İkinci Meşrutiyet Döneminin BaşlarındaOsmanlı Sarayında Padişah HuzurundaBir Eğitim Faaliyeti: Huzur Dersleri
Yıl: 2021 Cilt: 1 Sayı: 23 Sayfa Aralığı: 201 - 210 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 13-12-2021
İkinci Meşrutiyet Döneminin BaşlarındaOsmanlı Sarayında Padişah HuzurundaBir Eğitim Faaliyeti: Huzur Dersleri
Öz: Osmanlı Devleti’nin yaklaşık iki yüz yıllık bir geleneği olan huzur dersleri, resmi olarak 1759’dabaşlamış ve 1924 yılına kadar devam etmiştir. Önemli bir kültürel faaliyet olan bu dersler, Rama zan ayında sarayda padişahın huzurunda dönemin meşhur bilginleri tarafından sekiz oturumşeklinde Kâdı Beyzâvî tefsirinin münazaralı biçimde müzakeresiyle gerçekleşmiştir. Bu derslerinmuhtevası tahlil edildiğinde ve derslere ilişkin daha kapsamlı düşünüldüğünde bu derslerdesadece tefsir konularına veya dinî içerikli mevzulara değil aynı zamanda Osmanlı siyasal ve top lumsal meselelerine de temas edildiği anlaşılmaktadır. Nitekim dersleri icra eden âlimler, ilgiliKur’an âyetleri ve hadisler ışığında derslerde, yeri geldiği ölçüde devlet ve toplum yapısı ile ilgiliefkâr ve nazariyatlarını belirtip, dönemlerinin siyasî ve sosyal sorunlarına değinmişlerdir. Bu an lamda bu çalışmada huzur derslerinin kapsamı ve sistematiği ile ilgili kısa bir bilgi verilmesininardından söz konusu dönemde bu derslerde ne gibi konulara değinildiği ve bunların toplumsalve siyasal açıdan tahlilini içeren genel bir bakış çizilmeye çalışılacaktır.
Anahtar Kelime: An Educational Activity in the Presence of the Sultan in the Ottoman Palace at the Beginning of the Second Constitutional Era: Huzur Lectures
Öz: The Huzur lectures (the lessons held in the presence of Sultan) which are a tradition lasting 200years in Ottoman State, started officially in 1759 and lasted until 1924. These lessons that are acrucial cultural activity were given by famous scholars in eight-session of in the presence of Sul tan and in form of discussion, of Kâdı Beyzâvî’s exegesis in Ramadan month. When the contentof these lessons is analyzed and when the lessons are considered more comprehensively, it is understood that these lessons were not just put emphasis on exegesis matters and religious ques tions but also Ottoman political and social issues. As a matter of fact, the scholars who conduc ted the lessons, in the light of Quranic verses and Hadith, stated their ideas and thoughts aboutthe state and social structure, and touched on the political and social problems of their time. Inthis sense, in this study, after giving a brief information about the scope and systematics of thehuzur lectures, it will be tried to draw a general view, including what the subjects were mentio ned in these lectures in the said period and their social and political analysis.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Diğer Erişim Türü: Erişime Açık
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi Mabeyn İrade (MB.İ), 134/1, (9.C.1327).
- Yıldız Tasnifi Perakende Evrakı Mâbeyn Başkitâbeti (Y.PRK.BŞK), 79/37, (17.Ş.1326). İstanbul Müftülüğü Arşivi
- • Meşihat Arşivi
- • Meşihat Arzları ve İradelere Mahsus Kayıt Defteri (MA.d.), nr: 4, s. 175, (7.C.1327).
- • Meşihat Arzları ve İradelere Mahsus Kayıt Defterleri (MA.d.), nr: 4, s. 155, (17.Ş.1326).
- • Şer‘iye Sicilleri Arşivi
- •Huzur-ı Hümâyûn Müderrisleri Defteri (HHM.d.), nr. 45, s. 12. Tarik Defteri
- Debreli Vildan Fâik, el-Mevâizü’l-Hisân, Dersaadet 1330.
- İkdam, nr: 3742, s. 2, (5.N.1322); Tanin, nr: 2723, s. 3, (10.N.1334); Sabah, nr: 9926 s. 2, (11.N.1335); İkdam, nr: 3389, s. 1, (6.N.1321); İkdam, nr: 3393, s. 1, (10.N.1321); İkdam, nr: 3396, s. 1, (13.N.1321); İkdam, nr: 3401, s. 1, (18.N.1321); İkdam, nr: 3742, s. 2, (5.N.1322); İkdam, nr: 3745, s. 2, (8.N.1322); Tasvir-i Efkâr, nr: 2743, s. 2, (3.N.1337); Tasvir-i Efkâr, nr: 2745, s. 2,(5.N.1337); Tasvir-i Efkâr, nr: 2749, s. 2, (9.N.1337); Tasvir-i Efkâr, nr: 2752, s. 2, (12.N.1337); Tasvir-i Efkâr, nr:2 756, s. 2, (16.N.1337); İkdam, nr: 8358, s. 1, (2.N.1338); Vakit, nr: 894, s. 2, (2.N.1338); İkdam, nr: 8373, s. 4, (17.N.1338); İkdam, nr: 8374, s. 3, (18.N.1338); Vakit, nr: 910, s. 2, (18.N.1338); Vakit, nr: 915, s. 1, (23.N.1338); İkdam, nr: 8385, s. 1, (29.N.1338); Vakit, nr: 921, s. 2, (29.N.1338); İkdam, nr: 8679, s. 2, (3.N.1339); Vakit, nr: 1231, s. 2, (3.N.1339); İkdam, nr: 8674, s. 2, (8.N.1339); İkdam, nr: 9374, s. 2, (4.N.1341); İkdam, nr: 9378, s. 3, (9.N.1341); İkdam, nr: 9380, s. 2, (11.N.1341); İkdam, nr: 9388, s. 3, (19.N.1341); İkdam, nr: 9389, s. 4, (20.N.1341); Vakit, nr:1945, s. 2, (25.N.1341); Vakit, nr: 1949, s. 2, (29.N.1341).
- Akyüz, F. (2010). “İlim ve Siyasetin Bir Randevusu: Huzur Dersleri”, Milli Saraylar Kültür-Sanat-Tarih Dergisi, 6, s. 101-108.
- Ali Rıza Bey. (2001). Eski Zamanlarda İstanbul Hayatı, İstanbul: Kitabevi.
- Bağlan, S. Z. (2005). “Huzur Dersleri”, Üç Aylık Kültür Sanat Araştırma Dergisi, 1, Ekim, s. 10- 11.
- Güldöşüren, A. (2015) “Arnavutluk’tan İstanbul’a Bir Âlim Portresi: Debreli Vildan Faik Efendi”, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 48, Haziran, s. 117-148.
- İpşirli, M. (2000). “Huzur Dersleri”, (Haz. Özlem Olgun), Ramazan Kitabı, İstanbul: Kitabevi, s. 322-327.
- İpşirli, M. (2006). “Osmanlı Asırlarında Ramazan’da ilmi Faaliyetler”, Editör: Ertuğrul Tarık Kara, Tarihte Ramazan, İzmir: Yitik Hazine Yayınları, s. 17-25.
- İpşirli, M. (1998). “Huzur Dersleri”, DİA, XVIII, (s. 441-444). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
- Kara, İ. (1997). “Huzur Dersleri”, Bir Ramazan Binbir İstanbul, İstanbul: Kitabevi, s. 29-31.
- Kara, Ö. (2013). “İslam Geleneğinde Ümerâ Huzurundaki Bilimsel Toplantıların Osmanlıcası: Huzur Dersleri” Osmanlı Toplumunda Kur’an Kültürü ve Tefsir Çalışmaları II, İstanbul: İlim Yayma Vakfı Kur’an ve Tefsir Akademisi, s. 300-369.
- Kara, İ. (1993). İslamcılara Göre Meşrutiyet İdaresi (1908-1914), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Kazıcı, Z. (2004). Osmanlı’da Eğitim-Öğretim, İstanbul: Bilge Yayınları.
- Mardin, Ebu’l-ula. (1951). Huzur Dersleri, I, İstanbul.
- Ortaylı, İ. (2008). Osmanlı Sarayında Hayat, İstanbul: Yitik Hazine Yayınları.
- Pakalın, M. Z. (1983). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Mili Eğitim Basımevi.
- Sarıhan, R. (2006). “Huzur Dersleri”, Mostar Aylık Medeniyet-Kültür Aktüalite Dergisi, 15, Mayıs, s. 60-61.
- Sakaoğlu, N. (1994). “Huzur Dersleri”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, IV, s. 98.
- Simavi, L. (2007). Sultan Mehmed Reşad Hân’ın ve Halefi’nin Sarayında Gördüklerim (Osmanlı Sarayı 1909-1919), (Haz. Sevda Şakar). İstanbul: Şehir Yayınları.
- Temizer, A. (2013). “Osmanlıda Huzur Dersi Örnekleri Tahlil ve Tenkitli Tefsir Metni Neşirleri I”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: XV, sayı: 28, s. 65-92.
- Uşaklıgil, H. Z. (1965) Saray ve Ötesi, İstanbul: İnkilâp ve Aka Kitapevleri.
- Uzunçarşılı, İ. H. (2014) Osmanlı Devleti’nin İlmiye Teşkilâtı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Ünüvar, S. (1964). Saray Hatıralarım, İstanbul: Çağaloğlu Yayınevi.
- Zilfi, M. (1993) “A Medrese For The Palace: Ottoman Dynastic Legitimation in the Eighteenth Century”, Journal of the American Oriental Society, Volume. 113, No. 2, Apr.-Jun., s. 186-191.
| APA | Atmaca A (2021). İkinci Meşrutiyet Döneminin BaşlarındaOsmanlı Sarayında Padişah HuzurundaBir Eğitim Faaliyeti: Huzur Dersleri. , 201 - 210. |
| Chicago | Atmaca Arzu İkinci Meşrutiyet Döneminin BaşlarındaOsmanlı Sarayında Padişah HuzurundaBir Eğitim Faaliyeti: Huzur Dersleri. (2021): 201 - 210. |
| MLA | Atmaca Arzu İkinci Meşrutiyet Döneminin BaşlarındaOsmanlı Sarayında Padişah HuzurundaBir Eğitim Faaliyeti: Huzur Dersleri. , 2021, ss.201 - 210. |
| AMA | Atmaca A İkinci Meşrutiyet Döneminin BaşlarındaOsmanlı Sarayında Padişah HuzurundaBir Eğitim Faaliyeti: Huzur Dersleri. . 2021; 201 - 210. |
| Vancouver | Atmaca A İkinci Meşrutiyet Döneminin BaşlarındaOsmanlı Sarayında Padişah HuzurundaBir Eğitim Faaliyeti: Huzur Dersleri. . 2021; 201 - 210. |
| IEEE | Atmaca A "İkinci Meşrutiyet Döneminin BaşlarındaOsmanlı Sarayında Padişah HuzurundaBir Eğitim Faaliyeti: Huzur Dersleri." , ss.201 - 210, 2021. |
| ISNAD | Atmaca, Arzu. "İkinci Meşrutiyet Döneminin BaşlarındaOsmanlı Sarayında Padişah HuzurundaBir Eğitim Faaliyeti: Huzur Dersleri". (2021), 201-210. |
| APA | Atmaca A (2021). İkinci Meşrutiyet Döneminin BaşlarındaOsmanlı Sarayında Padişah HuzurundaBir Eğitim Faaliyeti: Huzur Dersleri. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1(23), 201 - 210. |
| Chicago | Atmaca Arzu İkinci Meşrutiyet Döneminin BaşlarındaOsmanlı Sarayında Padişah HuzurundaBir Eğitim Faaliyeti: Huzur Dersleri. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi 1, no.23 (2021): 201 - 210. |
| MLA | Atmaca Arzu İkinci Meşrutiyet Döneminin BaşlarındaOsmanlı Sarayında Padişah HuzurundaBir Eğitim Faaliyeti: Huzur Dersleri. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, vol.1, no.23, 2021, ss.201 - 210. |
| AMA | Atmaca A İkinci Meşrutiyet Döneminin BaşlarındaOsmanlı Sarayında Padişah HuzurundaBir Eğitim Faaliyeti: Huzur Dersleri. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 1(23): 201 - 210. |
| Vancouver | Atmaca A İkinci Meşrutiyet Döneminin BaşlarındaOsmanlı Sarayında Padişah HuzurundaBir Eğitim Faaliyeti: Huzur Dersleri. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 1(23): 201 - 210. |
| IEEE | Atmaca A "İkinci Meşrutiyet Döneminin BaşlarındaOsmanlı Sarayında Padişah HuzurundaBir Eğitim Faaliyeti: Huzur Dersleri." MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1, ss.201 - 210, 2021. |
| ISNAD | Atmaca, Arzu. "İkinci Meşrutiyet Döneminin BaşlarındaOsmanlı Sarayında Padişah HuzurundaBir Eğitim Faaliyeti: Huzur Dersleri". MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi 1/23 (2021), 201-210. |
