XIX. YÜZYILIN SONLARINDA OSMANLI’DA EĞİTİMİN İYİLEŞTİRİLMESİ GİRİŞİMLERİ ÇERÇEVESİNDE GAYRİMÜSLİM VE YABANCI OKULLAR

Yıl: 2021 Cilt: 5 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 32 - 42 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 13-12-2021

XIX. YÜZYILIN SONLARINDA OSMANLI’DA EĞİTİMİN İYİLEŞTİRİLMESİ GİRİŞİMLERİ ÇERÇEVESİNDE GAYRİMÜSLİM VE YABANCI OKULLAR

Öz:
Tanzimat sonrası süreçte Osmanlı Devleti’nin tebaasına bakış açısında değişimler söz konusu olmaya başlamıştır. Eğitim politikalarını da bu çerçevede değerlendirmek elzemdir. Siyasî koşulların hazırladığı bu zeminde özellikle gayrimüslimlere tanınan hakların sınırları genişletilmiştir. Hukuk, vergilendirme, askerlik gibi konuların yanında açacakları okullar da sistem içerisinde yerini bulmaya başlamıştır. Bu hakların verilmesiyle yüzyılın sonuna kadar devam edecek olan gayrimüslim ve yabancı okullar meselesi ortaya çıkmıştır. Bilhassa XIX. yüzyılın ikinci yarısından sonra eğitim kurumlarının gelişmesine ve taşra ile Rumeli’de yaygınlaşmasına paralel olarak gayrimüslim ve yabancı okullarının da sayısı artmıştır. Bunun bir sonucu olarak söz konusu okulların denetimi meselesi devlet tarafından daha fazla önemsenir hale gelmiştir. Osmanlı Devleti tarafından devamlı suretle, denetimi daha da sağlıklı hale getirmek maksadıyla, yeni kurumlar ve yasalar yürürlüğe sokulmuştur. Bu çalışma, bu sürecin son aşamalarından biri olduğu düşünülen 6 Eylül 1888 Milel-i Gayr-i Müslime ve Ecnebiye Mektepleri Müfettişliğine odaklanmıştır.
Anahtar Kelime:

Non-muslim and Foreign Schools within The Framework for Improving Education in the Ottoman at The Late of The XIX. Century

Öz:
In the post-Tanzimat period, changes began to occur in the perspective of the Ottoman Empire towards its subjects. It is essential to evaluate education policies within this framework. On this ground prepared by the political conditions, the boundaries of the rights granted to non-Muslims in particular were expanded. In addition to With the granting of these rights, the issue of non-Muslim and foreign schools has emerged, which will continue until the end of the century. Issues such as law, taxation and military service, the schools they will open have started to find their place in the system. With the granting of these rights, the issue of non-Muslim and foreign schools has emerged, which will continue until the end of the century. Especially the XIX. After the second half of the century, in parallel with the development of educational institutions and their spread in the provinces and Rumelia, the number of non-Muslim and foreign schools has also increased. As a result of this, the issue of supervision of these schools has become more important by the state. New institutions and laws were put into effect by the Ottoman State, in order to make the control even healthier. This study focused on 6 September 1888 Milel-i Gayr-i Müslime ve Ecnebiye Okulları Müfettişliği thought to be one of the last stages of this process.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • BOA. (Başkanlık Osmanlı Arşivi) Y.PRK.MF. (Yıldız Perakende Maarif Maruzatı), 1/63; MF. MKT. (Maarif Mektubî Kalemi) 13/5, 153/201,
  • Aksu, A. (2008). Türkiye’deki Yabancı Okullar Üzerine Yapılan Çalışmalar, TALİD, 6/12, 207-241.
  • Akyüz, Y. (2007). Türk Eğitim Tarihi, Pegem Yayınları: Ankara.
  • Berkes, N. (2016). Türkiye’de Çağdaşlaşma, Yapı Kredi Yayınları: İstanbul.
  • Büyükkarcı, S. (2011). Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti’nde Azınlık ve Yabancı Okulları, Prof. Dr. Yahya AKYÜZ’e Armağan, Pegem Akademi Yayınları: Ankara, 511-528.
  • Çetin, A. (1983). Maarif Nazırı Ahmed Zühdü Paşa’nın Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Yabancı Okullar Hakkındaki Raporu, Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 10-11, 189-219.
  • Ergin, O. (1977). Türkiye Maarif Tarihi I-II, Eser Matbaası: İstanbul.
  • Davison, R. (2006). Osmanlı Türkiyesi’nde Batılı Eğitim, (çvr. Mehmet Seyitdanlıoğlu) Tanzimat Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu, Ed: Halil İnalcık-Mehmet Seyitdanlıoğlu, Proenix: Ankara.
  • Findley, C. (2019), Tanzimat, Türkiye Tarihi 1839-2010, Ed: Reşat Kasaba, (çvr: Zuhal Bilgin), Kitap Yayınevi: İstanbul
  • Gündüz, M. (2015). Osmanlı Eğitim Mirası, Doğubatı Yayınları: Ankara.
  • Gündüz, M. (2016). Maâriften Eğitime, Doğubatı Yayınları: Ankara.
  • Gündüz, M. (2008). II. Abdülhamid Dönemi Eğitim ve İdeolojileri Üzerine Tartışmalar, TALİD, 6/12, 243-286.
  • Karpat, K. (2004). İslâm’ın Siyasallaşması, (çvr.Şiar Yalçın), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları: İstanbul.
  • Keskinkılınç, E. (2010). Osmanlı Devleti’nde Gayrimüslim Okullar (Eğitim-Yönetim-Denetim), Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, 23, 69-98.
  • Kodaman, B. (1991). Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi, Türk Tarih Kurumu Yayınları: Ankara.
  • Küçük, C. (2000), Osmanlı Devleti’nde Millet Sistemi, Yeni Türkiye Dergisi, 6/32, 407-415)
  • Mahmud Cevat İbnü’-Şeyh Nâfi. (1338) Maârif-i Umûmiye Nezâreti Tarihçe-i Teşkilat ve İcrââtı, Matbaa-i Âmire: Dersaadet.
  • Nurdoğan, A. M. (2009). Abdülhamid Döneminde Rumeli’de Maarifin Teftişi, OTAM, 26, 193-220.
  • Polat Haydaroğlu, İ. (1990). Osmanlı İmparatorluğu’nda Yabancı Okullar, Kültür Bakanlığı: Ankara.
  • Reyhan, C. (2006). Osmanlı’da Millet Nizamnameleri: Avrupa İle Uyum Sürecinde Rum-Ermeni-Yahudi Cemaat Düzenlemeleri, Belgeler, 27/31, 33-90.
  • Sakıoğlu, N. (2003). Osmanlı’dan Günümüze Eğitim Tarihi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları: İstanbul.
  • Ulusoy, A. (2007). Kuruluşundan 17. Yüzyıla Kadar Osmanlı Medreselerinde Eğitim-Öğretim Faaliyetleri, Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
APA polat h (2021). XIX. YÜZYILIN SONLARINDA OSMANLI’DA EĞİTİMİN İYİLEŞTİRİLMESİ GİRİŞİMLERİ ÇERÇEVESİNDE GAYRİMÜSLİM VE YABANCI OKULLAR. , 32 - 42.
Chicago polat habibe XIX. YÜZYILIN SONLARINDA OSMANLI’DA EĞİTİMİN İYİLEŞTİRİLMESİ GİRİŞİMLERİ ÇERÇEVESİNDE GAYRİMÜSLİM VE YABANCI OKULLAR. (2021): 32 - 42.
MLA polat habibe XIX. YÜZYILIN SONLARINDA OSMANLI’DA EĞİTİMİN İYİLEŞTİRİLMESİ GİRİŞİMLERİ ÇERÇEVESİNDE GAYRİMÜSLİM VE YABANCI OKULLAR. , 2021, ss.32 - 42.
AMA polat h XIX. YÜZYILIN SONLARINDA OSMANLI’DA EĞİTİMİN İYİLEŞTİRİLMESİ GİRİŞİMLERİ ÇERÇEVESİNDE GAYRİMÜSLİM VE YABANCI OKULLAR. . 2021; 32 - 42.
Vancouver polat h XIX. YÜZYILIN SONLARINDA OSMANLI’DA EĞİTİMİN İYİLEŞTİRİLMESİ GİRİŞİMLERİ ÇERÇEVESİNDE GAYRİMÜSLİM VE YABANCI OKULLAR. . 2021; 32 - 42.
IEEE polat h "XIX. YÜZYILIN SONLARINDA OSMANLI’DA EĞİTİMİN İYİLEŞTİRİLMESİ GİRİŞİMLERİ ÇERÇEVESİNDE GAYRİMÜSLİM VE YABANCI OKULLAR." , ss.32 - 42, 2021.
ISNAD polat, habibe. "XIX. YÜZYILIN SONLARINDA OSMANLI’DA EĞİTİMİN İYİLEŞTİRİLMESİ GİRİŞİMLERİ ÇERÇEVESİNDE GAYRİMÜSLİM VE YABANCI OKULLAR". (2021), 32-42.
APA polat h (2021). XIX. YÜZYILIN SONLARINDA OSMANLI’DA EĞİTİMİN İYİLEŞTİRİLMESİ GİRİŞİMLERİ ÇERÇEVESİNDE GAYRİMÜSLİM VE YABANCI OKULLAR. İçtimaiyat (Online), 5(1), 32 - 42.
Chicago polat habibe XIX. YÜZYILIN SONLARINDA OSMANLI’DA EĞİTİMİN İYİLEŞTİRİLMESİ GİRİŞİMLERİ ÇERÇEVESİNDE GAYRİMÜSLİM VE YABANCI OKULLAR. İçtimaiyat (Online) 5, no.1 (2021): 32 - 42.
MLA polat habibe XIX. YÜZYILIN SONLARINDA OSMANLI’DA EĞİTİMİN İYİLEŞTİRİLMESİ GİRİŞİMLERİ ÇERÇEVESİNDE GAYRİMÜSLİM VE YABANCI OKULLAR. İçtimaiyat (Online), vol.5, no.1, 2021, ss.32 - 42.
AMA polat h XIX. YÜZYILIN SONLARINDA OSMANLI’DA EĞİTİMİN İYİLEŞTİRİLMESİ GİRİŞİMLERİ ÇERÇEVESİNDE GAYRİMÜSLİM VE YABANCI OKULLAR. İçtimaiyat (Online). 2021; 5(1): 32 - 42.
Vancouver polat h XIX. YÜZYILIN SONLARINDA OSMANLI’DA EĞİTİMİN İYİLEŞTİRİLMESİ GİRİŞİMLERİ ÇERÇEVESİNDE GAYRİMÜSLİM VE YABANCI OKULLAR. İçtimaiyat (Online). 2021; 5(1): 32 - 42.
IEEE polat h "XIX. YÜZYILIN SONLARINDA OSMANLI’DA EĞİTİMİN İYİLEŞTİRİLMESİ GİRİŞİMLERİ ÇERÇEVESİNDE GAYRİMÜSLİM VE YABANCI OKULLAR." İçtimaiyat (Online), 5, ss.32 - 42, 2021.
ISNAD polat, habibe. "XIX. YÜZYILIN SONLARINDA OSMANLI’DA EĞİTİMİN İYİLEŞTİRİLMESİ GİRİŞİMLERİ ÇERÇEVESİNDE GAYRİMÜSLİM VE YABANCI OKULLAR". İçtimaiyat (Online) 5/1 (2021), 32-42.