Etkileşimsel Model'e Uygun Okuma Öğretiminin Türkçe Bilgilendirici Metinleri Anlama Düzeyine Etkisi

Tülay KUZU SARAR (Başkent Üniversitesi, Dil Araştırma ve Uygulama Merkezi, Ankara, Türkiye)
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi
10 3
Yıl: 2004 Cilt: 37 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 55 - 77 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Etkileşimsel Model'e Uygun Okuma Öğretiminin Türkçe Bilgilendirici Metinleri Anlama Düzeyine Etkisi

Öz:
Bu çalışmada, metindilbilim tabanlı bilişsel bir okuma modeli olan Etkileşimsel Model’in temel alındığı bir okuma öğretiminin, öğrencilerin Türkçe bilgilendirici metinleri anlama düzeylerine etkisi araştırılmıştır. Bu çalışma deneysel bir çalışma olarak planlanmıştır ve deneysel model olarak “Kontrol Gruplu Ön ve Son Test Modeli” kullanılmıştır. Bu araştırma üniversite birinci sınıf öğrencileri üzerinde gerçekleştirilmiştir. Veriler, araştırmacı tarafından geliştirilen ve okuma becerisinin kavrama ve uygulama düzeyini ölçen, kısa yanıtlı 20 sorudan oluşan “Okuduğunu Anlama Becerisi Ölçme Aracı” ile elde edilmiştir. Elde edilen veriler bilgisayar ortamına aktarılmış; yapılan istatistiksel analizler sonucunda deney grubu lehine anlamlı fark bulunmuş ve çalışmanın denenceleri doğrulanmıştır. Etkileşimsel Model’in öğrencilere okuduğunu anlama becerisinin “kavrama” ve “uygulama” düzeyindeki davranışları kazandırmada ve ayrıca okuduğunu anlama becerisini bütünleyen davranışları kazandırmada (toplam erişide) geleneksel yönteme göre daha etkili olduğu saptanmıştır.
Anahtar Kelime: okuma stratejileri okuduğunu anlama okuma becerileri etkileşimsel model

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

The Effect of Teaching Reading Strategies Based on Interactive Model on Turkish Informative Text

Öz:
In this study, Interactive Model which is a textlinguistic based cognitive reading model has been used to investigate the effect of this model on the students’ comprehension and application level of informative texts in Turkish. This study has been planned as an empirical study, and as an ampirical model the “Pre and Post Test with Control Group” has been used. This research has been conducted with the freshman students at Başkent University, for 10 weeks. The data which is necessary to test the hypothesis of the study, have been obtained by “The Reading Comprehension Skill Scale” with 20 short answers developed by the researcher. The data has been processed in the computer and as a result of the statistical analyses a wide range of difference has been found in favour of the sample group. Thus the hypotheses of the study have been approved. It has been discovered that the Interactive Model has a greater effect on the improvement of comprehension skills in the understanding and application levels and on the improvement of other skills that support comprehension than the traditional model.
Anahtar Kelime: interactive model reading strategies reading comprehension reading skills

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aksan, D. “Anadili Eğitimi” VII. Dilbilim Kurultayı Bildirileri, A.Ü. Dil ve Tarih Coğrafya Fak.Yayını, Ankara, 1993.
  • Armbruster, B.B., “Does Text Structure/Summarization Instruction Facilitate Learning from Expository Texts?” Reading Research Quarterly, 22, s.331-346, 1987.
  • Ataç, N. “Aramak, Bulmak” Günce, İstanbul, 1972 .
  • Baykul, Y., Eğitimde ve Psikolojide Ölçme. ÖSYM Yayınları, Ankara, 2000.
  • Baker, L.and Brown, A.L. Metacognitive Skill and Reading. ( Technical report No:188). Urbana Campain: Center for the Study of Reading, University of Illinois, 1980.
  • Beaugrande, R. de/ W.Dressler. Introduction to Text Linguistics Essex:Longman, Tubingen, 1981.
  • Biber, D. “A Typology of English Texts" : Linguistics, 1989.
  • Binyazar, A. “Anadili Öğretiminde Yazınsal Alanlara Açılım” Türk Dili, Dil Öğretimi Özel Sayısı. TDK, Ankara, s.18, 1983.
  • Block, E.L. “See How They Read: Comprehention Monitoring of L1 and L2 Readers” TESOL Quarterly, 26-2, s. 319-343, 1992.
  • ______ .The Comprehension Strategies of Second Language Readers, TESOL Quarterly, 1986.
  • Brown, G. and G.Yule. Discourse Analysis. Cambridge University Press, Cambridge:1983.
  • Burns, P.C., B.O. Roe, and E.P.Ross. Teaching Reading in Today”s Elementary Schools. Houghton Mifflin Conpany, Boston: 1988.
  • Carell, P.L. 1983 a. “Three Components of Background Knowledge in Reading Comprehension”. Language Learning . 33 (2): s.183-207, 1983.
  • ______ . 1983b. “Background Knowledge in Second Languange Comprehention” Language Learning and Communication. 2(1) s.25-34, 1983.
  • ______ . 1983 c. “Some Issues in Studying the Role of Schemata or Background Knowledge” Paper Presented at the 17 th Annual TESOL Convention, Toronto, Canada, March, 1983.
  • Carell, P.L. and Eisterhold J.C. “Schemata Theory and ESL Reading Pedagogy”. TESOL Quarterly. s.553-573, 1983 .
  • Celce-Murcia. Discourse Analysis and Grammar Instruction. Annual Review of Applied Linguistics, 1990.
  • Cook, G. Discourse. Hong Kong: Oxford University Press, 1979.
  • Collier, “Age and rate of acquisition of second language for academic purposes” TESOL Quarterly, 21, 617-641.
  • Çekiç, H. “Effects of Prior Knowledge of Content and Rhetorical Structures on EFLLearner”s Reading Comprehension”. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Eskişehir: Anadolu Ü. Sos. Bil. Ens. 1999.
  • Çelik, J. “Dil Öğretiminde Okuma – Anlama Stratejileri” Dilbilim Araştırmaları 1998. Ankara, 1998.
  • Davies, F. Introducing Reading. London: Penguin Books Ltd., 1995.
  • Day, R. New Ways in Teaching Reading. Bloomington: Pantagraph Printing, 1993.
  • Demircan, Ö. Yabancı Dil Öğretim Yöntemleri. İstanbul: Erkin Eğitim Yayıncılık, 1990
  • Denkel A. Anlaşma: Anlatma ve Anlama (İletişim Üzerine Bir Felsefe Anlatımı). İstanbul:Boğaziçi Ü.Yay., 1981.
  • Dijk, T. A.van. Macro Structures. New Jersey: Lawrence Erlbaum, 1980.
  • Dijk, T.A. and W. Kintsch . Strategies of Discourse Comprehention . London Academic Press. 1983.
  • Ecevit, Y. Orhan Pamuk’u Okumak. İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1996.
  • Emeksiz, E.Z. “Yabancı Dil Öğrenimi Sürecinde Yer Alan Metin Okuma ve Anlama Derslerinde Metin Okur Etkileşiminde Öğretmenin Rolü: Soru Sorma Teknikleri ve Etkililiğin Ölçülmesi” Eskişehir: Anadolu Ü. Proje Fonu, 1999.
  • Ertürk, S . Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: 1982.
  • Ellis, G. and Sinclair, B. Learning to Learn English. Cambridge University Press, 1989.
  • Göğüş, B. “Anadili Eğitim Programlarının Niteliği” Türk Dili, Dil Öğretimi Özel Sayısı, Ankara: TDK, s.40 1983.
  • ______ . Orta Dereceli Okullarımızda Türkçe ve Yazın Eğitimi. Ankara: Gül Yayınevi, 1978.
  • Göktürk, A. Okuma Uğraşı. İstanbul: Çağdaş Yayın, 1980.
  • ______ . Sözün Ötesi. İstanbul: YKY, s.99-103, 2000.
  • Grant, R. “Strategic Training for Using Text Headings to Improve Students Processing of Content" Journal of Reading . XXXVI, 6 s.482, 1993.
  • Grice H.P. “Logic and Conversation” P.Cole(editor) Sentax and Semantics Vol.3, Speech Acts, New York: Academic Press, 1995.
  • Günay, D. Metin Bilgisi. İstanbul: Multılıngual, 2001.
  • Halliday, M.A.K. and R.Hasan. Cohesion in English. London: Longman, 1976.
  • Heyd ,G. Grundwissen für den Unterricht in Deutsch als Fremdspache Frankfurt: Moritz Diester Verlay, 1991.
  • Hinter, E. Reading Skills: A Systematic Approach. Oxford: Alden Press, 1977.
  • Irwın, J.W. Teaching Reading Comprehension Process (2.nd. Ed) U.S.A. : Allyn and Bacon, 1991.
  • İpşiroğlu, Z. Okumayı Öğretme. İstanbul: Cem Yayınevi, 1993.
  • İşeri, K. “Okuma Ediminin Eğitimsel İşlevi” Dil Dergisi, Ankara, Sayı 70, s.5, 1998.
  • Jakobsen D., Paul E., Donald K. and Carole D. Methods for Teaching A Skills Approach: “Chapter Eight) Mastery Learning: An Implementation Strategy.” Columbus: Charles, E. Merrill Publishing Company, 1985.
  • Jakobson, R. “Functions of Language”. Reading for Applied Linguistics .
  • Oxford:Ed. J.P.B. Allen Pit Corder, s.52-58, 1980.
  • Kantemir, E. Türkiye’de Liselerde Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi –Alan Araştırması - İstanbul: MEB Talim ve Terbiye Dairesi Yayını, 1976.
  • Karasar, N. Araştırmalarda Rapor Hazırlama. Ankara : Bahçelievler P.K.33, 1991.
  • Kaya, H. “İlkokullarda Türkçe Eğitiminin Verimliliği” Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, A. Ü. Sos. Bil. Ens., 1985.
  • Kaynakçıoğlu, M. "Başarılı ve Daha Az Başarılı Okurların Metin Okuma-Anlama Stratejilerinin Karşılaştırılması " Yayımlanmamış Y.Lis. Tezi, Eskişehir: A.Ü. Sos.B.Ens. 1999.
  • Keçik İ. ve Uzun L. Sözlü ve Yazılı Anlatım. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yay., 2002.
  • Kıran, Z. Dilbilim Akımları. Ankara: Onur Yayınları, II. Baskı, 1996.
  • Kıran, E.A. ve Kıran Z. Yazınsal Okuma Süreçleri. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2000.
  • Kocaman, A.ve diğ. Söylem Üzerine. Hitit Yayınevi, 1996.
  • Kuzu, T. “Yabancı Dil Öğretiminde Okuma- Anlama Becerisinin Kazandırılması” Yayımlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir: Anadolu Ü. Sosyal Bilimler Ens, 1999.
  • Lyons, J. Semantics I and II. Essex:Longman, 1977.
  • Meyer, B.J.F. The organization of prose and its effects on memory. Amsterdam: North Holland Pub. Co., 1975.
  • Meyer, B.F. and Freedle, R.. Effects of Discourse Type on Recall, American Educational Research Journal, 21(1): s.72-103, 1984.
  • Mungan, M. Meskalin 60 draje. Metis Yayınları, 2000.
  • Oğuzkan, F. "Okuma Öğretimi" Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi. Eskişehir: Anadolu Ü. Açık Öğretim Fakültesi Yayını, 1991.
  • Oktar, L. , Yağcıoğlu A.S. “ Metnin Retorik Yapısının Okuma Anlama Becerisi Üzerindeki Etkileri “ VII. Dilbilim Kurultayı Bildirileri . Ankara:Dil ve Tarih Coğrafya Fak. Yayını, s.171-179, 1993.
  • Osam, V,Ü. "Anadilde ve Yabancı Dilde Öğrenme Biçimleri" VII. Dilbilim Kurultayı Bildirileri. Ankara: A.Ü. Dil ve Tarih-Coğrafya Fak.Yayını s.43, 1993.
  • Osam, V.Ü. ve Kaçar I. “Yabancı Dilde Okuma-Anlama ile Metinlerin Retorik Yapılarını Tanıma Arasındaki İlişki”. IX. Dilbilim Kurultayı Bildirileri. Bolu: Abant İzzet Baysal Ü.Yayını, s.15-22, 1995.
  • Oxford, R.L. "Research on Language Learning Strategies" Annual Review of Applied Linguistics, 13, s.175-187,1993.
  • Özcan, M. "İletişimde Şemanın Yeri" Dil Dergisi. Ankara: Sayı 74, s.37-47, 1998.
  • Özçelik, D.A. Eğitim Programları ve Öğretim: “Genel Öğretim Yöntemi". Ankara: ÖSYM Eğitim Yayını, 1987.
  • Özdemir, E. "Anadili Öğretimi" Türk Dili ,Dil Öğretimi Özel Sayısı. Ankara: TDK, s. 5-18, 1983.
  • ______ . Okuma ve Metin İnceleme. Eskişehir: A.Ü.Açıköğretim Fakültesi, 1991.
  • ______ . Okuma Sanatı. İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1995.
  • ______ . Eleştirel Okuma. Ankara: Ümit Yayıncılık, 1995. Petöfi, J.S. ve diğ. “A Formal Semiotic Text Theory as an IntegtatedTheory of Natural Conguage (Metodological Remarks)” Current Trends in Text Linguistics, (Haz. V.U.Dressler, de Gruyter, Berlin-New
  • Petöfi, J.S. ve diğ. “Text Connexity, Cohesion”, Coherence: Text Connexity Text Coherence (Haz. E.Sözer), Buske, Hamburg, 1986.
  • Polat, T. “Kültürlerarası Bildirişimde Etkin Bir Süreç: Yabancı Dilde Okuma Anlama” Alman Dili ve Edb. Dergisi. İstanbul: İ.Ü. Edb.Fak. s.69-90, 1990.
  • Richgels, D.J., et al. “Awareness of Four Text Structures: Effects on Recall of Expository Text”. Reading Research Quarterly. 12(2): s.177, 1987.
  • Rumelhart, D.E. “Toward an İnteractive Model of Reading. In effects of Rhetorical Organization on ESL Readers” TESOL Quarterly. 18(3): s.446, 1977.
  • ______ .Notes on a Schema for Stories. In D.Bobrow and A.Collins (Eds.), Representation Understanding: Studies in Cognitive Sciences. New York: Academic Press, 1980.
  • Salatacı, R. “Reading Strategies in Turkish and English: A Case Study of Eight Turkish EFL Students” Yayımlanmamış Y.Lis. Tezi, Boğaziçi Ü. Sosyal Bil. Ens., 1997.
  • Saukkonen, P. “What are the Main Semantic -Pragmatic Features of Stylistic Text Types?” Finland: University of Oulu .
  • Sarıkaya, C.N. “An Assesment of Percieved Reading Strategy Needs of EFL Learners at BUSEL” Yayımlanmamış Y.Lis.Tezi, Bilkent Ü., 1997.
  • Sever, S. “Ortaöğretimde Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Programlarının Değerlendirilmesi” Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1985.
  • ______ .Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık, 2000.
  • Smith, C.E. Needs Assesment Guide. Tennessee Department of Education., 1989.
  • Tekin, H. Okullarımızda Türkçe Eğitimi. Ankara: Mars Matbaası, s.10-49, 1980.
  • Türkoğlu, A., A. Doğanay, A. Yıldırım. Ders Çalışma Becerileri. Adana:Baki Kitabevi, s.67-76, 1996.
  • Varış, F. Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: Ankara.Ü. Eğitim Fakültesi, 1981.
  • Wenden, A. “Learner Strategies For Learner Autonomy: Planning and İmplementing Learning Training For Language Learners” Englewood Cliffs, NJ:Prntice Hall, s.1,2 , 1991
  • Weinstein, C.E. , R.E.Mayer “Teaching of Learning Strategies” New York: Macmillan Company, 1986.
  • Wilson, J. Dil Anlam ve Doğruluk. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2002. Yavuz, H. Denemeler, “Yavaşlığa Övgü” İstanbul, 1996
  • ______ .Denemeler, “Tartışma Geleneği” İstanbul, 2000.
APA KUZU SARAR T (2004). Etkileşimsel Model'e Uygun Okuma Öğretiminin Türkçe Bilgilendirici Metinleri Anlama Düzeyine Etkisi. , 55 - 77.
Chicago KUZU SARAR Tülay Etkileşimsel Model'e Uygun Okuma Öğretiminin Türkçe Bilgilendirici Metinleri Anlama Düzeyine Etkisi. (2004): 55 - 77.
MLA KUZU SARAR Tülay Etkileşimsel Model'e Uygun Okuma Öğretiminin Türkçe Bilgilendirici Metinleri Anlama Düzeyine Etkisi. , 2004, ss.55 - 77.
AMA KUZU SARAR T Etkileşimsel Model'e Uygun Okuma Öğretiminin Türkçe Bilgilendirici Metinleri Anlama Düzeyine Etkisi. . 2004; 55 - 77.
Vancouver KUZU SARAR T Etkileşimsel Model'e Uygun Okuma Öğretiminin Türkçe Bilgilendirici Metinleri Anlama Düzeyine Etkisi. . 2004; 55 - 77.
IEEE KUZU SARAR T "Etkileşimsel Model'e Uygun Okuma Öğretiminin Türkçe Bilgilendirici Metinleri Anlama Düzeyine Etkisi." , ss.55 - 77, 2004.
ISNAD KUZU SARAR, Tülay. "Etkileşimsel Model'e Uygun Okuma Öğretiminin Türkçe Bilgilendirici Metinleri Anlama Düzeyine Etkisi". (2004), 55-77.
APA KUZU SARAR T (2004). Etkileşimsel Model'e Uygun Okuma Öğretiminin Türkçe Bilgilendirici Metinleri Anlama Düzeyine Etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1), 55 - 77.
Chicago KUZU SARAR Tülay Etkileşimsel Model'e Uygun Okuma Öğretiminin Türkçe Bilgilendirici Metinleri Anlama Düzeyine Etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 37, no.1 (2004): 55 - 77.
MLA KUZU SARAR Tülay Etkileşimsel Model'e Uygun Okuma Öğretiminin Türkçe Bilgilendirici Metinleri Anlama Düzeyine Etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, vol.37, no.1, 2004, ss.55 - 77.
AMA KUZU SARAR T Etkileşimsel Model'e Uygun Okuma Öğretiminin Türkçe Bilgilendirici Metinleri Anlama Düzeyine Etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2004; 37(1): 55 - 77.
Vancouver KUZU SARAR T Etkileşimsel Model'e Uygun Okuma Öğretiminin Türkçe Bilgilendirici Metinleri Anlama Düzeyine Etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2004; 37(1): 55 - 77.
IEEE KUZU SARAR T "Etkileşimsel Model'e Uygun Okuma Öğretiminin Türkçe Bilgilendirici Metinleri Anlama Düzeyine Etkisi." Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37, ss.55 - 77, 2004.
ISNAD KUZU SARAR, Tülay. "Etkileşimsel Model'e Uygun Okuma Öğretiminin Türkçe Bilgilendirici Metinleri Anlama Düzeyine Etkisi". Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 37/1 (2004), 55-77.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 11:18

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları