Savunma ve Savaş Araştırmaları Dergisi, vol.31, no.1, 2021, ss.1 - 24.
AMA KURTAY K,GOKMEN Y,ALTUNDAŞ A,DAĞISTANLI H SAVUNMA SANAYİİ PROJELERİNİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLEÖNCELİKLENDİRİLMESİ VE KARŞILAŞTIRILMASI:KARMA BİR MODEL ÖNERİSİ. SAVSAD Savunma ve Savaş Araştırmaları Dergisi. 2021; 31(1): 1 - 24.
Vancouver KURTAY K,GOKMEN Y,ALTUNDAŞ A,DAĞISTANLI H SAVUNMA SANAYİİ PROJELERİNİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLEÖNCELİKLENDİRİLMESİ VE KARŞILAŞTIRILMASI:KARMA BİR MODEL ÖNERİSİ. SAVSAD Savunma ve Savaş Araştırmaları Dergisi. 2021; 31(1): 1 - 24.
IEEE KURTAY K,GOKMEN Y,ALTUNDAŞ A,DAĞISTANLI H "SAVUNMA SANAYİİ PROJELERİNİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLEÖNCELİKLENDİRİLMESİ VE KARŞILAŞTIRILMASI:KARMA BİR MODEL ÖNERİSİ." SAVSAD Savunma ve Savaş Araştırmaları Dergisi, 31, ss.1 - 24, 2021.
ISNAD KURTAY, Kemal Gürol vd. "SAVUNMA SANAYİİ PROJELERİNİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLEÖNCELİKLENDİRİLMESİ VE KARŞILAŞTIRILMASI:KARMA BİR MODEL ÖNERİSİ". SAVSAD Savunma ve Savaş Araştırmaları Dergisi 31/1 (2021), 1-24.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 19:56

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları