Öz-Anlayışın Yordayıcıları Olarak Psikolojik Katılık ve Bilişsel Esneklik

M. Engin DENİZ, (Yıldız Teknik Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümleri, İstanbul, Türkiye)
Merve GÜNDÜZ (İstanbul Aydın Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Psikoloji Bölümü, İstanbul, Türkiye)
Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi
18 11
Yıl: 2021 Cilt: 11 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 75 - 94 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.23863/kalem.2021.183 İndeks Tarihi: 16-02-2022

Öz-Anlayışın Yordayıcıları Olarak Psikolojik Katılık ve Bilişsel Esneklik

Öz:
Bu araştırma, üniversite öğrencilerinin psikolojik katılık ve bilişsel esneklik değişkenlerinin öz-anlayış düzeylerini ne denli yordadığını ve bazı kişisel değişkenlere ve algılanan anne-baba tutumlarına göre öğrencilerin öz-anlayış düzeylerinin anlamlı farklılık gösterip göstermediğini incelemek amacıyla yapılan betimsel türde bir çalışmadır. Araştırma örneklemini İstanbul Aydın Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi’ne bağlı farklı bölümlerde birinci ve dördüncü sınıfa devam eden 246 kadın, 77 erkek olmak üzere toplam 323 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak Türkçe uyarlamaları ve geçerlilik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış olan Öz-Anlayış Ölçeği, Kabul ve Eylem Formu-II, Bilişsel Esneklik Envanteri ve araştırmacılar tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde Pearson momentler çarpımı korelasyon analizi, regresyon analizi, t Testi, Kruskal-Wallis H ve Mann Whitney-U Testi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda öz-anlayış ile psikolojik katılık arasında yüksek düzeyde negatif yönlü bir ilişki, özanlayış ile bilişsel esneklik arasında orta düzeyde pozitif yönlü bir ilişki bulunmuştur. Ayrıca psikolojik katılık ve bilişsel esneklik değişkenlerinin öz-anlayışı anlamlı derecede yordadığı saptanmıştır. Sınıf düzeyi ve algılanan anne-baba tutumuna göre özanlayış düzeyi anlamlı farklılık gösterirken, cinsiyet değişkeni açısından anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Dördüncü sınıfa devam eden öğrencilerin birinci sınıfa devam eden öğrencilere oranla öz-anlayış düzeyleri anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Demokratik anne-baba tutumuna sahip öğrencilerin öz-anlayış düzeyleri ile ilgisiz, koruyucu ve tutarsız anne-baba tutumuna sahip öğrencilerin öz-anlayış düzeyleri arasında anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Bulgular alanyazında bağlı kalarak tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelime:

Psychological Inflexibility and Cognitive Flexbility as Predictors of Self-Compassion

Öz:
This research is a descriptive study conducted to examine the extent to which the variables of psychological inflexibility and cognitive flexibility predict the self-compassion levels of university students and whether students' self-compassion levels show significant differences according to some personal variables and perceived parental attitudes. The sample of the study consists of 323 university students (246 female, 77 male) attending first and fourth grades in different departments of the Faculty of Arts and Sciences of Istanbul Aydın University. In the study, “Self-Compassion Scale”, “Acceptance and Action Form-II” and “Cognitive Flexibility Inventory” and “Personal Information Form” were used to measure data. Pearson product-moment correlation analysis, regression analysis, t Test, Kruskal-Wallis H and Mann Whitney-U were used to analyze the data. According the results of the study, there was a high negative correlation between self-compassion and psychological inflexibility, and a moderate positive relationship between selfcompassion and cognitive flexibility. Also, it was found that psychological inflexibility and cognitive flexibility significantly predicted self-compassion. While the level of self-compassion showed a significant difference according to grade level and perceived parental attitude, no significant difference was found in terms of gender. The level of self-compassion of the students attending the fourth grade was found to be significantly higher than the students attending the first grade. According to perceived parental attitudes, significant differences were found between students’ self-compassion levels. The findings were discussed in accordance with the literature and suggestions were made.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Allen, A. B. ve Leary, M. R. (2010). Self-Compassion, stress and coping. Social and Personality Psychology Compass, 4(2), 107-118.
  • Anderson, P. (2002). Assessment and development of executive function (EF) during childhood. Child Neuropsychology, 8(2), 71-82.
  • Bond, F. W., Hayes, S. C., Baer, R. A., Carpenter, K. M., Guenole, N., Orcutt, H. K., Waltz, T. ve Zettle, R. D. (2011). Preliminary psychometric properties of the Acceptance and Action Questionnaire-II: a revised measure of psychological inflexibility and experiential avoidance. Behavior Therapy, 42, 676-688.
  • Boykin, D. M., Himmerich, S. J., Pinciotti, C. M., Miller, L. M., Miron, L. R. ve Orcutt, H. K. (2018). Barriers to self-compassion for female survivors of childhood maltreatment: The roles of fear of self-compassion and psychological inflexibility. Child Abuse & Neglect, 76, 216-224.
  • Büyüköztürk, Ş. (2005). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (5. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri (19. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Çırpan, E. (2016). Üniversite öğrencilerinin duygusal zekâ düzeyleri ve öz-anlayış düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Deniz, M. E., Kesici Ş. ve Sümer, A. S. (2008). The validity and reliability study of the Turkish version of self-compassion scale. Social Behavior and Personality, 36(9), 1151-1160.
  • Dennis, J. P. ve Vander Wal, J. S. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive Therapy and Research, 34(3), 241-253.
  • Dilmaç, B., Deniz, M. ve Deniz, M. E. (2009). Üniversite öğrencilerinin öz-anlayışları ile değer tercihlerinin incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18), 9-24.
  • Eslinger, P. J. ve Grattan, L. M. (1993). Frontal lobe and frontal-striatal substrates for different forms of human cognitive flexibility. Neuropsychologia, 31(1), 17- 28.
  • Gülüm, I. V. ve Dağ, İ. (2012). Tekrarlayıcı Düşünme Ölçeği ve Bilişsel Esneklik Envanterinin Türkçeye uyarlanması, geçerliliği ve güvenilirliği. Anatolian Journal of Psychiatry, 13(3), 216-223.
  • Hollis-Walker, L. ve Colosimo, K. (2011). Mindfulness, self-compassion, and happiness in non-meditators: A theoretical and empirical examination. Personality and Individual Differences, 50, 222-227.
  • Kaya, M. (1997). Ailede anne-baba tutumlarının çocuğun kişilik ve benlik gelişimindeki rolü. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9(9), 193- 204.
  • Leary, M. R., Tate, E. B., Adams, C. E., Allen, A. B. ve Hancock, J. (2007). Selfcompassion and reactions to unpleasant self-relevant events: the implications of treating oneself kindly. Journal of Personality and Social Psychology, 92(5), 887-904.
  • Marshall, E. J. ve Brockman, R. N. (2016). The relationships between psychological flexibility, self-compassion, and emotional well-being. Journal of Cognitive Psychotherapy, 30(1), 60-72.
  • Martin, M. M., Staggers, S. M. ve Anderson, C. M. (2011). The relationships between cognitive flexibility with dogmatism, intellectual flexibility, preference for consistency, and self-compassion. Communication Research Reports, 28(3), 275-280.
  • Nazik, E. ve Arslan, S. (2011). Hemşirelik öğrencilerinin empatik becerileri ile öz duyarlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(4), 69-75.
  • Neff, K. D. (2003a). Self-compassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude to ward oneself. Self and Identity, 2(2), 85-102.
  • Neff, K. D. (2003b). The development and validation of a scale to measure self- compassion. Self and Identity, 2(3), 223-250.
  • Neff, K. (2004). Self-compassion and psychological well-being. Constructivism in the human sciences, 9(2), 27-37.
  • Neff, K. D., Kirkpatrick, K. L. ve Rude, S. S. (2007). Self-compassion and adaptive psychological functioning. Journal of Research in Personality, 41(1), 139-154.
  • Neff, K. D. ve McGhee, P. (2010). Self-compassion and psychological resilence among adolescents and young adults. Self and Identity, 9, 225-240.
  • Neff, K. D. ve Pommier, E. (2013). The relationship between self-compassion and other-focused concern among college undergraduates, community adults, and practicing meditators. Self and Identity, 12(2), 160-176.
  • Neff, K. ve Tirch, D. (2013). Self-compassion and ACT. T.B. Kashdan ve J. Ciarrochi, (Eds.), Mindfulness, acceptance, and positive psychology: The seven foundations of well-being içinde (78-106). Oakland, CA: Context Press/New Harbinger Publications.
  • Özyeşil, Z. (2011). Üniversite öğrencilerinin öz-anlayış düzeylerinin bilinçli farkındalık kişilik özellikleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Seligowski, A. V., Miron, L. R. ve Orcutt, H. K. (2015). Relations among self-compassion, PTSD symptoms, and psychological health in a trauma-exposed sample. Mindfulness, 6(5), 1033-1041.
  • Shapira, L. B. ve Mongrain, M. (2010). The benefits of self-compassion and optimism exercises for individuals vulnerable to depression. The Journal of Positive Psychology, 5, 377-389.
  • Smeets, E., Neff, K., Alberts, H. ve Peters, M. (2014). Meeting suffering with kindness: effects of a brief self-compassion intervention for female college students. Journal of Clinical Psychology, 70(9), 794-807.
  • Stöber, J. (2003). Self-pity: Exploring the links to personality, control beliefs, and anger. Journal of Personality, 71(2), 183-220.
  • Sümer, A. S. (2008). Farklı öz-anlayış (self-compassion) düzeylerine sahip üniversite öğrencilerinde depresyon anksiyete ve stresin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Woodruff, S. C., Glass, C. R., Arnkoff, D. B., Crowley, K. J., Hindman, R. K. ve Hirschhorn, E. W. (2014). Comparing self-compassion, mindfulness, and psychological inflexibility as predictors of psychological health. Mindfulness, 5(4), 410-421.
  • Yarnell, L. M., Stafford, R. E., Neff, K. D., Reilly, E. D., Knox, M. C. ve Mullarkey, M. (2015). Meta-analysis of gender differences in self-compassion. Self and Identity, 14(5), 499-520.
  • Yavuz, K. F. (2015). Kabul ve kararlılık terapisi (ACT): genel bir bakış. Türkiye Klinikleri Journal of Psychiatry Special Topics, 8(2), 21-27.
  • Yavuz, F., Ulusoy, S., Işkın, M., Esen, F. B., Burhan, H. S., Karadere, M. E. ve Yavuz, N. (2016). Turkish version of Acceptance and Action Questionnaire-II (AAQII): A reliability and validity analysis in clinical and non-clinical samples. Bulletin of Clinical Psychopharmacology, 26(4), 397-408.
  • Yılmaz, M. T. ve Kesici, Ş. (2014). Anne baba tutumları ve kardeş sırasının üniversite öğrencilerinin öz-anlayışlarının gelişimine etkisi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 4(6), 131-157.
APA DENİZ M, Gündüz M (2021). Öz-Anlayışın Yordayıcıları Olarak Psikolojik Katılık ve Bilişsel Esneklik. , 75 - 94. 10.23863/kalem.2021.183
Chicago DENİZ MEHMET ENGİN,Gündüz Merve Öz-Anlayışın Yordayıcıları Olarak Psikolojik Katılık ve Bilişsel Esneklik. (2021): 75 - 94. 10.23863/kalem.2021.183
MLA DENİZ MEHMET ENGİN,Gündüz Merve Öz-Anlayışın Yordayıcıları Olarak Psikolojik Katılık ve Bilişsel Esneklik. , 2021, ss.75 - 94. 10.23863/kalem.2021.183
AMA DENİZ M,Gündüz M Öz-Anlayışın Yordayıcıları Olarak Psikolojik Katılık ve Bilişsel Esneklik. . 2021; 75 - 94. 10.23863/kalem.2021.183
Vancouver DENİZ M,Gündüz M Öz-Anlayışın Yordayıcıları Olarak Psikolojik Katılık ve Bilişsel Esneklik. . 2021; 75 - 94. 10.23863/kalem.2021.183
IEEE DENİZ M,Gündüz M "Öz-Anlayışın Yordayıcıları Olarak Psikolojik Katılık ve Bilişsel Esneklik." , ss.75 - 94, 2021. 10.23863/kalem.2021.183
ISNAD DENİZ, MEHMET ENGİN - Gündüz, Merve. "Öz-Anlayışın Yordayıcıları Olarak Psikolojik Katılık ve Bilişsel Esneklik". (2021), 75-94. https://doi.org/10.23863/kalem.2021.183
APA DENİZ M, Gündüz M (2021). Öz-Anlayışın Yordayıcıları Olarak Psikolojik Katılık ve Bilişsel Esneklik. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 11(1), 75 - 94. 10.23863/kalem.2021.183
Chicago DENİZ MEHMET ENGİN,Gündüz Merve Öz-Anlayışın Yordayıcıları Olarak Psikolojik Katılık ve Bilişsel Esneklik. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi 11, no.1 (2021): 75 - 94. 10.23863/kalem.2021.183
MLA DENİZ MEHMET ENGİN,Gündüz Merve Öz-Anlayışın Yordayıcıları Olarak Psikolojik Katılık ve Bilişsel Esneklik. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, vol.11, no.1, 2021, ss.75 - 94. 10.23863/kalem.2021.183
AMA DENİZ M,Gündüz M Öz-Anlayışın Yordayıcıları Olarak Psikolojik Katılık ve Bilişsel Esneklik. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi. 2021; 11(1): 75 - 94. 10.23863/kalem.2021.183
Vancouver DENİZ M,Gündüz M Öz-Anlayışın Yordayıcıları Olarak Psikolojik Katılık ve Bilişsel Esneklik. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi. 2021; 11(1): 75 - 94. 10.23863/kalem.2021.183
IEEE DENİZ M,Gündüz M "Öz-Anlayışın Yordayıcıları Olarak Psikolojik Katılık ve Bilişsel Esneklik." Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 11, ss.75 - 94, 2021. 10.23863/kalem.2021.183
ISNAD DENİZ, MEHMET ENGİN - Gündüz, Merve. "Öz-Anlayışın Yordayıcıları Olarak Psikolojik Katılık ve Bilişsel Esneklik". Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi 11/1 (2021), 75-94. https://doi.org/10.23863/kalem.2021.183
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 21:35

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları