Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 45 Sayfa Aralığı: 38 - 46 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.52642/susbed.929867 İndeks Tarihi: 06-11-2021

Alman Dışişleri Bakanlığı Belgelerinde Türk-Alman İttifakıYorumları 1925-1926

Öz:
Birinci Dünya Savaşı‟nda Türk-Alman ittifakının kilit noktalarında görev almış olan diplomat ve subayların yayınladıkları eserler ve yorumlar 1920‟li yıllardan itibaren iki ülke arasında gerçekleşen ortak yakın tarih tartışmalarının ana ekseninde yer almıştır. Birinci Dünya Savaşı‟nın başlangıcında Osmanlı Devleti‟nin Berlin Büyükelçisi Mahmud Muhtar Paşa‟nın hatıratı ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk‟ün mülakatı, makalemizin içeriğini oluşturan kaynaklardandır. Hatıratlarında, gerek Mustafa Kemal Atatürk gerekse Muhtar Paşa, Türk-Alman ittifakının dönemin askeri ve politik gelişmeleri dikkate alındığında Osmanlı için kaçınılmaz bir tercih olduğunu, fakat savaş öncesi ittifak kararının Enver Paşa tarafından tek başına verilmiş olması ve savaşın başlangıcıyla beraber- Osmanlı Devlet adamlarının onayı çervesinde- Osmanlı ordusunun kararlarının Alman askeri heyet mensupları ve generallerin tercihlerine terk edildiğininin ve ordu içerisinde alınan kararların Milli menfaatlere uygun kararlar olmadığının altını çizmektedir. İttifak tartışmalarının iki ülke basını tarafından bir siyasi polemiğe dönüştürülmesine engel olan Alman Büyükelçi Rudolf Nadolny, Türkiye ile Almanya arasında 1920‟li yılların ortalarından itibaren gelişmekte olan ekonomik ilişkilerin bu tartışmalardan zarar görmemesi icin özel bir hassasiyet göstermiş ve tartışmaların daha da büyümemesi adına taraflarla yakın ve yapıcı bir diyalog kurmuştur. Makalemizin kapsamında incelenen eserlerden yola çıkarak Türk tarafindan ve Alman tarafindan ortaya atılan iddaları kuruluş aşamasında olan iki ulus devletin tarih yazımının bir parçası olarak yorumlayabiliriz.
Anahtar Kelime:

The Turkish-German Alliance Comments in the German Foreign Ministry Documents 1925-1926

Öz:
The published works by the diplomats and officers who served at the key points of the Turkish-German alliance in the FirstWorld War, took the main axis of the recent discussions since 1920s in both of the countries. The works that make up the contentof our article are, the works of Mahmud Muhtar Pasha who was the Berlin Ambassador at the beggining of the First World Warand Ghazi Mustafa Kemal Atatürk‟s memoirs. In their memoirs, both Mustafa Kemal Atatürk and Muhtar Pasha says that theTurkish-German alliance was inevitable for Ottoman considering to the political and military developments, but the decision ofthe pre-war alliance was given alone by Enver Pasha, and with the beggining of the war Ottoman army‟s preferences abondonedto the German military delegation members and generals and underlines that the decisions taken within the army are not in linewith national interests. German Ambassador Rudolf Nadolny, which prevents the conversion of the alliance debates to a polemicby the press of the two countries, showed a special sensitivity since the mid 1920s developing economic relations between the twocountries and established a close and constructive dialogue between them for the controversy does not get further. Based on theworks exmined within the scope of our article, we can interpret the claims put forward both by Turkish and German sides as apart of the historiography of the nation states that are in the establishment phase.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Federal Almanya Dışişleri Bakanlığı Diplomatik Arşivi
  • (Politisches Archiv des Auswärtigen Amtes- PA AA)
  • PA AA/ R78485
  • PA AA/ R78486
  • Aksakal, M. (2010). Harb-ı Umumi Eşiğinde Osmanlı Devleti Son Savaşına Nasıl Girdi. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • Alkan, N. & Eyyub Ş. (2018). Savaşanların Gözüyle Türk-Alman İttifakı (1914-1918). İstanbul: Kronik Kitap.
  • Alkan, N. (2020). İmparatorluğun Son Savaşı. Birinci Dünya Savaşı'na Neden ve Nasıl Girdik? İstanbul: Timaş Yayınları.
  • Alkan, N. (2007). II. Abdülhamid Devrinde İstihdam Edilen İlk Alman Askerî Heyetinin Komutanı Otto von Kaehler ve İki Tarafin Beklentileri‟, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, (43), 135- 165.
  • Alkan, R. (2011). Die politischen Beziehungen zwischen Deutschland und der Türkei während der Weimarer Zeit 1918-1933. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Albert Ludwigs Üniversitesi Felsefe Fakültesi, Yakınçağ Avrupa Tarihi Bölümü, Freiburg.
  • Avcı, M. (2014). Die türkisch-deutschen Wirtschaftsbeziehungen in den Jahren von 1923 bis 1945 unter Beachtung der politischen Entwicklungen. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Aachen Teknik Üniversitesi.
  • Çalık, R. (1999). Alman Kaynaklarına Göre Cemal Paşa. Osmanlı Araştırmaları, (19), 223-254, İstanbul.
  • Görgülü, İ. (1997). Atatürk’ün Anıları. Büyük Gazimizin Büyük Hayatından Hatıralar. Ankara: Bilgi Yayınevi.
  • Hanioğlu, Ş. M. (1995). Enver Paşa. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (11), 261-264, İstanbul.
  • Kannengiesser, H. (2009). Çanakkale'de Türklerle Beraber. Bir Alman Albayının Gözünden Çanakkale. İstanbul: Timaş Yayınları.
  • Karabekir, K. (2001). Tarih Boyunca Türk - Alman İlişkileri. İstanbul: Emre Yayınları.
  • Koçak, C. (1991). Türk-Alman İlişkileri (1923-1939). İki Dünya Savaşı Arasındaki Dönemde Siyasal, Kültürel, Askeri ve Ekonomik İlişkiler. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
  • Mangold-Will, S. (2013). Begrenzte Freundschaft. Deutschland und die Türkei 1918-1933. Göttingen: Wallstein.
  • Mejcher, H. & Schmidt-Dumont, M. (2010). Franz Frederik Schmidt-Dumont. Von Altona nach Ankara. Ein hanseatisches Leben im Vorderen Orient (1882-1952). Münster: LitVerlag.
  • Muhtar, M. (1999). Maziye Bir Nazar. Berlin Muahedesi’nden Harb-ı Umumi’ye kadar Avrupa ve TürkiyeAlmanya Münasebetleri. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
  • Mühlmann, C. (1998). Çanakkale Savaşı: Bir Alman Subayının Notları. İstanbul: Timaş Yayınları.
  • Schönig, C., Çalık, R. & Bayraktar, H. (2012). Türkisch- Deutsche Beziehungen: Perspektiven aus Vergangenheit und Gegenwart. Berlin.
  • von Sanders, L. (2006). Türkiye’de Beş Sene. İstanbul: Yeditepe Yayınları.
  • Ziemke, K. (1930). Die neue Türkei. Politische Entwicklung 1914-1929. Stuttgart.
APA Alkan R (2021). Alman Dışişleri Bakanlığı Belgelerinde Türk-Alman İttifakıYorumları 1925-1926. , 38 - 46. 10.52642/susbed.929867
Chicago Alkan Resul Alman Dışişleri Bakanlığı Belgelerinde Türk-Alman İttifakıYorumları 1925-1926. (2021): 38 - 46. 10.52642/susbed.929867
MLA Alkan Resul Alman Dışişleri Bakanlığı Belgelerinde Türk-Alman İttifakıYorumları 1925-1926. , 2021, ss.38 - 46. 10.52642/susbed.929867
AMA Alkan R Alman Dışişleri Bakanlığı Belgelerinde Türk-Alman İttifakıYorumları 1925-1926. . 2021; 38 - 46. 10.52642/susbed.929867
Vancouver Alkan R Alman Dışişleri Bakanlığı Belgelerinde Türk-Alman İttifakıYorumları 1925-1926. . 2021; 38 - 46. 10.52642/susbed.929867
IEEE Alkan R "Alman Dışişleri Bakanlığı Belgelerinde Türk-Alman İttifakıYorumları 1925-1926." , ss.38 - 46, 2021. 10.52642/susbed.929867
ISNAD Alkan, Resul. "Alman Dışişleri Bakanlığı Belgelerinde Türk-Alman İttifakıYorumları 1925-1926". (2021), 38-46. https://doi.org/10.52642/susbed.929867
APA Alkan R (2021). Alman Dışişleri Bakanlığı Belgelerinde Türk-Alman İttifakıYorumları 1925-1926. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(45), 38 - 46. 10.52642/susbed.929867
Chicago Alkan Resul Alman Dışişleri Bakanlığı Belgelerinde Türk-Alman İttifakıYorumları 1925-1926. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 0, no.45 (2021): 38 - 46. 10.52642/susbed.929867
MLA Alkan Resul Alman Dışişleri Bakanlığı Belgelerinde Türk-Alman İttifakıYorumları 1925-1926. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.45, 2021, ss.38 - 46. 10.52642/susbed.929867
AMA Alkan R Alman Dışişleri Bakanlığı Belgelerinde Türk-Alman İttifakıYorumları 1925-1926. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2021; 0(45): 38 - 46. 10.52642/susbed.929867
Vancouver Alkan R Alman Dışişleri Bakanlığı Belgelerinde Türk-Alman İttifakıYorumları 1925-1926. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2021; 0(45): 38 - 46. 10.52642/susbed.929867
IEEE Alkan R "Alman Dışişleri Bakanlığı Belgelerinde Türk-Alman İttifakıYorumları 1925-1926." Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0, ss.38 - 46, 2021. 10.52642/susbed.929867
ISNAD Alkan, Resul. "Alman Dışişleri Bakanlığı Belgelerinde Türk-Alman İttifakıYorumları 1925-1926". Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 45 (2021), 38-46. https://doi.org/10.52642/susbed.929867