1365 İSKENDERİYE BASKINI
Yıl: 2021 Cilt: 5 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 50 - 63 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 12-12-2021
1365 İSKENDERİYE BASKINI
Öz: Mısır, Suriye, Hicaz ve Güneydoğu Anadolu’da hüküm süren Memlûk Türk Devleti tıpkı selefi Eyyûbîler gibi Haçlıların izlerini Müslüman topraklardan silmek amacıyla onlara karşı cihatı kendilerine vazife bildi. 1291 yılında Akkâ’yı Haçlılardan geri alarak yeniden İslâm hâkimiyetine katan Sultan el-Eşref Halil, aynı hızla Saydâ ve Beyrut’u da ele geçirdi. 1291 yılında Akkâ’nın Memlûkler tarafından ele geçirilmesi Haçlıların Memlûk topraklarındaki ticari faaliyetlerini sekteye uğrattı. Haçlılar hem kaybettikleri toprakları geri almak hem de Memlûk Türk Devleti’nden intikam almak amacıyla İskenderiye Baskını’nı gerçekleştirdiler. Bu çalışmada, henüz on yaşında iken tahta oturtulmuş Sultan el-Melik el-Eşref Şaban döneminde Memlûklerden intikam almak amacıyla gerçekleştirilmiş olan İskenderiye Baskını’ndan ve bu saldırının Memlûk Türk Devleti’ne uzun soluklu etkilerinden bahsedilecektir.
Anahtar Kelime: 1365 Alexandria Raid
Öz: The Mamluk Turkish State, which ruled in Egypt, Syria, Hejaz and in South eastern Anatolia, just like its predecessor Ayyubids, took the jihad against the Crusaders in order to erase the traces of them from the Muslim lands. Sultan el-Ashraf Halil, who took Akkâ back from the Crusaders in 1291, also captured Saydâ and Beirut with the same speed. The capture of Akkâ by the Mamluks in 1291 disrupted the Crusaders' commercial activities in the Mamluk lands. The Crusaders raided Alexandria in order to reclaim their lost lands and to take revenge on the Mamluk Turkish State. This study, will focus on the Alexandria raid, which was carried out in order to take revenge on the Mamluks during the reign of Sultan al-Malik al-Ashraf Shaban, who was enthroned at the age of ten, and the long-lasting effects of this attack on the Mamluk Turkish State.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Ağır, A. M. (2004). Memlûk Tarihçilerine Göre Sultan Kalavun Dönemi Siyasî Olayları. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.
- Ağır, A. M. (2015). Memlûklarda Ticaret. Konya: Çizgi Kitabevi.
- Ağır, M.-Solak, K. (2013). Memlûk Devleti’nin Doğu Akdeniz’deki Önemli Siyasi Faaliyetleri. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 14, 107-127.
- Akkuş, Y. F. (2015). İskenderiye’de Venedik Ticareti, Konsolosları ve Fondacosu. Ege ve Balkan Araştırmaları Dergisi, 2/2, 19-36.
- Aktan, A. (1999). Memlûk-Haçlı Münasebetleri. Belleten, LXIII/237, 411-452.
- Akyurt, S. (2017). Sultan el-Melik el-Eşref Şaban Döneminde Memlûk Devleti (1363-1377). Yüksek Lisans Tezi. İzmir: İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi.
- Altan, E. (2003). İkinci Haçlı Seferi (1147-1148). Ankara: TTK.
- Altan, E. (2013). Yafa. DİA, 43, 171-174.
- ʿÂşûr, S. F. (1994). el-ʿAsr el-Memâlîkî fî Mısr veş-Şâm. Kahire: Mektebe el-Anglo el-Mısriyye.
- Ayaz, F. Y. (2016). Memlük-Kıbrıs İlişkileri Kıbrıs’ta İlk Türk Hâkimiyeti. Ankara: TTK.
- Ayaz, F. Y. (2007). Türk Memlükler Döneminin Büyük Emîrlerinden Yelboğa el-Ömerî (ö. 768/1366) ve İdaredeki Nüfuzu. Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16/1, 81-100.
- Ayönü, Y. (2014). Selçuklular ve Bizans. Ankara: TTK.
- Bahît, Fâiz Ali. (2015). Mısır’a Uygulanan Haçlı Ekonomik Ambargosu Karşısında Çerkes Memlûkleri. (çev. F. Akkuş Yiğit vd.). Cihannüma Tarih ve Coğrafya Araştırma Dergisi, I/1, 125-138.
- Brinner, W. M. (1963). The Significance of The Harâfîsh And Their Sultan. Journal of The Economic And Social History of The Orient, 4, 190-215.
- Buharalı, E. (1995). Kıbrıs’ta İlk Türkler veya Kıbrıs’ın Memlük Hâkimiyetine Girişi. Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 95, 82-120.
- Cahen, C. (1979). Osmanlılardan Önce Anadoluda Türkler. (çev. Yıldız Moran). İstanbul: E Yayınları.
- Clot, A. (2005). Kölelerin İmparatorluğu Memlûklerin Mısır’ı (1250-1517). (çev. Turhan Ilgaz), İstanbul: Epsilon.
- De Joinville, J. (2002). Bir Haçlının Hatıraları. (çev. Cüneyt Kanat). Ankara: Vadi.
- Demirkent, I. (1994). Haçlı Seferleri Düşüncesinin Doğuşu ve Hedefleri. Tarih Dergisi, 35, 66-67.
- Demirkent, I. (1996). Haçlılar. DİA, 14, 525-546.
- Dikici, R. (2013). Bizans İmparatorluğu Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- el-Makrîzî, Takıyyuddîn Ahmed (1975). Kitâb es-Sulûk li-Maʿrifeti Duvel el-Mulûk. III/I. thk. Sa῾îd ῾Âbd el-Fettâh Â῾şûr. Kahire: Dâr el-Kutub.
- el-Makrîzî, Takıyyuddîn Ahmed. (Basım Yılı Belirtilmemiş). Kitâb el-Mevâʿiz vel-İʿtibâr bi-Zikr el-Hıtat vel-Âsâr. I. Basım Yeri Belirtilmemiş: Yayınevi Belirtilmemiş.
- Emecen, F. (1989). Akkâ. DİA, 2, 265-167.
- en-Nuveyrî, Muhammed b. Kâsım (1970). Kitâb el-İlmân fi mâ Ceret Bihi el-Ahkâm vel-Umûr el-Makziyye fî Vaka῾t el-İskenderiyye. II. thk. ῾Azîz Sûryâl ῾Atiyya. Haydarabad: Yayınevi Belirtilmemiş.
- es-Seyyid, S. M. (1997). Harfûş. DİA, 16, 165-167.
- Fuess, A. (2001). Rotting Ships and Rased Harbors: The Naval Policy of The Mamluks. Mamlûk Studies Review, V, 45-71.
- Gani, B. E. (2012). Memlûk Deniz Kuvvetleri. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
- Gani, B. E. (2020). Memlûkler Döneminde Mısır’da Gayrimüslimlerle İlgili Yaşanan Toplumsal Hadiseler Ve Onlara Karşı Uygulanan Müeyyideler. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22/2, 589-622.
- Holt, P.M. (1999). Haçlılar Çağı II. Yüzyıldan 1517’ye Kadar Yakındoğu. (çev. Özden Arıkan). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- İbn Dokmâk, İbrahim b. Muhammed (Basım Tarihi Belirtilmemiş). el-Cevher es-Semîn fî Siyer el- Hulefâ ve el-Mulûk ve es-Selâtin. thk. Sa῾îd ‘Abd el-Fettâh ‘Âşûr. Basım Yeri Belirtilmemiş: Yayınevi Belirtilmemiş.
- İbn Habîb, ‘Umar b. Hasan (1986). Tezkiret en-Nebîh fî Eyyâm el-Mansûr ve Benîh. thk. M. Muhammed Emin- Sa’îd ‘Abd el-Fettâh ‘Âşûr. Kahire: el-Hey’et el-Mısriyye el-‘Âmme lil-Kitâb.
- İbn Hacer, el-῾Askalânî. (1997). ed-Durer el-Kâmine fî A῾yân el-Mi’e el-Sâmine. II,IV. thk. ῾Abd el-Varîs Muhammed ῾Ali. Beyrut: Dâr el-Kutub el-῾İlmiyye.
- İbn İyâs, Muhammed b. Ahmed (1983). Bedâî ez-Zuhûr fi Vakâî ed-Duhûr. I/II. thk. Muhammed Mustafa. Kahire: el-Hey’et el-Mısriyye el-῾Âmmelil-Kitâb.
- İbn Kadı Şuhbe, Takıyyuddîn Ebû Bekr (1994). Târih İbn Kadı Şuhbe. II. thk. Adnan Dervîş. Basım Yeri Belirtilmemiş: Yayınevi Belirtilmemiş.
- İbn Kesîr, ʿİmâded-Dîn Ebî’l-Fidâ (1998). el-Bidâye ven-Nihâye. XVIII. thk. ῾Abdullâh b. Abdilmuhsin et-Turkî. Kahire: Hicr lil-Tibâ῾a ven-Neşrvet-Tevzî῾ vel-İ῾lân.
- İbn Şâhin, Zeyneddîn ῾Abdulbâsid b. Halil (2002). Neyl el-Emel fî Zeyl ed-Duvel. I/I. thk. ῾Umar Abd es-SellâmTedmurî. Sayda-Beyrut: el-Mektebe el-῾Asriyye.
- İbn Tağrıberdî, Ebû’l Mehâsin Cemâleddin Yusuf (1992). en-Nucûm ez-Zâhire fi Mulûk Mısr vel-Kahire. XI. thk. Muhammed Hüseyin Şemseddîn. Beyrut: Dâr el-Kutub vel-İlmiyye.
- Kanat, C.- Burçak, D. (2015). Sorularla Haçlı Seferleri. İstanbul: Yeditepe.
- Komnene, A. (1996). Alexiad. (çev. Bilge Umar), İstanbul: İnkilap.
- Kuşçu, A. D. (2013). Eyyûbî Devleti Teşkilâtı. Ankara: TTK.
- Ostrogorsky, G. (1986). Bizans Devleti Tarihi. (çev. Fikret Işıltan). Ankara: TTK.
- Özbek, S.-Çıplak, E. (2017). Memlûkler ve Haçlılar Arasındaki Anlaşmalarda On Yıl Kuralı. Türk Tarihine Dair Yazılar II, Ankara: Gece Kitaplığı, 57-70.
- Pedani, M. P. (2002-2003). The Mamluk Documents of the Venetian State Archives: Historical Survey. Quarderni di Studi Arabia, 20/21, 133-146.
- Runciman, S. (1986). Haçlı Seferleri Tarihi. I. (çev. Fikret Işıltan). Ankara: TTK.
- Runciman, S. (1992). Haçlı Seferleri Tarihi. II,III. (çev. Fikret Işıltan). Ankara: TTK.
- Steenbergen, J. V. (2011). On the Brink of New Era? Yalbughâ al-Khâsskî (d. 1366) and the Yalbughâwiyah. Mamlûk Studies Review, XV, 117-152.
- Steenbergen, J. V. (2009). The Alexandrian Crusade (1365) And The Mamlûk Sources Reassessment of The Kitâb al-Ilmân of An-Nuwayri Al-İskendarânî (D.A.D. 1372). Orientalia Lovaniensia Analecta, 3/125, 123-137.
- Şeşen, R. (2013). Haçlılar Önünde Sultan Baybars. İstanbul: Yeditepe.
- Şeşen, R. (2013). Kudüs Fatihi Selâhaddîn Eyyûbî. İstanbul: Yeditepe.
- Şeşen R. (2009). Sultan Baybars ve Devri (1260-1277). İstanbul: İsar.
- Şeşen. R. (2007). Salahaddin’den Baybars’a Eyyubiler, Memlûklar (1193-1260). İstanbul: İSAR Vakfı.
- Taneri, A. (1997). Hârizmşahlar. DİA, 16, 228-231.
- Yâkût el-Hamevî, Şihâbed-Dîn Ebû ‘Abdullâh (1965). Kitâb Mû῾cemel-Buldân. II, III. thk. H. Ferdinand Wüstenfeld. Tahran: Mektebeel-Esedî.
- Zengin, M. (2019). Sultan Selâhaddîn Sâlih Döneminde Memlükler. Tarih Okulu Dergisi, 12/XXXIX, s. 313-332.
- Zengin, M. (2018). Melikü’l-Eşref Âlâeddin Küçük Ali Dönemi Memlûk Türk Devleti Tarihi (6 Ağustos 1341-10 Ocak 1342). Turkish Studies, 13/8, s. 217-230.
| APA | Akyurt S (2021). 1365 İSKENDERİYE BASKINI. , 50 - 63. |
| Chicago | Akyurt Songül 1365 İSKENDERİYE BASKINI. (2021): 50 - 63. |
| MLA | Akyurt Songül 1365 İSKENDERİYE BASKINI. , 2021, ss.50 - 63. |
| AMA | Akyurt S 1365 İSKENDERİYE BASKINI. . 2021; 50 - 63. |
| Vancouver | Akyurt S 1365 İSKENDERİYE BASKINI. . 2021; 50 - 63. |
| IEEE | Akyurt S "1365 İSKENDERİYE BASKINI." , ss.50 - 63, 2021. |
| ISNAD | Akyurt, Songül. "1365 İSKENDERİYE BASKINI". (2021), 50-63. |
| APA | Akyurt S (2021). 1365 İSKENDERİYE BASKINI. İçtimaiyat (Online), 5(1), 50 - 63. |
| Chicago | Akyurt Songül 1365 İSKENDERİYE BASKINI. İçtimaiyat (Online) 5, no.1 (2021): 50 - 63. |
| MLA | Akyurt Songül 1365 İSKENDERİYE BASKINI. İçtimaiyat (Online), vol.5, no.1, 2021, ss.50 - 63. |
| AMA | Akyurt S 1365 İSKENDERİYE BASKINI. İçtimaiyat (Online). 2021; 5(1): 50 - 63. |
| Vancouver | Akyurt S 1365 İSKENDERİYE BASKINI. İçtimaiyat (Online). 2021; 5(1): 50 - 63. |
| IEEE | Akyurt S "1365 İSKENDERİYE BASKINI." İçtimaiyat (Online), 5, ss.50 - 63, 2021. |
| ISNAD | Akyurt, Songül. "1365 İSKENDERİYE BASKINI". İçtimaiyat (Online) 5/1 (2021), 50-63. |
