Yıl: 2020 Cilt: 6 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1153 - 1164 Metin Dili: Türkçe DOI: Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar İndeks Tarihi: 21-01-2022

Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar

Öz:
Tanrı’nın varlığına dair getirilen argümanlar, başarılı kabul edildiği taktirde en az bir tanrının var olduğunu gösterirler. Acaba kanıtların gösterdiği özelliklere sahip başka tanrılar da var mıdır? Bu sorun, Tanrı’nın tekliği problemi olarak bilinir ve özellikle orta çağ felsefesinde detaylı olarak tartışılmıştır. İslam kelamcılarının bu bağlamda Tanrı’nın tekliğini göstermek için geliştirdikleri en önemli argümanlardan biri de “burhân-ı temânü”dür. Burhân-ı temânünün modal versiyonuna göre, her mümkün duruma gücü yeten (kâdiri mutlak, omnipotent) ve iradesinde özgür (fâil-i muhtar) iki tanrının iradeleri mümkün bir durumda çelişkiye yol açar. Dolayısıyla bu özelliklere sahip iki tanrı varsaymak problemlidir. Bu makale, bahsi geçen argümanın başarılı olduğunu kabul ederek, her mümkün duruma gücü yeten ama iradeleri zorunlu olarak aynı olan iki tanrının mümkün olup olmadığını tartışıyor. Bu alternatifin söz konusu olabileceği senaryoları ele alarak her bir senaryonun problemli sonuçlara yol açtığını savunuyor. Bu çerçevede kelamda “burhân-ı tevârüd” adıyla bilinen argüman da güncellenerek bu argümanın ele alınan tartışmaya nasıl katkıda bulunabileceği gösteriliyor.
Anahtar Kelime:

Discussions on the Uniqueness of God

Öz:
Arguments for the existence of God, if assumed to be successful, show at most that there is at least one god. What if there are more gods that exemplify the attributes ascribed to God on the basis of these arguments? This is known as the problem of the uniqueness of God and had been discussed extensively in Medieval philosophy. Muslim mutakallimūn offered a famous modal argument for the uniqueness of God, which is known as burhān al-tamānu. According to this argument, the postulation of two omnipotent gods that have free will leads to a contradiction in a possible world. Thus, by a reductio argument this postulation is shown to be problematic. In this article, I assume that burhān al-tamānu is successful and consider the case as to whether two gods can have necessarily the same will. After I examine all the scenarios in which this assumption is held to be true, I show that all scenarios lead to problems. In this regard, I make use of another argument formulated by the Muslim mutakallimūn, which is known as burhān al-tawārud. This argument aims to show that two gods having the same will over the same thing leads to problems. After updating this argument, I show its relevance to the discussion in question.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • El-Bâcûrî, İbrâhîm b. Muhammed b. Ahmed. Tuhfeh el-Murîd fî Şerh Cevhere’lTawhîd. Nşr. Ahmed el-Echûrî. 1. Baskı. Beyrut: Dâru’l-Kutub el-İlmiyye, 1983.
  • Bilmen, Ömer Nasuhi. Muvazzah İlm-i Kelam: Ehl-i Sünnet İtikadı. İstanbul: Ravza Yayınları, 2013.
  • Gül, Ekrem Sefa. “Burhân-ı Temânuun Kesinliği Problemi” Tasavvur: Tekirdağ İlahiyat Dergisi 5/1 (2019), 377-416.
  • İbn Sînâ, Kitâbu’ş-Şifâ: Metafizik (el-İlâhiyyât). Trc. Ekrem Demirli ve Ömer Türker. I-II. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2005.
  • Leibniz, G. W. Monadology and Other Philosophical Essays. İng. Trc. Paul Schrecker ve Anne Martin Schrecker. 8. Baskı. Indianapolis: The Bobbs-Merrill Comp., Inc., 1977.
  • Muhtaroğlu, Nazif. “Tanrının Tekliğine Dair Modal Argüman”. Felsefe Arkivi, 51 (2019), 179-185.
  • Şık, İsmail. “Burhân-ı Temânu’ya Eleştirel Bir Yaklaşım” Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10/2 (2010), 17-43.
  • Taftazânî, S. Kelâm İlmi ve İslâm Akâidi (Şerhu’l-Akâid). Trc. ve Haz. Süleyman Uludağ. 8. Baskı. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2016.
  • Teftâzânî, Sa‘düddîn. El-Makâsıd (Kelam İlminin Maksatları). Trc. İrfan Eyibil ve Eleştirmeli metin. Ahmet Kaylı. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2019.
APA Muhtaroglu N (2020). Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar. , 1153 - 1164. Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar
Chicago Muhtaroglu Nazif Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar. (2020): 1153 - 1164. Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar
MLA Muhtaroglu Nazif Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar. , 2020, ss.1153 - 1164. Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar
AMA Muhtaroglu N Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar. . 2020; 1153 - 1164. Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar
Vancouver Muhtaroglu N Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar. . 2020; 1153 - 1164. Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar
IEEE Muhtaroglu N "Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar." , ss.1153 - 1164, 2020. Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar
ISNAD Muhtaroglu, Nazif. "Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar". (2020), 1153-1164. https://doi.org/Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar
APA Muhtaroglu N (2020). Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar. Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online), 6(2), 1153 - 1164. Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar
Chicago Muhtaroglu Nazif Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar. Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online) 6, no.2 (2020): 1153 - 1164. Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar
MLA Muhtaroglu Nazif Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar. Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online), vol.6, no.2, 2020, ss.1153 - 1164. Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar
AMA Muhtaroglu N Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar. Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online). 2020; 6(2): 1153 - 1164. Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar
Vancouver Muhtaroglu N Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar. Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online). 2020; 6(2): 1153 - 1164. Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar
IEEE Muhtaroglu N "Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar." Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online), 6, ss.1153 - 1164, 2020. Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar
ISNAD Muhtaroglu, Nazif. "Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar". Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online) 6/2 (2020), 1153-1164. https://doi.org/Tanrı’nın Tekliğine Dair Tartışmalar