Yıl: 2021 Cilt: 1 Sayı: 26 Sayfa Aralığı: 65 - 82 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.51493/egearkeoloji.824832 İndeks Tarihi: 10-11-2021

Tunç Çağı Kılıç Topuzları: Maydos Kilisetepe’den İkiMiken Örneği

Öz:
Maydos Kilisetepe’nin Va evresinde (MÖ 1500-1300) mermerden üretilmiş küresel formlu iki adet taş buluntu dikkat çekmektedir. Ele geçen buluntuların şaft deliği oyuntusu, karşılıklı iki kenarında birer perçin deliği olması ve Ege Dünyası’nda benzer örneklerin bulunması nedeniyle bu buluntuların çok az sayı ile temsil edilen kılıç ya da kamalara ait topuz olduklarına karar verilmiştir. Pürüzsüz ve oldukça iyi parlak yüzeyli buluntuların benzerleri Batı Anadolu’da Troia ve Beycesultan yerleşmelerinden bilinmektedir. MÖ 2. binyılın ikinci yarısında Ege ile kültürel ilişkilerin kanıtı olarak kabul edilen Yunanistan’da birçok kazıda ele geçen Miken tipi kılıç ve kamalarda görülen, Maydos ile benzer tipteki ünik topuz örnekleri Maydos Kilisetepe’de olası bir Miken etkinliğinin varlığını akla getirmiştir. Bu çalışmada bir yandan Maydos’ta ele geçen kılıç topuzları tanıtılırken diğer yandan Anadolu ve Ege’de görülen Tunç Çağı kılıçlarının ve çoğunlukla mezarlarda bulunan, bir çeşit prestij veya statü nesnesi kabul edilen kılıç ve kamaların tamamlayıcı bir eklentisi olan mermer, fildişi, dağ kristali gibi dönemin beğenisine hitap eden ve pek çok yerleşim için egzotik olabilecek malzemeden üretilen kılıç topuzlarının kronolojik ve tipolojik özellikleri özetlenmiştir.
Anahtar Kelime:

[BRONZE AGE SWORD POMMELS: TWO MYCENAEAN EXAMPLES FROM MAYDOS KİLİSETEPE]

Öz:
Two spherical marble stone finds are remarkable in Level Va of Maydos Kilisetepe (1500-1300 BC). Theseartifacts were assumed to be possible pommels belonging to weapons such as swords and bronze dag gers, exemplified by very few examples, the presence of the shaft hole and rivet holes on each side, andvery similar examples found around the prehistoric sites of the Aegean. Like these pommels, it is knownfrom the bronze age levels of the bronze age with a smooth and shiny view, is known from the bronze agelevels of Troia and Beycesultan in Western Anatolia. In the second half of the 2nd millennium BC, suchas unusual pommels seen on the handles of Mycenaean type swords and daggers found in various settle ments and graves in Greece, which are recognized as evidence of cultural contacts across the Aegean,indicate the presence of possible Mycenaean activity in Maydos Kilisetepe. In this study, the function ofsword pommels, which were made from rare and exotic raw materials such as marble, ivory, mountaincrystal, which are mounted on sword and dagger handles, was mostly found in tombs. Therefore, they areconsidered to be a kind of prestige or status object. These artifacts represent the wealth of the elites andcan be foreign to many settlements that are rarely seen in western Anatolia and the Aegean. In addition,the chronological and typological development of Bronze Age swords and pommels found in Aegean andAnatolia is briefly evaluated.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Altunkaynak 2016: G. Altunkaynak, Erzurum ve Kars Müzelerinde Bulunan Urartu Dönemi Öncesine ait Metal Silahlar, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
  • Başaran-Mutlu 2018: M. Başaran-Mutlu, M.Ö. 2. Binyıl Kuzey Ege Kültürel İletişim Ağı İçinde Maydos Kilisetepe Höyüğü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
  • Başaran-Mutlu 2019a: M. Başaran-Mutlu, “Maydos Kilisetepe Höyüğü Geç Tunç Çağı Bezemeli Duvar Kaplamaları”, TüBA-Ar 24, 27-43.
  • Başaran-Mutlu 2019b: M. Başaran-Mutlu, “Maydos Kilisetepe Höyüğü M.Ö 2. Binyıl Yerleşim Özellikleri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 29, 1-16.
  • Başaran-Mutlu 2020a: M. Başaran-Mutlu, “Maydos Kilisetepe Höyüğü V. Tabaka: Mimarisi”, (ed. G. Sazcı), Maydos 1, Çanakkale, 117-146.
  • Başaran-Mutlu 2020b: M. Başaran-Mutlu, “MÖ 2. Binyılda Kuzey Ege’de İletişim ve Kültürel Bağlantılar: Maydos Kilisetepe Höyüğü”, Uluslararası Propontis ve Çevre Kültürleri Sempozyumu Bildiri Kitabı. (Baskıda)
  • Basedow 2000: M. A. Basedow, Beşik-Tepe: Das bronzezeitliche Gräberfeld, Mainz am Rhein.
  • Bilgi 1999: Ö. Bilgi, “İkiztepe’de Ele Geçen Son Buluntular Işığında Orta Karadeniz Bölgesi Protohistorik Çağ Maden Sanatı Hakkında Yeni Gözlemler”, XII. Türk Tarih Kongresi, Ankara, 41-50.
  • Bittel 1940: K. Bittel, “Der Depotfund von SoloiPompeiopolis”, ZA XII (XLVI), 183-205.
  • Bittel 1976: K. Bittel, Die Hethiter, Die Kunst Anatoliens vom Ende des 3. bis zum Anfang des 1. Jahrtausends vor Christus, München.
  • Bittel ve Güterbock 1935: K. Bittel, H. G. Güterbock, Boğazköy: Neue Untersuchungen in der Hethitischen Hauptstadt, Berlin.
  • Blegen vd. 1953: C. W, Blegen, J. L. Caskey-M. Rawson, Troy, The Sixth Settlement, III (1-2), Princeton.
  • Czebreszuk 2007: J. Czebreszuk, “Amber Between the Baltıc and the Aegean in the Third and Second Millennia BC”, Between The Aegean and Baltic Seas, Prehistory Across Borders Aegaeum 27, I. Galanaki - H. Tomas - Y. Galanakis - R. Laffineur (Ed.), 363-369.
  • Çınardalı-Karaaslan 2012: N. Çınardalı-Karaaslan, «The East Mediterranean Late Bronze Age Glass Trade Within The Context Of The Panaztepe Finds», OxfJA 31(2), 121-141.
  • Dörpfeld 1902: W. Dörpfeld, Troja und Ilion: Ergebnisse der Ausgrabungen in den vorhistorischen und historischen Schichten von Ilion 1870-1894, Athens.
  • Duru vd. 2012: M. Duru, M. Dönmez, A. Ilgar, Ş. Pehlivan , A. E. Akçay, “Biga Yarımadası’nın Tersiyer Öncesi Jeolojisi”, Biga Yarimadasi’nin Genel ve Ekonomik Jeolojisi, E. Yüzer, G. Tunay (Ed.), Ankara, 7-75.
  • Efe 2007: T. Efe, “The Theories of the ‘Great Caravan Route’ between Cilicia and Troy: The Early Bronze Age III Period in Inland Western Anatolia”, AnSt 57, 47-64.
  • Erdal 2011: Y.S. Erdal, “İkiztepe Yerleşimi Işığında Orta Karadeniz Bölgesi İnsanlarının Antropolojik Yapısı”, AnadoluAraş 19, 67-97.
  • Erkanal 1977: H. Erkanal, Die Äxte und Beile des 2. Jahrtausends in Zentralanatolien, München.
  • Erkanal-Öktü 2018: H. Erkanal-Öktü, Panaztepe I. Die Friedhöfe von Panaztepe, Ankara.
  • Ersoy 1988: Y. Ersoy, “Finds from Menemen / Panaztepe in the Manisa Museum”, BSA 83, 55-82.
  • Ertekin ve Ediz 1993: A. Ertekin, İ. Ediz, “The Uniques Sword from Boğazköy/Hattusa”, Aspects of Art and Iconography: Anatolia and Its Neighbors. Sutudies in Honor of Nimet Özgüç, M. Mellink, E. Porada, T. Özgüç (Ed.), Ankara, 719-726.
  • Evans 1921: A. Evans, The Palace of Minos : A comparative account of the successive stages of the early Cretan civilization as illustrated by the discoveries at Knossos. Volume 1: The Neolithic and Early and Middle Minoan ages, London.
  • Garstang 1953: J. Garstang, Prehistoric Mersin, Yümük Tepe in Southern Turkey: The Neilson Expedition in Cilicia, Oxford.
  • Gençer 2006: N. Gençer, “Sarımeşe Tepe Madeni Buluntuları”, Hayat Erkanal’a Armagan: Kültürlerin Yansıması, A. Erkanal-Öktü, S. Günel (Ed.), 373-378. İstanbul.
  • Georgiadis 2009: M. Georgiadis, “The East AegeanWestern Anatolia in the Late Bronze Age III: What do the tombs tell us about memory, tradition and identity?”, The Past in the Past: The Significance of Memory and Tradition in the Transmission of Culture, M. Georgiadis, C. Gallou (Ed.), Oxford, 28-42.
  • Gernez 2007: G. Gernez, L’armement en métal au Proche et Moyen-Orient : des origines à 1750 av. J.-C., Thèse de doctorat, Paris 1, Paris.
  • Gordon 1953: D. H. Gordon, “Swords, Rapiers and Horse-riders”, Antiquity 27(106), 67-78.
  • Gür 2013: B. Gür, “Miken Buluntulu Batı Anadolu Mezarlarının Tanımlanmasına Yönelik Öneriler”, Arkeoloji ve Sanat 142, 1-22.
  • Güterbock 1965: H. Güterbock, “A Votive Sword With Olds Assyrian Inscription”, Studies in Honor of Benno Landsberger on His Seventy-Fifth Birthday, April 21, 1965, H. G. Güterbock, T. Jacobsen (Ed), Chicago, 197-198.
  • Harding 1984: A.F. Harding, The Mycenaeans and Europe, London.
  • Harmankaya 1995: S. Harmankaya, “Kozman Deresi Mevkii (Şarköy Tekirdağ) Maden Buluntuları”, Readings in Prehistory: Studies Presented to Halet Çambel, G. Arsebük (Ed.), İstanbul 217-254.
  • Karo 1915: G. Karo, “Die Schachtgräber von Mykenai”, AM XL, 113-230.
  • Karo 1930: G. Karo, Schachtgräber von Mykenai, München.
  • Keskin 2019: H.L. Keskin, “Kılıçini Mağarası Antalya Buluntusu Işığında MÖ 3 Binyıl Sonuna Kadar Anadolu Kılıçlarının Gelişimi Tipolojik ve Fonksiyonel Bir Analiz”, Tarih Araştırmaları Dergisi 38, 83-102.
  • Klimscha 2018: F. Klimscha, “Remarks on the Technical Development of bladed Close Combat Weapons and the Use of the Earliest Swords”, EurAnt 20/2014, 219-228.
  • Kosak 1982: S. Kosak, Hittite inventory texts (CTH 241- 250) (Texte der Hethiter 10), Heidelberg.
  • Koşay 1944: H.Z. Koşay, Ausgrabungen von Alacahöyük 1936, Ankara.
  • Lamb 1938: W. Lamb,”Excavations at Kusura near Afyon Karahisar : II”, Archaeologica 87, 217-273.
  • Lang 1969: M.L. Lang, The Palace of Nestor at Pylos in Western Messenia, Vol. II The Frescoes, Princeton.
  • Leshtakov 2009: K. Leshtakov, “The Secon Millenium BC in the Northern Aegean and the Adjacent Balkan Lands:Main Dynamics of Cultural Interaction”, Greeks and Thracians from the 7th till the 5th century B.C, Ζ. Μπόνιας, J. Y. Perreault (Ed.), Thasos, 53-82.
  • Lorimer 1950: E. H. L. Lorimer, Homer and the Monuments, London.
  • Mellaart ve Murray 1995: J. Mellaart, A. N. N. Murray, Beycesultan 3.2. Late Bronze Age and Phrygian Pottery and Middle and Late Bronze Age Small Objects, London.
  • Mellink 1985: M.J. Mellink, “Archaeology in Anatolia”, AJA 89(4), 547-567.
  • Molloy 2010: B. Molloy, “Swords and Swordsmanship in the Aegean Bronze Age”, AJA 114(3), 403-428.
  • Mountjoy 1998: P.A. Mountjoy, “The East AegeanWest Anatolian Interface in the Late Bronze Age: Mycenaeans and the Kingdom of Ahhiyawa”, AnSt 48, 33-67.
  • Mountjoy 1999: P.A. Mountjoy, “The Destruction of Troia VIh”, StTroica 9, 253-293.
  • Müller-Karpe 1994: A. Müller-Karpe, “Altanatolisches Metallhandwerk”, Wachholtz, Neumünster.
  • Nechrizov ve Cvetkova 2017: G. Nechrizov, J. Cvetkova, “Die Bronzeit in den Ostlischen Rhodopen”, Das erste Gold : Ada Tepe: das älteste Goldbergwerk Europas, S. Hagg, C. Popov, B. Horejs, S. Alexandrov, G. Plattner (Ed.), Wien, 49-56.
  • Niemeier ve Niemeier 1997: B. Niemeier, W.-D. Niemeier, “Milet 1994 - 1995. Projekt “Minoischmykenisches bis protogeometrisches Milet”. Zielsetzung und Grabungen auf dem Stadionhügel und am Athenatempel”, AA 2, 189-248.
  • O’Shea 2011: J.M. O’Shea, “A River Runs Through It: Landscape and the Evolution of Bronze Age Networks in the Carpathian Basin”, Journal of World Prehistory 24(2), 161-174.
  • Özdoğan 1986: M. Özdoğan, «Prehistoric Sites in the Gelibolu Peninsula», AnadoluAraş 10, 51-71.
  • Özgüç 1948: T. Özgüç, Öntarihte Anadolu’da Ölü Gömme Adetleri, Ankara.
  • Özgüç 1978: T. Özgüç, Maşat Höyük Kazıları ve Çevresindeki Araştırmalar, Ankara.
  • Özgüç 1988: T. Özgüç, İnandıktepe - Eski Hitit Çağında Önemli Bir Kültür Merkezi, Ankara.
  • Palmieri 1981: A. Palmieri, “Excavations at Arslantepe (Malatya)”, AnSt 31, 101-119.
  • Papadopoulos 1998: T.J. Papadopoulos, The Late Bronze Age Daggers of the Aegean I: The Greek Mainland, Stuttgart.
  • Pavuk 2005: P. Pavuk, “Aegeans and Anatolians.A Trojan Perspective”, Emporia: Aegeans in the Central and Eastern Mediterranean, R. Laffineur, E. Greco (Ed.), Liege, 269-279.
  • Platon 1949: N. Platon, “ο τάφος του Στάφυλος”, κρητικά χρονικά 3, 534-573.
  • Pulak 1988: C. Pulak, “The Bronze Age Shipwreck at Ulu Burun, Turkey: 1985 Campaign”, AJA 92(1), 1-37.
  • Runnels v.d. 2009: C.N. Runnels, C. Payne, N. Rifkind, C. White, N. Wolff, S. LeBlanc, “Warfare in Neolithic Thessaly: A case study”, Hesperia, 165-194.
  • Şahoğlu 2005: V. Şahoglu, «The Anatolian trade network and the Izmir region during the early Bronze Age», OxfJA 24, 339-361.
  • Sandars 1961: N.K. Sandars, “The First Aegean Swords and Their Ancestry”, AJA 65(1), 17-29.
  • Sandars 1963: N.K. Sandars, “Later Aegean Bronze Swords”, AJA 67(2), 117-153.
  • Sazcı 2013: G. Sazcı, “Maydos Kilisetepe Höyüğü- Eine bronzezeitliche Hafensiedlung an den Dardanellen”, AKorrBl 43/1, 29-40.
  • Sazcı ve Başaran-Mutlu 2018: G. Sazcı, M. BaşaranMutlu, “Maydos-Kilisetepe: A Bronze Age Settlement on the Border Between Asia and Europe”, Archaeology Across Frontiers and Borderlands, S. Gimatzidis, M. Pieniazek, S. Mangaloğlu-Votruba (Ed.), Vienna, 139-158.
  • Sazcı ve Başaran-Mutlu 2019a: G. Sazcı, M. BaşaranMutlu, “Maydos Kilisetepe Höyüğü Kazıları 2016 - 2017 Sezonu Çalışmaları”, KST 40.2, 149-164.
  • Sazcı ve Başaran-Mutlu 2019b: Sazcı, Göksel; Başaran Mutlu, Meral. 2020. “Die Bronzezeitliche Siedlung Maydos Kilisetepe Und Ihre Beziehungen Zum Südöstlichen Europa”, DACIA LXIII, 2018- 2019: 311- 330.
  • Sazcı ve Çalış-Sazcı 2020: G. Sazcı, D. Çalış-Sazcı, “Maydos Kilisetepe Höyüğü”, G. Sazcı (Ed.), Maydos I, 13-74. Çanakkale.
  • Sazcı 2020: G. Sazcı, Maydos I, Çanakkale.
  • Stronach 1957: D.B. Stronach, “The Development and Diffusion of Metal Types in Early Bronze Age Anatolia”, AnSt 7, 89-125.
  • Summers 1991: G.D. Summers, “Metalwork in Gaziantep Museum Said to Be a Hoard from the Region of Sakçagözü”, AnSt 41, 173-195.
  • Tekin 2018: H. Tekin, Madeni Eser Tipolojisi, Ankara.
  • Ünal 1999: A. Ünal, «A Hittite Mycenaean Type B Sword from the Vicinity of Kastamonu, Northwest Turkey», Essays on Ancient Anatolia, T. Mikasa (Ed.), Wiesbaden, 207-226.
  • Wooley 1955: L. Wooley, An account of the Excavations at Tell Atchana in the Hatay, 1937-1949, Oxford.
  • von der Osten 1937: H.H. von der Osten, The Alishar Hüyük Seasons of 1930-32, Chicago.
  • Xanthoudídes ve Droop 1924: S. P. Xanthoudídes, J. P. Droop, The vaulted tombs of Mesará : an account of some early cemeteries of Southern Crete, Liverpool.
  • Yadin 1963: Y. Yadin, The Art of Warfare in Biblical Lands in the Light of Archaeological Discovery, London.
  • Yalçıklı 1991: D. Yalçıklı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin MÖ III. Bine Tarihlendirilen Tunç Silahları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Yalçıklı 2006: D. Yalçıklı, “Zwei Bronzeschwerter aus Westanatolien”, IstMitt 56, 29-41.
  • Yalçın ve Yalçın 2009: Ü. Yalçın, G. Yalçın, “Evidence for Early Use of Tin at Tülintepe in Eastern Anatolia”, TÜBA-Ar 12, 123-142.
  • Yener 1995: K.A. Yener, “Swords, Armor, and Figurines”, BibAr 58(2), 101-107.
  • Zöldföldi 2011: J. Zöldföldi, 5000 Years Marble History in Troia and the Troad, Petroarchaeological Study on the Provenance of White Marbles in West Anatolia, Unpublished Ph.D. Thesis, Eberhard Karls Universität Tübingen, Tübingen.
APA Bamyaci A, Başaran Mutlu M (2021). Tunç Çağı Kılıç Topuzları: Maydos Kilisetepe’den İkiMiken Örneği. , 65 - 82. 10.51493/egearkeoloji.824832
Chicago Bamyaci A. Onur,Başaran Mutlu Meral Tunç Çağı Kılıç Topuzları: Maydos Kilisetepe’den İkiMiken Örneği. (2021): 65 - 82. 10.51493/egearkeoloji.824832
MLA Bamyaci A. Onur,Başaran Mutlu Meral Tunç Çağı Kılıç Topuzları: Maydos Kilisetepe’den İkiMiken Örneği. , 2021, ss.65 - 82. 10.51493/egearkeoloji.824832
AMA Bamyaci A,Başaran Mutlu M Tunç Çağı Kılıç Topuzları: Maydos Kilisetepe’den İkiMiken Örneği. . 2021; 65 - 82. 10.51493/egearkeoloji.824832
Vancouver Bamyaci A,Başaran Mutlu M Tunç Çağı Kılıç Topuzları: Maydos Kilisetepe’den İkiMiken Örneği. . 2021; 65 - 82. 10.51493/egearkeoloji.824832
IEEE Bamyaci A,Başaran Mutlu M "Tunç Çağı Kılıç Topuzları: Maydos Kilisetepe’den İkiMiken Örneği." , ss.65 - 82, 2021. 10.51493/egearkeoloji.824832
ISNAD Bamyaci, A. Onur - Başaran Mutlu, Meral. "Tunç Çağı Kılıç Topuzları: Maydos Kilisetepe’den İkiMiken Örneği". (2021), 65-82. https://doi.org/10.51493/egearkeoloji.824832
APA Bamyaci A, Başaran Mutlu M (2021). Tunç Çağı Kılıç Topuzları: Maydos Kilisetepe’den İkiMiken Örneği. Arkeoloji Dergisi, 1(26), 65 - 82. 10.51493/egearkeoloji.824832
Chicago Bamyaci A. Onur,Başaran Mutlu Meral Tunç Çağı Kılıç Topuzları: Maydos Kilisetepe’den İkiMiken Örneği. Arkeoloji Dergisi 1, no.26 (2021): 65 - 82. 10.51493/egearkeoloji.824832
MLA Bamyaci A. Onur,Başaran Mutlu Meral Tunç Çağı Kılıç Topuzları: Maydos Kilisetepe’den İkiMiken Örneği. Arkeoloji Dergisi, vol.1, no.26, 2021, ss.65 - 82. 10.51493/egearkeoloji.824832
AMA Bamyaci A,Başaran Mutlu M Tunç Çağı Kılıç Topuzları: Maydos Kilisetepe’den İkiMiken Örneği. Arkeoloji Dergisi. 2021; 1(26): 65 - 82. 10.51493/egearkeoloji.824832
Vancouver Bamyaci A,Başaran Mutlu M Tunç Çağı Kılıç Topuzları: Maydos Kilisetepe’den İkiMiken Örneği. Arkeoloji Dergisi. 2021; 1(26): 65 - 82. 10.51493/egearkeoloji.824832
IEEE Bamyaci A,Başaran Mutlu M "Tunç Çağı Kılıç Topuzları: Maydos Kilisetepe’den İkiMiken Örneği." Arkeoloji Dergisi, 1, ss.65 - 82, 2021. 10.51493/egearkeoloji.824832
ISNAD Bamyaci, A. Onur - Başaran Mutlu, Meral. "Tunç Çağı Kılıç Topuzları: Maydos Kilisetepe’den İkiMiken Örneği". Arkeoloji Dergisi 1/26 (2021), 65-82. https://doi.org/10.51493/egearkeoloji.824832