1258/1842 TARİHLİ ÇÜNGÜŞ NÜFUSDEFTERİNE GÖRE ÇÜNGÜŞ KAZASININSOSYAL VE EKONOMİK DURUMU

Yıl: 2021 Cilt: 13 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 401 - 427 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.26791/sarkiat.882665 İndeks Tarihi: 22-11-2021

1258/1842 TARİHLİ ÇÜNGÜŞ NÜFUSDEFTERİNE GÖRE ÇÜNGÜŞ KAZASININSOSYAL VE EKONOMİK DURUMU

Öz:
Sultan II. Mahmut döneminde ülkenin ekonomik ve beşerî kaynaklarını tespit etmek amacıyla tahrir adı verilen kayıtlar tutulmuştur. Tutulan bu nüfus defterlerinde, yerleşim merkezlerinde ikamet eden tüm erkek nüfusun adı, lakabı, mesleği, baba adı, baba mesleği, eşkali, yaşları, engel durumları, askerliğe dair durumları ve gerçekleştirdikleri göç hareketlerine dair bilgiler kaydedilmiştir. Bu kapsamda 1842 tarihli ve 2662 numaralı Çüngüş kazası nüfus defteri incelenmiştir. Çüngüş kazası nüfus defterinden hareketle Çüngüş’ün idari durumu, kaza merkezi ve kazaya bağlı köylerdeki erkek nüfusun dağılımı, kazanın dini-etnik yapısı, yaş gruplarına dağılışı, kişilerin meslek ve sosyal statüleri, hastalık ve özürleri ile Çüngüş kazasındaki arazilerin tasarruf şekli ele alınmıştır. Nüfus Defterinin tanzim edildiği dönemde Çüngüş kazasının büyük bir çoğunluğunu Ermeniler oluşturmaktadır. Birçok meslek sahibi olan Ermeniler, Çüngüş kazasının ekonomik hayatında belirleyici konumdadır. Çüngüş, coğrafi konumu ve ekonomik imkânsızlıkları nedeniyle kendi kendine yeten bir yerleşim merkezi değildir. Bu nedenle ahalinin önemli bir kısmı İstanbul, Adana ve Bursa gibi şehirlere giderek geçimini temin etmeye çalışmıştır. Kaza genelinde ahalinin en fazla mustarip olduğu hastalı göz rahatsızlıklarıdır.
Anahtar Kelime:

SOCIAL AND ECONOMIC STATUS OF CHUNGUSH DISTRICT BASED ON POPULATION RECORDS OF CHUNGUSH DATED 1258/1842

Öz:
During the period of Sultan Mahmud II, recor ds called tahrir were kept in order to determinethe economic and human resources of the country.In these population records, information about thename, nickname, profession, father’s name, fat her’s occupation, age, disability, military status,and migration movements of the all-male po pulation residing in the settlement centers wererecorded. In this context, the population recordof Chungush district, dated 1842 and numbered2662, was examined. Based on the populationrecords of Chungush district, the administrativestatus of Chungush, the distribution of the malepopulation in the district center and the villagesconnected to the district, the religious-ethnic stru cture of the district, its distribution to age groups,the occupational and social status of the people,the disease and disability, and the way of culti vation of the lands in the Chungush district werediscussed. At the time when the Population Re gister was drafted, most of the Chungush distri ct was composed of the Armenians. Armenians,who have many professions, were in a decisiveposition in the economic life of Chungush district.Chungush is not a self-sufficient settlement dueto its geographical location and economic diffi culties. For this reason, a significant portion ofthe population tried to make a living by going tocities such as Istanbul, Adana and Bursa. The di sease that the people suffer the most in the districtwas eye diseases.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • BOA, DH.TMIK.M.. , 145/67
  • BOA, NFS.d, 2662
  • Akman, Ekrem, 1262/1845 Yılı Siverek Kefalet Defterleri, (İstanbul: Kriter Yayınları, 2020).
  • Akyel, Salih & Sertel, Savaş, “Osmanlı Nüfus Defterlerinin Tarih Yazımındaki Yeri: 1840 Tarihli Çarsancak Kazası Gayrimüslim Nüfus Defteri Örneği”, Journal of History and Future, 1/1(2015).
  • Algar, Hamid, “Molla”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 30/238-239, İstanbul: TDV Yayınları, 2005.
  • Avcı, Casim, “Şeyh”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 39/49, İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
  • Beydilli, Kemal, “İmam”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 22/181-186, İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
  • Bozkurt, Nebi, “Hafız”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 15/74-78, İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
  • Çavuş, Remzi, “Geçmişin Yorumlanmasında Nüfus Defterlerinin Rolü”, Tarih ve Gelecek Dergisi, 4/1 (2018).
  • Elibol, Numan, “Osmanlı İmparatorluğunda Nüfus Meselesi ve Demografi Araştırmaları”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 12/2, (2007).
  • Emecen, Feridun, “Cullâh”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 8/83-84, İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
  • Erpolat, M. Salih, “H. 1104-1105 (M. 1691-1692) Tarihli Diyarbekir Vilayeti Cizye Defterine Göre Gayrimüslimler Arasında Yer Alan Türkçe Şahıs İsimleri”, Hoşgörü Toplumunda Ermeniler, 3. Cilt, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları, 2007.
  • Genç, Mehmet, “Malikane”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 27/516-518, Ankara: TDV Yayınları, 2003.
  • Gündüz, Şinasi, “Keşiş”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 25/322-324, Ankara: TDV Yayınları, 2003.
  • Güneş, Mehmet, “Osmanlı Dönemi Nüfus Sayımları ve Bu Sayımları İçeren Kayıtların Tahlili”, Akademik Bakış Dergisi, (8/15), 2014.
  • İnalcık, Halil, “Timar”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 41/168-173, İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
  • Karal, Enver Ziya, Osmanlı İmparatorluğunda İlk Nüfus Sayımı 1831, Ankara: TC Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, 1997.
  • Özcan, Abdülkadir, “Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 3/457-458, İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
  • Özcan, Abdülkadir, “Redif”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 34/524-526, İstanbul: TDV Yayınları, 2007.
  • Öztürk, Mustafa & Yılmazçelik, İbrahim, “Arifî Paşa’nın Seyahatnamesi Diyarbekir Seyahati”, Belgeler, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1997, 22/1997.
  • Sarı, Nil, “Attar”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 4/94-95, İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
  • Şemseddin Sami, Kamûs-i Türkî, Dersaadet: İkdam Matbaası,2007.
APA BOZAN O (2021). 1258/1842 TARİHLİ ÇÜNGÜŞ NÜFUSDEFTERİNE GÖRE ÇÜNGÜŞ KAZASININSOSYAL VE EKONOMİK DURUMU. , 401 - 427. 10.26791/sarkiat.882665
Chicago BOZAN OKTAY 1258/1842 TARİHLİ ÇÜNGÜŞ NÜFUSDEFTERİNE GÖRE ÇÜNGÜŞ KAZASININSOSYAL VE EKONOMİK DURUMU. (2021): 401 - 427. 10.26791/sarkiat.882665
MLA BOZAN OKTAY 1258/1842 TARİHLİ ÇÜNGÜŞ NÜFUSDEFTERİNE GÖRE ÇÜNGÜŞ KAZASININSOSYAL VE EKONOMİK DURUMU. , 2021, ss.401 - 427. 10.26791/sarkiat.882665
AMA BOZAN O 1258/1842 TARİHLİ ÇÜNGÜŞ NÜFUSDEFTERİNE GÖRE ÇÜNGÜŞ KAZASININSOSYAL VE EKONOMİK DURUMU. . 2021; 401 - 427. 10.26791/sarkiat.882665
Vancouver BOZAN O 1258/1842 TARİHLİ ÇÜNGÜŞ NÜFUSDEFTERİNE GÖRE ÇÜNGÜŞ KAZASININSOSYAL VE EKONOMİK DURUMU. . 2021; 401 - 427. 10.26791/sarkiat.882665
IEEE BOZAN O "1258/1842 TARİHLİ ÇÜNGÜŞ NÜFUSDEFTERİNE GÖRE ÇÜNGÜŞ KAZASININSOSYAL VE EKONOMİK DURUMU." , ss.401 - 427, 2021. 10.26791/sarkiat.882665
ISNAD BOZAN, OKTAY. "1258/1842 TARİHLİ ÇÜNGÜŞ NÜFUSDEFTERİNE GÖRE ÇÜNGÜŞ KAZASININSOSYAL VE EKONOMİK DURUMU". (2021), 401-427. https://doi.org/10.26791/sarkiat.882665
APA BOZAN O (2021). 1258/1842 TARİHLİ ÇÜNGÜŞ NÜFUSDEFTERİNE GÖRE ÇÜNGÜŞ KAZASININSOSYAL VE EKONOMİK DURUMU. e-Şarkıyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 13(1), 401 - 427. 10.26791/sarkiat.882665
Chicago BOZAN OKTAY 1258/1842 TARİHLİ ÇÜNGÜŞ NÜFUSDEFTERİNE GÖRE ÇÜNGÜŞ KAZASININSOSYAL VE EKONOMİK DURUMU. e-Şarkıyat İlmi Araştırmalar Dergisi 13, no.1 (2021): 401 - 427. 10.26791/sarkiat.882665
MLA BOZAN OKTAY 1258/1842 TARİHLİ ÇÜNGÜŞ NÜFUSDEFTERİNE GÖRE ÇÜNGÜŞ KAZASININSOSYAL VE EKONOMİK DURUMU. e-Şarkıyat İlmi Araştırmalar Dergisi, vol.13, no.1, 2021, ss.401 - 427. 10.26791/sarkiat.882665
AMA BOZAN O 1258/1842 TARİHLİ ÇÜNGÜŞ NÜFUSDEFTERİNE GÖRE ÇÜNGÜŞ KAZASININSOSYAL VE EKONOMİK DURUMU. e-Şarkıyat İlmi Araştırmalar Dergisi. 2021; 13(1): 401 - 427. 10.26791/sarkiat.882665
Vancouver BOZAN O 1258/1842 TARİHLİ ÇÜNGÜŞ NÜFUSDEFTERİNE GÖRE ÇÜNGÜŞ KAZASININSOSYAL VE EKONOMİK DURUMU. e-Şarkıyat İlmi Araştırmalar Dergisi. 2021; 13(1): 401 - 427. 10.26791/sarkiat.882665
IEEE BOZAN O "1258/1842 TARİHLİ ÇÜNGÜŞ NÜFUSDEFTERİNE GÖRE ÇÜNGÜŞ KAZASININSOSYAL VE EKONOMİK DURUMU." e-Şarkıyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 13, ss.401 - 427, 2021. 10.26791/sarkiat.882665
ISNAD BOZAN, OKTAY. "1258/1842 TARİHLİ ÇÜNGÜŞ NÜFUSDEFTERİNE GÖRE ÇÜNGÜŞ KAZASININSOSYAL VE EKONOMİK DURUMU". e-Şarkıyat İlmi Araştırmalar Dergisi 13/1 (2021), 401-427. https://doi.org/10.26791/sarkiat.882665