Türkiye’de Yurt İçi Üretici ve Tüketici Fiyatları Üzerindeki Döviz Kuru Geçişkenliğinin İncelenmesi
Yıl: 2021 Cilt: 71 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 163 - 190 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.26650/ISTJECON2021-915644 İndeks Tarihi: 10-11-2021
Türkiye’de Yurt İçi Üretici ve Tüketici Fiyatları Üzerindeki Döviz Kuru Geçişkenliğinin İncelenmesi
Öz: Bu çalışmanın amacı, Türkiye ekonomisinin 2005:1-2020:4dönemi için nominal döviz kuru değişimlerinin fiyat düzeyleri(TÜFE, ÜFE) üzerindeki etkisini ekonometrik yöntemlerle analizetmektedir. Bunun için 2005-2020 yılları arası Türkiye’ninçeyreklik enflasyon, döviz kuru, sanayi üretimi ve ithalat birimdeğer endeksi arasındaki kısa ve uzun dönemli eş bütünleşmeilişkileri analiz edilmiştir. Enflasyon oranını temsilen tüketici fiyatendeksi (tüfe) ve üretici fiyat endeksi (üfe) değişkenleri baz alınarakiki farklı model oluşturulmuştur. ARDL sınır testi sonuçlarına göreuzun dönemde ilk modelde, sanayi üretim endeksi, nominaldöviz kuru ve ithalat birim değer endeksindeki %1’lik bir artışsırasıyla tüketici fiyatlarında %0,37, %0,69 ve %0,58’lik artışa nedenolmaktadır. Diğer modelde ise nominal döviz kuru ve ithalat birimdeğer endeksindeki %1’lik bir artış sırasıyla üretici fiyatlarında%0,82 ve %0,73’lük artışa yol açmaktadır. Elde edilen bu bulgularagöre Türkiye’de yurtiçi tüketici fiyatları üzerinde döviz kuru, sanayiüretimi ve ithal fiyatların; yurt içi üretici fiyatları üzerinde ise dövizkuru ve ithal fiyatların anlamlı ve etkili olduğu tespit edilmiştir.Yine bu bulgular, döviz kurlarından hem yurt içi üretici hem deyurt içi tüketici fiyatlarına geçişkenliğin varlığını göstermektedir.Çalışmanın sonuçları konu hakkında yapılan literatüre paralellikgöstermektedir
Anahtar Kelime: Investigation of the Exchange Rate Pass-through Effect on Domestic Producer and Consumer Prices in Turkey
Öz: This study analyzes the effect of nominal exchange rate changes in the 2005:1–2020:4 period, applying econometric methods to examine Turkey’s economy at the level of consumer price index (CPI) and producer price index (PPI). For this purpose, shortand long-term co-integration relationships between Turkey’s inflation, exchange rate, industrial production, and import unit value indices in the period 2005–2020 were investigated. Two different models were created based on CPI and PPI variables as representative of the inflation rate. We used the auto-regressive distributed lag (ARDL)boundary test to determine the short and long term relationship between variables. According to ARDL boundary test results, in the CPI model, a 1% increase in the industrial production index, nominal exchange rate, and import unit value index causes 0,37%, 0,69%, and 0,58% increases in consumer prices, respectively. In the PPI model, a 1% increase in the nominal exchange rate and import unit value index causes 0,82% and 0,73% increases in producer prices, respectively. These findings indicate that exchange rate, industrial production, and import price have an impact on domestic consumer prices in Turkey. Similarly, it appears that exchange rate and import prices affect domestic producer prices, also demonstrating the existence of an exchange rate pass-through effect on both domestic producer and domestic consumer prices. The results of the study are in congruence with previous literature on the subject.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akdemir, S. ve Özçelik, M. (2018). Döviz kurlarının yurtiçi fiyatlara geçiş etkisi: Türkiye ekonomisi 2003-2017 dönemi uygulaması. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14(1), 35-50.
- Alptekin, V., Yılmaz, K. Ç. ve Taş, T. (2016). Döviz kurundan fiyatlara geçiş etkisi: Türkiye örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35, 1-9.
- Altıntaş, H. (2014). Türkiye’de döviz kurunun enflasyon üzerine geçiş etkisinin ekonometrik analizi: 1987-2011. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(1), 163-201.
- Arı, A. (2010). Dalgalanma korkusu ve döviz kuru geçiş etkisi. Journal of Yasar University, 17(5), 2832‐2841.
- Baş, G. ve Kara, M. (2020). Döviz kurunun yurt içi fiyatlar üzerine geçiş etkisi: Türkiye ekonomisi üzerine bir araştırma. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 8(2), 115-125.
- Bayat, T., Özcan, B. ve Taş, Ş. (2015). Türkiye’de döviz kuru geçiş etkisinin asimetrik nedensellik testleri ile analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 7-30.
- Betts, C., & Devereux, M. (2000). Exchange rate dynamics in a model of pricing-to-market. Journal of International Economics, 50(1), 215-244.
- Bhat, J. A., & Bhat, S. A. (2021). On the dynamics of exchange rate pass-through: asymmetric
- evidence from India. International Journal of Emerging Markets. Campa, J. M., & Goldberg, L. S. (2005). Exchange rate pass-through into import prices. The Review of Economics and Statistics, 87(4), 679–690.
- Campa, J. M., & Minguez, J. M. (2006). Differences in exchange rate pass-through in the euro area. European Economic Review, 50(1), 121–145.
- Delatte, A.-L., & Villavicencio, A. L. (2012). Asymmetric exchange rate pass-through: Evidence from major countries. Journal of Macroeconomics, 34, 833–844.
- Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 49(4), 1057-1072.
- Dikkaya, M. ve Özyakışır, D. (2006). Küreselleşme ve bilgi toplumu: Eğitimin küreselleşmesi ve neoliberal politikaların etkileri. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 3(9), 151-172.
- Donayre, L., & Panovska, I. (2016). State-dependent exchange rate pass-through behavior. Journal of International Money and Finance, 64, 170-195.
- Edwards, S., & Cabezas, L. (2021). Exchange rate pass-through, monetary policy, and real exchange rates: Iceland and the 2008 crises. Cambridge: Nber Working Paper Series Working Paper 28520.
- Fischer, S. (2001). Distinguished lecture on economics in government: Exchange rate regimes: Is the bipolar view correct? The Journal of Economic Perspectives, 15(2), 3–24.
- Flamini, A. (2007). Inflation targeting and exchange rate pass-through. Journal of International Money and Finance, 26(7), 1113-1150.
- Forbes, K., Hjortsoe, I., & Nenova, T. (2018). The shocks matter: Improving our estimates of exchange rate pass-through. Journal of International Economics, 114, 255–275.
- Frimpong, S., & Adam, A. M. (2010). Exchange rate pass-through in Ghana. International Business Research, 3(2), 186-192.
- Goldberg, P. K., & Knetter, M. (1997). Goods prices and exchange rates: What have we learned? Journal of Economic Literature, 35(3), 1243-1272 .
- Göktaş, P. (2019). Türkiye’de döviz kurunun tüketici fiyatları üzerindeki asimetrik geçiş etkileri. Sosyoekonomi, 27(42), 29-50.
- Güler, A. (2020 Mayıs). Döviz kuru geçiş etkisi: Türkiye örneği. 20. Uluslararası ekonometri, yöneylem araştırması ve istatistik sempozyumu (s. 41-51). Ankara: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi.
- Hyder, Z., & Shah, S. (2004). Exchange rate pass-through to domestic prices in Pakistan. State Bank of Pakistan Working Papers No.5.
- Isnowati, S., Sugiyanto, F., Kurnia, A. S., & Tjahjaningsih , E. (2020). Exchange rate pass through viewed from wholesale price in Indonesia. Montenegrin Journal of Economics, 16(3), 137-147.
- Ito, T., & Sato, K. (2008). Exchange rate changes and inflation in post-crisis Asian economies: Vector autoregression analysis of the exchange rate pass-through. Journal of Money, Credit and Banking, 40(7), 1407-1438.
- Jasova, M., Moessner, R., & Takats, E. (2019). Exchange rate pass-through: What has changed since the crisis? International Journal of Central Banking, 15(3), 27-58.
- Kara, H. ve Öğünç, F. (2012). Döviz kuru ve ithalat fiyatlarının yurt içi fiyatlara etkisi. İktisat İşletme ve Finans, 27(317), 9-28.
- Karaoğlu, N. ve Kılıçkaplan, S. (2018). Döviz kurunun yurt içi fiyatlara geçiş etkisinin yumuşak geçişli regresyon modeliyle tahmini. Bulletin of Economic Theory and Analysis, 3(3), 195-215.
- Kaya, H. (2018). 2001 krizi sonrası Türkiye’de döviz kuru ve enflasyon ilişkisi: Döviz kuru geçiş etkisinin VAR analizi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 73(3), 841-865.
- Koç, P. (2018). Türkiye’de geçiş etkisi hipotezinin geçerliliği: Bir doğrusal olmayan zaman serisi analizi. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(17), 1-12.
- Korhonen, I., & Wachtel, P. (2006). A note on exchange rate pass-through in CIS countries. Research in International Business and Finance, 20(2), 215–226.
- Leigh, D., & Rossi, M. (2002). Exchange rate pass-through in Turkey. IMF Working Paper WP/02/204.
- López-Villavicencio, A., & Mignon, V. (2017). Exchange rate pass-through in emerging countries: Do the inflation environment, monetary policy regime and central bank behavior matter? Journal of International Money and Finance, 79, 20-38.
- MacKinnon, J. G. (1996). Numerical distribution functions for unit root and cointegration tests. Journal of Applied Econometrics, 11(6), 601-618.
- Menon, J. (1995). Exchange rate pass-through. Journal of Economic Surveys, 9(2), 197-231.
- Özdamar, G. (2015). Türkiye ekonomisinde döviz kuru geçiş etkisi: ARDL-sınır testi yaklaşımı. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 32, 66-97.
- Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. P. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
- Phillips, P. C., & Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), 335-345.
- Sansone, A., & Justel, S. (2016). Exchange rate pass-through to prices: VAR evidence for Chile. Economia Chilena, 19(1), 20-37.
- Sevüktekin, M. ve Çınar, M. (2017). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi,Eviews Uygulamalı (5. b.). Bursa: Dora.
- Takhtamanova, Y. F. (2010). Understanding changes in exchange rate pass-through. Journal of Macroeconomics, 32, 1118–1130.
- Taylor, J. B. (2000). Low inflation, pass-through, and the pricing power of firms. European Economic Review, 44(7), 1389-1408.
- Tümtürk, O. (2017). Türkiye’de döviz kurlarının yurtiçi fiyatlara geçiş etkisi ve enflasyon hedeflemesi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(3), 837-855.
- Türk, E. ve Çetinkaya, A. T. (2015). Döviz kurundan fiyatlara geçiş etkisinin Granger nedensellik testi ile incelenmesi “Türkiye örneği”. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 27-38.
- Zorzi, M. C., Hahn, E., & Sánchez, M. (2007). Exchange rate pass-through in emerging markets. Frankfurt: European Central Bank (ECB) Working Paper No. 739.
APA | EMEK Ö, DÜŞÜNCELİ F, DORU Ö (2021). Türkiye’de Yurt İçi Üretici ve Tüketici Fiyatları Üzerindeki Döviz Kuru Geçişkenliğinin İncelenmesi. , 163 - 190. 10.26650/ISTJECON2021-915644 |
Chicago | EMEK Ömer Fazıl,DÜŞÜNCELİ Faruk,DORU Ömer Türkiye’de Yurt İçi Üretici ve Tüketici Fiyatları Üzerindeki Döviz Kuru Geçişkenliğinin İncelenmesi. (2021): 163 - 190. 10.26650/ISTJECON2021-915644 |
MLA | EMEK Ömer Fazıl,DÜŞÜNCELİ Faruk,DORU Ömer Türkiye’de Yurt İçi Üretici ve Tüketici Fiyatları Üzerindeki Döviz Kuru Geçişkenliğinin İncelenmesi. , 2021, ss.163 - 190. 10.26650/ISTJECON2021-915644 |
AMA | EMEK Ö,DÜŞÜNCELİ F,DORU Ö Türkiye’de Yurt İçi Üretici ve Tüketici Fiyatları Üzerindeki Döviz Kuru Geçişkenliğinin İncelenmesi. . 2021; 163 - 190. 10.26650/ISTJECON2021-915644 |
Vancouver | EMEK Ö,DÜŞÜNCELİ F,DORU Ö Türkiye’de Yurt İçi Üretici ve Tüketici Fiyatları Üzerindeki Döviz Kuru Geçişkenliğinin İncelenmesi. . 2021; 163 - 190. 10.26650/ISTJECON2021-915644 |
IEEE | EMEK Ö,DÜŞÜNCELİ F,DORU Ö "Türkiye’de Yurt İçi Üretici ve Tüketici Fiyatları Üzerindeki Döviz Kuru Geçişkenliğinin İncelenmesi." , ss.163 - 190, 2021. 10.26650/ISTJECON2021-915644 |
ISNAD | EMEK, Ömer Fazıl vd. "Türkiye’de Yurt İçi Üretici ve Tüketici Fiyatları Üzerindeki Döviz Kuru Geçişkenliğinin İncelenmesi". (2021), 163-190. https://doi.org/10.26650/ISTJECON2021-915644 |
APA | EMEK Ö, DÜŞÜNCELİ F, DORU Ö (2021). Türkiye’de Yurt İçi Üretici ve Tüketici Fiyatları Üzerindeki Döviz Kuru Geçişkenliğinin İncelenmesi. İstanbul İktisat Dergisi, 71(1), 163 - 190. 10.26650/ISTJECON2021-915644 |
Chicago | EMEK Ömer Fazıl,DÜŞÜNCELİ Faruk,DORU Ömer Türkiye’de Yurt İçi Üretici ve Tüketici Fiyatları Üzerindeki Döviz Kuru Geçişkenliğinin İncelenmesi. İstanbul İktisat Dergisi 71, no.1 (2021): 163 - 190. 10.26650/ISTJECON2021-915644 |
MLA | EMEK Ömer Fazıl,DÜŞÜNCELİ Faruk,DORU Ömer Türkiye’de Yurt İçi Üretici ve Tüketici Fiyatları Üzerindeki Döviz Kuru Geçişkenliğinin İncelenmesi. İstanbul İktisat Dergisi, vol.71, no.1, 2021, ss.163 - 190. 10.26650/ISTJECON2021-915644 |
AMA | EMEK Ö,DÜŞÜNCELİ F,DORU Ö Türkiye’de Yurt İçi Üretici ve Tüketici Fiyatları Üzerindeki Döviz Kuru Geçişkenliğinin İncelenmesi. İstanbul İktisat Dergisi. 2021; 71(1): 163 - 190. 10.26650/ISTJECON2021-915644 |
Vancouver | EMEK Ö,DÜŞÜNCELİ F,DORU Ö Türkiye’de Yurt İçi Üretici ve Tüketici Fiyatları Üzerindeki Döviz Kuru Geçişkenliğinin İncelenmesi. İstanbul İktisat Dergisi. 2021; 71(1): 163 - 190. 10.26650/ISTJECON2021-915644 |
IEEE | EMEK Ö,DÜŞÜNCELİ F,DORU Ö "Türkiye’de Yurt İçi Üretici ve Tüketici Fiyatları Üzerindeki Döviz Kuru Geçişkenliğinin İncelenmesi." İstanbul İktisat Dergisi, 71, ss.163 - 190, 2021. 10.26650/ISTJECON2021-915644 |
ISNAD | EMEK, Ömer Fazıl vd. "Türkiye’de Yurt İçi Üretici ve Tüketici Fiyatları Üzerindeki Döviz Kuru Geçişkenliğinin İncelenmesi". İstanbul İktisat Dergisi 71/1 (2021), 163-190. https://doi.org/10.26650/ISTJECON2021-915644 |