Yıl: 2021 Cilt: 61 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 28 - 67 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33171/dtcfjournal.2021.61.1.2 İndeks Tarihi: 29-07-2022

KÜLTÜR MERKEZLERİNE YÖNELİK SOSYOMEKÂNSAL BİR ANALİZ: ANKARA ÖRNEĞİ

Öz:
Fiziki mekân sembolik anlamlardan arınmış boş bir mekân değildir. Kentsel alanlardamekân somut ve soyut birçok faktörle birlikte üretilir. Bu üretim sürecindekibelirleyicilerden birisi de ideolojidir. Zira iktidar çeşitli araçlar ile mekânın üretimsüreçlerine müdahale eder. Kamusal mekânların ideolojik yapıya uyumlu politikalarlaüretilmesi ya da dönüştürülmesi için toplumsal aidiyet ve kimlik inşa süreçleri aktif olarakkullanılmaktadır. Bu çalışma ile söz konusu inşa sürecinde aktif olarak kullanılan kültürmerkezlerindeki faaliyetler Althusser'in devletin ideolojik aygıtları yaklaşımı çerçevesindeele alınmıştır. Ankara'nın merkez ilçelerindeki faal kültür merkezleri çalışma sahasıolarak belirlenmiştir. Çalışmada karma araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Bunuyaparken kültür merkezlerinden yararlanan katılımcıların öznel değerlendirmelerinialmak için yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Buradan elde edilen nitelveriler, nicel analiz yöntemlerinden yararlanılarak değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır. Bukapsamda cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, meslek ve mevcut durum/öneri kategorileriitibarıyla sonuçların istatistiksel anlamlılığı test edilmiştir. Çalışma sonucunda kültürmerkezlerinin siyasal yönetimler tarafından kültürün yeniden inşa edildiği ideolojiktemelli mekânlar olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelime: Mekân Kent Kültür Beşeri Coğrafya İktidar İdeoloji

A SOCIO-SPATIAL ANALYSIS OF CULTURAL CENTERS: ANKARA CASE

Öz:
Physical space is not an empty space devoid of symbolic meanings. In urban areas, space is produced with many tangible and intangible factors. One of the determinants of this production process is ideology. Because the power interferes with the production processes of the space with various tools. Social belonging and identity building processes are actively used to produce or transform public spaces with policies that are compatible with the ideological structure. In this study, the activities in the cultural centers that are actively used in the construction process are discussed within the framework of Althusser's ideological apparatus of the state. Active cultural centers in the central districts of Ankara have been determined as the universe of the study. The mixed research method was preferred in the study. While doing this, the structured interview technique was used to obtain subjective evaluations of the visitors who benefit from the cultural centers. The qualitative data obtained here have been evaluated and interpreted using quantitative analysis methods. In this context, the statistical significance of the results was tested in terms of gender, age, profession, education level and current status/ suggestion categories. As a result of the study, it was concluded that cultural centers are ideologically based places where culture is rebuilt by political administrations.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alaeddinoğlu, Faruk ve Ramazan Okudum. ‘Boş Zaman Etkinlikleri ve Tüketim Mekânları’. Sosyal Coğrafya. Ed. Nurettin Özgen. Ankara: Pegem Akademi, 2018. 323-348.
  • Alptekin, M. Yavuz. “Zarfa ve Mazrufa Dair: Mekân ve İnsan.” Şehir ve Toplum 5.1 (2016): 37-56.
  • Althusser, Luis. İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. Çev. Alp Tümertekin. İstanbul: İthaki, 2014.
  • Arayıcı, Osman. Mekân ve Tasarım Üzerine Tanımlar. İzmir: Ege Basım, 2015.
  • Bauman, Zygmunt. Kimlik. Çev. Mesut Hazır. Ankara: Heretik, 2017.
  • Best, Steven ve Douglas Kellner. Postmodern Teori. Çev. Mehmet Küçük. İstanbul: Ayrıntı, 1998.
  • Cevizci, Ahmet. Paradigma Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma, 1999.
  • Demir, Ömer ve Mustafa Acar. Sosyal Bilimler Sözlüğü. İstanbul: Ağaç, 1992.
  • Demir, Gökhan ve A. Yalçın Göymen. “Antonio Gramsci’nin Organik Bütünlük Anlayışı Çerçevesinde Devrimi Yeniden Düşünmek.” Praxis 27 (2011): 85-106. Web. 10 Eylül 2020.
  • Eagleton, Terry. İdeoloji. Çev. Muttalip Özcan. İstanbul: Ayrıntı, 2015.
  • Edgü, Erincik. “Evin Direği, Sokağın Bekçisi”. Kadın ve Mekân-Tutsaklık mı? Sultanlık mı?. Ed. Ayşen Akpınar, Gönül Bakay ve Handan Dedehayır, İstanbul: Turkuvaz Kitap ve Yayıncılık, 2010. 72-79.
  • Ertürk, Mustafa. Mekânın Diyalojisi: Kent-Mekânı-Kent Öznesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, 2013. Web. 10 Aralık 2020.
  • Foucault, Michel. Toplumu Savunmak Gerekir. Çev. Şehsuvar Aktaş. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2011.
  • Ghulyan, Husik. “Lefebvre'nin Mekân Kuramının Yapısal ve Kavramsal Çerçevesine Dair Bir Okuma.” Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi 26.3 (2017):1-29. Web. 19 Kasım 2020.
  • Gustafson, Per. “Roots and routes exploring the relationship between place attachment and mobility.” Environment and Behavior 33.5 (2001): 667-686. Web. 23 Ekim 2020.
  • Gutek, L. Gerald. Eğitime Felsefi ve İdeolojik Yaklaşımlar. Ankara: Ütopya, 2001.
  • Gülbetekin, Murat. Mekânın Hafızası: Yer Adları. Ankara: Hitabevi, 2017.
  • Güleç Solak, Sevcan. “Mekân-kimlik etkileşimi: kavramsal ve kuramsal bir bakış.” MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 6.1 (2017):13-37. Web. 11 Ağustos 2020.
  • Günay A ktaş, S emra v e Ö nder Y ayla. “ Mekân v e Y aşamsal Ö rüntüleri.” Sosyal Coğrafya. Ed. Nurettin Özgen. Ankara: Pegem Akademi, 2018. 227-250.
  • Hubbard, Philip ve Rob Kitchin. Mekân ve Yer Üzerine Büyük Düşünürler. İstanbul: Litera, 2018.
  • İnceoğlu, Metin. Tutum, Algı ve İletişim. İstanbul: Beykent Üniversitesi, 2010.
  • Köşker, Nilüfer. “Mekân ve Yer.” Sosyal Coğrafya. Ed.Nurettin Özgen. Ankara: Pegem Akademi, 2018. 77-108.
  • Lapierre, Jean-William. “İdeoloji Nedir?.” İlimler ve İdeolojiler. Ed. Jean Onimus. Çev. Fahrettin Arslan. Ankara: Umran, 1981.
  • Lefebvre, Henri. Mekânın Üretimi. İstanbul: Sel Yayıncılık, 2016.
  • Logan, R. John. “Making a place for space: spatial thinking in social science.” Annual Review of Sociology 38 (2012): 507–524. Web. 9 Mayıs 2020.
  • Manzo, Lynne C. “Beyond House And Haven: Toward a Revisioning of Emotional Relationships With Places.” Journal of Environmental Psychology 23.1 (2003): 47–61. Web. 17 Haziran 2020.
  • Marx, Karl ve Friedriech Engels. Alman İdeolojisi. Çev. Emir Aktan. Ankara: Alter Yayıncılık, 2011.
  • “Mekân.” Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu, 2011. Web. 18 Ağustos 2020.
  • Özgen, Nurettin. “Davranışsal Coğrafyada Temel Kavramlar.” Davranışsal Coğrafya. Ed. Nurettin Özgen ve Seyit Coşkun. Ankara: Pegem Akademi, 2020. 1-51.
  • ---. “Kimlik-Toplumsal Eşitsizlik ve Ayrımcılık.” Sosyal Coğrafya. Ed. Nurettin Özgen. Ankara: Pegem Akademi, 2018. 109-172.
  • Özgen, Nurettin ve Volkan İdris Sarı. “Siyasal İdeolojiler Bağlamında Mekân İsimlendirmeleri: Ankara’daki Kültür Merkezleri Örneği.” Ankara Araştırmaları Dergisi 9.1 (2021).
  • Özgen, Nurettin ve Volkan İdris Sarı. “Kentsel Mekânda Kültürel Kimliğin Yeniden Üretimi: Ankara’daki Kültür Merkezleri Örneği.” Coğrafi Bilimler Dergisi 19.1 (2021).
  • Özgüç, Nazmiye ve Erol Tümertekin. Coğrafya: Geçmiş, Kavramlar ve Coğrafyacılar. İstanbul: Çantay Kitabevi, 2017.
  • Rapoport, Amos. Human Aspects of Urban Form. New York: Pergamon, 1977.
  • ---. The Meaning of the Built Environment: A Nonverbal Communication Approach. Tucson: The University of Arizona Pres, 1990.
  • Russell, Bertrand. İktidar. Çev. Mete Ergin. İzmir: Cem, 2014.
  • Soja, W. Edward. Postmodern Coğrafyalar: Eleştirel Toplumsal Teoride Mekânın Yeniden İleri Sürülmesi. İstanbul: Sel, 2017.
  • Taşçı, Hasan. Bir Hayat Tarzı Olarak Şehir, Mekân, Meydan. İstanbul: Kaknüs, 2014.
  • Tekeli, İlhan. “Sunuş.” Cumhuriyetin Ankarası Özcan Altaban’a Armağan. Ed. Tansı Şenyapılı, Ankara: ODTÜ, 2006. xiii-xviii.
  • ---. “Modernizm, Modernite ve Türkiye’nin Kent Planlama Tarihi.” Ankara: Tarih Vakfı Yurt, 2009.
  • Yakar, Mustafa. “Yaşlanma ve Yaşlılığa Coğrafi Bir Yaklaşım.” Sosyal Coğrafya. Ed. Nurettin Özgen. Ankara: Pegem Akademi, 2018. 349-382.
APA Sarı V, Özgen N (2021). KÜLTÜR MERKEZLERİNE YÖNELİK SOSYOMEKÂNSAL BİR ANALİZ: ANKARA ÖRNEĞİ. , 28 - 67. 10.33171/dtcfjournal.2021.61.1.2
Chicago Sarı Volkan İdris,Özgen Nurettin KÜLTÜR MERKEZLERİNE YÖNELİK SOSYOMEKÂNSAL BİR ANALİZ: ANKARA ÖRNEĞİ. (2021): 28 - 67. 10.33171/dtcfjournal.2021.61.1.2
MLA Sarı Volkan İdris,Özgen Nurettin KÜLTÜR MERKEZLERİNE YÖNELİK SOSYOMEKÂNSAL BİR ANALİZ: ANKARA ÖRNEĞİ. , 2021, ss.28 - 67. 10.33171/dtcfjournal.2021.61.1.2
AMA Sarı V,Özgen N KÜLTÜR MERKEZLERİNE YÖNELİK SOSYOMEKÂNSAL BİR ANALİZ: ANKARA ÖRNEĞİ. . 2021; 28 - 67. 10.33171/dtcfjournal.2021.61.1.2
Vancouver Sarı V,Özgen N KÜLTÜR MERKEZLERİNE YÖNELİK SOSYOMEKÂNSAL BİR ANALİZ: ANKARA ÖRNEĞİ. . 2021; 28 - 67. 10.33171/dtcfjournal.2021.61.1.2
IEEE Sarı V,Özgen N "KÜLTÜR MERKEZLERİNE YÖNELİK SOSYOMEKÂNSAL BİR ANALİZ: ANKARA ÖRNEĞİ." , ss.28 - 67, 2021. 10.33171/dtcfjournal.2021.61.1.2
ISNAD Sarı, Volkan İdris - Özgen, Nurettin. "KÜLTÜR MERKEZLERİNE YÖNELİK SOSYOMEKÂNSAL BİR ANALİZ: ANKARA ÖRNEĞİ". (2021), 28-67. https://doi.org/10.33171/dtcfjournal.2021.61.1.2
APA Sarı V, Özgen N (2021). KÜLTÜR MERKEZLERİNE YÖNELİK SOSYOMEKÂNSAL BİR ANALİZ: ANKARA ÖRNEĞİ. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 61(1), 28 - 67. 10.33171/dtcfjournal.2021.61.1.2
Chicago Sarı Volkan İdris,Özgen Nurettin KÜLTÜR MERKEZLERİNE YÖNELİK SOSYOMEKÂNSAL BİR ANALİZ: ANKARA ÖRNEĞİ. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 61, no.1 (2021): 28 - 67. 10.33171/dtcfjournal.2021.61.1.2
MLA Sarı Volkan İdris,Özgen Nurettin KÜLTÜR MERKEZLERİNE YÖNELİK SOSYOMEKÂNSAL BİR ANALİZ: ANKARA ÖRNEĞİ. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, vol.61, no.1, 2021, ss.28 - 67. 10.33171/dtcfjournal.2021.61.1.2
AMA Sarı V,Özgen N KÜLTÜR MERKEZLERİNE YÖNELİK SOSYOMEKÂNSAL BİR ANALİZ: ANKARA ÖRNEĞİ. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi. 2021; 61(1): 28 - 67. 10.33171/dtcfjournal.2021.61.1.2
Vancouver Sarı V,Özgen N KÜLTÜR MERKEZLERİNE YÖNELİK SOSYOMEKÂNSAL BİR ANALİZ: ANKARA ÖRNEĞİ. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi. 2021; 61(1): 28 - 67. 10.33171/dtcfjournal.2021.61.1.2
IEEE Sarı V,Özgen N "KÜLTÜR MERKEZLERİNE YÖNELİK SOSYOMEKÂNSAL BİR ANALİZ: ANKARA ÖRNEĞİ." Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 61, ss.28 - 67, 2021. 10.33171/dtcfjournal.2021.61.1.2
ISNAD Sarı, Volkan İdris - Özgen, Nurettin. "KÜLTÜR MERKEZLERİNE YÖNELİK SOSYOMEKÂNSAL BİR ANALİZ: ANKARA ÖRNEĞİ". Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 61/1 (2021), 28-67. https://doi.org/10.33171/dtcfjournal.2021.61.1.2