KAPİTALİZMİN KISKACINDA BİR KADIN ROMANI: ANKARA MAHPUSU

Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 50 Sayfa Aralığı: 127 - 135 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

KAPİTALİZMİN KISKACINDA BİR KADIN ROMANI: ANKARA MAHPUSU

Öz:
Hayatın her alanında kadınları erkek tahakkümünden kurtarmayı amaçlayan feminizm hareketi, 1960’lardan itibaren Türkiye’de de yükseliş göstermeye başlar. Türk edebiyatının toplumcu gerçekçi ilk kadın yazarlarından Suat Derviş [Baraner] de bu yolda eserler veren yazarlardandır. Suat Derviş, sosyo-ekonomik şartların kadın – erkek ilişkilerine yansımasından hareketle kadın – erkek eşitliğini savunan bir yazardır. Suat Derviş, Ankara Mahpusu isimli romanıyla, sosyo-ekonomik değişikliklerin kadınlar üzerindeki etkilerini ortaya koymuştur. 1945 yılında Haber gazetesinde Zeynep İçin adıyla tefrika edilen romanın ilk baskısı 1968 yılında Ankara Mahpusu adıyla yapılmıştır. Feminizm açısından edebiyatımızın erken dönem örneklerinden olan Ankara Mahpusu’nda aynı zamanda kapitalist sistemin de eleştirisi yapılır. Sözlüklerde “anamalcılık” olarak tanımlanan kapitalizm, sermayenin ve üretim araçlarının tek elde toplanması amacına dayanır. Ankara Mahpusu romanında Şakir Efendi’nin ölümünden sonra mal varlığı eşi Zeynep’e kalır. Bu aşamadan sonra ortaya çıkan Zeynep’le romanın başında tanıdığımız Zeynep birbirinden çok farklıdır. Bu farklılık önce kadınsı özellikleriyle ön plana çıkan Zeynep’in sermaye sahibi olduktan sonra erkeksileşmesi şeklinde ortaya koyulmuştur. Bu çalışmada, erkek egemen dünyada mücadele eden kadının kapitalizmin etkisiyle cinsiyetinden vermek zorunda kaldığı ödünler tespit edilmiştir. Bu tespitlerden hareketle Ankara Mahpusu romanında, kapitalizm karşısında Marksist feminizmin var olma koşullarının tam anlamıyla sağlanamayacağı sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelime: Feminizm Kapitalizm Suat Derviş Ankara Mahpusu

Ankara Mahpusu: A Women’s Fiction in the Grip of Capitalism

Öz:
Feminist movement that aims to liberate women from male domination in all areas of life also began to rise in Turkey in the 1960s. Suat Dervi [Baraner], one of the first socialist realist women authors of Turkish literature, is also one of the authors who wrote in this area. Suat Dervi is a writer who advocates gender equality based on the reflection of socio-economic conditions on male-female relations. She revealed the effects of socio-economic changes on women through her novel Ankara Mahpusu. The first edition of the novel, which was serialized as Zeynep çin in a newspaper called Haber in 1945, was made under the name of Ankara Mahpusu in 1968. In Ankara Mahpusu, one of the early examples of our literature in terms of feminism, capitalist system is also criticized. Capitalism is defined as a system in which capital and means of production are monopolized. In the novel, Zeynep is akir Efendi’s wife and inherits all of his property. After this point, Zeynep gets very different from who she was at the beginning of the novel. First, her femininity is very clear, however she adopts masculinity after acquiring the capital. In this study, the concessions that women have to make while struggling in male-dominated world due to the effect of capitalism has been found out. Considering these issues, it has been concluded that the conditions for the existence of Marxist feminism in the face of capitalism cannot be fully met in Ankara Mahpusu.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AKTÜRK, Şenol (2010), Sosyal Gerçekçilik Anlayışı ve Suat Derviş’in Romanlarında Yapı, Tema, Anlatım, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Edebiyatı Anabilim Dalı Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
  • Aytaç, Gürsel. “Türk Romanında Feminist Söylem.” Türk Edebiyatı Tarihi. c. 4, Kültür ve Turizm Bakanlıı Yayınları, 2006, ss. 393-399.
  • Çelik, Yakup. “Cumhuriyet Dönemi: Roman (1920 - 1960).” Türk Edebiyatı Tarihi. c. 4, Kültür ve Turizm Bakanlıı Yayınları, 2006, ss. 288-307.
  • Huyugüzel, Ö. Faruk. Eletiri Terimleri Sözlüü. Dergâh Yayınları, 2018. Kolcu, Ali hsan. Edebiyat Kuramları Tanım - Tenkit – Tahlil. Salkımsöüt Yayınları, 2010.
  • Kollontay, Aleksandra. Marksizm ve Cinsel Devrim. Çeviren Derya Okatan, Ceylan Yayınları, 2016.
  • Moran, Berna. Edebiyat Kuramları ve Eletiri. letiim Yayınları, 2004.
  • Necatigil, Behçet. “Dünya Kadın Yılında Suat Dervi Üzerine Notlar.” Nesin Vakfı Edebiyat Yıllıı 1976. Tekin Yayınevi, ss. 593-609.
  • Özkırımlı, Atilla. Türk Edebiyatı Tarihi. c. I, nkılâp Kitabevi, 2004.
  • Suat Dervi. Ankara Mahpusu. thaki Yayınları, 2013.
  • Türkçe Sözlük. TDK Yayınları, 2011.
APA Meydan E (2021). KAPİTALİZMİN KISKACINDA BİR KADIN ROMANI: ANKARA MAHPUSU. , 127 - 135.
Chicago Meydan Emrah KAPİTALİZMİN KISKACINDA BİR KADIN ROMANI: ANKARA MAHPUSU. (2021): 127 - 135.
MLA Meydan Emrah KAPİTALİZMİN KISKACINDA BİR KADIN ROMANI: ANKARA MAHPUSU. , 2021, ss.127 - 135.
AMA Meydan E KAPİTALİZMİN KISKACINDA BİR KADIN ROMANI: ANKARA MAHPUSU. . 2021; 127 - 135.
Vancouver Meydan E KAPİTALİZMİN KISKACINDA BİR KADIN ROMANI: ANKARA MAHPUSU. . 2021; 127 - 135.
IEEE Meydan E "KAPİTALİZMİN KISKACINDA BİR KADIN ROMANI: ANKARA MAHPUSU." , ss.127 - 135, 2021.
ISNAD Meydan, Emrah. "KAPİTALİZMİN KISKACINDA BİR KADIN ROMANI: ANKARA MAHPUSU". (2021), 127-135.
APA Meydan E (2021). KAPİTALİZMİN KISKACINDA BİR KADIN ROMANI: ANKARA MAHPUSU. Türklük Bilimi Araştırmaları, 0(50), 127 - 135.
Chicago Meydan Emrah KAPİTALİZMİN KISKACINDA BİR KADIN ROMANI: ANKARA MAHPUSU. Türklük Bilimi Araştırmaları 0, no.50 (2021): 127 - 135.
MLA Meydan Emrah KAPİTALİZMİN KISKACINDA BİR KADIN ROMANI: ANKARA MAHPUSU. Türklük Bilimi Araştırmaları, vol.0, no.50, 2021, ss.127 - 135.
AMA Meydan E KAPİTALİZMİN KISKACINDA BİR KADIN ROMANI: ANKARA MAHPUSU. Türklük Bilimi Araştırmaları. 2021; 0(50): 127 - 135.
Vancouver Meydan E KAPİTALİZMİN KISKACINDA BİR KADIN ROMANI: ANKARA MAHPUSU. Türklük Bilimi Araştırmaları. 2021; 0(50): 127 - 135.
IEEE Meydan E "KAPİTALİZMİN KISKACINDA BİR KADIN ROMANI: ANKARA MAHPUSU." Türklük Bilimi Araştırmaları, 0, ss.127 - 135, 2021.
ISNAD Meydan, Emrah. "KAPİTALİZMİN KISKACINDA BİR KADIN ROMANI: ANKARA MAHPUSU". Türklük Bilimi Araştırmaları 50 (2021), 127-135.