Kırgızistan’da SSCB Sosyo-Politik Eğitim Sistemi ve Kahrolsun Cehalet Derneği’nin Faaliyetleri (1924-1927)

ERCAN GÜL, Yavuz

Kırgızistan’da SSCB Sosyo-Politik Eğitim Sistemi ve Kahrolsun Cehalet Derneği’nin Faaliyetleri (1924-1927)

Yavuz Ercan Gül (Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü – Bişkek / Kırgızistan)

Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi

3 1

Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 99 Sayfa Aralığı: 115 - 135 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 13-12-2021

Kırgızistan’da SSCB Sosyo-Politik Eğitim Sistemi ve Kahrolsun Cehalet Derneği’nin Faaliyetleri (1924-1927)

Öz:

Bu çalışmada 1924-1927 yılları arasında Sovyetler Birliği’nin Kır- gızistan’daki politik eğitim faaliyetlerini ve Kahrolsun Cehalet Der- neği’nin faaliyetlerini araştırmak amaçlanmıştır. Araştırmada dokü- man analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Bu tekniğe uygun şekilde öncelikle Kırgızistan Devlet Arşivi Müdürlüğü’nden (TSGA) ge- rekli izinler alınarak bahsi geçen döneme ait eğitimle ilgili belgeler toplanmış, literatür temelinde yorumlanmıştır. Sovyetler Birliği’nin ilk on yılı Sovyet ideologlarının Sovyet felsefesinin şekillenmesinde etkin bir şekilde rol oynadığı bir dönem olmuştur. Eğitim ve politi- ka birleştirilerek, politik eğitim şeklinde tüm Sovyet topraklarında uygulanmıştır. Eğitim, Sovyetler Birliği için Sovyet vatandaşının ortaya çıkarılmasında bir araç olmuştur. Kırgız halkının değişim ve dönüşümü özel olarak yetiştirilen Kırgız eğitimcileri ile sağlanmaya çalışılmıştır. Tüm Kırgızistan topraklarında diğer yerlerde olduğu gibi topyekûn bir eğitim faaliyeti başlamış, bütün eğitim giderleri Merkezî Politik Eğitim Komisyonu tarafından karşılanmıştır. Kiril Alfabesini bilmeyen ve okuyamayan insanlara Sosyalist Sovyet ide- olojisini anlatmanın mümkün olmadığı anlaşılarak, eğitim bütün Kırgız topraklarında öncelikli konu olarak kabul edilmiştir.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Kırgızistan Devlet Arşivi (TSGA)
TSGA Kirg. SSR, fond 20, opis I, ed. 3, l. 22.
TSGA Kirg. SSR, fond 647, opis. I, Sistematiçeskoe sobranie zakonov RSFSR.
TSGA Kirg. SSR, fond 647, opis. I, ed. 94, l. 3-7.
TSGA Kirg. SSR, fond 688, opis. 1, ed. 96, l. 2.
TSGA Kirg. SSR, fond 688, opis. 1, ed. 96, l. 3, Tezisi k dokladu tov. Romonad.
TSGA Kirg. SSR, fond 688, opis. 1, ed. 96, l. 6, v glavnıy politiko-prosvetitelnıy komitet.
TSGA Kirg. SSR, fond 688, opis. 1, ed. 96, l. 7, Likvidatsia negramotnosti.
TSGA Kirg. SSR, fond 688, opis. 1, ed. 96, l. 4, Likvidatsia negramotnosti.
TSGA Kirg. SSR, fond 688, opis. 1, ed. 96, l. 5, Likvidatsia negramotnosti.
TSGA Kirg. SSR, fond 647, opis. 1, ed. 96, l. 9, Likvidatsia negramotnosti.
TSGA Kirg. SSR, fond 647, opis. 1, ed. 96, l. 2, Likvidatsia negramotnosti.
TSGA Kirg. SSR, fond 647, opis. 1, ed. 110, l. 3, Tezisi k dokladu tov. Romonad.
TSGA Kirg. SSR, fond 647, opis. 1, ed. 110, l. 5, Likvidatsia negramotnosti.
TSGA Kirg. SSR fond 647, opis. 1, ed. 110, l. 12, koliçestvo şkol v Kirgizii.
TSGR Kirg. SSR fond 647, opis. 1, ed. 110, l. 13, upoltprosvet dlya ugramçeka.
TSGR Kirg. SSR fond 647, opis. 1, ed. 110, l. 17, obşqestvo doloy negramotnost.
TSGR Kirg. SSR fond 647, opis. 1, ed. 110, l. 45, V Glavpolitprosvet RSFSR dlya VÇKLB.
TSGR Kirg. SSR fond 647, opis. 1, ed. 110, l. 25, Nomer: 630, Tsirkulyar.
TSGR Kirg. SSR fond 647, opis. 1, ed. 110, l. 27-28-29, 10 Mart 1926, Zasedaniya Prezidiuma.
TSGR Kirg. SSR fond 647, opis. 1, ed. 110, l. 43 Glavpolitprosvet VÇK, Tsirkulyar.
TSGR Kirg. SSR fond 647, opis. 1, ed. 110, l. 44 VÇK, TSirkulyar 43.
Kitap ve Makaleler
Asanov, Uson, ve Isak Bekboev. Kırgız Pedagogikası. Mamlekettik Til jana Entsik- lopediya Borboru, 2004.
Aytaç, Kemal. Politeknik Eğitim Reformları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğ- rafya Fakültesi Yayınları, 1971.
Bennigsen, Alexandre, and Marie Broxup. The Islamic Threat to the Soviet Union. Croom Helm, 1983.
Danilova, Olga Gennadevna. “Deyatelnost Obşestva Doloi Negramotnost v Pskovskoi Gubernii 1920-h gg.” Gramota, vol. 8, no.14, 2011, pp. 74-77.
Dulatov, Berik. “Razvitiye Sistemı Obrazovaniya v Kazakstane v 1913-2013 gg.” 2013, http://src-h.slav.hokudai.ac.jp/jcrees/2013Osaka/23DulatovBerwick. pdf.
Folsom, Marlon. Education in the USSR. U. S. Department of Health, Education and Welfare, 1957.
Frid, Terenteva, and Natalya Troitskaya. Naşa Sila-naşa Niva. İzdatelstva “Doloy Negramotnosti”, 1926.
Istoria Kirgizii. Istoria Kirgizii (Tom II). Kirgozisdat, 1963.
Izmailov, Aziz Eminoviç. Kırgızstandagı Sovyettik Mektepterdin Tarıhı (1917-1957- жылдар). Frunze: Kırgız mamlekettik okuu-pedagogika basması, 1961.
Kalaşnikov, Aleksiey Georgieviç. Oçerki Marksitskoi Pedagogiki, Sotsialnaya Vospitaniya (Том II). Rabotnik Prosveşenia, 1929.
Khazanov, Anatoly. The National Council For Soviet And East European Researç. The University of Wisconsin – Madison, 1993.
Lenin, Viladimir İliç. Novaya Ekonomiçeskaya Poolitika i Zadaçi Politprotsvetov.
Doklad na II Vserossiyskoi Syezde politprosvetov (Tom 44), Politizdat, 1970.
Lenin, Viladimir İliç. Polnoe Sobranie Soçineniy (5-izdanie). İzdatelstvo Politiçeskoy Literaturı, 1974.
Pavlova, Larisa Vladimirovna. “Obşestvo «Doloy Negramotnosti» i Ego Rol v Lik- vidatsii Negramotnosti v Orenburge v 20-30-e gg. XX v.” Jurnal Obşestvo: Filosofiya, İstoriya, Kultura, vol. 1, 2014, pp. 470-476.
Sitarov, Vyaçeslav Alekseeviç. “İstoriya Obrazovaniya v Rossii: Dosovetskiy i Sovetskiy Periodı”. Jurnal Znanie Ponimanie Umenie, vol. 1, no. 1, 2019, pp. 201-211.
Şarin, Mihail Feodoroviç. Trudı Pyatogo Vserossiyskogo S’ezda Zaveduyuşih Otdela- mi Narodnogo Obrazovaniya. Ministrativno-Organizatsionnoe Upravlenie N.K.P, 1926.
Şigabdinov, Rinat Naçmetdinoviç. “Konfessionalnaya (İslamskaya) Şkola v Uzbekistane (1917-1929).” 16 Nisan 2015, https://www.ayk.gov.tr/.
Şpakovskaya, Larisa Leonidovna. “Sovetskaya Obrazovatelnaya Politika: Sotsialnaya İnjeneriya i Klassovaya Borba.” Jurnal issledovaniy sotqialnoy politiki, vol. 7, no. 1, 2009, pp. 39-64.
Tabışaliev, Salmorbek Tabışalieviç. Kirgizskiy Gosudarstvennıy Universitet İmeni 50-letiya SSSR. Kirgizpoligrafkombinat, 1973.
Wojnowski, Zbigniev. “The Soviet people: National and Supranational Identities in the USSR after 1945.” The Journal of Nationalism and Ethnicity, vol. 43, no. 1, 2015, pp. 1-7. DOI: 10.1080/00905992.2014.953467.
Yaşina, Marina Anatolievna. “Antireligioznıe Obrazovanie i Vospitanie v SSSR v 1920-Godı: Uroki İstorii i Sovremennost.” Jurnal Vestnik Yujno-Uralskogo gosudarstvennogo gumanitarno-pedagogiçeskogo universiteta, vol. 3, no. 1, 2011, pp. 201-208.
Zalkind, Aron Borisoviç. Pedalogiya v SSSR. Rabotnik Prosveşeniya, 1929.

APA	ERCAN GÜL Y (2021). Kırgızistan’da SSCB Sosyo-Politik Eğitim Sistemi ve Kahrolsun Cehalet Derneği’nin Faaliyetleri (1924-1927). , 115 - 135.
Chicago	ERCAN GÜL Yavuz Kırgızistan’da SSCB Sosyo-Politik Eğitim Sistemi ve Kahrolsun Cehalet Derneği’nin Faaliyetleri (1924-1927). (2021): 115 - 135.
MLA	ERCAN GÜL Yavuz Kırgızistan’da SSCB Sosyo-Politik Eğitim Sistemi ve Kahrolsun Cehalet Derneği’nin Faaliyetleri (1924-1927). , 2021, ss.115 - 135.
AMA	ERCAN GÜL Y Kırgızistan’da SSCB Sosyo-Politik Eğitim Sistemi ve Kahrolsun Cehalet Derneği’nin Faaliyetleri (1924-1927). . 2021; 115 - 135.
Vancouver	ERCAN GÜL Y Kırgızistan’da SSCB Sosyo-Politik Eğitim Sistemi ve Kahrolsun Cehalet Derneği’nin Faaliyetleri (1924-1927). . 2021; 115 - 135.
IEEE	ERCAN GÜL Y "Kırgızistan’da SSCB Sosyo-Politik Eğitim Sistemi ve Kahrolsun Cehalet Derneği’nin Faaliyetleri (1924-1927)." , ss.115 - 135, 2021.
ISNAD	ERCAN GÜL, Yavuz. "Kırgızistan’da SSCB Sosyo-Politik Eğitim Sistemi ve Kahrolsun Cehalet Derneği’nin Faaliyetleri (1924-1927)". (2021), 115-135.

APA	ERCAN GÜL Y (2021). Kırgızistan’da SSCB Sosyo-Politik Eğitim Sistemi ve Kahrolsun Cehalet Derneği’nin Faaliyetleri (1924-1927). Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0(99), 115 - 135.
Chicago	ERCAN GÜL Yavuz Kırgızistan’da SSCB Sosyo-Politik Eğitim Sistemi ve Kahrolsun Cehalet Derneği’nin Faaliyetleri (1924-1927). Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 0, no.99 (2021): 115 - 135.
MLA	ERCAN GÜL Yavuz Kırgızistan’da SSCB Sosyo-Politik Eğitim Sistemi ve Kahrolsun Cehalet Derneği’nin Faaliyetleri (1924-1927). Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, vol.0, no.99, 2021, ss.115 - 135.
AMA	ERCAN GÜL Y Kırgızistan’da SSCB Sosyo-Politik Eğitim Sistemi ve Kahrolsun Cehalet Derneği’nin Faaliyetleri (1924-1927). Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 0(99): 115 - 135.
Vancouver	ERCAN GÜL Y Kırgızistan’da SSCB Sosyo-Politik Eğitim Sistemi ve Kahrolsun Cehalet Derneği’nin Faaliyetleri (1924-1927). Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 0(99): 115 - 135.
IEEE	ERCAN GÜL Y "Kırgızistan’da SSCB Sosyo-Politik Eğitim Sistemi ve Kahrolsun Cehalet Derneği’nin Faaliyetleri (1924-1927)." Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0, ss.115 - 135, 2021.
ISNAD	ERCAN GÜL, Yavuz. "Kırgızistan’da SSCB Sosyo-Politik Eğitim Sistemi ve Kahrolsun Cehalet Derneği’nin Faaliyetleri (1924-1927)". Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 99 (2021), 115-135.