Yıl: 2021 Cilt: 26 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 79 - 92 Metin Dili: Arapça İndeks Tarihi: 22-11-2021

عقود الصرف املستقبلية (Future )وبدائلها الشرعية

Öz:
امللخص (تعتبر عقود الصرف المستقبلية من أبرز عقود المشتقات المالية التي تتم في السوق المنظمة (البورصة والتي نشأت سنة 1971 بعد فك الارتباط بين الدولار الأمريكي والذهب وما نجم عن ذلك من اضطراب في أسعار العديد من العملات، تهدف هذه المقالة إلى دراسة هذا النوع من العقود بغية والتوصل إ لى الحكم (forward) معرفة آلية إجرائه وأوجه الاختلاف بينها وبين عقود الصرف الآجل الشرعي لعقود الصرف المستقبلي في ضوء ذلك، كما ستعمل هذه الدراسة على بيان مدى الحاجة إلى مثل هذا النوع من العقود في يومنا هذا، ومن ثم التطرق للبدائل الشرعية المقترحة من قبل بعض المعاصرين لمعرفة مدى جدواها من الناحية التطبيقية العملية، فبعد توضيح آلية إجراء هذه العقود وخصائصها سيتم العمل على تفصيل آراء المعاصرين في هذه العقود مع اتباع ذلك بذكر ما نصت عليه فتاوى اللجان الشرعية وقرارات المجامع الفقهية المتعلقة بذلك ومن ثم مناقشة أدلة هذه الآراء والفتاوى وصولا إلى الرأي الراجح في المسألة .
Anahtar Kelime:

Future Exchange Contracts and Their Islamic Alternatives

Öz:
Future exchange contracts are among the most prominent type of derivative contracts that emerged after the disengagement between the US dollar and gold and the resulting turmoil in the prices of many currencies. This article aims to study this type of contract in order to know the mechanism of its implementation and the differences between these contracts and Forward exchange contracts, and to reach the legal ruling for future exchange contracts in light of that. This study will also demonstrate the need for such types of contracts today. Then, the İslamic alternatives proposed by some contemporaries scholars will be discussed to determine their feasibility in practical terms. So after clarifying the mechanism of conducting these contracts and their characteristics, The contemporaries scholars ’views will be detailed in these contracts. While following this by mentioning what was stipulated in the fatwas of the sharia bords and the decisions of the Fiqh councils related to these contracts. And then discussing the evidence for these opinions and fatwas, leading to the most correct opinion on Future exchange contracts. And I followed the inductiveanalytical approach to reach that.
Anahtar Kelime:

Döviz Future Sözleşmesi, Fıkhî Boyutu ve Alternatifleri

Öz:
1971 yılında doların altına dönüştürülebilirliğine son verilmesi üzerine birçok para birimi istikrarsızlığa uğramıştır. Bu durumun bir neticesi olarak finansal türev sözleşmeleri arasında yer alan ve organize Piyasada (Borsa) yapılan Future döviz sözleşmeleri ortaya çıkmıştır. Bu çalışmanın amacı, Future Döviz sözleşmelerinin işleyişini incelemek, Döviz Forward sözleşmeleri ile arasındaki farklardan bahsetmek ve bu sözleşmenin fıkhî boyutu üzerinde oluşan görüşleri ele almaktır. Aynı zamanda bu çalışmada günümüz şartlarında bu tür sözleşmelere ihtiyacın olup olmadığı tartışılmış ve bu sözleşmelerin yerine önerilen alternatiflere değinilerek söz konusu alternatiflerin uygulanabilirliği de değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Ayrıca Future sözleşmeleri ilgili çağdaş Müslüman araştırmacıların görüşleri, danışma komitelerin fetvaları ve fıkıh akademilerin kararları detaylandırılıp; onların dayandığı deliller incelendikten sonra tercih edilen görüş beyan edilmiştir.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abdu’l-Azîm. Hamdî, et-Te’âmul fi’l-esvâki’l-‘umlâti ed-devliyye. Virginia: el-Ma’hedü’l-‘Âlî li’l-Fikri’l-İslâmî, 1996.
  • Ahmed, Ahmed Muhyiddin. “el-Muḍârabetu fi’l-‘umle ve’l-vesâilu’l-meşrû’a li’tecennubi aḍrâriha el-iḳtisâdiyye”, Mecelletü Mecmai’l-Fıkhi’l-İslâmî, 11/1, Bahrayn: 14-19 Aralık 1998, 435-483.
  • Âl Süleymân, Mubârak b. Süleymân. Aḥkamu’t-t’amuli fi’l-esvâḳi’l-mâliyye, Riyâd:Kunûz İşbîlye, 2005.
  • Bayındır, Servet. Vadeli İşlem Sözleşmeleri. İstanbul: Süleymaniye Vakfı, 2008.
  • Buhârî, Muhammed b. İsmâil. el-Câmiu’s-Sahîh. thk. Mustafa el-Buğa. 6 Cilt. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 3. Basım, 1987.
  • Borsa İstanbul “Bülten ve Piayasa Verileri. Erişim 12 Kasım 2020. https://www.borsaistanbul.com/tr/sayfa/482/bulten-ve-piyasa-verileri.
  • Dede, Kenan. Katılım Bankalarında Hazine Ürünleri ve Sermaye Piyasası Uygulamaları. İstanbul: TKBB Yayınları, 2017.
  • Durmuş, Abdullah. F ıkhî Açıdan Günümüz Para Mübadelesinde İşlemleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2008.
  • Ersoy, Ersan. “Türkiye’de ve Dünyada Organize Türev Piyasaların Gelişimi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi 51 Temmuz 2011. 63-80.
  • Faizsiz Finans Kuruluşları Muhasebe ve Denetleme Kurumu (AAOIFI). Faizsiz finans standartları. Bahreyn: AAOIFI Yayınları, 1437.
  • Gözgör, Giray. Finansal Türev Piyasaları: Forward, Futures, Opsiyon ve Döviz Üzerine Bir Uygulama. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Teorisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisan Tezi, 2008.
  • Hamûd, Sami. “et-Ta’ḳîb ve’l-Munâḳaşa”. Mecelletü Mecmai’l-Fıkhi’l-İslâmî 11/1. Bahrayn: 14-19 Aralık 1998. 572-574.
  • Ebû Gudde, Abulsettâr - Ḫûca, ‘İzzü’d-Dîn. Ḳarârâtü ve tavṣiyyâtü nedevâti’l-Baraketi li’liḳtiṣâdi’l-İslâmî 1981-2001. Cidde: Mecmu’atü Delleti’l-Baraka, 6.basım, 2001.
  • Karadağî, Ali Muhyiddin. “el-Esvâkü’l-mâliyye fi mizâni’l-fıkhi’l-İslâmî”. Mecelletü Mecmai’l-Fıkhi’l-İslâmî 11/1. Bahrayn: 14-19 Aralık 1998. 73-194.
  • el-Marzûḳî, Sâlih. “et-Ta’ḳîb ve’l-Munâḳaşa”. Mecelletü Mecmai’l-Fıkhi’l-İslâmî 11/1. Bahrayn: 14-19 Aralık 1998. 566-570.
  • el-Mısrî, Refîḳ Yûnus. Buhûsun fi’l-iktisâdi’l-İslâmi. Dımaşk: Daru’l-Mektebî, 2.basım, 2009.
  • Müslim, b. Haccâc. el-Câmiu’s-Sahîh. thk: Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, ts.
  • Nesâî, Ahmed b. Şuayb. Es-Sünen. thk. Abdulgaffâr el-Bendârî vd. 9 Cilt. Beyrut: Daru’lKütübi’l-İlmiyye, 1991.
  • FIA. “2019 Market Data - Derivation volume grows BRIC by BRIC”. Date of access: 28 October 2020. https://www.fia.org/articles/2019-market-data-derivativesvolume-grows-bric-bric.
  • Ulusoy, Muzaffer. Vadeli işlem piyasaları ve Türkiye döviz piyasasında vadeli işlem ve opsiyon piasası’nın (VİOP) gelişimi. Ankara: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Lisanüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
  • Osmanî, Muhammed Taki. “’Ukûdü’l-Mustakbeliyyâti fi’s-sila’i fi dav’i eş-şerî’ati’lİslâmiyye”. Mecelletü Mecmai’l-Fıkhi’l-İslâmî 7/1. Cidde: 9-14 Mayıs 1992. 341- 355.
  • San’ânî, Abdürrezzâk. el-Muṣannef. thk. Habîburrahman el-A‘zamî. 11 Cilt. Hindistan: elMeclis el-‘ilmî, 2. Basım, 1403.
  • Statista. “Number of futures and options contracts traded worldwide from 2013to 2019”. Date of access: 28 October 2020, https://www.statista.com/statistics/377025/global-futures-and-options-volume.
  • Tirmizî, Ebu İsa. el-Camiu’s-Sahih. thk: Ahmed Muhammed Şakir vd. 5 Cilt. Mısır: Matbaatu Mustafa el-Bâbî’l-Halebî, 2.basım, 1975.
  • Türkiye Finans Bankası. “Forward İcazet Belgesi”. Erişim: 08 Aralık 2020, https://www.turkiyefinans.com.tr/Documents/forward-icazet-yazisi.pdf .
  • Zühaylî, Vehbe. el-Mu’âmelatü’l-mâliyetü’l-mu’âṣıra. Dımaşk: Dâru’l-Fikr, 3.basım, 2006.
APA Hayat Z (2021). عقود الصرف املستقبلية (Future )وبدائلها الشرعية. , 79 - 92.
Chicago Hayat Zeynelabidin عقود الصرف املستقبلية (Future )وبدائلها الشرعية. (2021): 79 - 92.
MLA Hayat Zeynelabidin عقود الصرف املستقبلية (Future )وبدائلها الشرعية. , 2021, ss.79 - 92.
AMA Hayat Z عقود الصرف املستقبلية (Future )وبدائلها الشرعية. . 2021; 79 - 92.
Vancouver Hayat Z عقود الصرف املستقبلية (Future )وبدائلها الشرعية. . 2021; 79 - 92.
IEEE Hayat Z "عقود الصرف املستقبلية (Future )وبدائلها الشرعية." , ss.79 - 92, 2021.
ISNAD Hayat, Zeynelabidin. "عقود الصرف املستقبلية (Future )وبدائلها الشرعية". (2021), 79-92.
APA Hayat Z (2021). عقود الصرف املستقبلية (Future )وبدائلها الشرعية. FIRAT ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 26(1), 79 - 92.
Chicago Hayat Zeynelabidin عقود الصرف املستقبلية (Future )وبدائلها الشرعية. FIRAT ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 26, no.1 (2021): 79 - 92.
MLA Hayat Zeynelabidin عقود الصرف املستقبلية (Future )وبدائلها الشرعية. FIRAT ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, vol.26, no.1, 2021, ss.79 - 92.
AMA Hayat Z عقود الصرف املستقبلية (Future )وبدائلها الشرعية. FIRAT ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2021; 26(1): 79 - 92.
Vancouver Hayat Z عقود الصرف املستقبلية (Future )وبدائلها الشرعية. FIRAT ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2021; 26(1): 79 - 92.
IEEE Hayat Z "عقود الصرف املستقبلية (Future )وبدائلها الشرعية." FIRAT ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 26, ss.79 - 92, 2021.
ISNAD Hayat, Zeynelabidin. "عقود الصرف املستقبلية (Future )وبدائلها الشرعية". FIRAT ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 26/1 (2021), 79-92.