Türkiye'de Hane halkı Gelir Gruplarına Göre Önemli Gıda ve Tüketim Harcamalarının Analizi
Yıl: 2021 Cilt: 27 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 63 - 82 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.24181/tarekoder.1003472 İndeks Tarihi: 16-05-2022
Türkiye'de Hane halkı Gelir Gruplarına Göre Önemli Gıda ve Tüketim Harcamalarının Analizi
Öz: Amaç: Çalışmanın temel amacı, hanehalklarının ekonomk ve demografik özellklern de dkkate alarak hanehalklarının toplam tüketm harcamalarının ve harcama grubu denklemlernn genel talep parametreler le gelr esneklklern hesaplamaktır. Ayrıca %20'lk gelr grupları ayrımı tbaryle hanehalklarının sosyoekonomk özellkler le harcama tutar ve dağılımlarını göstermektr. Tasarım/Metodoloj /Yaklaşım:Bu çalışmanın ana materyaln 2015, 2016, 2017 yıllarına at Türkye İstatstk Kurumu Başkanlığı'ndan sağlanmış olan Hanehalkı Bütçe Araştırması mkro ver setler oluşturmaktadır. Çalışmada verler hanehalklarının yıllık kullanılablr gelr düzeylerne göre küçükten büyüğe doğru sıralanarak beş eşt %20'lk gelr gruplarına ayrılmıştır. Hanehalklarının sosyoekonomk özellkler le harcama tutar ve payları bu gelr grupları ayrımı tbaryle analz edlmştr. Çalışmada genel ver set kapsamında toplam tüketm harcama model Çft Logartmk Fonksyon yöntem ve harcama grubu modeller se Workng-Leser Model yöntem le analz edlmştr. Ayrıca çalışmada sıfır harcamalı gözlemlerden dolayı yanlı ve tutarsız tahmnlere neden olmamak çn Heckman İk Aşamalı Talep Model kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmada tüm yıllarda tüm harcama grupları poztf şaretl ve normal harcama olarak bulunmuştur. Tüm yıllarda “Ulaştırma”, “Kültür ve Eğlence” (2017 yılı harç) ve “Eğtm” harcama grupları lüks veya brm esnek harcama olarak bulunmuştur. Ayrıca tüm yıllarda en düşük gelr esneklkler “Konut ve Kra, Su, Elektrk, Gaz ve Dğer Yakıtlar”, “Alkollü İçecekler, Sgara, Tütün Mamuller”, “Gıda ve Alkolsüz İçecekler”; en yüksek gelr esneklkler se “Eğtm” ve “Ulaştırma” harcama grupları çn hesaplanmıştır. Özgünlük/Değer: Tüketm harcamaları le lgl çalışmalar ekonomdek karar brmlern yakından lglendrmektedr. Bu çalışmanın bulguları konuya lg duyan şahıs ve kurumlar çn yararlı olablr.
Anahtar Kelime: Analysis of Important Food and Consumption Expenditures by Household Income Groups in Turkey
Öz: Purpose: The main purpose of the study is to calculate the general demand parameters and income elasticity of the households' total consumption expenditures and expenditure group equation, considering the economic and demographic characteristics of the households. In addition, it is to show the socio-economic characteristics of the households, the amount and distribution of expenditures by income groups of 20%. Desgn/Methodology/Approach: The main material of this study is the household budget research micro data sets provided by the Turkish Statistical Institute for the years 2015-2016-2017. In the study, the data were sorted according to the annual disposable income of the households from small to large and divided into five equal 20% income groups. The socioeconomic characteristics of the households, the amount and share of expenditures are analysed in terms of these income groups. In the study, within the scope of the general data set, the total consumption expenditure model was analysed by the Double Logarithmic Function method and the expenditure group models were analysed by the Working-Leser Model method. In addition, the Heckman Two-Stage Demand Model was used in the study to avoid biased and inconsistent estimates due to zero-expenditure observations. Fndngs: In the study, all expenditure groups in all years were found to be positive sign and normal expenditure. In all years, “Transportation”, “Culture and Entertainment” (except 2017) and “Education” spending groups were found to be luxury or unit flexible spending. In addition, the lowest income elasticities in all years are “Housing and Rent, Water, Electricity, Gas and Other Fuels”, “Alcoholic Beverages, Cigarettes, Tobacco Products”, “Food and Non-Alcoholic Beverages”; the highest income elasticities were calculated for the “Education” and “Transportation” expenditure groups. Orgnalty/Value: Studies on consumption expenditures are closely related to decision units in the economy. The findings of the study may be useful for individuals and institutions interested in the subject
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akbay, C. (2005). Kahramanmaraş'ta Hanehalklarının Gıda Tüketm Taleb Ekonometrk Analz. Kahramanmaraş Sütçü İmam Ünverstes Fen ve Mühendslk Dergs, 8(1): 114-121.
- Akbay, C. ve Blgç, A. (2011). Türkye'de 2003-2008 Dönemlernde Tüketm Harcamaları le Gıda Harcamalarında Meydana Gelen Değşmler. Tarım Ekonoms Dergs, 17(2): 73-79.
- Akbay, C. Blgç, A. ve Mran, B. (2008). Türkye'de Öneml Gıda Ürünlernn Talep Esneklkler. Tarım Ekonoms Dergs, 14(2): 55-65.
- Akbay, C.ve Boz, İ. (2001). Food Consumpton Patterns of Soceconomcs Groups: An Applcaton of Cencored System of Equaton. ERC/METU Internatonal Conference n Economcs / Ⅴ. Meetng n Ankara, September 10-13, C6-117.
- Aktaş, A.R. (2008). Kentsel Alanda Et Talep Analz: Batı Akdenz Örneğ. Doktora Tez, Süleyman Demrel Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü, İktsat Anablm Dalı, Isparta.
- Alakır, E. (2010). Tüketm Harcamalarına Yönelk Talep Analz: Konya Örneğ. Yüksek Lsans Tez, Selçuk Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü İktsat Anablm Dalı, Konya.
- Altunç, Ö.F. Aydın, C. ve Yıldırım, A. (2016). Hanehalkı Harcamalarının Engel Eğrs Analz: Muş İl Merkez İlçe Örneğ. Atatürk Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü Dergs, 20(1): 377-392.
- Arman, C. (2013). Gelr Dağılımının Tüketc Davranışlarına Etks. Yüksek Lsans Tez, Adnan Menderes Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü İktsat Anablm Dalı, Aydın.
- Aykaç, G. (2018). Engel Yasası'nın Türkye Sınaması ve Gıda Talebnn Gelr Esneklğ: Gıda Harcamalarının Bütçe Payının Hane Profil ve Toplam Harcama le İlşks (2003-2013). Sosyoekonom, 26(38): 105-133.
- Çalmaşur, G. ve Kılıç, A. (2018). Türkye'de Hanehalkı Tüketm Harcamalarının Analz. ETÜ Sosyal Blmler Ensttüsü Dergs (ETÜSBED), Nsan, 3(5): 61-73.
- Demr, Y. (2011). Aydın'da Hanehalklarının Gıda Tüketm Taleb Ekonometrk Analz. Yüksek Lsans Tez, Adnan Menderes Ünverstes Fen Blmler Ensttüsü Tarım Ekonoms Anablm Dalı, Aydın.
- Demr, Y. ve Armağan, G. (2013). Aydın'da Hanehalklarının Gıda Tüketm Taleb Ekonometrk Analz. Ege Ünverstes Zraat Fakültes Dergs, 50(1): 97-107.
- Dudek, H. (2011). Quanttatve Analyss of the Household῾s Expendture for Food. Zeszyty Naukowe Szkoly Glownej Gaspodarstwa Wejskego w Warszawe, Problemy Rolnctwa Swatowego, 11(3): 23-30.
- Eknc, S. (1996). Türkye'de Bazı Gıda Maddelernn Talep Analz. Basılmamış Yüksek Lsan Tez, Çukurova Ünverstes Fen Blmler Ensttüsü Tarım Ekonoms Anablm Dalı, Adana.
- Ergenç, Ü. (2011). Engel Eğrler: Türkye Örneğ İncelemes. Yüksek Lsans Tez, Ankara Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü İktsat Anablm Dalı, Ankara.
- Fsunoğlu, H. M. ve Şengül, S. (2011). Adana Kentsel Alanda Hanehalkı Tüketm. Çukurova Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü Dergs, 20(1): 251-266.
- Greene, W. (2007). Econometrc Analyss, Sxth Edton Prentce Hall.
- Hatırlı, S. A. Öztürk, E. ve Aktaş, A. R. (2007). Kırmızı, Tavuk ve Beyaz Et Talebnn Tam Talep Sstem Yaklaşımıyla Analz.
- Süleyman Demrel Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü Dergs, 2(6): 211-221.
- Heckman, J. (1979). Sample Selecton Bas as a Specficaton Error. Econometrca, 47(1): 153-161.
- Izan, H. Y. and Clements, K.W. (1979). ACross-Cross-Secton Analyss of Consumpton Patterns. Economc Letters, 4(1): 83-86.
- Kasnakoğlu, Z. (1991). Regonal Consumpton Patterns and Income Elastctes n Turkey: 1987. Journal of Economc Corparaton among Islamc Countres, 12: 111-116.
- Kaya, G. (2015). Hanehalkı Harcamaları Esneklkler ve Çocuk Malyet-Türkye Örneğ. Yüksek Lsans Tez, İstanbul Teknk Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü İktsat Anablm Dalı, İstanbul.
- Kren Gürler, Ö., Üçdoğruk Breckl, Ş., Kökcen Eryavuz, A. (2018). Türkye'de Hanehalkı Tüketm ve Gıda Harcamalarının Kantl Regresyon Yöntemyle Araştırılması. UİİİD UEAS, (18. EYİ Özel Sayısı): 219-238 ISSN, 1307-9832.
- Kmenta, J. (1986). Elements of Econometrcs. 2nd Ed., Mac Mllan, USA.
- Leser, C. (1963). Forms of Engel Functons. Econometrca, 31(4): 694-703.
- Nşancı, M. (1998). Türkye'de Tüketm Harcamalarının Analz: İdeale Yakın Talep Sstem Uygulaması. Yüksek Lsans Tez, Atatürk Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü İktsat Anablm Dalı, Erzurum.
- Oflaz, V. E. (2007). Türkye'de Tüketm Harcaması Esneklk Tahmnler, 2003. Yüksek Lsans Tez, İstanbul Teknk Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü İktsat Anablm Dalı, İstanbul.
- Pehlvan, G.G. (2006). Türkye'nn Tüketm Fonksyonu: Ekonometrk Br Uygulama. Doktora Tez, Dokuz Eylül Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü İktsat Anablm Dalı, İzmr.
- Selm, R. (2001). The Changes n the Consumpton Expendture Patterns n Turkey: 1987-1994. Challanges for Busness Admnstrators n The New Mllennum, 1: 288-296.
- Selm, R. ve Kaya, G. (2019). Türkye'de Hanehalkı Tüketm Kalıplarında 2000'l Yıllarda Yaşanan Değşmler ve Ekonomk Krzn Etks. Orta Doğu Teknk Ünverstes Gelşme Dergs, 46: 61-89.
- Sgeze, Ç. (2012). Türkye'de Hanehalklarının Tüketm Harcamaları: Panel Verlerle Talep Sstemnn Tahmn. Yüksek Lsans Tez, Çukurova Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü Ekonometr Anablm Dalı, Adana.
- Şengül, S. (2001). Türkye'de Yoksulluk Profil ve Gelr Gruplarına Göre Gıda Taleb. Yayınlanmamış Yüksek Lsans Tez, Çukurova Ünverstes Fen Blmler Ensttüsü Tarım Ekonoms Anablm Dalı, Kod No: 639, Adana.
- Tarı, R. ve Pehlvanoğlu, F. (2007). Kocael İlnde Tüketc Davranışlarının Gelr-Harcama Grupları İlşks Açısından Analz (Tüketm Harcamaları Profil). Kocael Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü Dergs, 13(1): 192-210.
- TÜİK, 2015. Hanehalkı Bütçe Araştırması Mkro Ver Set. https://tuk.web.tuk.gov.tr. Erşm: Mayıs, 2021.
- TÜİK, 2016. Hanehalkı Bütçe Araştırması Mkro Ver Set. https://tuk.web.tuk.gov.tr. Erşm: Mayıs, 2021.
- TÜİK, 2017. Hanehalkı Bütçe Araştırması Mkro Ver Set. https://tuk.web.tuk.gov.tr. Erşm: Mayıs, 2021.
- TÜİK, 2021. Hanehalkı Tüketm Harcaması İstatstkler. https://tuk.web.tuk.gov.tr/PreTablodo?alt_d=1012. Erşm: Mayıs, 2021.
- Workng, H. (1943). Statstcal Laws of Famly Expendture. Journal of the Amercan Statstcal Assocaton, 38: 43-56.
- Yazıcı, A. R. (2018). Hanehalklarının Gıda Tüketm Taleb ve Tüketc Davranışlarının Analz: Isparta İl Örneğ. Yüksek Lsans Tez, Süleyman Demrel Ünverstes Fen Blmler Ensttüsü Tarım Ekonoms Anablm Dalı, Isparta.
- Yılmaz, H. İ. (2014). Türkye'de Gelr Dağılımının Kentsel ve Kırsal Alanda Tüketm Harcamalarına Etks: Ekonometrk Br İnceleme. Yüksek Lsans Tez, Kahramanmaraş Sütçü İmam Ünverstes Fen Blmler Ensttüsü Tarım Ekonoms Anablm Dalı, Kahramanmaraş.
- Yılmaz, H.İ., Akbay, C. (2016). Türkye'de Gelr Dağılımının Kentsel ve Kırsal Alanda Tüketm Harcamalarına Etks: Ekonometrk Br İnceleme. ⅩⅢ. Ulusal Tarım Ekonoms Kongres (25-27 Mayıs, Isparta), 1095-1104 ss.
- Zellner, A. (1962). An Efficent Method of Estmaton Seemgly Unrelated Regressons and Tests for Bas. Journal of the Amercan Statstcal Assocaton, 57(298): 348-368.
| APA | YILDIRIM E, Çobanoğlu F (2021). Türkiye'de Hane halkı Gelir Gruplarına Göre Önemli Gıda ve Tüketim Harcamalarının Analizi. , 63 - 82. 10.24181/tarekoder.1003472 |
| Chicago | YILDIRIM Evren,Çobanoğlu Ferit Türkiye'de Hane halkı Gelir Gruplarına Göre Önemli Gıda ve Tüketim Harcamalarının Analizi. (2021): 63 - 82. 10.24181/tarekoder.1003472 |
| MLA | YILDIRIM Evren,Çobanoğlu Ferit Türkiye'de Hane halkı Gelir Gruplarına Göre Önemli Gıda ve Tüketim Harcamalarının Analizi. , 2021, ss.63 - 82. 10.24181/tarekoder.1003472 |
| AMA | YILDIRIM E,Çobanoğlu F Türkiye'de Hane halkı Gelir Gruplarına Göre Önemli Gıda ve Tüketim Harcamalarının Analizi. . 2021; 63 - 82. 10.24181/tarekoder.1003472 |
| Vancouver | YILDIRIM E,Çobanoğlu F Türkiye'de Hane halkı Gelir Gruplarına Göre Önemli Gıda ve Tüketim Harcamalarının Analizi. . 2021; 63 - 82. 10.24181/tarekoder.1003472 |
| IEEE | YILDIRIM E,Çobanoğlu F "Türkiye'de Hane halkı Gelir Gruplarına Göre Önemli Gıda ve Tüketim Harcamalarının Analizi." , ss.63 - 82, 2021. 10.24181/tarekoder.1003472 |
| ISNAD | YILDIRIM, Evren - Çobanoğlu, Ferit. "Türkiye'de Hane halkı Gelir Gruplarına Göre Önemli Gıda ve Tüketim Harcamalarının Analizi". (2021), 63-82. https://doi.org/10.24181/tarekoder.1003472 |
| APA | YILDIRIM E, Çobanoğlu F (2021). Türkiye'de Hane halkı Gelir Gruplarına Göre Önemli Gıda ve Tüketim Harcamalarının Analizi. Tarım Ekonomisi Dergisi, 27(2), 63 - 82. 10.24181/tarekoder.1003472 |
| Chicago | YILDIRIM Evren,Çobanoğlu Ferit Türkiye'de Hane halkı Gelir Gruplarına Göre Önemli Gıda ve Tüketim Harcamalarının Analizi. Tarım Ekonomisi Dergisi 27, no.2 (2021): 63 - 82. 10.24181/tarekoder.1003472 |
| MLA | YILDIRIM Evren,Çobanoğlu Ferit Türkiye'de Hane halkı Gelir Gruplarına Göre Önemli Gıda ve Tüketim Harcamalarının Analizi. Tarım Ekonomisi Dergisi, vol.27, no.2, 2021, ss.63 - 82. 10.24181/tarekoder.1003472 |
| AMA | YILDIRIM E,Çobanoğlu F Türkiye'de Hane halkı Gelir Gruplarına Göre Önemli Gıda ve Tüketim Harcamalarının Analizi. Tarım Ekonomisi Dergisi. 2021; 27(2): 63 - 82. 10.24181/tarekoder.1003472 |
| Vancouver | YILDIRIM E,Çobanoğlu F Türkiye'de Hane halkı Gelir Gruplarına Göre Önemli Gıda ve Tüketim Harcamalarının Analizi. Tarım Ekonomisi Dergisi. 2021; 27(2): 63 - 82. 10.24181/tarekoder.1003472 |
| IEEE | YILDIRIM E,Çobanoğlu F "Türkiye'de Hane halkı Gelir Gruplarına Göre Önemli Gıda ve Tüketim Harcamalarının Analizi." Tarım Ekonomisi Dergisi, 27, ss.63 - 82, 2021. 10.24181/tarekoder.1003472 |
| ISNAD | YILDIRIM, Evren - Çobanoğlu, Ferit. "Türkiye'de Hane halkı Gelir Gruplarına Göre Önemli Gıda ve Tüketim Harcamalarının Analizi". Tarım Ekonomisi Dergisi 27/2 (2021), 63-82. https://doi.org/10.24181/tarekoder.1003472 |
