İlkokul 1. ve 2. Sınıfta Din Öğretimi: Alman Devlet Okullarında Okutulan Mein Islambuch 1-2 Ders Kitabının Muhteva Özellikleri Bakımından İncelenmesi

Yıl: 2020 Cilt: 24 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 455 - 474 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.18505/cuid.668931 İndeks Tarihi: 10-01-2022

İlkokul 1. ve 2. Sınıfta Din Öğretimi: Alman Devlet Okullarında Okutulan Mein Islambuch 1-2 Ders Kitabının Muhteva Özellikleri Bakımından İncelenmesi

Öz:
Din öğretimi, dünyanın çeşitli ülkelerinde zorunlu eğitim yaşı ile başlamakta ve temel eğitimin bütünlüğü içerisinde yer almaktadır. Ülkemizde ise örgün eğitim kapsamında din öğretimi, ilkokul 4. sınıfta başlamaktadır. 2014 yılında gerçekleşen 19. Milli Eğitim Şûrası’nda ilkokulun 1, 2 ve 3. sınıf düzeylerinde de Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinin olması yönünde tavsiye kararı alınmıştır. Fakat bu sınıf düzeylerinde din öğretimi için henüz tecrübemiz ve eğitimbilimsel altyapımız bulunmamaktadır. Dolayısıyla bu doğrultuda bir karar uygulamaya geçirilmeden önce bu sahanın zeminini oluşturacak akademik çalışmalara ihtiyaç duyulduğu açıktır. Bu düşünceden hareketle, bu makalede ilkokul 1 ve 2. sınıf düzeyinde verilen bir din dersini örnek bir ders kitabı üzerinden incelemek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda ölçüt örnekleme yoluna gidilerek Almanya’da Müslüman çocuklar için hazırlanmış olan ders kitaplarından Mein Islambuch 1/2 seçilmiştir. Çalışmada nitel yöntem desenlerinden doküman incelemesi kullanılmış; veriler, “muhteva özellikleri” analiz kategorisi altında, beş tema çerçevesinde betimsel yolla çözümlenmiştir. Araştırma sonunda konuların; öğrencinin çevresinde gördüğü dinî motifler üzerinden örneklendirmeler yapılarak çoğunlukla yaşına, gündelik yaşantısına ve tecrübesine uygun bir içerik ve sadelikle işlenmiş olduğu görülmüştür. Bununla birlikte henüz somut işlemler döneminde olan ilkokul çocuğuna gelişim düzeyi açısından sunulması tartışmalı bazı içeriklere de yer verildiği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime:

Religious Teaching at Primary School 1st and 2nd Grade: An Examination of Mein Islambuch 1-2 Textbook, Used at German Public Schools, in Terms of Content Features

Öz:
Religious education begins with the age of compulsory education and takes place in the integrity of basic education in various countries of the world. As for our country, within the scope of formal education religious education starts at the 4th grade of primary school. In the 19th National Education Council held in 2014 a recommendation was made for teaching the Religion Culture and Moral Knowledge course at the 1st, 2nd and 3th grades of primary school in Turkey. However, there is no experience and educational background related to religious education at these classes. At this point, it is clear that academic studies that will form the basis of this field are needed before a decision is put into practice in this direction. Based on this idea, this study aims to examine a religion course given at the 1st and 2nd grades of primary school through a sample textbook. For this purpose with criteria sampling method Mein Islambuch 1/2 textbook prepared for Muslim children in Germany was chosen and analyzed by document analysis and descriptive analysis under the category of “content features”. Findings revealed that the topics are handled with a content and simplicity appropriate to the age, daily life and experience of the pupil by making examples through religious motifs that the pupil sees around her/him. However, there are also some controversial issues for concrete operational stage primary school children.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adıgüzel, Yusuf. “Almanya’daki Devlet Okullarında ‘İslam Din Dersi’ Sorunu ve Çözüm Arayışları”. Akademik İncelemeler Dergisi 5/2 (2010), 59-72.
  • Akyüz, Yahya. Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem Akademi, 12. Basım, 2008.
  • Alakuş, Fatih – Bahçekapılı, Mehmet. Din Eğitimi Açısından İngiltere ve Türkiye. İstanbul: Ark Kitapları, 2009.
  • Arslan, Ahmet. “Wie lassen sich Theologie und Paedagogik im Islamischen Religionsunterricht zusammenführen?”. Islamischer Religionsunterricht in Deutschland. Fachdidaktische Konzeptionen: Ausgangslage, Erwartungen und
  • Ziele. ed. Bülent Uçar - Danja Bergmann. 77-86. Göttingen: V & R Unipress, 2010.
  • Avrupa Birliği Sürecinde Dini Kurumlar ve Din Eğitimi: Milletlerarası Tartışmalı İlmi Toplantı. ed. İlyas Çelebi. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2007.
  • Aydın, Mehmet Zeki. “Belçika’da İlk ve Orta Öğretimde Din ve Ahlak Öğretimi”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3 (1999), 101-147.
  • Aydın, Mehmet Zeki. “Okulda Din Dersi Tartışmaları (Türkiye’de Din Dersinin Tarihi, Teorik Yapısı, Bazı Ülkelerle Karşılaştırılması)”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 10/2 (2007), 7-57.
  • Ayhan, Halis. Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi, 3. Basım, 2014.
  • Bayerisches Staatsministerium für Unterricht und Kultus. “Fachlehrplan für den Schulversuch Islamunterricht an der Bayerischen Grundschule”. Erişim: 2 Nisan 2020.
  • https://www.isb.bayern.de/download/12719/islamunterricht_gs.pdf
  • Çinemre, Semra. “Almanya’da İslam Din Dersinin Teşekkül Sürecindeki Temel Bazı Meseleler”. Trabzon İlahiyat Dergisi 5/2 (2018), 435-469.
  • Dam, Hasan. “Çocukluk Dönemi Din Eğitimi”. Gelişimsel Basamaklara Göre Din Eğitimi. ed. Mustafa Köylü. 51-96. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 6. Basım, 2015.
  • Doğan, Recai. “Avrupa Birliği Sürecinde Dini Kurumlar ve Din Eğitimi: Almanya Modeli”. Avrupa Birliği Sürecinde Dini Kurumlar ve Din Eğitimi: Milletlerarası Tartışmalı İlmi Toplantı Bildirileri. ed. İlyas Çelebi. 255-299. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2007.
  • Duman, Tayyip – Çakmak, Melek. “Ders Kitaplarının Nitelikleri”. Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu. ed. Leyla Küçükahmet. 18-32. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 3. Basım, 2011.
  • Erkan, Serap vd. Mein Islambuch Grundschule 1/2. München: Oldenbourg Verlag, 2009.
  • Ferrari, Alessandro. “Avrupa Birliği’nde Dini Kurumlar ve Din Eğitimi: İtalyan Modeli”. çev. İsmail Taşpınar. Avrupa Birliği Sürecinde Dini Kurumlar ve Din Eğitimi: Milletlerarası Tartışmalı İlmi Toplantı Bildirileri. ed. İlyas Çelebi. 461-485. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2007.
  • Gelici, Zehra. Türkiye ve Norveç Devlet Okullarında Din Öğretimi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
  • Karakaş, Sevda Yılmaz. İlköğretim 1., 2. ve 3. Sınıflarda Din Eğitimi İhtiyacı. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
  • Kiefer, Michael. “Schulbücher für Islamischen Religionsunterricht in der Grundschule – Eine Sichtung aus islamwissenschaftlicher Perspektive”. Islamischer Religionsunterricht in Deutschland. Fachdidaktische Konzeptionen: Ausgangslage, Erwartungen und Ziele. ed. Bülent Uçar - Danja Bergmann. 141-150. Göttingen: V & R Unipress, 2010.
  • Köse, Ali – Küçükcan, Talip. Avrupa Birliği Ülkelerinde Din-Devlet İlişkisi: Hukuki Yapı / Din Eğitimi / Din Hizmetleri. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM), 2. Basım, 2016.
  • Köylü, Mustafa – Turan, İbrahim. Karşılaştırmalı Din Eğitimi. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2014.
  • Lähnemann, Johannes. “Islamischer Religionsunterricht”. Handbuch Grundschulpädagogik und Grundschuldidaktik. ed. Wolfgang Einsiedler vd. 558-562. Regensburg: Julius Klinkhardt Verlag, 3. Basım, 2011.
  • MEB, Milli Eğitim Bakanlığı. “19. Milli Eğitim Şurası Kararlar”. Erişim: 17 Ekim 2019. http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/35/27/719973/dosyalar/2015_02/02041116_19.millieitimuraskararlar.pdf
  • Milli Eğitim Temel Kanunu (Kanun No. 1739). Resmî Gazete 14574 (24 Haziran 1973). Erişim: 24 Mart 2020. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/14574.pdf
  • Niedersächsisches Kultusministerium. “Kerncurriculum für die Grundschule Schuljahrgänge 1-4 Islamischer Religionsunterricht”. Erişim: 17 Ekim 2019. http://db2.nibis.de/1db/cuvo/datei/kc-iru-2010.pdf
  • Öcal, Mustafa. Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Din Eğitimi-Mukaddime Kitap-. İstanbul: Dergah Yayınları, 2015.
  • Patton, Michael Quinn. Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. çev. ed. Mesut Bütün – Selçuk Beşir Demir. Ankara: Pegem Akademi, 3. Baskıdan çeviri, 2014.
  • Sarıkaya, Yaşar. “Almanya’da İslam Din Dersi: Talepler, Uygulamalar, Tartışmalar”. Diyanet İlmi Dergi 44/1 (2008), 127- 144.
  • Tertemiz, Neşe vd.. “Ders Kitabı ve Eğitimdeki Önemi”. Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu. ed. Leyla Küçükahmet. 34-66. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 3. Basım, 2011.
  • Tosun, Cemal. Din Eğitimi Bilimine Giriş. Ankara: Pegem A Yayınları, 3. Baskı, 2005.
  • Tosun, Cemal. “Türkiye’de Eğitimin Laikleşmesi ve Din Öğretimi”. Sekülerleşme ve Dini Canlanma Sempozyumu Bildirileri. haz. Ali İsra Güngör. 228-237. Ankara: Türkiye Dinler Tarihi Derneği Yayınları, 2008.
  • Väth, Birgit. “Welche Lehrziele verfolgen die Lehrpläne?”. Islamischer Religionsunterricht in Deutschland. Fachdidaktische Konzeptionen: Ausgangslage, Erwartungen und Ziele. ed. Bülent Uçar - Danja Bergmann. 125-137. Göttingen: V & R Unipress, 2010.
  • Yaşar, Büşra. İlkokul 3. Sınıf Düzeyi Din Öğretimi Öğrenci İhtiyaçları Merkezinde Bir Araştırma (Atlantı Gazi İlkokulu Örneği). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
  • Yıldırım, Ali – Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 6. Basım, 2008.
  • Yıldırım, Ali. “Nitel Araştırma Yöntemlerinin Temel Özellikleri ve Eğitim Araştırmalarındaki Yeri ve Önemi”. Eğitim ve Bilim Dergisi 23/112 (1999), 7-17.
  • Yiğit, Tuba Işık. “Almanya’da İslam Din Dersinin Gelişimi ve Müfredat Sorunu”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/2 (2010), 299-314.
  • Zengin, Halise Kader. “Almanya’da İslam Din Öğretimi Modelleri”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 49/2 (2008), 245-268.
  • Zengin, Mahmut. “Türkiye’de Cumhuriyet Dönemi Eğitim Politikalarının Din Dersi Öğretim Programlarına Etkileri”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/36 (2017), 113-137.
APA ÇİNEMRE S (2020). İlkokul 1. ve 2. Sınıfta Din Öğretimi: Alman Devlet Okullarında Okutulan Mein Islambuch 1-2 Ders Kitabının Muhteva Özellikleri Bakımından İncelenmesi. , 455 - 474. 10.18505/cuid.668931
Chicago ÇİNEMRE SEMRA İlkokul 1. ve 2. Sınıfta Din Öğretimi: Alman Devlet Okullarında Okutulan Mein Islambuch 1-2 Ders Kitabının Muhteva Özellikleri Bakımından İncelenmesi. (2020): 455 - 474. 10.18505/cuid.668931
MLA ÇİNEMRE SEMRA İlkokul 1. ve 2. Sınıfta Din Öğretimi: Alman Devlet Okullarında Okutulan Mein Islambuch 1-2 Ders Kitabının Muhteva Özellikleri Bakımından İncelenmesi. , 2020, ss.455 - 474. 10.18505/cuid.668931
AMA ÇİNEMRE S İlkokul 1. ve 2. Sınıfta Din Öğretimi: Alman Devlet Okullarında Okutulan Mein Islambuch 1-2 Ders Kitabının Muhteva Özellikleri Bakımından İncelenmesi. . 2020; 455 - 474. 10.18505/cuid.668931
Vancouver ÇİNEMRE S İlkokul 1. ve 2. Sınıfta Din Öğretimi: Alman Devlet Okullarında Okutulan Mein Islambuch 1-2 Ders Kitabının Muhteva Özellikleri Bakımından İncelenmesi. . 2020; 455 - 474. 10.18505/cuid.668931
IEEE ÇİNEMRE S "İlkokul 1. ve 2. Sınıfta Din Öğretimi: Alman Devlet Okullarında Okutulan Mein Islambuch 1-2 Ders Kitabının Muhteva Özellikleri Bakımından İncelenmesi." , ss.455 - 474, 2020. 10.18505/cuid.668931
ISNAD ÇİNEMRE, SEMRA. "İlkokul 1. ve 2. Sınıfta Din Öğretimi: Alman Devlet Okullarında Okutulan Mein Islambuch 1-2 Ders Kitabının Muhteva Özellikleri Bakımından İncelenmesi". (2020), 455-474. https://doi.org/10.18505/cuid.668931
APA ÇİNEMRE S (2020). İlkokul 1. ve 2. Sınıfta Din Öğretimi: Alman Devlet Okullarında Okutulan Mein Islambuch 1-2 Ders Kitabının Muhteva Özellikleri Bakımından İncelenmesi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 24(1), 455 - 474. 10.18505/cuid.668931
Chicago ÇİNEMRE SEMRA İlkokul 1. ve 2. Sınıfta Din Öğretimi: Alman Devlet Okullarında Okutulan Mein Islambuch 1-2 Ders Kitabının Muhteva Özellikleri Bakımından İncelenmesi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 24, no.1 (2020): 455 - 474. 10.18505/cuid.668931
MLA ÇİNEMRE SEMRA İlkokul 1. ve 2. Sınıfta Din Öğretimi: Alman Devlet Okullarında Okutulan Mein Islambuch 1-2 Ders Kitabının Muhteva Özellikleri Bakımından İncelenmesi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, vol.24, no.1, 2020, ss.455 - 474. 10.18505/cuid.668931
AMA ÇİNEMRE S İlkokul 1. ve 2. Sınıfta Din Öğretimi: Alman Devlet Okullarında Okutulan Mein Islambuch 1-2 Ders Kitabının Muhteva Özellikleri Bakımından İncelenmesi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi. 2020; 24(1): 455 - 474. 10.18505/cuid.668931
Vancouver ÇİNEMRE S İlkokul 1. ve 2. Sınıfta Din Öğretimi: Alman Devlet Okullarında Okutulan Mein Islambuch 1-2 Ders Kitabının Muhteva Özellikleri Bakımından İncelenmesi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi. 2020; 24(1): 455 - 474. 10.18505/cuid.668931
IEEE ÇİNEMRE S "İlkokul 1. ve 2. Sınıfta Din Öğretimi: Alman Devlet Okullarında Okutulan Mein Islambuch 1-2 Ders Kitabının Muhteva Özellikleri Bakımından İncelenmesi." Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 24, ss.455 - 474, 2020. 10.18505/cuid.668931
ISNAD ÇİNEMRE, SEMRA. "İlkokul 1. ve 2. Sınıfta Din Öğretimi: Alman Devlet Okullarında Okutulan Mein Islambuch 1-2 Ders Kitabının Muhteva Özellikleri Bakımından İncelenmesi". Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 24/1 (2020), 455-474. https://doi.org/10.18505/cuid.668931