ERGENLERDE PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞIN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞE GÖRE YORDANMASI
Yıl: 2021 Cilt: 21 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 759 - 768 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17240/aibuefd.2021.21.64908-877822 İndeks Tarihi: 30-12-2021
ERGENLERDE PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞIN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞE GÖRE YORDANMASI
Öz: Araştırmanın amacı, ergenlerde psikolojik dayanıklılık düzeyini kişilik özelliklerinin ve algılanan sosyal desteğin yordama gücünü belirlemektir. Araştırmada ilişkisel ve betimsel tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcıları, Anadolu, Fen ve Meslek liseleri olmak üzere farklı lise türlerinde öğrenim gören, gelir düzeyi düşük 343 erkek (%48), 372 kadın (%52) toplam 715 ergenden oluşmaktadır. Araştırma verilerinin toplanmasında 'Ergen Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği', 'Hızlı Büyük Beşli Kişilik Testi', 'Algılanan Sosyal Destek Ölçeği' ve araştırmacılar tarafından hazırlanan ‘Kişisel Bilgi Formu’ kullanılmıştır. Verilerin analizinde Pearson korelasyon tekniği ve aşamalı (stepwise) regresyon analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, ergenlerde psikolojik dayanıklılık düzeyi ile kişilik özellikleri ve algılanan sosyal destek düzeyi arasında pozitif ilişkiler olduğu bulunmuştur. Ergenlerde psikolojik dayanıklılığın en önemli yordayıcısının algılanan sosyal destek olduğu ve bunu kişilik özelliklerinden sırasıyla; uyumluluk, duygusal denge, sorumluluk, deneyime açıklık ve dışadönüklük özelliklerinin izlediği belirlenmiştir. Algılanan sosyal destek ile kişilik özelliklerinin, psikolojik dayanıklılık düzeyinin toplam varyansının %45,9'unu açıkladığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçları alanyazındaki başka araştırma bulguları ile birlikte tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelime: PREDICTION OF RESILIENCE ACCORDING TO PERSONALITY TRAITS AND PERCEIVED SOCIAL SUPPORT IN ADOLESCENTS
Öz: The aim of the study was to determine predictive role of the personality traits and the perceived social support on resilience level of adolescents. Relational and descriptive research methods were used in the study. The participants of the study consists of low-income adolescents who were studying in different high school types (Anatolian, Science and Vocational high schools) 715 adolescents 343 male (48%) and 372 female (52%), For the collection of research data, ‘Adolescent Resilience Scale’, ‘Quick Big Five Personality Test’, ‘Perceived Social Support Scale’ and ‘Personel Information Form’ which is prepared by the researcher was used. Pearson correlation technique and stepwise regression analysis method were used in analyzing the data. As a result of the research, it was found that there were positive relationships between psychological resilience levels and personality traits and perceived social support levels in adolescents. It was determined that the most important predictor of resilience in adolescents was perceived social support and that it was followed by agreeableness, emotional stability, conscientiousness, openness to experience, and extraversion, respectively, from personality traits. It was concluded that the perceived social support and personality traits revealed 45.9% of total variance at resilience level. The results of the study were discussed together with other research findings in the field literature and suggestions were presented.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Arastaman, G. & Balcı, A. (2013). Lise öğrencilerinin yılmazlık algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(2), 915-928.
- Ateş, F. B. & Akbaş, T. (2012). Ergenlerde görülen kural dışı davranışların aile işlevselliği ve yaşam kalitesi açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 337-352.
- Brailovskaia, J., Schönfeld, P., Zhang, X. C., Bieda, A., Kochetkov, Y., & Margraf, J. (2018). A cross-cultural study in Germany, Russia, and China: Are resilient and social supported students protected against depression, anxiety, and stress? Psychological Reports, 121(2), 265-281.
- Bulut, S., Doğan, U. & Altundağ, Y. (2012, Mayıs 3-5). Ergen psikolojik dayanıklılık ölçeği (EPDÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Counseling and Education Conference (ICEC 2012), İstanbul, Turkey.
- Burger, J. M. (2006). Kişilik, psikoloji biliminin insan doğasına dair söyledikleri (Çev. İ. D. Erguvan Sarıoğlu). Kaknüs Yayınları.
- Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (15. Baskı). Pegem Akademi.
- Campbell-Sills, L., Cohan, S. L., & Stein, M. B. (2006). Relationship of resilience to personality, coping, and psychiatric symptoms in young adults. Behaviour Research and Therapy, 44(4), 585-599.
- Cüceloğlu, D. (1996). İnsan ve davranışı (6. Baskı). Remzi Kitabevi.
- Çetin, F., Yeloğlu, H. O. & Basım, H. N. (2015). Psikolojik dayanıklılığın açıklanmasında beş faktör kişilik özelliklerinin rolü: Bir kanonik ilişki analizi. Türk Psikoloji Dergisi, 30(75), 81-92.
- Davey, M., Eaker, D. G., & Walters, L. H. (2003). Resilience processes in adolescents: Personality profiles, self- worth, and coping. Journal of Adolescent Research, 18(4), 347-362.
- Doğan, T. (2008). Psikolojik belirtilerin yordayıcısı olarak sosyal destek ve iyilik hali. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 30-44.
- Fayombo, G. (2010). The relationship between personality traits and psychological resilience among the Caribbean adolescents. International Journal of Psychological Studies, 2(2), 105–116.
- Friborg, O., Barlaug, D., Martinussen, M., Rosenvinge, J. H., & Hjemdal, O. (2005). Resilience in relation to personality and intelligence. International Journal of Methods in Psychiatric Research, 14(1), 29-42.
- Garmezy, N. (1991). Resiliency and vulnerability to adverse developmental outcomes associated with poverty. American Behavioral Scientist, 34(4), 416-430.
- Güney, E. (2016). Ebeveynleri boşanmış ve boşanmamış olan lise öğrencilerinin yılmazlık düzeyleri ile algıladıkları sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayın no. 436728) [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
- Hsieh, H. F., Chang, S. C., & Wang, H. H. (2017). The relationships among personality, social support, and resilience of abused nurses at emergency rooms and psychiatric wards in Taiwan. Women & Health, 57(1), 40-51.
- Işık, Ş. (2016). Türkiye’de kendini toparlama gücü konusunda yapılmış araştırmaların incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 6(45), 65-76.
- Kaltiala-Heino, R., Rimpelä, M., Rantanen, P., & Laippala, P. (2001). Adolescent depression: The role of discontinuities in life course and social support. Journal of Affective Disorders, 64(2-3), 155-166.
- Karaman, E. (2018). Özel eğitime ihtiyacı olan çocuğa sahip anne babaların psikolojik dayanıklılıklarının yordayıcısı olarak sosyal destek algısı ve benlik saygısının incelenmesi (Yayın no. 506423) [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
- Luthar, S. S., Cicchetti, D., & Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71(3), 543-562.
- Markstrom, C. A., Marshall, S. K., & Tryon, R. J. (2000). Resiliency, social support, and coping in rural low- income Appalachian adolescents from two racial groups. Journal of Adolescence, 23(6), 693-703.
- Masten, A. S., Best, K. M., & Garmezy, N. (1990). Resilience and development: Contributions from the study of children who overcome adversity. Development and Psychopathology, 2(4), 425-444.
- McCrae, R. R., & Costa, P. T. (1986). Clinical assessment can benefit from recent advances in personality psychology. American Psychologist, 41(9), 1001-1003.
- Morsünbül, Ü. (2014). Hızlı büyük beşli kişilik testi Türkçe versiyonu geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 27(4), 316-322.
- Polatcı, S., Irk, E., Gültekin, Z. & Sobacı, F. (2017). Psikolojik dayanıklılık ve kişilik özellikleri tatmin düzeyini etkiler mi? Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29, 553-578.
- Ramanaiah, N. V., Sharpe, J. P., & Byravan, A. (1999). Hardiness and major personality factors. Psychological Reports, 84(2), 497-500.
- Riolli, L., Savicki, V., & Cepani, A. (2002). Resilience in the face of catastrophe: Optimism, personality, and coping in the Kosovo crisis. Journal of Applied Social Psychology, 32(8), 1604-1627.
- Schoon, I., Parsons, S., & Sacker, A. (2004). Socioeconomic adversity, educational resilience, and subsequent levels of adult adaptation. Journal of Adolescent Research, 19(4), 383-404.
- Sevi, E. S. (2009). Psikobiyolojik kişilik modeli ve beş faktör kişilik kuramı: Mizaç ve karekter envanteri (TCI) ile beş faktör kişilik envanterinin (5FKE) karşılaştırılması (Yayın no. 241406) [Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
- Smith, C., & Carlson, B. E. (1997). Stress, coping, and resilience in children and youth. Social Service Review, 71(2), 231-256.
- Somer, O., Korkmaz, M., & Tatar, A. (2002). Beş Faktör Kişilik Envanteri’nin geliştirilmesi-I: Ölçek ve alt ölçeklerin oluşturulması. Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), 21-33.
- Sorias, E. O. (1988). Sosyal destek kavramı. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 27(1), 353-357.
- Şahin Baltacı, H., & Karataş, Z. (2015). Perceived social support, depression and life satisfaction as the predictor of the resilience of secondary school students: The Case of Burdur. Eurasian Journal of Educational Research, 60, 111-130.
- Terzi, Ş. (2008). Üniversite örgencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ve algıladıkları sosyal destek arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 1-11.
- Topçu, F. (2017). Üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılık düzeylerinde beş faktör kişilik özelliklerinin yordayıcı etkisinin incelenmesi (Yayın no. 480385) [Yüksek lisans tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
- Tozkoparan, G. (2013). Beş faktör kişilik özelliklerinin çatışma yönetim tarzlarına etkisi: Yöneticiler üzerinde bir araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(9), 189-231.
- Turgut, Ö. (2015). Ergenlerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin, önemli yaşama olayları, algılanan sosyal destek ve okul bağlılığı açısından incelenmesi (Yayın no. 395175) [Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
- Werner, E. E. (1989). High‐risk children in young adulthood: A longitudinal study from birth to 32 years. American Journal of Orthopsychiatry, 59(1), 72-81.
- Werner, E. E. (1993). Risk, resilience, and recovery: Perspectives from the Kauai longitudinal study. Development and Psychopathology, 5(4), 503-515.
- Yıldırım, İ. (2004). Lise son sınıf öğrencilerinin akademik başarılarının yordayıcısı olarak sınav kaygısı, boyun eğici davranışlar ve sosyal destek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 241–250.
- Yöndem, Z. D. & Artan, A. E. (2018). Ergenlik. Aytar, A. G. (Ed.), Gelişim psikolojisi içinde (ss. 177-194). Hedef Yayıncılık.
- Yöntem, T. F. (2011). Bir çocuk-ergen ruh sağlığı ve hastalıkları polikliniğine başvuran çocuk ve ergenlerin ruhsal belirtileri ve risk faktörlerinin değerlendirilmesi. Konuralp Tıp Dergisi, 3(1), 1-8.
- Zhang, L. F. (2011). Hardiness and the Big Five personality traits among Chinese university students. Learning and Individual Differences, 21(1), 109-113.
| APA | GÖKALP E, Yondem Z (2021). ERGENLERDE PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞIN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞE GÖRE YORDANMASI. , 759 - 768. 10.17240/aibuefd.2021.21.64908-877822 |
| Chicago | GÖKALP Ensar Abdullah,Yondem Zeynep Deniz ERGENLERDE PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞIN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞE GÖRE YORDANMASI. (2021): 759 - 768. 10.17240/aibuefd.2021.21.64908-877822 |
| MLA | GÖKALP Ensar Abdullah,Yondem Zeynep Deniz ERGENLERDE PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞIN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞE GÖRE YORDANMASI. , 2021, ss.759 - 768. 10.17240/aibuefd.2021.21.64908-877822 |
| AMA | GÖKALP E,Yondem Z ERGENLERDE PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞIN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞE GÖRE YORDANMASI. . 2021; 759 - 768. 10.17240/aibuefd.2021.21.64908-877822 |
| Vancouver | GÖKALP E,Yondem Z ERGENLERDE PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞIN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞE GÖRE YORDANMASI. . 2021; 759 - 768. 10.17240/aibuefd.2021.21.64908-877822 |
| IEEE | GÖKALP E,Yondem Z "ERGENLERDE PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞIN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞE GÖRE YORDANMASI." , ss.759 - 768, 2021. 10.17240/aibuefd.2021.21.64908-877822 |
| ISNAD | GÖKALP, Ensar Abdullah - Yondem, Zeynep Deniz. "ERGENLERDE PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞIN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞE GÖRE YORDANMASI". (2021), 759-768. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2021.21.64908-877822 |
| APA | GÖKALP E, Yondem Z (2021). ERGENLERDE PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞIN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞE GÖRE YORDANMASI. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 759 - 768. 10.17240/aibuefd.2021.21.64908-877822 |
| Chicago | GÖKALP Ensar Abdullah,Yondem Zeynep Deniz ERGENLERDE PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞIN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞE GÖRE YORDANMASI. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 21, no.3 (2021): 759 - 768. 10.17240/aibuefd.2021.21.64908-877822 |
| MLA | GÖKALP Ensar Abdullah,Yondem Zeynep Deniz ERGENLERDE PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞIN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞE GÖRE YORDANMASI. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.21, no.3, 2021, ss.759 - 768. 10.17240/aibuefd.2021.21.64908-877822 |
| AMA | GÖKALP E,Yondem Z ERGENLERDE PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞIN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞE GÖRE YORDANMASI. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2021; 21(3): 759 - 768. 10.17240/aibuefd.2021.21.64908-877822 |
| Vancouver | GÖKALP E,Yondem Z ERGENLERDE PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞIN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞE GÖRE YORDANMASI. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2021; 21(3): 759 - 768. 10.17240/aibuefd.2021.21.64908-877822 |
| IEEE | GÖKALP E,Yondem Z "ERGENLERDE PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞIN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞE GÖRE YORDANMASI." Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, ss.759 - 768, 2021. 10.17240/aibuefd.2021.21.64908-877822 |
| ISNAD | GÖKALP, Ensar Abdullah - Yondem, Zeynep Deniz. "ERGENLERDE PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞIN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞE GÖRE YORDANMASI". Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 21/3 (2021), 759-768. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2021.21.64908-877822 |
