YERİNDE DÖNÜŞÜM BAĞLAMINDA KENT DOKUSU VE ENERJİ TÜKETİMİ İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ: KADIKÖY VAKA ÇALIŞMASI

Yıl: 2021 Cilt: 11 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 162 - 181 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

YERİNDE DÖNÜŞÜM BAĞLAMINDA KENT DOKUSU VE ENERJİ TÜKETİMİ İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ: KADIKÖY VAKA ÇALIŞMASI

Öz:
Türkiye büyük bir kentsel dönüşüm süreci yaşamaktadır. Kentsel yenileme olarak da adlandırılan busüreç mahalle ve bina (yerinde dönüşüm) ölçeklerinde gerçekleşmektedir. Literatürde kentseldönüşüm süreci irdelenirken daha çok mahalle ölçeğindeki dönüşüm sorunsalına odaklanılmaktadır.Fakat bina ölçekli dönüşüm ile ilişkili problemlerin karakteristiği farklılık arz etmektedir. Bunlardanbir tanesi doku farklılaşmasıdır. Yerinde yenileme süreciyle, mevcut kentsel doku ve onun mikroiklim özellikleri değişmektedir. Sokak içerisindeki az katlı mevcut bir yapı dönüşüm geçirerek çokkatlı bina olarak inşa edilmekte ve dokudaki komşu binaları gölgelemektedir. Bu durumda mevcutbinaların enerji tüketim performansının etkilenmesi öngörülebilir. Bu çalışmanın amacı, yeniden inşaedilen çok katlı binaların dokudaki mevcut binalar üzerindeki etkisinin enerji açısındanincelenmesidir. Kentsel yenileme aktivitesinin çok yüksek olması nedeniyle örnek çalışma alanıSuadiye (Kadıköy, İstanbul) olarak seçilmiştir. Bilgisayar simülasyon metodolojisi kullanılarak, birreferans binanın enerji performansı üç doku senaryosu için hesaplanmıştır: temel durum (kırsaldoku), 1960 kentsel dokusu ve 2019 dokusu (yenileme sonrası). Yapı kabuğunun sabit tutulduğu buçalışmada kent dokusunun bina enerji tüketimine etkisi açıkça gözlenmiştir. Çalışma sonuçlarınagöre kırsal dokudan 1960 dokusuna geçiş sürecinde referans binanın aydınlatma ve ısıtma enerjitüketimi artmıştır. 2012 yılında çıkan 6306 sayılı kentsel dönüşüm kanunu ile kent dokusu optimizeedilerek enerji tasarrufu sağlamak mümkündü. Fakat uygulamada, 1960 dokusundan 2019 dokusunadönüşümde referans binanın enerji tüketimi artmaya devam etmiştir. Başka bir ifadeyle, dokudeğişimi enerji tüketimini azaltmak yerine artırmıştır. Deprem riski ile zorunlu olarak yaşanan buyüksek maliyetli dönüşüm sürecinin hedeflerinden bir tanesi de enerji tasarrufunun sağlanmasıolarak belirtilmiştir. Bu amaçla, yenilenen binalarda kabuk yalıtımı zorunlu tutulmuştur. Fakat yapıkabuğundan bağımsız olarak, kent dokusunun karakteristiği de enerji tüketimi üzerinde önemli roloynamaktadır. Bu sebeple, kent dokusunun optimizasyonu dönüşüm sürecinin bir parçası olarakdeğerlendirilmeli ve bunu destekleyici yasal düzenlemeler gerçekleştirilmelidir. Kent dokusunamüdahale edilmeden önce potansiyel etki analizi yapılmalıdır.
Anahtar Kelime: Kent Dokusu Simülasyon Kentsel Dönüşüm İstanbul Bina Enerji Performansı

INVESTIGATION OF URBAN TEXTURE AND ENERGY CONSUMPTION RELATIONSHIP IN THE CONTEXT OF URBAN TRANSFORMATION: KADIKÖY CASE STUDY

Öz:
Turkey is undergoing a major transformation process. This process, also called urban renewal, takes place at neighborhood and building (on-site transformation) scales. The literature focuses on transformation problem of the neighborhood scale; however, the characteristics of the problems associated with building scale transformation differ. One of these is texture differentiation. With the on-site renewal process, the existing urban texture and its micro-climate characteristics change. An existing low-rise building in the street is transformed and built as a high-rise multi-storey building, which shades the neighboring buildings in the texture. In this case, it can be predicted that the energy consumption performance of existing buildings will be affected. The aim of this study is to examine the effect of reconstructed high-rise buildings on existing buildings in the texture in terms of energy performance. The study area is chosen as Suadiye (Kadıköy, Istanbul) because of the high urban renewal activity. Using computer simulation methodology, the energy performance of a reference building was calculated for three texture scenarios: base situation (rural texture), 1960 urban texture and 2019 texture (after renewal). In this study, in which the building envelope is kept constant, the effect of the urban texture on the building energy consumption is clearly observed. According to the results of the study, lighting and heating energy consumption of the reference building increased during the transition from rural to 1960 texture. With the urban transformation law numbered 6306 enacted in 2012, it would be possible to save energy by optimizing the urban texture. However, in practice, it is seen that energy consumption of the reference building is increased more in the transformation from the 1960 texture to the 2019 texture. In other words, texture change has increased energy consumption. One of the goals of this high-cost transformation process, which is necessarily experienced with earthquake risk in the first place, was stated as providing energy savings. For this purpose, envelope insulation is mandatory in reconstructed buildings. However, independent of the building envelope, the characteristics of the urban texture also play an important role in energy consumption. For this reason, the optimization of the urban texture should be evaluated as a part of the transformation process and legal regulations should be implemented to support this. Potential impact analysis should be done before intervening in the urban texture.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Arıkan, B., & Gökmen, G. P. (2016). Kentsel Mekânın Fiziksel Katmanları, Konut Dokusunun Oluşumu ve Feneryolu Mahallesi’nin “Risk”li Dönüşümü. İdealkent, 7(20), 966–998. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/466417
  • Ashihara, Y. (1970). The Aesthetic Townscape (translated by Lynne E. Riggs). MIT Press: MIT Press.
  • Ataöv, A., & Osmay, S. (2007). Türkiye’de Kentsel Dönüşüme Yöntemsel Bir Yaklaşım. METU JFA, 24(2), 57–82. Retrieved from http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258- 5316/2007/cilt24/sayi_2/57-82.pdf
  • Aydöner, A. B. (2013). Güvenli Yapılar Yol Haritası-1. İstanbul. Retrieved from http://imsad.org/Uploads/Files/guvenliyapilaryolharitasi_1.pdf
  • Balamir, M. (2018). İhanetler, İtiraflar, İnşaatlar. Mimarlık, (399). Retrieved from http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=413&RecID=4346
  • Ballarini, I., Corgnati, S. P., & Corrado, V. (2014). Use of reference buildings to assess the energy saving potentials of the residential building stock: The experience of TABULA project. Energy Policy, 68, 273–284. https://doi.org/10.1016/J.ENPOL.2014.01.027
  • Ballarini, I., Corrado, V., Madonna, F., Paduos, S., & Ravasio, F. (2017). Energy refurbishment of the Italian residential building stock: energy and cost analysis through the application of the building typology. Energy Policy, 105, 148–160. https://doi.org/10.1016/J.ENPOL.2017.02.026
  • Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü. (2004). Kentsel Dönüşüm Kanun Tasarısı Taslağı. Ankara.
  • Berkmen, N. H., & Turgut, S. (2019). Kentsel Dönüşüm Kıskacında “Bağdat Caddesi.” Megaron, 14, 155–166.
  • Berköz, E., Küçükdoğu, M., Yılmaz, Z., & Diğerleri, V. (1995). Enerji Etkin Konut ve Yerleşme Tasarım. In TÜBİTAK-İNTAG 201.
  • Beyaztaş, H., & Oral, G. K. (2020). Optimizing Urban Texture and Building Typology for the Goal of Achieving Near-Zero High-Rise Residential Building. Gazi University Journal of Science, 33(3), 592–611. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/gujs/issue/56657/654664
  • BM. (2015). Adoption of the Paris Agreement. United Nation Framework Convention on Climate Change. Retrieved from https://unfccc.int/resource/docs/2015/cop21/eng/l09r01.pdf
  • Bosselmann, P., Arens, E. A., Dunker, K., & Wright, R. (1990). Sun, wind, and pedestrian comfort: a study of Toronto’s Central Area. Toronto. Retrieved from https://escholarship.org/uc/item/0165c77h
  • Bronin, S. . (2009). Solar rights. Boston University Law Review, 89(4), 1217–1265.
  • Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2017). 2018-2022 Stratejik Plan. Ankara. Retrieved from http://www.sp.gov.tr/upload/xSPStratejikPlan/files/cV5EW+CSB.pdf
  • Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2019). Kartal’da Çöken Binanın Etrafındaki Riskli Olan 8 Bina Yıkılacak. Retrieved September 2, 2020, from https://www.csb.gov.tr/kartalda-coken-binaninetrafindaki-riskli-olan-8-bina-yikilacak-bakanlik-faaliyetleri-25445
  • Chapter 384. (1993). An Act Protecting The Boston Public Garden. Retrieved from https://archives.lib.state.ma.us/actsResolves/1992/1992acts0384.pdf
  • Dascalaki, E. G., Droutsa, K. G., Balaras, C. A., & Kontoyiannidis, S. (2011). Building typologies as a tool for assessing the energy performance of residential buildings – A case study for the
  • Hellenic building stock. Energy and Buildings, 43(12), 3400–3409. https://doi.org/10.1016/J.ENBUILD.2011.09.002
  • DSIRE. (2020). Database of State Incentives for Renewables & Efficiency. Retrieved November 16, 2020, from https://programs.dsireusa.org/system/program?type=44&
  • Eisenstadt, M. M. (1982). Access to Solar Energy: The Problem and its Current Status. Natural Resources Journal, 22(1), 21–52. Retrieved from https://www.jstor.org/stable/pdf/24882273.pdf?refreqid=excelsior%3Aece342bf09178bac9396212f 47c465db
  • Eranıl Demirli, M., Tuna Ultav, Z., & Demirtaş-Milz, N. (2015). A socio-spatial analysis of urban transformation at a neighborhood scale: The case of the relocation of Kadifekale inhabitants to TOKİ Uzundere in İzmir. Cities, 48, 140–159. https://doi.org/10.1016/J.CITIES.2015.06.013
  • Güzey, Ö. (2009). Urban regeneration and increased competitive power: Ankara in an era of globalization. Cities, 26(1), 27–37. https://doi.org/10.1016/J.CITIES.2008.11.006
  • Güzey, Ö. (2016). The last round in restructuring the city: Urban regeneration becomes a state policy of disaster prevention in Turkey. Cities, 50, 40–53. https://doi.org/10.1016/J.CITIES.2015.08.010
  • Hayes, G. B. (1979). Solar access law: Protecting access to sunlight for solar energy systems. Ballinger.
  • Jordan, B., & Perlin, J. (1979). Solar Energy Use and Litigation in Ancient Times. 1 SOLAR L. REP, 592–593.
  • Kocabas, A. (2005). The Emergence of Istanbul’s Fifth Urban Planning Period: A Transition to Planning for Sustainable Regeneration? Journal of Urban Technology, 12(2), 27–48.
  • Kocabas, A. (2013). The transition to low carbon urbanization in Turkey: Emerging policies and initial action. Habitat International, 37, 80–87. https://doi.org/10.1016/J.HABITATINT.2011.12.016
  • Loga, T., Stein, B., & Diefenbach, N. (2016). TABULA building typologies in 20 European countries—Making energy-related features of residential building stocks comparable. Energy and Buildings, 132, 4–12. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.enbuild.2016.06.094
  • Moore, F. (1993). Environmental Control Systems. New York: McGraw-Hill.
  • Özcan, A. (2016). New Experiences on Environmental Rights in Framework of Sustainability and an Ecopolitical Analysis: “Solar and Wind Rights.” Alternatif Politika, 8(1). Retrieved from http://alternatifpolitika.com/site/dosyalar/arsiv/Subat2016-Sayi1/8GUNESRUZGARMAKALE.pdf
  • Resmi Gazete. (2012). 6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği. Retrieved from https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=16849&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
  • Seong, Y.-B., Lim, J.-H., Yeo, M.-S., Goh, I.-D., & Kim, K.-W. (2006). HELIOS: Solar rights analysis system for apartment buildings. Solar Energy, 80(6), 723–741.
  • Serteser, N., & Karadag, I. (2018). Design for improving pedestrian wind comfort: a case study on a courtyard around a tall building. Architectural Science Review, 61(6), 492–499.
  • Tekin, Ç., Özgünler, M., & Beyaztaş, H. (2018). Yapı Kabuğu Saydamlık Oranlarının Simülasyon Programı Aracılığıyla Belirlenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, (41), 49–68. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpufbed/issue/41010/405793
  • TS-825. (2008). Binalarda Isı Yalıtım Kuralları Standardı. Ankara.
  • Turan, M. E. (2014). Hedef Dikey Mimariden Yatay Mimariye Geçiş! Retrieved from http://www.yapi.com.tr/haberler/hedef-dikey-mimariden-yatay-mimariye-gecis_125702.html
  • Unger, S. C. (2005). Ancient Lights in Wrigleyville: An Argument for the Unobstructed View of a National Pastime. Indiana Law Review, 38, 533–564. Retrieved from https://mckinneylaw.iu.edu/ilr/pdf/vol38p533.pdf
  • Uzun, B., & Celik Simsek, N. (2015). Upgrading of illegal settlements in Turkey; the case of North Ankara Entrance Urban Regeneration Project. Habitat International, 49, 157–164. https://doi.org/10.1016/J.HABITATINT.2015.05.026
  • Uzun, B., Çete, M., & Palancıoğlu, H. M. (2010). Legalizing and upgrading illegal settlements in
  • Turkey. Habitat International, 34(2), 204–209. https://doi.org/10.1016/J.HABITATINT.2009.09.004
  • Yılmaz, O. K. (2019). Türkiye’de Kentsel Dönüşümün Uygulayıcı Aktörleri ve Yaptıkları Çalışmaların Sayısal Verileri. Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 6(2), 300–316. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/887976
  • Yılmaz, Z. (2006). Akıllı Binalar ve Yenilenebilir Enerji. Tesisat Mühendisliği Dergisi, 91, 7–15. Retrieved from https://www.mmo.org.tr/sites/default/files/7af0926b294e47e_ek.pdf
APA Beyaztaş H (2021). YERİNDE DÖNÜŞÜM BAĞLAMINDA KENT DOKUSU VE ENERJİ TÜKETİMİ İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ: KADIKÖY VAKA ÇALIŞMASI. , 162 - 181.
Chicago Beyaztaş Halit YERİNDE DÖNÜŞÜM BAĞLAMINDA KENT DOKUSU VE ENERJİ TÜKETİMİ İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ: KADIKÖY VAKA ÇALIŞMASI. (2021): 162 - 181.
MLA Beyaztaş Halit YERİNDE DÖNÜŞÜM BAĞLAMINDA KENT DOKUSU VE ENERJİ TÜKETİMİ İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ: KADIKÖY VAKA ÇALIŞMASI. , 2021, ss.162 - 181.
AMA Beyaztaş H YERİNDE DÖNÜŞÜM BAĞLAMINDA KENT DOKUSU VE ENERJİ TÜKETİMİ İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ: KADIKÖY VAKA ÇALIŞMASI. . 2021; 162 - 181.
Vancouver Beyaztaş H YERİNDE DÖNÜŞÜM BAĞLAMINDA KENT DOKUSU VE ENERJİ TÜKETİMİ İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ: KADIKÖY VAKA ÇALIŞMASI. . 2021; 162 - 181.
IEEE Beyaztaş H "YERİNDE DÖNÜŞÜM BAĞLAMINDA KENT DOKUSU VE ENERJİ TÜKETİMİ İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ: KADIKÖY VAKA ÇALIŞMASI." , ss.162 - 181, 2021.
ISNAD Beyaztaş, Halit. "YERİNDE DÖNÜŞÜM BAĞLAMINDA KENT DOKUSU VE ENERJİ TÜKETİMİ İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ: KADIKÖY VAKA ÇALIŞMASI". (2021), 162-181.
APA Beyaztaş H (2021). YERİNDE DÖNÜŞÜM BAĞLAMINDA KENT DOKUSU VE ENERJİ TÜKETİMİ İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ: KADIKÖY VAKA ÇALIŞMASI. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 11(1), 162 - 181.
Chicago Beyaztaş Halit YERİNDE DÖNÜŞÜM BAĞLAMINDA KENT DOKUSU VE ENERJİ TÜKETİMİ İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ: KADIKÖY VAKA ÇALIŞMASI. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication 11, no.1 (2021): 162 - 181.
MLA Beyaztaş Halit YERİNDE DÖNÜŞÜM BAĞLAMINDA KENT DOKUSU VE ENERJİ TÜKETİMİ İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ: KADIKÖY VAKA ÇALIŞMASI. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, vol.11, no.1, 2021, ss.162 - 181.
AMA Beyaztaş H YERİNDE DÖNÜŞÜM BAĞLAMINDA KENT DOKUSU VE ENERJİ TÜKETİMİ İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ: KADIKÖY VAKA ÇALIŞMASI. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication. 2021; 11(1): 162 - 181.
Vancouver Beyaztaş H YERİNDE DÖNÜŞÜM BAĞLAMINDA KENT DOKUSU VE ENERJİ TÜKETİMİ İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ: KADIKÖY VAKA ÇALIŞMASI. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication. 2021; 11(1): 162 - 181.
IEEE Beyaztaş H "YERİNDE DÖNÜŞÜM BAĞLAMINDA KENT DOKUSU VE ENERJİ TÜKETİMİ İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ: KADIKÖY VAKA ÇALIŞMASI." The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 11, ss.162 - 181, 2021.
ISNAD Beyaztaş, Halit. "YERİNDE DÖNÜŞÜM BAĞLAMINDA KENT DOKUSU VE ENERJİ TÜKETİMİ İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ: KADIKÖY VAKA ÇALIŞMASI". The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication 11/1 (2021), 162-181.