Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 44 Sayfa Aralığı: 9 - 20 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 12-01-2022

ARİSTOTELES MANTIĞINDA ŞARTLI YAPILAR

Öz:
Aristoteles mantığının temelini oluşturan kıyas kuramı, onu oluşturan önermelerin (öncüller ve sonuç önermesi) koşullu (conditional) yapıda olmadığı, aksine sadece kategorik bir yapıda olduğu bir sistemi bize sunar. Aristoteles mantığı kategorik önermeler arasındaki çıkarımları inceleyen biçimsel bir hüviyete sahiptir. İlk örneklerine öğrencisi Theophrastos ve Stoa mantığında rastladığımız koşullu yapıların Aristoteles’te yer almaması, mantığın sistematik kurucusu olma unvanı düşünüldüğünde onun için bir eksiklik olarak addedilebilir. Bununla birlikte Aristoteles’in kurmuş olduğu kıyas sistemi şartlı (hypothetical) unsurlardan tamamen ayrık değildir. Özellikle saçmaya indirgeme gibi bir şartlı çıkarım biçimi Aristoteles’in de başvurduğu bir yöntemdir. Aristoteles’in bir önermenin ya da kıyasın kuruluşunda şartlı unsurları dahil etmemesinin sebeplerini aradığımız bu yazımızda öncelikli amacımız koşullu ve şartlı kavramları arasındaki ayrımı belirgin kılmaktır. Bu ayrım dikkate alınmadığında Aristoteles’in kıyas anlayışının koşullu bir yapısının olduğu yanılgısına düşüleceğini iddia ediyoruz. Akabinde Aristoteles’in kanıtlayıcı (probative) ve şartlı (hypothetical) kıyas ayrımından hareketle şartlı önermelerle kurulu kıyasların niçin Aristoteles tarafından kıyas olarak kabul edilmediğini tartışacağız.
Anahtar Kelime:

HYPOTHETICAL STRUCTURES IN ARISTOTLE’S LOGIC

Öz:
The theory of syllogism, which forms the basis of Aristotle’s logic offers us a system in which the propositions (premises and conclusion) that make it up are not in a conditional structure, but only in a categorical structure. Aristotelian logic has a formal identity that examines the inferences between categorical propositions. The fact that the conditional structures, whose first examples we come across in the logic of his pupil Theophrastos and Stoics, are not included in Aristotle can be regarded as a deficiency for him, considering his title of being the systematic founder of logic. However, the syllogistic established by Aristotle is not completely separate from the hypothetical elements. As a form of inference, reductio ad absurdum, is a hypothetical method that Aristotle uses. In this article, where we look for the reasons why Aristotle did not include conditional elements in the basis of a proposition or syllogism, our primary goal is to make the distinction between conditional and hypothetical concepts clear. If this distinction is not taken into account, we claim that Aristotle’s understanding of syllogism will be mistaken for a conditional structure. Subsequently, we will discuss why the syllogisms formed with hypothetical propositions are not accepted as syllogisms by Aristotle, based on his distinction between probative and hypothetical syllogisms.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Aristotle; The Categories, On Interpretation and Prior Analytics, ed. T.G. Page, Cambridge, Massachusetts: Harvard Universıty Press, 1962.
  • Aristotle;Prior Analytics, çev. Gisela Striker, New York: Oxford University Press, 2009.
  • Bobzien, Susannen; “The Development of Modus Ponens in Antiquity: From Aristotle to the 2nd Century AD.” Phronesis, 2002 (47): 359-394.
  • Durusoy, Ali; “Kıyas” maddesi, T.D.V. İslam Ansiklopedisi 25. Cilt, İstanbul: İSAM, 2002.
  • Emiroğlu, İbrahim ve Hülya Altunkaya (2018). Örnekleriyle Mantık Sözlüğü, İstanbul: Litera Yayıncılık.
  • Grünberg, Teo; David Grünberg; Onart, Adnan ve Halil Turan; Mantık Terimleri Sözlüğü, Ankara: METU Press, 2003.
  • Kieffer, J. S.; Galen’s Institutio Logica, Baltimore: The Johns Hopkins Press, 1964.
  • Lameer, Joep; Al-Farabi and Aristotelian Syllogistics, Leiden: Brill, 1994.
  • Lear, Jonathan; Aristotle and Logical Theory, Cambridge: Cambridge University Press, 1980.
  • Łukasiewicz, Jan; Aristotle’s Syllogistic from the Standpoint of Modern Formal Logic, 2.ed., Oxford: Clarendon Press, 1957.
  • Müller, Ian; “Stoic and Peripatetic Logic.” Archiv für Geschichte der Philosophie 51 (1969): 173–87.
  • Özel, Aytekin; Aristoteles’in Analitikler Kuramının Çağdaş Yorumları Işığında Bir Arapça Mantık Metni İncelemesi, Bursa: Emin Yayınları, 2012. Street, Tony; İslam Mantık Tarihi, çev. ve ed. Harun Kuşlu, İstanbul: Klasik, 2013.
APA Büyükada S (2021). ARİSTOTELES MANTIĞINDA ŞARTLI YAPILAR. , 9 - 20.
Chicago Büyükada Samet ARİSTOTELES MANTIĞINDA ŞARTLI YAPILAR. (2021): 9 - 20.
MLA Büyükada Samet ARİSTOTELES MANTIĞINDA ŞARTLI YAPILAR. , 2021, ss.9 - 20.
AMA Büyükada S ARİSTOTELES MANTIĞINDA ŞARTLI YAPILAR. . 2021; 9 - 20.
Vancouver Büyükada S ARİSTOTELES MANTIĞINDA ŞARTLI YAPILAR. . 2021; 9 - 20.
IEEE Büyükada S "ARİSTOTELES MANTIĞINDA ŞARTLI YAPILAR." , ss.9 - 20, 2021.
ISNAD Büyükada, Samet. "ARİSTOTELES MANTIĞINDA ŞARTLI YAPILAR". (2021), 9-20.
APA Büyükada S (2021). ARİSTOTELES MANTIĞINDA ŞARTLI YAPILAR. Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları, 0(44), 9 - 20.
Chicago Büyükada Samet ARİSTOTELES MANTIĞINDA ŞARTLI YAPILAR. Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları 0, no.44 (2021): 9 - 20.
MLA Büyükada Samet ARİSTOTELES MANTIĞINDA ŞARTLI YAPILAR. Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları, vol.0, no.44, 2021, ss.9 - 20.
AMA Büyükada S ARİSTOTELES MANTIĞINDA ŞARTLI YAPILAR. Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları. 2021; 0(44): 9 - 20.
Vancouver Büyükada S ARİSTOTELES MANTIĞINDA ŞARTLI YAPILAR. Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları. 2021; 0(44): 9 - 20.
IEEE Büyükada S "ARİSTOTELES MANTIĞINDA ŞARTLI YAPILAR." Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları, 0, ss.9 - 20, 2021.
ISNAD Büyükada, Samet. "ARİSTOTELES MANTIĞINDA ŞARTLI YAPILAR". Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları 44 (2021), 9-20.