Yıl: 2020 Cilt: 13 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 123 - 133 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.18185/erzifbed.655870 İndeks Tarihi: 13-12-2021

Çoruh Havzası Taban Akışının İngiliz Hidroloji Enstitüsü Yuvarlatılmış Minimumlar Yöntemi ile Belirlenmesi

Öz:
Türkiye’nin büyük akarsu havzalarından biri olan Çoruh havzasında yapılacak taşkın tesisleri, su tutma yapıları ve suyun kullanıma sunulması amacıyla tasarlanacak bütün yapılar için akarsu debisinin ve bu debiyi oluşturan en büyük etmenlerden biri olan taban akış değerinin bilinmesi gerekmektedir. Taban akışı, havzaya yağan yağışa, akarsu ağı toplam uzunluğuna, drenaj yoğunluğuna, engebeliliğe vb. diğer faktörlere bağlı olduğundan gecikmeli bir akış olarak gerçekleşir ve yaz mevsiminde akarsu akışının önemli bir bölümünü, bazen ise tamamını karşılamaktadır. Çalışmada İngiliz Hidroloji Enstitüsü Yuvarlatılmış Minimumlar (İHEY) yöntemi kullanılarak Çoruh havzası üzerinde bulunan 10 adet Akım Gözlem İstasyonundan (AGİ) elde edilen günlük ortalama akarsu debileri yardımıyla akarsu debileri 5’erli gruplara ayrılmış, elde edilen bu gruplar içerisindeki en küçük debi değerleri minimum değerler olarak kabul edilmiştir. Daha sonra dönüm noktalarının kendinden önceki ve sonraki grubun minimum değerinin 0,9 katından küçük olması durumunda bu değer dönüm noktası olarak kabul edilmiş ve dönüm noktaları arasında kalan boşluklar doğrusal enterpolasyon yöntemi ile doldurularak akarsuya ait günlük taban akışı değerleri elde edilmiştir. Havzada yapılan çalışma sonucunda havzadaki taban akış indeksinin havza genelinde ortalama olarak 0,80 oranında olduğu belirlenmiş ve özellikle yaz aylarındaki akımın büyük çoğunluğunun taban akışından kaynaklandığı gözlemlenmiştir..
Anahtar Kelime:

Determination of the Baseflow of Coruh Basin by the Smoothed Minima Technique of the British Institute of Hydrology

Öz:
In order to be able to build flood prevention facilities, water retaining structures and water utilization edifices in Çoruh basin, (one of the major stream basins of Turkey), the streamflow and its most significant contributing factor, the baseflow values should be known. Because the baseflow depends on the precipitation in basin, the total length of the stream system, the drainage density, the ruggedness and other factors, it occurs as a delayed flow and meets a significant part of the streamflow in summer and sometimes the whole. In this study, the flow rates of the streamflow were divided into five groups with the aid of daily average streamflow rates obtained from ten Current Observation Stations on the Coruh basin by using the Smoothed Minima Technique of the British Institute of Hydrology and the smallest flow rates within these groups were considered as minimum values. Then, if the turning point is less than 0.9 the minimum value of the previous and next group, this value was accepted as a turning point and the gaps between the turning points were obtained the daily streamflow values of the stream by filling with linear interpolation method. As a result of conducted the study in the basin, the baseflow index in the basin was found as 0.80 on the avarege in all across basin and it was observed that the majority of the flow in the summer months was mainly observed due to the baseflow.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aksoy, H., Unal, N.E. ve Pektas, A.O., (2008). “Smoother minima baseflow separation tool for perennial and intermittent stream”, Hydrol. Process. 22 (22), 4467– 4476.
  • Aksoy, H., Kurt, I. ve Eris, E. (2009). “Filtered smoothed minima baseflow separation method”, J. Hydrol. 372 (1–4), 94–101.
  • Bayazıt, M., (1999). “Hidroloji, Genişletilmiş Yedinci Baskı", İTÜ İnşaat Fakültesi Matbaası, ISBN 975-561-105-96, İstanbul, 242.
  • Brodie, R.S., Baskaran, S. and Hostetler, S. (2005). “Tools for assessing groundwatersurface water interactions: a case study in the Lower Richmond catchment,” NSW. Bureau of Rural Sciences, Canberra.
  • Das, G. (2009). “Hydrology and soil conservation engineering, 2nd edition,” PHI, pp 126-128.
  • DSİ. (2012). “Türkiye’nin su kaynakları”, Ankara.
  • Hisdal, H., Tallaksen, L. M., (2003). “Estimation of Regional Meteorological and Hydrological Drought Characteristics”, Journal Of Hydrology, 280, 230-247.
  • Işık, A., (2006). “İstatistik – I” , Beta Basım A.Ş., İstanbul
  • Linsley, R. K., Jr., Kohler, M. A., and Paulhus, J. L. H. (1949). “Applied Hydrology, McGraw-Hill”, 67, 399-400.
  • Linsley, R. K., Jr., Kohler, M. A., and Paulhus, J. L. H. (1958). “Hydrology for engineers, McGraw-Hill Book Co.”, Newyork.
  • Mazmimavi, D., Meijerink, A.M.J., Stein, A., (2004). “Prediction of base flows from basin characteristics: A case study from
  • Zimbabwe”, Hydrol, Sci, J., 49(4), 703-715. Piggott, A.R., Moin, S., Southam, C., (2005). “A revised approach to the UKIH method fort he calculation baseflow”, Hydrol, Sci, J., 50(5), 911-920.
  • Pilgrim, DH, Cordery, I. & Doran, DG (1979). “Assessment of runoff characteristics in arid western New South Wales”, Australia. In:The Hydrology of Areas of Low Precipitation(Proc. Canberra Symp., December 1979), 141-150. IAHS Publ. no. 128.
  • Sharma, S., (1996). “Applied Multivariate Techniques”, John Wiley & Sons inc., Newyork.
  • Taşci, S. 2018 “Çoruh Havzası Taban Akış Modeli”, (Yüksek Lisans), Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, 1-72.
  • Usul, N. (2013). “Mühendislik hidrolojisi, ikinci basım”, ODTÜ yayıncılık, ISBN 978- 944-344-57-9, Ankara, 418.
APA Şenocak S, TAŞCİ S (2020). Çoruh Havzası Taban Akışının İngiliz Hidroloji Enstitüsü Yuvarlatılmış Minimumlar Yöntemi ile Belirlenmesi. , 123 - 133. 10.18185/erzifbed.655870
Chicago Şenocak Serkan,TAŞCİ Sait Çoruh Havzası Taban Akışının İngiliz Hidroloji Enstitüsü Yuvarlatılmış Minimumlar Yöntemi ile Belirlenmesi. (2020): 123 - 133. 10.18185/erzifbed.655870
MLA Şenocak Serkan,TAŞCİ Sait Çoruh Havzası Taban Akışının İngiliz Hidroloji Enstitüsü Yuvarlatılmış Minimumlar Yöntemi ile Belirlenmesi. , 2020, ss.123 - 133. 10.18185/erzifbed.655870
AMA Şenocak S,TAŞCİ S Çoruh Havzası Taban Akışının İngiliz Hidroloji Enstitüsü Yuvarlatılmış Minimumlar Yöntemi ile Belirlenmesi. . 2020; 123 - 133. 10.18185/erzifbed.655870
Vancouver Şenocak S,TAŞCİ S Çoruh Havzası Taban Akışının İngiliz Hidroloji Enstitüsü Yuvarlatılmış Minimumlar Yöntemi ile Belirlenmesi. . 2020; 123 - 133. 10.18185/erzifbed.655870
IEEE Şenocak S,TAŞCİ S "Çoruh Havzası Taban Akışının İngiliz Hidroloji Enstitüsü Yuvarlatılmış Minimumlar Yöntemi ile Belirlenmesi." , ss.123 - 133, 2020. 10.18185/erzifbed.655870
ISNAD Şenocak, Serkan - TAŞCİ, Sait. "Çoruh Havzası Taban Akışının İngiliz Hidroloji Enstitüsü Yuvarlatılmış Minimumlar Yöntemi ile Belirlenmesi". (2020), 123-133. https://doi.org/10.18185/erzifbed.655870
APA Şenocak S, TAŞCİ S (2020). Çoruh Havzası Taban Akışının İngiliz Hidroloji Enstitüsü Yuvarlatılmış Minimumlar Yöntemi ile Belirlenmesi. Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 13(1), 123 - 133. 10.18185/erzifbed.655870
Chicago Şenocak Serkan,TAŞCİ Sait Çoruh Havzası Taban Akışının İngiliz Hidroloji Enstitüsü Yuvarlatılmış Minimumlar Yöntemi ile Belirlenmesi. Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 13, no.1 (2020): 123 - 133. 10.18185/erzifbed.655870
MLA Şenocak Serkan,TAŞCİ Sait Çoruh Havzası Taban Akışının İngiliz Hidroloji Enstitüsü Yuvarlatılmış Minimumlar Yöntemi ile Belirlenmesi. Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, vol.13, no.1, 2020, ss.123 - 133. 10.18185/erzifbed.655870
AMA Şenocak S,TAŞCİ S Çoruh Havzası Taban Akışının İngiliz Hidroloji Enstitüsü Yuvarlatılmış Minimumlar Yöntemi ile Belirlenmesi. Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2020; 13(1): 123 - 133. 10.18185/erzifbed.655870
Vancouver Şenocak S,TAŞCİ S Çoruh Havzası Taban Akışının İngiliz Hidroloji Enstitüsü Yuvarlatılmış Minimumlar Yöntemi ile Belirlenmesi. Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2020; 13(1): 123 - 133. 10.18185/erzifbed.655870
IEEE Şenocak S,TAŞCİ S "Çoruh Havzası Taban Akışının İngiliz Hidroloji Enstitüsü Yuvarlatılmış Minimumlar Yöntemi ile Belirlenmesi." Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 13, ss.123 - 133, 2020. 10.18185/erzifbed.655870
ISNAD Şenocak, Serkan - TAŞCİ, Sait. "Çoruh Havzası Taban Akışının İngiliz Hidroloji Enstitüsü Yuvarlatılmış Minimumlar Yöntemi ile Belirlenmesi". Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 13/1 (2020), 123-133. https://doi.org/10.18185/erzifbed.655870