EBÛ LEHEB'İN EVLADI OLMANIN ZORLUKLARINI AŞAN SAHABÎ: DÜRRE BİNTÜ EBÎ LEHEB
Yıl: 2020 Cilt: 7 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 835 - 850 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 19-01-2022
EBÛ LEHEB'İN EVLADI OLMANIN ZORLUKLARINI AŞAN SAHABÎ: DÜRRE BİNTÜ EBÎ LEHEB
Öz: Kur’an-ı Kerim indirilirken yaşayan ve İslâm davasına düşmanlık edenlerden, Kur’an’da adı açıkça anılarak kınanan tek kişi, Ebû Leheb’tir (Ö. 2/623). Adı belirtilmeden eşine, Ümmü Cemîle’ye de kötü akıbeti haber verilmiştir. Bu evlilikten doğan, Hz. Peygamber’in (as) amcakızı, Mekke döneminde İslâmı seçen Dürre bintü Ebî Leheb (Ö. 20/641), Müslüman toplumda yaşarken anne-babasına yönelik kınanmadan olumsuz etkilenmiştir. O, bu zorluk karşısında direnç gösterirken hem kendisi ebeveynlerinin suçunun omuzlarına yüklenmesinin yanlışlığını vurgulamış hem de amcaoğlu Allah Resûlü’nden destek almıştır. Bu destek iki yönlüdür. Resûlullah bir yandan haksız konuşan, suçlayan kişilerin tutumlarının yanlışlığını belirtmiş ve konuşmalarını sonlandırmalarını istemiş; bir yandan da amcakızının kendi yanında değerini insanların önünde de yüzüne karşı da ifade ederek özsaygısını yükseltmiştir. Böylece onun üzerindeki olumsuz kamuoyu baskısını kaldırmaya çalışmış ve ona psikolojik destek sağlayarak bu baskıya karşı direncini artırmıştır. Dürre’den (ra) gelen rivayetin konusu ise kimin hayırlı insan olduğudur. Bu rivayetle de hayırlı insan vasfının davranışlarla kazanılacağına vurgu yapılmaktadır. Dürre, Ebû Leheb’in evladı olmanın zorluğu karşısında güçlü duruşuyla, özsaygısını koruması hatta olaylara olumlu açıdan bakacak bir yön bulabilmesi ile dikkate değer bir kadın sahabîdir.
Anahtar Kelime: THE COMPANION WHO OVERCAME BEING THE DAUGHTER OF ABŪ LAHAB: DURRAH BINTI ABĪ LAHAB
Öz: Abū Lahab, who lived while the Qur’an was being revealed and was hostile to the Islamic cause, is the only person who is clearly denounced in the Qur’an by name. His wife, Umm Jamīl, was also informed about her horrid fate without her name in the Qur’an. Born of this marriage, Prophet Muhammad’s (pbuh) uncle’s daughter Durrah binti Abī Lahab (d.20/641) who chose to become a Muslim during the Mecca period, suffered for her parents’ condemnation while she was living in the Muslim society. While resisting this difficulty, she emphasized the wrongfulness of laying the burden of her parents’ fault on her shoulders and received support from her cousin, the Messenger of Allah. This support is bilateral. On the one hand, the Messenger of Allah stated the wrongness of the people’s attitudes who spoke unfairly and accusatorially, and asked them to end their speech; on the other hand, he expressed the value of his uncle’s daughter to her face in front of other people. Thus, he tried to remove the effect of the public pressure on her and provided psychological support for her. The subject of the narrations from Durrah (Gbh) is “who is a good person”. With this narration, it is emphasized that the qualification of a benevolent person can be gained through behavior. Durrah is a remarkable female companion with her strong stance in the face of the difficulty of being the daughter of Abū Lahab, maintaining her self-esteem and even finding a positive point of view to look at events.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdullah Ahmed b. Muhammed eş-Şeybani. Müsnedü’limam Ahmed b. Hanbel. thk. Şuayb el-Arnaut, Adil Mürşid, Cemâl Abdüllatif, Saîd Lehham. Beyrut : Müessesetü’r-Risâle, 2001)
- Akın, Ahmet (ed.). “Psikolojik İyi Olma”. Güncel Psikolojik Kavramlar: Pozitif Psikoloji. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınları, 2013. 1/45-56.
- Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdullâh b. İshâk el-İsfahân., Maʿrifetü’ṣ-sahâbe. thk. Âdil b. Yusuf. 6 Cilt. Riyad: Dâr’ul-vatan li’n-neşr, 1988.
- Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdullah b. İshak el-İsfahanî. Delailü’n-nübüvve. thk. Muhammed Revvas Kal’aci, Abdülber Abbas. Beyrut: Dârü’n-Nefâis, 3. Baskı, 1991.
- Heysemi, Ebü’l-Hasan Nureddin Ali b. Ebî Bekr b. Süleyman. Mecmaü’z-zevâid ve menbaü’l-fevâid. thk. Hüseyin Selim Esed ed-Darani. 22 Cilt. Cidde: Darü’l-Minhac, 2015.
- İbn Ebî Asım, Ebû Bekr İbnü’n-Nebil Ahmed b. Amr b. Dahhak. el-Âhâd ve’lmesani. thk. Bâsım Faysal Ahmed Cevabire. 6 Cilt. Riyad: Dârü’r-Raye, 1991.
- İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed b. İbrâhim İbn Ebî Şeybe. elMusannef. thk. Muhammed Avvâme. 26 Cilt. Cidde: Dâru’l-Kıble, 2006.
- İbn Habîb, Ebû Ca>fer Muhammed b. Habîb b. Ümeyye Bağdadî Hâşimî. elMünemmak fî Ahbari Kureyş. tsh. Hurşid Ahmed Faruk. Beyrut: Âlemü’lKütüb, 1985.
- İbn Habîb, Ebû Ca>fer Muhammed b. Habîb b. Ümeyye Bağdadî Hâşimî. Kitabü’lMuhabber, tsh. Ilse Lichtenstadter. Beyrut: Dârü’l-Âfâkı’l-Cedîde, t.y.
- İbn Hacer, Ahmed b. Ali b. Hacer el-Askalanî. el-İsabe fî temyizi’s-Sahâbe. thk. Adil Ahmed Abdülmevcud, Ali Muhammed Muavvaz. 8 Cilt. Beyrut: Dârü’lKütübi’l-İlmiyye, 1995.
- İbn Kesîr, Ebü’l-Fida İmadüddin İsmail b. Ömer İbn Kesîr. el-Bidâye ve’n-nihâye. thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî. 21 Cilt. Cize: Hicr li’t-Tıbaa ve’nNeşr, 1997.
- İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim b. Kuteybe Dîneverî. el-Maarif. thk. Servet Ukkaşe. Kahire: Dârü’l-Maârif, 2. Baskı, 1969.
- İbn Manzur, Ebü’l-Fazl Muhammed b. Mükerrem b. Ali el-Ensârî İbn Manzur. Lisanü’l-Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru Sadır, 3. Baskı, 1993.
- İbn Sa‘d, Ebû Abdullah Muhammed b. Sa‘d b. Meni’ ez-Zührî. et-Tabakâtu’l-kübrâ. 8 Cilt. Beyrut: Dâru Sadır, 1968.
- İbnü’l-Esîr, Ebü’l-Hasan İzzüddîn Ali b. Muhammed b. Abdülkerim. Üsdü’l-gâbe fî ma‘rifeti’s-Sahâbe. 8 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1989.
- İbn Vehb, Ebû Muhammed Abdullah b. Muhammed b. Vehb Dineverî. Tefsiru İbn Vehb: Vazıh fî tefsiri’l-Kur’ani’l-Kerim. thk. Ahmed Ferid. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
- Kayserânî, Ebü’l-Fazl Muhammed b. Tâhir İbnü’l-Kayserânî. Kitâbü’s-semâ. thk. Ebü’l-Vefa Meragi. Kahire: y.y. , 1994.
- Mukâtil b. Süleyman, Ebü’l-Hasan Mukâtil b. Süleyman b. Beşir . Tefsiru Mukâtil b. Süleyman. thk. Abdullah Mahmûd Şehhate. 5 Cilt. Kahire: el-Hey’etü’lMısriyyetü’l-Âmme li’l-Kitâb, 1979.
- Öğretir, Ayşe Dilek. Pozitif Düşünmeye Dayalı Grup Eğitimi Programının Annelerin Benlik Algısı, Eşlerine ve Çocuklarına Yönelik Tutumları ile Kendini Denetleme Becerisi ve Otomatik Düşünceleri Üzerinde Etkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2004.
- Rubin Uri. “Ebû Leheb’in Elleri ve Ka’be’nin Ceylanı”. çev. Asım Sarıkaya. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 8/2 (2017), 358-363.
- Taberânî, Ebû Kâsım Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb el-Lahmî. el-Mu‘cemü’l-kebîr. thk. Hamdi Abdülmecid Selefî. 25 Cilt. Beyrut: Dâru İhyai’l-Türâsi’l-Arabî, 2. Baskı, 1984.
- Taberî, Ebû Ca’fer İbn Cerir Muhammed b. Cerir b. Yezid. Tarihü’t-Taberi: Tarihü’lümem ve’l-mülûk. 5 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1987.
- Taberî, Ebû Ca’fer İbn Cerir Muhammed b. Cerir b. Yezid. Câmiü’l-beyân fî tefsiri’lKur’ân. 30 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1984.
- Toksarı, Ali. “Hz. Peygamber Devrinde Kadın”. Sosyal Hayatta Kadın. İstanbul: Ensar neşriyat, 2005. 79-101.
- Yardım, Ali. “Dürre bint Ebî Leheb”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 10/30. Ankara: TDV Yayınları, 1994.
- Yılmaz, Muhammed. “Hz. Peygamber Dönemi ve Sonrasında Kadın Âlimlerin Hadis İlmine Katkıları (Memlükler Dönemine Kadar)”. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD). 2 (Special Issue 1) (2016) 378-388.
- Zehebî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Osman. Siyeru A‘lâmu’n-Nübelâ’. thk. Şuayb el-Arnaût. 23 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 3. Baskı, 1985.
- ez-Ziriklî, Hayreddin. el-A’lâm: kamusu teracim [li-eşheri’r-rical ve’n-nisa]. 8 Cilt. Beyrut: Dârü’l-İlm li’l-Melayin, 15. Baskı, 1997.
| APA | varlık s (2020). EBÛ LEHEB'İN EVLADI OLMANIN ZORLUKLARINI AŞAN SAHABÎ: DÜRRE BİNTÜ EBÎ LEHEB. , 835 - 850. |
| Chicago | varlık sehal deniz EBÛ LEHEB'İN EVLADI OLMANIN ZORLUKLARINI AŞAN SAHABÎ: DÜRRE BİNTÜ EBÎ LEHEB. (2020): 835 - 850. |
| MLA | varlık sehal deniz EBÛ LEHEB'İN EVLADI OLMANIN ZORLUKLARINI AŞAN SAHABÎ: DÜRRE BİNTÜ EBÎ LEHEB. , 2020, ss.835 - 850. |
| AMA | varlık s EBÛ LEHEB'İN EVLADI OLMANIN ZORLUKLARINI AŞAN SAHABÎ: DÜRRE BİNTÜ EBÎ LEHEB. . 2020; 835 - 850. |
| Vancouver | varlık s EBÛ LEHEB'İN EVLADI OLMANIN ZORLUKLARINI AŞAN SAHABÎ: DÜRRE BİNTÜ EBÎ LEHEB. . 2020; 835 - 850. |
| IEEE | varlık s "EBÛ LEHEB'İN EVLADI OLMANIN ZORLUKLARINI AŞAN SAHABÎ: DÜRRE BİNTÜ EBÎ LEHEB." , ss.835 - 850, 2020. |
| ISNAD | varlık, sehal deniz. "EBÛ LEHEB'İN EVLADI OLMANIN ZORLUKLARINI AŞAN SAHABÎ: DÜRRE BİNTÜ EBÎ LEHEB". (2020), 835-850. |
| APA | varlık s (2020). EBÛ LEHEB'İN EVLADI OLMANIN ZORLUKLARINI AŞAN SAHABÎ: DÜRRE BİNTÜ EBÎ LEHEB. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(2), 835 - 850. |
| Chicago | varlık sehal deniz EBÛ LEHEB'İN EVLADI OLMANIN ZORLUKLARINI AŞAN SAHABÎ: DÜRRE BİNTÜ EBÎ LEHEB. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7, no.2 (2020): 835 - 850. |
| MLA | varlık sehal deniz EBÛ LEHEB'İN EVLADI OLMANIN ZORLUKLARINI AŞAN SAHABÎ: DÜRRE BİNTÜ EBÎ LEHEB. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.7, no.2, 2020, ss.835 - 850. |
| AMA | varlık s EBÛ LEHEB'İN EVLADI OLMANIN ZORLUKLARINI AŞAN SAHABÎ: DÜRRE BİNTÜ EBÎ LEHEB. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2020; 7(2): 835 - 850. |
| Vancouver | varlık s EBÛ LEHEB'İN EVLADI OLMANIN ZORLUKLARINI AŞAN SAHABÎ: DÜRRE BİNTÜ EBÎ LEHEB. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2020; 7(2): 835 - 850. |
| IEEE | varlık s "EBÛ LEHEB'İN EVLADI OLMANIN ZORLUKLARINI AŞAN SAHABÎ: DÜRRE BİNTÜ EBÎ LEHEB." Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7, ss.835 - 850, 2020. |
| ISNAD | varlık, sehal deniz. "EBÛ LEHEB'İN EVLADI OLMANIN ZORLUKLARINI AŞAN SAHABÎ: DÜRRE BİNTÜ EBÎ LEHEB". Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/2 (2020), 835-850. |
