SULTAN IV. MURAD’IN ÇERKEŞ VAKFI’NA AİT MART 1668 TARİHLİ MUHASEBE DEFTERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 25 Sayfa Aralığı: 208 - 224 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 12-10-2021
SULTAN IV. MURAD’IN ÇERKEŞ VAKFI’NA AİT MART 1668 TARİHLİ MUHASEBE DEFTERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
Öz: Vakıflar, Osmanlı döneminde toplumsal hayatın en önemli kurumlarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır.Osmanlı şehir ve kasabalarında halkın bayındırlık, eğitim, kültür, sağlık ve sosyal hizmetleri büyük ölçüde vakıflartarafından karşılanmıştır.Sultan IV. Murad, 1635 yılı Revan Seferi dönüşü Çerkeş menzilinde konaklamıştır. Bu sırada gördüğü ihtiyaçüzerine Silâhtar Mustafa Paşa’dan burasını bayındır hale getirmesini istemiştir. Mustafa Paşa burada bir cami yaptırmış vebu camiye gelir sağlamak için han, hamam, dükkânlar, boyahane ve ekmek fırını inşa ettirmiştir. Bu yerlerin ve buradahaftada bir kurulan pazarın pazar vergisi gelirlerini de caminin ihtiyaçları için vakfetmiştir.Sultan IV. Murad Vakfı, XX. yüzyıl başlarına kadar varlığını devam ettirmiştir. Günümüzde vakıf eserleri arasındasadece hamamı ayakta kalmıştır. Bu çalışmada, Osmanlı Arşivinde bulunan vakfa ait 1668 tarihli muhasebe kaydına görevakfın durumu değerlendirilmiştir. Sultan IV. Murad’ın Çerkeş’te yaptırmış olduğu camii ve buraya vakfettiği yerler, vakıfgelirleri, vakıf görevlileri, görevlilere tahsis edilen ücretler ve yapılan diğer masraflar bu çalışmanın konusunu teşkiletmiştir.
Anahtar Kelime: AN EVALUATION ON SULTAN IV. MURAD’S ACCOUNTING BOOK OF ÇERKEŞ FOUNDATION DATED MARCH 1668
Öz: Foundations emerge as one of the most important institutions of social life in the Ottoman period. Public works, education, culture, health and social services of the people in Ottoman cities and towns were mostly provided by foundations. Sultan IV. Murad stayed in Çerkeş on the return of the Revan Campaign in 1635. In the meantime, Sultan IV. Murad requested from Silahtar Mustafa Pasha to make Çerkes a prosperous town. For this purpose, Mustafa Pasha built a mosque here and built an inn, bathhouse, shops, paint shop, bread oven to generate income for this mosque. He devoted the market tax revenues of these places and the market established once a week to the needs of the mosque. Sultan IV. Murad’s Foundation continued its existence until beginning of the twentieth century. Today, only the Turkish bath has survived among the works of this foundation. In this study, the status of the foundation was evaluated according to the accounting record of the foundation in the Ottoman Archive dated 1668. The subject of this study is the mosque built by Silahtar Mustafa Pasha in Çerkeş and the places he devoted to here, foundation revenues, foundation officers, wages allocated to the officers and other expenses.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- TS.MA.d_1715 (1668 /R.1079 tarihli).
- Evliya Çelebi, (1314), Evliya Çelebi Seyahatnâmesi, C. II, İkdam Matbaası, Dersaadet.
- Evliya Çelebi, (2005), Evliya Çelebi Seyahatnâmesi, Haz. Yücel Dağlı - Seyit Ali Kahraman - Robert Dankoff, 9. Kitap, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
- Hasan Bey-zâde Ahmed Paşa, (2004), Hasan Bey-zâde Tarihi, C. III, (Haz.: Şevki Nezihi Aykut), Ankara.
- Can, A. Vecdi ve Zeytin, Mustafa, (2011), “Osmanlı Döneminde Vakıf Muhasebesi Ve Elvan Bey Oğlu Sinan Bey Vakfı Örneği”, 8. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi 9-13
- Haziran 2010 (Celal-Abad / Kırgızistan), (Ed.: A. Vecdi Can - Kamil Taşkın - Samet Güner), Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul, s.488-494.
- Durmuş, Muhammed Emin ve Bektaş, İsmail, (2017), “Osmanlı’da Muhasebe Usulü Ve Vakıf Muhasebe Kayıtları Okuma Kılavuzu”, Pesa Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, s.196-209.
- Elitaş, Cemal – Güvemli, Oktay – Aydemir, Oğuzhan – Erkan, Mehmet – Özcan, Uğur - Oğuz, Mustafa, (2008), Osmanlı İmparatorluğu'nda 500 Yıl Boyunca Kullanılan Muhasebe Yöntemi: Merdiven Yöntemi, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayınları, Ankara.
- Günay, Hacı Mehmet, (2012), “Vakıf”, DİA, C. 42, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, s.475-479.
- Günday, Dündar, (1989), Arşiv Belgelerinde Siyakat Yazısı Özellikleri ve Divan Rakamları, TTK Yayınları, Ankara.
- Güneş, Ahmet, (2004), “16. Yüzyılda İznik’te Zaviyeler ve Gelir Paylaşımı”, Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 36, s.123-150.
- Güvemli, Oktay ve Aslan, Ümmühan, (2009), “Muhasebe ve Finansman Öğretim Üyeleri Kendi Branşlarının Tarihi İle Meşgul Olmalılar Mı?”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı: 41, s.30-41.
- Güvemli, Oktay ve Güvemli, Batuhan, (2016), “Osmanlı Kayıt Kültüründe Vakıf Muhasebesi ve Devlet Muhasebe Sistemi”, Vakıflar Dergisi, Sayı 46, s.9-21.
- Orhonlu, Cengiz, (1981), “Şehir Mimarları”, Osmanlı Araştırmaları, S.II, İstanbul, s.1-30.
- Özcan, Tahsin, (2008), “Osmanlı Toplumuna Özgü Bir Finansman Modeli: Para Vakıfları”, Çerçeve Dergisi, Sayı: 48, s.124-128.
- Öztürk, Said, (1996), Osmanlı Arşiv Belgelerinde Siyakat Yazısı ve Tarihi Gelişimi, Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul.
- Serin, Muhittin, (2009), “Siyakat”, DİA, C.37, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, s.291-292.
- Yediyıldız, Bahaeddin, (2003), XVIII. Yüzyılda Türkiye’de Vakıf Müessesi, TTK Yayınları, Ankara.
- Yörük, Saim, (2016), “XVIII. Yüzyıl Eyüp Kazası Hamamları Ve Hamam Çalışanlarının Demografik Yapısı”, Belleten, C. LXXX, Sayı: 289, Ankara, s.823-867.
| APA | YÖRÜK S (2020). SULTAN IV. MURAD’IN ÇERKEŞ VAKFI’NA AİT MART 1668 TARİHLİ MUHASEBE DEFTERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. , 208 - 224. |
| Chicago | YÖRÜK SAİM SULTAN IV. MURAD’IN ÇERKEŞ VAKFI’NA AİT MART 1668 TARİHLİ MUHASEBE DEFTERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. (2020): 208 - 224. |
| MLA | YÖRÜK SAİM SULTAN IV. MURAD’IN ÇERKEŞ VAKFI’NA AİT MART 1668 TARİHLİ MUHASEBE DEFTERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. , 2020, ss.208 - 224. |
| AMA | YÖRÜK S SULTAN IV. MURAD’IN ÇERKEŞ VAKFI’NA AİT MART 1668 TARİHLİ MUHASEBE DEFTERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. . 2020; 208 - 224. |
| Vancouver | YÖRÜK S SULTAN IV. MURAD’IN ÇERKEŞ VAKFI’NA AİT MART 1668 TARİHLİ MUHASEBE DEFTERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. . 2020; 208 - 224. |
| IEEE | YÖRÜK S "SULTAN IV. MURAD’IN ÇERKEŞ VAKFI’NA AİT MART 1668 TARİHLİ MUHASEBE DEFTERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME." , ss.208 - 224, 2020. |
| ISNAD | YÖRÜK, SAİM. "SULTAN IV. MURAD’IN ÇERKEŞ VAKFI’NA AİT MART 1668 TARİHLİ MUHASEBE DEFTERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME". (2020), 208-224. |
| APA | YÖRÜK S (2020). SULTAN IV. MURAD’IN ÇERKEŞ VAKFI’NA AİT MART 1668 TARİHLİ MUHASEBE DEFTERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(25), 208 - 224. |
| Chicago | YÖRÜK SAİM SULTAN IV. MURAD’IN ÇERKEŞ VAKFI’NA AİT MART 1668 TARİHLİ MUHASEBE DEFTERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 0, no.25 (2020): 208 - 224. |
| MLA | YÖRÜK SAİM SULTAN IV. MURAD’IN ÇERKEŞ VAKFI’NA AİT MART 1668 TARİHLİ MUHASEBE DEFTERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.25, 2020, ss.208 - 224. |
| AMA | YÖRÜK S SULTAN IV. MURAD’IN ÇERKEŞ VAKFI’NA AİT MART 1668 TARİHLİ MUHASEBE DEFTERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; 0(25): 208 - 224. |
| Vancouver | YÖRÜK S SULTAN IV. MURAD’IN ÇERKEŞ VAKFI’NA AİT MART 1668 TARİHLİ MUHASEBE DEFTERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; 0(25): 208 - 224. |
| IEEE | YÖRÜK S "SULTAN IV. MURAD’IN ÇERKEŞ VAKFI’NA AİT MART 1668 TARİHLİ MUHASEBE DEFTERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME." Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0, ss.208 - 224, 2020. |
| ISNAD | YÖRÜK, SAİM. "SULTAN IV. MURAD’IN ÇERKEŞ VAKFI’NA AİT MART 1668 TARİHLİ MUHASEBE DEFTERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME". Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 25 (2020), 208-224. |
