al-Zamakhsharī’s Life in the Frame of her Poems and Psychological Analysis
Yıl: 2021 Cilt: 16 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 459 - 476 Metin Dili: İngilizce DOI: 10.7827/TurkishStudies.52041 İndeks Tarihi: 15-05-2022
al-Zamakhsharī’s Life in the Frame of her Poems and Psychological Analysis
Öz: al-Zamakhsharī (d. 538/1144) is one of the scholars whose name is mentioned a lot among commentators and linguists with her nearly fifty manuscripts and her commentary named al-Kashshāf. Numerous researches have been done about the works and life of al-Zamakhsharī. However, there is no detailed and satisfying information in the sources about al-Zamakhsharī’s life. Despite the fame al- Zamakhsharī achieved with al-Kashshāf, the lack of details about his life that would make it easier to understand his mental structure can be seen as a deficiency in both the field of tafsir and linguistics. al- Zamakhsharī’s poems are at the forefront of the sources that will allow this deficiency to be overcome. al- Zamakhsharī started to write poetry from an early age and interspersed his life story among his poems. In our country, there is no study that deals with al-Zamakhsharī’s life through his poems. In this study, the life of al- Zamakhsharī; In addition to biographical works, his poems and works were examined and discussed. In the study, the psychological analysis of al-Zamakhsharī’s disability in his leg as a result of an accident at school age, within the framework of the data of modern science, the reasons for his decision to migrate to Mecca, the clarification of the history of the emigration and the period in which he said "I set foot in every land of the Arab lands", his marriage, his contact with the palace notables, the determination of the dates when al- Kashshāf was written and finished and many other issues that need to be clarified were examined. In the study, it was determined that Zemahşerî turned the disadvantages of being disabled into an advantage by spending a hard study period in the madrasah in the city of Cürcâniye/Gürgenç, which was affiliated with Khârizm after being disabled during his education period. In addition, although there are conflicting informations about the year of al-Zamakhsharī’s first visit to Mecca, it was found that the first visit took place in 516 when she was 49 years old. Structured Abstract: al-Zamakhsharī is one of the most influential commentators who have distinguished himself in the tradition of tafsīr in terms of rhetoric and linguistics. He was the source of many commentators who came after him, especially with his work called al-Kashshāf. al-Zamakhsharī made a name for himself in every period with his work named al-Kashshāf. For this reason, many studies have been done on al- Zamakhsharī. However, today, there has not been enough in-depth research on the reasons and facts that made al-Zamakhsharī well-equipped and famous. Most of the researches on al-Zamakhsharī do not have detailed and sufficient information about his life. The literature on his life is insufficient to fully describe al- Zamakhsharī’s mental background. Re-examining this literature together with his own works and poems will enable to reveal its unknown aspects. In this study, it will be tried to determine the aspects that are not emphasized in the researches about al-Zamakhsharī’s life. With the research, it is aimed to understand the works written by al-Zamakhsharī and
Anahtar Kelime: Şiirleri ve Psikolojik Tahliller Çerçevesinde Zemahşerî’nin Hayatı
Öz: Elliye yakın telifi ve Keşşâf isimli eseriyle müfessirler ve dilciler arasında adından çokça söz edilen âlimlerin başında Zemahşerî (ö. 538/1144) gelmektedir. Zemahşerî’nin telifleri ve hayatı hakkında çok sayıda araştırma yapılmıştır. Ancak Zemahşerî’nin hayatıyla ilgili kaynaklarda detaylı ve doyurucu bilgiler yer almamaktadır. Zemahşerî’nin Keşşâfla birlikte elde ettiği şöhrete rağmen hayatı hakkında onun zihin yapısını anlamayı kolaylaştıracak detayların olmaması hem tefsir hem de dil ilimleri sahasında bir eksiklik olarak görülebilir. Bu eksikliğin giderilmesine imkân tanıyacak kaynaklardın başında Zemahşerî’nin şiirleri gelmektedir. Zemahşerî erken yaşlardan itibaren şiir yazmaya başlamış ve hayat hikayesini şiirleri arasında serpiştirmiştir. Ülkemizde Zemahşerî’nin hayatını şiirleri üzerinden ele alan bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmada Zemahşerî’nin hayatı; biyografik eserler yanında, şiirleri ve telif ettiği eserler çerçevesinde incelenerek ele alınmıştır. Çalışmada Zemahşerî’nin okul çağlarında geçirdiği bir kaza sonucunda bacağından engelli kalmasının modern bilimin verileri çerçevesinde psikolojik tahlili, Mekke’ye mücavir olmaya karar vermesinin sebepleri, mücâveretin ve “Arap diyarlarının her toprağına ayak bastım” dediği dönemin tarihinin netleştirilmesi, evliliği, devlet yöneticileriyle teması, Keşşâf’ın yazıldığı ve bitirildiği tarihlerin tespiti ve daha birçok aydınlatılması gereken hususlar incelenmiştir. Yapılan çalışmada Zemahşerî’nin eğitim çağında bulunduğu sırada engelli kaldıktan sonra Hârizm’e bağlı Cürcâniye/Gürgenç şehrindeki medresede sıkı bir çalışma dönemi geçirerek engelli olmanın dezavantajlarını avantaja çevirdiği tespit edilmiştir. Ayrıca Zemahşerî’nin Mekke’ye ilk mücavir olduğu yıl hakkında kaynaklarda birbiriyle çelişen farklı malumatlar yer almasına rağmen ilk ziyaretin 516 yılında 49 yaşındayken gerçekleştiği bulgusuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abdülmevcûd, A. & Muavviz, A. (1998). Tercemetu Cârillâh ez-Zemaḫşerî. mlf. Zemahşerî. el- Keşşâf ʿan ḥaḳâʾiḳı ġavâmiḍi’t-tenzîl ve ʿuyûni’l-eḳâvîl fî vücûhi’t-teʾvîl. Mektebetu’l- ʿubeykân.
- Abherî, K. C. (2014). ez-Zemaḫşerî (sîratuhû âs̠âruhû mezhebuhu’n-naḥvî). Dâru’l-cinân.
- Nezîr, A. (1987). Mukaddime. Ruʾûsü’l-mesâʾil. mlf. Cârullah ez-Zemaḫşerî. Dâru’l-beşâiri’lİslâmiye.
- Âlûsî, Ş. (1909). Ġarâʾibü’l-iġtirâb ve nüzhetü’l-elbâb. Şabender matbaası.
- Çiçek, H. (2015). Zemahşerî ve atwâqu’z-zeheb fi’l-mewâʿiz we’l-hutab adlı eseri [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Ebû Gudde, A. (1982). el-ʿUlemâʾü’l-ʿuzzâb elleẕîne âs̱erü’l-ʿilme ʿale’z-zevâc. Mektebü’lmatbû ʿâti’l-İslâmiyye.
- Enbârî, K. (1985). Nüzhetü’l-elibbâʾ fî ṭabaḳâti’l-üdebâʾ. Mektebetu’l-menâr.
- Enderesbânî, A. (1982). fî Sîreti’z-Zemaḫşerî Cârillâh. Mecelletü Mecmaʿi’l-Luğati’l-ʿArabiyye bi Dımeşk, 365-382.
- Fâsî, T. (1998). el-ʿİḳdü’s̱ -s̱ emîn fî târîḫi’l-beledi’l-emîn. Dâru’l-kütübi’l-ʿilmiyye.
- Ğâmidî, S. (1998). el-Mesâilü’l-iʿtizâliyye fî tefsîri Keşşâf li’z-Zemaḫşerî fî mâ verade fî kitâbi’lİntiṣâf li İbni’l-Müneyyir. Dâru’l-Endülüs.
- Ğûl, A. N. (2014). en-Naẓariyyetü’i-belâġiyye ʿinde’l-İmami’z-Zemaḫşerî el-Keşşâf ʿan ḥaḳâʾiḳı’ttenzîl ve ʿuyûni’l-eḳâvîl fî vücûhi’t-teʾvîl. Dâru Yâfâ’l-ʿilmiyye li’n-neşr,.
- Kâtib Celebî. (1941). Keşfü’ẓ-ẓunûn ʿan esâmi’l-kütüb ve’l-fünûn. Mektebetü’l-müsennâ. Hendriani, W. (2018). Protective Factors in the Attainment of Resilience in Persons with Disability”. Masyarakat, Kebudayaan dan Politik, 31/3, 291-299.
- Hıyemî, F. Y. (2008). Yûsuf. Dîvânu cârallah ez-Zemaḫşerî. Dâru sâdır. Hûfî, A. M. (ty.). ez-Zemaḫşerî. el-Heyʾetü’l-Mısriyyetü’l-ʿâmme li’l-kitâb.
- İbn Hallikân. (1994). Vefeyâtü’l-aʿyân ve enbâʾü ebnâʾi’z-zamân. Dâru sâdır.
- İbnu’l ʿİmâd (1986). Şeẕerâtü’ẕ-ẕeheb fî aḫbâri men ẕeheb. Dâru İbn Kesîr.
- İbnü’l-Esîr, İ. (1997). el-Kâmil fi’t-târîḫ. Dâru’l-kütübi’l-Arabî.
- İbnü’l-Fuvatî, K. (1996). Mecmaʿu’l-âdâb fî muʿcemi’l-elḳâb. Müessesetü’t-tıbaʿa ve’n-neşr.
- İshak Hocası, A. E. (1895). Aḳṣa’l-ereb fi tercemeti Muḳaddimeti’l-edeb. Dâru’t-tıbâʿati’l-âmire.
- Kâdî Abdülcebbâr, A. (1996). Şerḥu’l-uṣûli’l-ḫamse. Mektebetu vehbe.
- Kıftî, E. H. (1982). İnbâhü’r-ruvât ʿalâ enbâhi’n-nüḥât. Dâru’l-fikri’l-ʿArabî.
- Kılıç, M. (2014). Zemahşerî’nin el-Keşşâf’ında kıraat olgusu [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Makdisî, E. A. (1991). Aḥsenu’t-teḳâsîm fî maʿrifeti’l-eḳâlîm. Mektebetü medbûblî.
- Makkarî, Ş. A. (1939). Ezhârü’r-riyâż fî aḫbâri ʿİyâż. Matbaʿatu lecneti’t-teʾlîf ve’t-terceme ve’nneşr.
- Mehnâ, A. A. (1992) Mukaddime. mlf. Cârullah ez-Zemahşerî. Rebîʿu’l-ebrâr ve nuṣûṣü’l-aḫbâr. Müessesetü’l-aʿlemî.
- Nazlı, S. (2019). Psikolojik destek programının engelli yetişkinlerin psikolojik sağlamlık ve yaşam doyumuna etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20/2, 291-311.
- Öztürk, M. & Mertoğlu, M. S. (2013). Zemahşerî. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 44/235-238. TDV yayınları.
- Semʿânî, E. S. (1962). el-Ensâb. Meclisu dâireti’l-mearifi’l-Osmaniyye
- Silefî, E. T. (1991). el-Vecîz fî ẕikri’l-mücâz ve’l-mücîz. Dâru’l-garbî’l-İslâmî.
- Sıcak, A. S. (2017). Kur’an tefsirinde öznellik. Ankara Okulu Yayınları.
- Sıcak, A. S. - Çalışkan, N. (2018). Müfessirin özellikleri bağlamında “insân-ı kâmil” anlayışı ve “büyük adam sosyolojisi” teorileri. Uuslararası İslâm ve Model İnsan Sempozyumu Tam Metin Kitabı. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, 2/80-93.
- Süyûtî, C. (ty.). Buġyetü’l-vuʿât fî ṭabaḳâti’l-luġaviyyîn ve’n-nüḥât. Mektebetu’l-ʿasriyye. Taşköprüzâde, A. (1985). Miftâḥu’s-saʿâde ve miṣbâḥu’s-siyâde fî mevżûʿâti’l-ʿulûm. Dâru’lkütübi’l- ʿilmiyye.
- Yâḳût el-Ḥamevî. (1993). Muʿcemü’l-üdebâʾ: İrşâdü’l-erîb ilâ maʿrifeti’l-edîb. Dâru’l-garbî’lİslâmî
- Yâḳût el-Ḥamevî. (1995). Muʿcemü’l-buldân. Dâru ṣâdır.
- Yerkazan, H. (2016). Zemahşerî ve Hadîs [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Bayburt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Yüce, N. (1985). Zemahşerî. MEB İslam Ansiklopedisi. 13/509-514.
- Zehebî, M. U. K. (2006). Siyeru aʿlâmi’n-nübelâ. Dâru’l-hadîs.
- Zehebî, Ş. A. K. (2003). Târîḫu’l-İslâm ve vefeyâtü’l-meşâhîr ve’l-aʿlâm. Dâru’l-kitâbi’l-ʿarabî.
- Zemaḫşerî, Ebu’l-Kâsım. (1998). Esâsü’l-belâġa. Dâru’l-kütübi’l-ʿilmiyye.
- Zemahşerî, E. K. (1971). el-Fâiḳ fî ġarîbi’l-ḥadîs̱ . Îsâ el-bâbî el-Halebî.
- Zemahşerî, E. K. (1869). el-Kelimü’n-nevâbiġ. Matbaʿatu vâdî’n-nîl.
- Zemahşerî, E. K. (1987). el-Müstaḳṣâ fî ems̱âli’l-ʿArab. Dâru’l-kütübi’l-ʿilmiyye.
- Zemahşerî, E. K. (1895). Maḳâmâtu’z-Zemaḫşerî. Matbaʿatu’l-ʿAbbâsiyye.
| APA | Çalışkan N (2021). al-Zamakhsharī’s Life in the Frame of her Poems and Psychological Analysis. , 459 - 476. 10.7827/TurkishStudies.52041 |
| Chicago | Çalışkan Necmettin al-Zamakhsharī’s Life in the Frame of her Poems and Psychological Analysis. (2021): 459 - 476. 10.7827/TurkishStudies.52041 |
| MLA | Çalışkan Necmettin al-Zamakhsharī’s Life in the Frame of her Poems and Psychological Analysis. , 2021, ss.459 - 476. 10.7827/TurkishStudies.52041 |
| AMA | Çalışkan N al-Zamakhsharī’s Life in the Frame of her Poems and Psychological Analysis. . 2021; 459 - 476. 10.7827/TurkishStudies.52041 |
| Vancouver | Çalışkan N al-Zamakhsharī’s Life in the Frame of her Poems and Psychological Analysis. . 2021; 459 - 476. 10.7827/TurkishStudies.52041 |
| IEEE | Çalışkan N "al-Zamakhsharī’s Life in the Frame of her Poems and Psychological Analysis." , ss.459 - 476, 2021. 10.7827/TurkishStudies.52041 |
| ISNAD | Çalışkan, Necmettin. "al-Zamakhsharī’s Life in the Frame of her Poems and Psychological Analysis". (2021), 459-476. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.52041 |
| APA | Çalışkan N (2021). al-Zamakhsharī’s Life in the Frame of her Poems and Psychological Analysis. Turkish Studies- Comparative Religious Studies, 16(3), 459 - 476. 10.7827/TurkishStudies.52041 |
| Chicago | Çalışkan Necmettin al-Zamakhsharī’s Life in the Frame of her Poems and Psychological Analysis. Turkish Studies- Comparative Religious Studies 16, no.3 (2021): 459 - 476. 10.7827/TurkishStudies.52041 |
| MLA | Çalışkan Necmettin al-Zamakhsharī’s Life in the Frame of her Poems and Psychological Analysis. Turkish Studies- Comparative Religious Studies, vol.16, no.3, 2021, ss.459 - 476. 10.7827/TurkishStudies.52041 |
| AMA | Çalışkan N al-Zamakhsharī’s Life in the Frame of her Poems and Psychological Analysis. Turkish Studies- Comparative Religious Studies. 2021; 16(3): 459 - 476. 10.7827/TurkishStudies.52041 |
| Vancouver | Çalışkan N al-Zamakhsharī’s Life in the Frame of her Poems and Psychological Analysis. Turkish Studies- Comparative Religious Studies. 2021; 16(3): 459 - 476. 10.7827/TurkishStudies.52041 |
| IEEE | Çalışkan N "al-Zamakhsharī’s Life in the Frame of her Poems and Psychological Analysis." Turkish Studies- Comparative Religious Studies, 16, ss.459 - 476, 2021. 10.7827/TurkishStudies.52041 |
| ISNAD | Çalışkan, Necmettin. "al-Zamakhsharī’s Life in the Frame of her Poems and Psychological Analysis". Turkish Studies- Comparative Religious Studies 16/3 (2021), 459-476. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.52041 |
