Kentsel Peyzajlarda Görsel Algıya Dayalı Olarak Mekânsal Tercihlerin Belirlenmesi: Topkapı Şehir Parkı Örneği

KİPER, tuğba; YAZICI, Gülseren

Kentsel Peyzajlarda Görsel Algıya Dayalı Olarak Mekânsal Tercihlerin Belirlenmesi: Topkapı Şehir Parkı Örneği

Gülseren YAZICI, (İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Avrupa Yakası Park ve Bahçeler Müdürlüğü, İstanbul, Türkiye)

Tuğba KİPER (Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Güzel Sanatlar, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Tekirdağ, Türkiye)

Kent Akademisi (Online)

9 1

Yıl: 2019 Cilt: 12 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 765 - 778 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kentsel Peyzajlarda Görsel Algıya Dayalı Olarak Mekânsal Tercihlerin Belirlenmesi: Topkapı Şehir Parkı Örneği

Öz:

Kentsel peyzajlar, sahip oldukları değerler ile insanlar tarafından farklı şekilde algılanırlar. Algılama sonucu oluşan değerlendirmeler, kişilerin çevresel tercihlerini etkileyerek, planlama ve tasarım süreçlerinde de yol gösterici olmaktadır. Bu kapsamda çalışmada; görsel algıya dayalı olarak geliştirilen yöntem ile peyzaja ilişkin mekân tercihlerinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla İstanbul Topkapı Şehir Parkı örneğinde, uzman ve kullanıcıların algılarına dayalı olarak görsel yönden çekicilik gösteren alanlar tanımlanmıştır. Yöntem çerçevesinde, Topkapı Şehir Parkı’nın farklı noktalarını içeren 43 adet fotoğraf; 8 adet parametre (doğallık, uyum, bakım, sadelik, heyecan vericilik, düzen, güven ve manzara güzelliği) temelinde Likert ölçeği kullanılarak uzman ve kullanıcılara dayalı olarak değerlendirilmiştir. Değerlendirmeler, tanımlayıcı istatistikler (% değer, aritmetik ortalama ve standart sapma) çerçevesinde yorumlanmış ve elde edilen bulgular sonucunda görsel yönden çekicilik gösteren alanlar tanımlanmıştır. Değerlendirmeler sonucunda, görüntülere ilişkin olarak mekânsal karakteristikler açısından; bitkisel düzenlemelerin ön planda olduğu, doğal ve yapay peyzaj elemanlarının uyumlu ve düzenli bir şekilde bulunarak, manzara üstünlüğü gösteren alanlar tercih edilmiştir

Anahtar Kelime: Görsel peyzaj kalitesi kentsel peyzaj

Determination of Spatial Preferences Based on Visual Perception in Urban Landscape: Case of Topkapı City Park

Öz:

Urban landscapes are perceived differently by people in accordance their values. Evaluations that occur as a result of perception guide the planning and design processes by affecting the environmental preferences of the people. In this context, it is aimed to determine the spatial preferences of the landscape with the method developed based on visual perception. For this purpose, areas that have visual appeal have been identified based on the perceptions of experts and users in the example of Topkapı City Park. 43 photographs from different points of Topkapı City Park were evaluated by experts and users using Likert scale based on 8 parameters (naturalness, harmony, maintenance, simplicity, excitement, order, trust and beauty of the landscape) withing the framework of the method. Evaluations were interpreted within the framework of descriptive statistics (% value, arithmetic mean and standard deviation) and the areas that showed visual appeal were identified as a result of the findings. As a result of the evaluations, regarding the spatial characteristics of the images, it is found that vegetal arrangements are at the forefront, areas which have natural and artificial landscape elements in harmony and order and which display landscape superiority are preferred.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Asur, F., Alphan, H. (2018). Görsel Peyzaj Kalite Değerlendirmesi ve Alan Kullanım Planlamasına Olan Etkileri. YYÜ Tarım Bilimleri Dergisi, 28(1), 117-125.
2. Aytaş, İ., Uzun S. (2015). Düzce Kent Merkezindeki Yaya Alanlarının Görsel Peyzaj Kalitesinin Belirlenmesi. Journal of The Faculty of Forestry Istanbul University, 65(1), 11.
3. Başer, B. (2010). Kentler Yüzyılının Kentsel Alt Evreni Olarak Peyzaj. Dosya-18 Kent ve Peyzaj, 25, 25-31.
4. Benliay, A., Soydan, O., Kayku, M. (2015). Aspendos- Sillyon- Perge Bisiklet Güzergâhı Örneğinde Peyzaj Görsel Kalitesi ve Peyzaj Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Artium, 3(1), 48-64.
5. Bernasconi, C., Strager, M.P., Maskey, V., Hasanmyer, M. (2009). Assessing Public Preferences For Design and Environmental Attributes Of An Urban Automated Transportation System. Landscape And Urban Planning, 90: 155–167.
6. Caf, A. (2014). Bingöl-Erzurum Karayolu Güzergâhının Görsel Kalite Analizi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 100s, Erzurum.
7. Çakcı, I., Çelem, H. (2009). Kent Parklarında Görsel Peyzaj Algısının Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 15(1):88-95.
8. Çelik, M. (2013). Kent Parklarının Görsel Peyzaj Algısının Denizli İli Örneğinde İrdelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
9. Çubuk, M. (2001). Kentsel Peyzaj, MSÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehircilik Anabilim Dalı Kentsel Tasarım Yüksek Lisans Programı Ders Notları, İstanbul.
10. Ergin, Ş. (2010). Felsefeden Bilime ya da Düşünceden Eyleme Peyzaj ve Kent. Dosya 18 Kent ve Peyzaj, 25: 5- 12.
11. Gültürk, P. (2013). Tekirdağ Kent Merkezi Kıyı Şeridinin Görsel Peyzaj Kalitesi Yönünden Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
12.Irmak, M. A., Yılmaz, H. (2010). Farklı Peyzaj Karakter Alanlarına Göre Doğal ve Kültürel Kaynak Değerlerinin Görsel Analizi: Erzurum Örneği. GOÜ, Ziraat Fakültesi Dergisi, 27(2), 45-55.
13. Karaman, A. (1995). Kentsel Tasarımda Biçimlenme İlkeleri. Yapı Dergisi, Sayı:79, İstanbul.
14. Kiper, T., Boz, A.Ö. (2015). Ganos Dağı Kıyı Şeridi Örneğinde Kırsal Peyzajların Görsel Peyzaj Kalitesinin Belirlenmesi, 1. Ulusal Ankara Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Kongresi (15.10.2015-17.10.2015), Ankara
15. Özhancı, E., Yılmaz, H. (2011). Rekreasyon Alanlarının Görsel Peyzaj Kalitesi Yönünden Değerlendirilmesi; Erzurum Örneği. Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. , 1(2), 67-76.
16. Palmer, J.R, Hoffman, E. (2001). Rating Reliability and Representation Validity in Scenic Landscape Assessments. Landscape and Urban Planning. 54, 149-161.
17. Peron, E., Purcell, A.T., Staats, H.J., Falcher, S. & Lamb, R.J. (1998). Models of Preference For Outdoor Scenes: Some Experimental Evidence. Environment & Behavior, 330(3),261-305.
18. Polat, A.T. (2012). Kent Parklarında Görsel Kalite ve Doğallık Derecesi Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi. Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der., 2(3), 85-92.
19. Surat, H. (2017). Kent Parklarının Görsel Peyzaj Algısının Peyzaj Mimarlığı Öğrencileri Tarafından Değerlendirilmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 2017, 19 (1), 70-80.
20. Yılmaz, S., Mumcu, S., Akyol, T. (2017). Algısal Yanılsamaların Peyzaj Tasarımında Değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(51), 1392-1399.

APA	YAZICI G, KİPER t (2019). Kentsel Peyzajlarda Görsel Algıya Dayalı Olarak Mekânsal Tercihlerin Belirlenmesi: Topkapı Şehir Parkı Örneği. , 765 - 778.
Chicago	YAZICI Gülseren,KİPER tuğba Kentsel Peyzajlarda Görsel Algıya Dayalı Olarak Mekânsal Tercihlerin Belirlenmesi: Topkapı Şehir Parkı Örneği. (2019): 765 - 778.
MLA	YAZICI Gülseren,KİPER tuğba Kentsel Peyzajlarda Görsel Algıya Dayalı Olarak Mekânsal Tercihlerin Belirlenmesi: Topkapı Şehir Parkı Örneği. , 2019, ss.765 - 778.
AMA	YAZICI G,KİPER t Kentsel Peyzajlarda Görsel Algıya Dayalı Olarak Mekânsal Tercihlerin Belirlenmesi: Topkapı Şehir Parkı Örneği. . 2019; 765 - 778.
Vancouver	YAZICI G,KİPER t Kentsel Peyzajlarda Görsel Algıya Dayalı Olarak Mekânsal Tercihlerin Belirlenmesi: Topkapı Şehir Parkı Örneği. . 2019; 765 - 778.
IEEE	YAZICI G,KİPER t "Kentsel Peyzajlarda Görsel Algıya Dayalı Olarak Mekânsal Tercihlerin Belirlenmesi: Topkapı Şehir Parkı Örneği." , ss.765 - 778, 2019.
ISNAD	YAZICI, Gülseren - KİPER, tuğba. "Kentsel Peyzajlarda Görsel Algıya Dayalı Olarak Mekânsal Tercihlerin Belirlenmesi: Topkapı Şehir Parkı Örneği". (2019), 765-778.

APA	YAZICI G, KİPER t (2019). Kentsel Peyzajlarda Görsel Algıya Dayalı Olarak Mekânsal Tercihlerin Belirlenmesi: Topkapı Şehir Parkı Örneği. Kent Akademisi (Online), 12(4), 765 - 778.
Chicago	YAZICI Gülseren,KİPER tuğba Kentsel Peyzajlarda Görsel Algıya Dayalı Olarak Mekânsal Tercihlerin Belirlenmesi: Topkapı Şehir Parkı Örneği. Kent Akademisi (Online) 12, no.4 (2019): 765 - 778.
MLA	YAZICI Gülseren,KİPER tuğba Kentsel Peyzajlarda Görsel Algıya Dayalı Olarak Mekânsal Tercihlerin Belirlenmesi: Topkapı Şehir Parkı Örneği. Kent Akademisi (Online), vol.12, no.4, 2019, ss.765 - 778.
AMA	YAZICI G,KİPER t Kentsel Peyzajlarda Görsel Algıya Dayalı Olarak Mekânsal Tercihlerin Belirlenmesi: Topkapı Şehir Parkı Örneği. Kent Akademisi (Online). 2019; 12(4): 765 - 778.
Vancouver	YAZICI G,KİPER t Kentsel Peyzajlarda Görsel Algıya Dayalı Olarak Mekânsal Tercihlerin Belirlenmesi: Topkapı Şehir Parkı Örneği. Kent Akademisi (Online). 2019; 12(4): 765 - 778.
IEEE	YAZICI G,KİPER t "Kentsel Peyzajlarda Görsel Algıya Dayalı Olarak Mekânsal Tercihlerin Belirlenmesi: Topkapı Şehir Parkı Örneği." Kent Akademisi (Online), 12, ss.765 - 778, 2019.
ISNAD	YAZICI, Gülseren - KİPER, tuğba. "Kentsel Peyzajlarda Görsel Algıya Dayalı Olarak Mekânsal Tercihlerin Belirlenmesi: Topkapı Şehir Parkı Örneği". Kent Akademisi (Online) 12/4 (2019), 765-778.