Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 41 Sayfa Aralığı: 476 - 487 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30794/pausbed.668822 İndeks Tarihi: 18-10-2021

ÜÇ KARAKTER, ÜÇ MEDENİYET: ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR’IN ROMANLARINDA DOĞU-BATI MESELESİ

Öz:
Doğu-Batı meselesi, modernleşme sürecindeki Türk edebiyatının temel konularından biridir. Bu sorunu merkez alan romanlar,Osmanlı toplumunda yaşanan Batılılaşma sürecinden etkilenmiş karakterleri, Batılılaşmamış, başka bir ifadeyle, özgünkalabilmiş karakterlerin karşısına koyarak çoğu zaman ikincilerinin lehine bir karşılaştırma yoluna giderler. Bütün romanlarında,yoğunluğu değişmekle birlikte, Doğu-Batı meselesine değinen Abdülhak Şinasi Hisar’ın bu noktada farklı bir tutum izlediğigörülür. Tanzimat ve Cumhuriyet yazarlarının Doğu ve Batı’yı karşıt kategoriler olarak sunan karakter figürasyonunu bir yanabırakarak Fahim Bey ve Biz, Çamlıca’daki Eniştemiz ve Ali Nizamî Beyin Alafrangalığı ve Şeyhliği adlı romanlarında işlediği üçkarakter üzerinden bir Doğu-Batı sentezine ulaşmaya çalışır.Bu yazıda, karakterlerinin ‘yarımlık’ şeklinde tezahür eden deliliklerini, anlaşılmaz yönlerini, toplumsal ilişkilerini ve birbirleriyleçatışmalarını odağa alarak bu temalar üzerinden bir medeniyet sentezine ulaşmayı amaçlayan Hisar’ın üç medeniyet şeklinitemsil etme görevi verdiği Fahim Bey, Hacı Vâmık Bey ve Ali Nizamî Bey adlı roman karakterleri, Doğu-Batı meselesi bağlamındaincelenmiştir.
Anahtar Kelime:

THREE CHARACTERS, THREE CIVILISATIONS: EAST-WEST ISSUE IN ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR’S NOVELS

Öz:
The East-West issue is one of the main subjects of Turkish literature in the modernization process. The novels which put this issue at the center often make a comparison in favor of the latter by putting the characters affected by the Westernization process in the Ottoman society against the characters that were not Westernized, in other words, that could remain original. In all his novels, although the intensity has changed, it is seen that Abdülhak Şinasi Hisar, who touched on the East-West issue, has a different attitude at this point. Leaving aside the character figuration of the authors of the Reform Era and Republican authors as opposing categories of East and West, Hisar tries to reach an East-West synthesis through three characters in his three novels called Fahim Bey and Biz, Çamlıca’daki Eniştemiz and Ali Nizamî Beyin Alafrangalığı and Şeyhliği. In this article, novel characters named Fahim Bey, Hacı Vâmık Bey and Ali Nizamî Bey, whose mission is to represent the three civilizations of Hisar, who focuses on the insanity of his characters which manifest as ‘halfness’, their incomprehensible aspects, social relations and conflicts with each other so as to reach a synthesis of civilization through these themes are examined in the context of East-West issue.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Atay, O. (1973). Tehlikeli Oyunlar, 1. Baskı, Sinan, İstanbul.
  • Ahmet Haşim, (1991). Gurabahâne-i Laklakan/Diğer Yazıları, 1. Baskı, Dergâh, İstanbul.
  • Belge, M. (2009). Edebiyat Üzerine Yazılar, 3. Baskı, İletişim, İstanbul.
  • Cevdet Kudret (1970). Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman 1859-1959, 2. Baskı, Bilgi, Ankara.
  • Goody, J. (1996). The East in the West, 1. Baskı, Cambridge, New York.
  • Gürbilek, N. (2010). Yer Değiştiren Gölge, 3. Baskı, Metis, İstanbul.
  • Hisar, A. Ş. (1952). Ali Nizamî Beyin Alafrangalığı ve Şeyhliği, 1. Baskı, Hilmi Kitabevi, İstanbul.
  • Hisar, A. Ş. (1956). Çamlıcadaki Eniştemiz, 2. Baskı, Varlık, İstanbul.
  • Hisar, A. Ş. (2013). Fahim Bey ve Biz, 7. Baskı, YKY, İstanbul
  • İleri, S. (1992). Seçmeler-Abdülhak Şinasi Hisar, 1. Baskı, YKY, İstanbul.
  • Kaplan, M. (2014). Edebiyatımızın İçinden, 3. Baskı, Dergâh, İstanbul.
  • Mardin, Ş. (1991). Türk Modernleşmesi-Makaleler 4, 1. Baskı, İletişim, İstanbul.
  • Moran, B. (2001). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 1, 10. Baskı, İletişim, İstanbul.
  • Mutluay, R. (1976). 50 Yılın Türk Edebiyatı, 3. Baskı, İş Bankası Kültür, İstanbul.
  • Naci, F. (1990). 100 Soruda Türkiye’de Roman ve Toplumsal Değişme, 2. Baskı, Gerçek, İstanbul.
  • Oğuzertem, S. (2018). Eleştirirken-Modern Türkçe Edebiyat Üzerine Yazılar, 1. Baskı, İletişim, İstanbul.
  • Okay, O. (2008). Batı Medeniyeti Karşısında Ahmet Mithat Efendi, 4. Baskı, Dergâh, İstanbul.
  • Oktay, A. (1993). Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı 1923-1950, Kültür Bakanlığı, Ankara.
  • Said, E. (2016). Şarkiyatçılık-Batı’nın Şark Anlayışları, (Çev. B. Yıldırım), 9. Baskı, Metis, İstanbul.
  • Sazyek, H. (2008). Abdülhak Şinasi Hisar’ın Romanlarında Özel Yabancılaşma, 1. Baskı, Akçağ, Ankara.
  • Tanpınar, A. H. (2001). Yahya Kemal, 4. Baskı, Dergâh, İstanbul.
  • Tanpınar, A. H. (2011). Edebiyat Üzerine Makaleler, 9. Baskı, Dergâh, İstanbul.
  • Timur, T. (2002). Osmanlı-Türk Romanında Tarih, Toplum ve Kimlik, 2. Baskı, İmge, İstanbul.
  • Turinay, N. (1988). Abdülhak Şinasi Hisar, Milli Eğitim Bakanlığı, İstanbul.
  • Uçman, A. (2010). “Geçmiş Zaman Peşinde Bir İstanbul Âşığı: Abdülhak Şinasi Hisar (1888-1963)”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 8/16, 673-690.
  • Uysal. S. S. (2016). Bir Abdülhak Şinasi Hisar Vardı, 1. Baskı, Bilge Kültür Sanat, İstanbul.
  • Beyan ve Açıklamalar (Disclosure Statements)
  • 1. Bu çalışmanın yazarları, araştırma ve yayın etiği ilkelerine uyduklarını kabul etmektedirler (The authors of this article confirm that their work complies with the principles of research and publication ethics).
  • 2. Yazarlar tarafından herhangi bir çıkar çatışması beyan edilmemiştir (No potential conflict of interest was reported by the authors).
  • 3. Bu çalışma, intihal tarama programı kullanılarak intihal taramasından geçirilmiştir (This article was screened for potential plagiarism using a plagiarism screening program).
APA YİĞİTLER Ş (2020). ÜÇ KARAKTER, ÜÇ MEDENİYET: ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR’IN ROMANLARINDA DOĞU-BATI MESELESİ. , 476 - 487. 10.30794/pausbed.668822
Chicago YİĞİTLER Şener Şükrü ÜÇ KARAKTER, ÜÇ MEDENİYET: ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR’IN ROMANLARINDA DOĞU-BATI MESELESİ. (2020): 476 - 487. 10.30794/pausbed.668822
MLA YİĞİTLER Şener Şükrü ÜÇ KARAKTER, ÜÇ MEDENİYET: ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR’IN ROMANLARINDA DOĞU-BATI MESELESİ. , 2020, ss.476 - 487. 10.30794/pausbed.668822
AMA YİĞİTLER Ş ÜÇ KARAKTER, ÜÇ MEDENİYET: ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR’IN ROMANLARINDA DOĞU-BATI MESELESİ. . 2020; 476 - 487. 10.30794/pausbed.668822
Vancouver YİĞİTLER Ş ÜÇ KARAKTER, ÜÇ MEDENİYET: ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR’IN ROMANLARINDA DOĞU-BATI MESELESİ. . 2020; 476 - 487. 10.30794/pausbed.668822
IEEE YİĞİTLER Ş "ÜÇ KARAKTER, ÜÇ MEDENİYET: ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR’IN ROMANLARINDA DOĞU-BATI MESELESİ." , ss.476 - 487, 2020. 10.30794/pausbed.668822
ISNAD YİĞİTLER, Şener Şükrü. "ÜÇ KARAKTER, ÜÇ MEDENİYET: ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR’IN ROMANLARINDA DOĞU-BATI MESELESİ". (2020), 476-487. https://doi.org/10.30794/pausbed.668822
APA YİĞİTLER Ş (2020). ÜÇ KARAKTER, ÜÇ MEDENİYET: ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR’IN ROMANLARINDA DOĞU-BATI MESELESİ. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(41), 476 - 487. 10.30794/pausbed.668822
Chicago YİĞİTLER Şener Şükrü ÜÇ KARAKTER, ÜÇ MEDENİYET: ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR’IN ROMANLARINDA DOĞU-BATI MESELESİ. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 0, no.41 (2020): 476 - 487. 10.30794/pausbed.668822
MLA YİĞİTLER Şener Şükrü ÜÇ KARAKTER, ÜÇ MEDENİYET: ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR’IN ROMANLARINDA DOĞU-BATI MESELESİ. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.41, 2020, ss.476 - 487. 10.30794/pausbed.668822
AMA YİĞİTLER Ş ÜÇ KARAKTER, ÜÇ MEDENİYET: ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR’IN ROMANLARINDA DOĞU-BATI MESELESİ. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; 0(41): 476 - 487. 10.30794/pausbed.668822
Vancouver YİĞİTLER Ş ÜÇ KARAKTER, ÜÇ MEDENİYET: ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR’IN ROMANLARINDA DOĞU-BATI MESELESİ. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; 0(41): 476 - 487. 10.30794/pausbed.668822
IEEE YİĞİTLER Ş "ÜÇ KARAKTER, ÜÇ MEDENİYET: ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR’IN ROMANLARINDA DOĞU-BATI MESELESİ." Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0, ss.476 - 487, 2020. 10.30794/pausbed.668822
ISNAD YİĞİTLER, Şener Şükrü. "ÜÇ KARAKTER, ÜÇ MEDENİYET: ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR’IN ROMANLARINDA DOĞU-BATI MESELESİ". Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 41 (2020), 476-487. https://doi.org/10.30794/pausbed.668822