Yıl: 2021 Cilt: 71 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 133 - 162 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.26650/ISTJECON2021-942116 İndeks Tarihi: 10-11-2021

Avrupa Birliği’nin Enerji Güvenliği: Enerji İthalatı Bağımlılığı ve Ekonomik Büyüme İlişkisi

Öz:
Enerji piyasasının coğrafi koşullar nedeniyle oligopolistik biryapıya sahip olması, bazı ülkeler için enerji ürünlerinin ithaledilmesini zorunlu kılmaktadır. Özellikle Avrupa Birliği, politikaçıdan riskleri olan Rusya ve MENA (Orta Doğu ve Kuzey Afrika)bölgesi ile bağımlılığa ulaşan önemli enerji ilişkilerine sahiptir.Enerji güvenliğini aksatan bu durum, AB için ekonomik açıdanrisk oluşturmaktadır. Çalışmada AB’ye üye ve aday ülkelerin2014-2018 dönemi petrol ve petrol ürünleri, doğal gaz, katıyakıt ithalatı ve enerji ithalatı bağımlılığının ekonomik büyüme ileilişkisi panel veri analizi ile araştırılmaktadır. Modele yönelik temelvarsayım testlerinin sonucunda Driscoll-Kraay tahmin modelininkullanılması uygun bulunmuştur. Bulgular, AB ülkelerinin petrol vepetrol ürünleri ithalatının ekonomik büyümeleri üzerindeki etkisininistatistiksel olarak anlamlı ve pozitif; enerji ithalatı bağımlılığınınise ekonomik büyümeleri üzerinde istatistiksel olarak anlamlı venegatif yönlü olduğu şeklindedir. Doğal gaz ve katı yakıt ithalatınınekonomik büyüme üzerindeki etkisi ise istatistiksel olarak anlamsızbulunmuştur. Petrol ve petrol ürünleri ithalatının ekonomik büyümeile aynı yönde hareket etmesi, Avrupa Birliği’nde GSYİH’nin büyükkısmının hizmetler sektörüne bağlı olması, hizmetler sektörününen büyük parçasını ise petrol ve petrol ürünlerinin yoğun olarakkullanıldığı ulaştırma sektörünün oluşturması ile açıklanabilir.Enerji ithalatı bağımlılığı ise beklendiği üzere ekonomik büyümeyiolumsuz yönde etkilemektedir. Çalışma sonucuna göre AB’deyenilenebilir enerji kullanımı, enerji verimliliğinin artırılması gibienerji ithalatı bağımlılığını azaltıcı politikaların reel GSYİH’yi artırıcıetki yaratması beklenmektedir. Enerjinin ithal edildiği kaynaklarınçeşitlendirilmesinin de, ihracatçıdan kaynaklanan tedarik riskleriniaza indirmesi ve böylece enerji güvenliğini olumlu etkilemesiöngörülmektedir
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Arora , V. & Shi, S. (2016). Energy consumption and economic growth in the United States, Applied Economics, 48(39), 3763-3773.
  • Asghar, Z. (2008). Energy–GDP Relationshıp: A Causal Analysis For The Five Countries Of South Asia, Applied Econometrics and International Development, 8(1), 167-180.
  • Aydın, F. (2010). Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0(35), 317-340.
  • Ayres, R. E., Turton, H. & Casten, T. (2007). Energy efficiency, sustainability and economic growth, Energy, 32(5), 634-648.
  • Baltagi, B. H. (2005). Econometric Analysis of Panel Data (Third edition). West Sussex: John Wiley & Sons Ltd.
  • Baltagi, B. H. & Wu, P. X. (1999). Unequally Spaced Panel Data Regressions With Ar(1) Disturbances, Econometric Theory, 15(6), 814–882.
  • Barsky, R. B. & Kilian, L. (2002). Do We Really Know that Oil Caused the Great Stagflation? A Monetary Alternative, In B. S. Bernanke & K. Rogoff, NBER Macroeconomics Annual 2001 (pp.137-198), Cambridge, MA: MIT Press.
  • Bartoletto, S. (2012). Patterns of Energy Transitions The Long-Term Role of Energy in the Economic Growth of Europe, In N.Möllers & K. Zachmann , Past and Present Energy Societies: How Energy Connects Politics, Technologies and Cultures, (pp. 305-330), Bielefeld: Transcript Verlag
  • Berndtson, E. (1991). Finlandization: Paradoxes of External and Internal Dynamics, Government and Opposition, 26(1), 21-33.
  • Beşer, N.Ö. & Öztürk S. (2020). Petrol Fiyatlarinda Değişkenlik Ve İktisadi Büyüme: Petrol İthal Eden Ülkeler Üzerine Bir Analiz, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 12(1), 68-84.
  • Bhargava, A., Franzni L. & Narendranathan W. (1982). Serial Correlation and Fixed Effect Models, The Review of Economic Studies, 49(4), 533-549.
  • Bozkurt, C. & Akan Y. (2014). Economic Growth, CO2 Emissions and Energy Consumption: The Turkish Case, International Journal of Energy Economics and Policy, 4(3), 484-494.
  • Campbell, C.J. (2005). Oil Crisis, Essex: Multi Science Publishing Company Ltd.
  • Canton, J., Tomasi M., Arnoldus P., Pienkowski J., Darnaut N., Maincent E., Rezessy A., Spooner M. & Sripathy A. (2013). Member States’ Energy Dependence: An Indicator-Based Assessment, European Economy Occasional Papers, 145.
  • Cherp, A., Adenikinju A., Goldthau A., Hernandez F., Hughes L., Jewell J., Olshanskaya M., Jansen J., Soares R. & Vakulenko S. (2012). Energy and Security, In T. B. Johansson, N. Nakicenovic & A. Patwardan, (Eds.), Global Energy Assessment: Toward a Sustainable Future, (pp. 325-383), Cambridge: Cambridge University Press.
  • Chevalier, JM. (2006). Security of energy supply for the European Union, European Review of Energy Markets, 1(3), 1-20.
  • Cirovic, M., Makajic-Nikolic D., Petrovic N., Vujosevic M. & Kuzmanovic M. (2015). European Union Oil Import Dependency Risk Analysis, Polish Journal of Environmental Studies, 24(1), 75-81.
  • Driscoll, J.C. & Kraay A. C. (1998). Consistent Covariance Matrix Estimation with Spatially Dependent Panel Data, Review of Economics and Statistics, 80(4), 549-560.
  • Esen, Ö. & Bayrak M. (2017). Does more energy consumption support economic growth in net energyimporting countries?, Journal of Economics, Finance and Administrative Science, 22(42), 75-98.
  • Eurostat. (2021). Database. (2020, 25 Ocak). Erişim Adresi https://ec.europa.eu/eurostat Georgantopoulos, A. G. & Tsamis, A. D. (2011). The Relationship between Energy Consumption and GDP: A Causality Analysis on Balkan Countries, European Journal of Scientific Research, 61(3), 372-380.
  • Ghosh, S. (2009). Import demand of crude oil and economic growth: Evidence from India, Energy Policy, 37(2), 699-702.
  • Greene, W. (2000). Econometrics Analysis, New Jersey:Prentice-Hall.
  • Gujarati, D.N. & Porter, D.C. (2009). Basic Econometrics (Fifth Edition), New York : McGraw Hill Inc.
  • Guo, W. (2018). An Analysis of energy consumption and economic growth of Cobb-Douglas production function based on ECM, IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 113.
  • Hamilton, J.D. (2003). What is an oil shock?, Journal of Econometrics, 113(2), 363-398.
  • Harbo, F. (2008). The European Gas and Oil Market: The Role of Norway, Note de l’Ifri.
  • Hausman, J.A. (1978). Specification Tests in Econometrics, Econometrica, 46(6), 1251-1271.
  • Hill, F. (2005). Beyond Co-Dependency: European Reliance on Russian Energy, The Brookings Institution US-Europe Analysis Series. (2020, 15 Ocak). Erişim Adresi https://www.brookings. edu/wp-content/uploads/2016/06/hill20050727.pdf
  • International Energy Agency (2021). Data and Statistics. (2021, 25 Ocak). Erişim Adresi https://www. iea.org/data-and-statistics?country=WORLD&fuel=Energy%20 supply&indicator= TPESbySource
  • Isaawi, C. (1978). The 1973 Oil Crisis and After, Journal of Post Keynesian Economics, 1(2), 3-26.
  • Jahangir, SMR. & Dural Yüce, B. (2018). Crude oil, natural gas, and economic growth: impact and causality analysis in Caspian Sea region, International Journal of Management and Economics, 54 (3), 169-184.
  • Jochem, E. (2000). Energy End-Use Efficiency, In José Goldemberg et al. (Eds.), World Energy Assessment: Energy and the Challenge of Sustainability (pp.173-217), New York: UNDP.
  • Judge, G. G., Hill, R. C., Griffiths, W. E., Lutkepohl, H. & Lee, T. C. (1985). Introduction to the Theory and Practice of Econometrics (2d ed.), New York: John Wiley & Sons.
  • Kasperowicz, R. & Štreimikienė, D. (2016). Economic growth and energy consumption: comparative analysis of V4 and the “old” EU countries, Journal of International Studies, 9(2), 181-194.
  • Khatib, H. (2000). Energy Security, In José Goldemberg et al. (Eds.), World Energy Assessment: Energy and the Challenge of Sustainability (pp.111-131), New York: UNDP.
  • Korteweg, R. (2018). Energy as a tool of foreign policy of authoritarian states, in particular Russia, Belgium: European Parliament’s Committee on Foreign Affairs. https://doi.org/10.2861/951739
  • Laqueur, W. (1977). Europe: The Specter of Finlandization, Commentary, 64 (6), 37-41.
  • Maltby, T. (2013). European Union energy policy integration: A case of European Commission policy entrepreneurship and increasing supranationalism, Energy Policy, 55, 435-444.
  • Marques, A. C., Fuinhas, J. A. & Tomàs, C. (2019). Energy efficiency and sustainable growth in industrial sectors in European Union countries: A nonlinear ARDL approach, Journal of Cleaner Production, 239 (118045).
  • Martins, F., Felgueiras, C., Smitkova, M. & Caetano, N. (2019). Analysis of Fossil Fuel Energy Consumption and Environmental Impacts in European Countries, Energies, 12(6), https://doi. org/10.3390/en12060964 .
  • Matei, I. (2017). Is there a Link between Renewable Energy Consumption and Economic Growth? A Dynamic Panel Investigation for the OECD Countries, Revue d’économie politique, 127(6), 985-1012.
  • Mucuk, M. & Uysal, D. (2009). Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme, Maliye Dergisi, 157, 105-115.
  • Örgün, B. O. & Pala, A. (2017). Enerji Tüketimi, Dışa Açıklık ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 28 Avrupa Birliği Ülkesi için Panel Granger Nedensellik Analizi, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 54(623), 9-20.
  • Özata, E. (2010). Türkiye’de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Ekonometrik İncelemesi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26.
  • Pesaran, M.H. (2004). General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels, Cambridge Working Papers in Economics, 0435.
  • Pirlogea, C. & Cicea, C. (2012). Econometric perspective of the energy consumption and economic growth relation in European Union, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 16(8), 5718-5726.
  • Streimikiene, D. & Kasperowicz. (2016) R. Review of Economic Growth and Energy Consumption: A Panel Cointegration Analysis for EU Countries, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 59, 1545-1549.
  • The World Bank.(2021). World Bank Open Data. (2021, 20 Ocak). Erişim Adresi https://data. worldbank.org/.
  • United Nations. (2021). UN Comtrade Database. (2021, 20 Ocak). Erişim Adresi https://comtrade. un.org/data.
  • Vlahinić-Dizdarević, N. & Žiković, S. (2010). The role of energy in economic growth: the case of Croatia, Zbornik Radova Ekonomskog Fakulteta u Rijeci, 28(1), 35-60.
  • Yerdelen Tatoğlu, F. (2016). Panel Veri Ekonometrisi: Stata Uygulamalı, İstanbul: Beta Yayıncılık.
  • Yergin, D. (2006). Ensuring Energy Security, Foreign Affairs, 85(2), 69-82.
  • Yılmaz, S. & Kalkan, D. K. (2017). Enerji Güvenliği Kavramı: 1973 Petrol Krizi Işığında Bir Tartışma”, Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi, 1(3), 169-199.
APA ELÜSTÜ S (2021). Avrupa Birliği’nin Enerji Güvenliği: Enerji İthalatı Bağımlılığı ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. , 133 - 162. 10.26650/ISTJECON2021-942116
Chicago ELÜSTÜ Serap Avrupa Birliği’nin Enerji Güvenliği: Enerji İthalatı Bağımlılığı ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. (2021): 133 - 162. 10.26650/ISTJECON2021-942116
MLA ELÜSTÜ Serap Avrupa Birliği’nin Enerji Güvenliği: Enerji İthalatı Bağımlılığı ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. , 2021, ss.133 - 162. 10.26650/ISTJECON2021-942116
AMA ELÜSTÜ S Avrupa Birliği’nin Enerji Güvenliği: Enerji İthalatı Bağımlılığı ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. . 2021; 133 - 162. 10.26650/ISTJECON2021-942116
Vancouver ELÜSTÜ S Avrupa Birliği’nin Enerji Güvenliği: Enerji İthalatı Bağımlılığı ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. . 2021; 133 - 162. 10.26650/ISTJECON2021-942116
IEEE ELÜSTÜ S "Avrupa Birliği’nin Enerji Güvenliği: Enerji İthalatı Bağımlılığı ve Ekonomik Büyüme İlişkisi." , ss.133 - 162, 2021. 10.26650/ISTJECON2021-942116
ISNAD ELÜSTÜ, Serap. "Avrupa Birliği’nin Enerji Güvenliği: Enerji İthalatı Bağımlılığı ve Ekonomik Büyüme İlişkisi". (2021), 133-162. https://doi.org/10.26650/ISTJECON2021-942116
APA ELÜSTÜ S (2021). Avrupa Birliği’nin Enerji Güvenliği: Enerji İthalatı Bağımlılığı ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. İstanbul İktisat Dergisi, 71(1), 133 - 162. 10.26650/ISTJECON2021-942116
Chicago ELÜSTÜ Serap Avrupa Birliği’nin Enerji Güvenliği: Enerji İthalatı Bağımlılığı ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. İstanbul İktisat Dergisi 71, no.1 (2021): 133 - 162. 10.26650/ISTJECON2021-942116
MLA ELÜSTÜ Serap Avrupa Birliği’nin Enerji Güvenliği: Enerji İthalatı Bağımlılığı ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. İstanbul İktisat Dergisi, vol.71, no.1, 2021, ss.133 - 162. 10.26650/ISTJECON2021-942116
AMA ELÜSTÜ S Avrupa Birliği’nin Enerji Güvenliği: Enerji İthalatı Bağımlılığı ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. İstanbul İktisat Dergisi. 2021; 71(1): 133 - 162. 10.26650/ISTJECON2021-942116
Vancouver ELÜSTÜ S Avrupa Birliği’nin Enerji Güvenliği: Enerji İthalatı Bağımlılığı ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. İstanbul İktisat Dergisi. 2021; 71(1): 133 - 162. 10.26650/ISTJECON2021-942116
IEEE ELÜSTÜ S "Avrupa Birliği’nin Enerji Güvenliği: Enerji İthalatı Bağımlılığı ve Ekonomik Büyüme İlişkisi." İstanbul İktisat Dergisi, 71, ss.133 - 162, 2021. 10.26650/ISTJECON2021-942116
ISNAD ELÜSTÜ, Serap. "Avrupa Birliği’nin Enerji Güvenliği: Enerji İthalatı Bağımlılığı ve Ekonomik Büyüme İlişkisi". İstanbul İktisat Dergisi 71/1 (2021), 133-162. https://doi.org/10.26650/ISTJECON2021-942116