İHA FOTOGRAMETRİSİNİN ARKEOLOJİK YÜZEY ARAŞTIRMALARINA KATKILARININ İNCELENMESİ

Anadolu’nun Bereketli Hilal olarak tanımlanan bölgesinde, yerleşik hayata geçmeye başlayan insanoğlunun gelişimi büyük bir ivme kazanmış ve insanoğlu bu coğrafyada sayısız eser bırakmıştır. Bu eserlerden elde edilecek olan binlerce yıllık bilgi ve birikimin orijinal özelliklerinin korunarak belgelendirilmesi ve gelecek nesillere aktarılması kritik öneme sahiptir. Bu bağlamda arkeolojik alanların ortaya çıkarılması için ilk olarak uygulanacak yöntemlerden biri yüzey araştırmasıdır. Yüzey araştırmalarında seramik, cam, metal, sikke gibi küçük buluntuların yanı sıra alandaki yapıya dair mimari özellikler de gözlemlenebilmektedir. Gelişen teknolojiyle birlikte son yıllarda yüzey araştırmaları için yeni bir veri toplama platformu olan İnsansız Hava Aracı fotogrametrisi sıklıkla kullanılmaktadır. Bu yöntemle, çalışma bölgesine ait koordinat bilgisine sahip ortofoto, sayısal yüzey modeli, eş yükselti eğrileri, en kesit ve boy kesit gibi ürünler elde edilebilmektedir. Bu çalışmada, Şanlıurfa’nın 80 km güneyinde yer alan ve Şuayip Şehri olarak bilinen bölgede İHA fotogrametrisi kullanılarak yukarıda sayılan topografik ürünler elde edilmiş ve bu ürünlerin yüzey araştırmasına katkıları incelenmiştir.

Anahtar Kelime:

AN INVESTIGATION OF THE CONTRIBUTIONS OF UAV PHOTOGRAMMETRY TO ARCHEOLOGICAL SURVEY

Öz:

The development of human beings, which started to settle in the region of Anatolia defined as the Fertile Crescent, has gained a great momentum and left countless artifact in this geography. It is critical that thousands of years of knowledge and experience to be obtained from these artifacts are documented by preserving their original features and passed on to future generations. In this context, one of the first methods to be applied to reveal archaeological sites is survey. In the survey, in addition to small findings such as ceramics, glass, metal and coins, architectural elements related to the structure in the area can also be found. Unmanned Aerial Vehicle (UAV) photogrammetry, which is a new data collection platform for survey, has been used frequently in recent years with the developing technology. With this method, products such as coordinated orthophoto, digital surface model, contour lines, cross section and longitudinal section of the study area can be obtained. In this study, the above-mentioned topographic products were obtained by using UAV photogrammetry in the region known as Suayip City, located 80 km south of Sanliurfa and their contribution to the survey was investigated.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

AANÆS, H. 2003. “Methods for Structure from Motion.”, Informatics and Mathematical Modelling Technical University of Denmark. PhD Dissertation.
BINTLIFF, J. 2000. “Beyond dots on the Map; Future Directions for Surface Artefact Survey in Greece”, (der. J. Bintliff, M. Kuna, N. Venclová), The Future of Surface Artefact Survey in Europe, 3-20, Sheffield,.
CHIABRANDO, F. / D’ANDRIA, F. / SAMMARTANO, G. / SPANÒ, A. 2018. “UAV photogrammetry for archaeological site survey. 3D models at the Hierapolis in Phrygia (Turkey).”, Virtual Archaeology Review, 9(18), 28-43.
COLOMINA, I. / P. MOLINA, 2014. “Unmanned Aerial Systems for Photogrammetry and Remote Sensing: A Review”, ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing 92.0: 79-97. Doi:10.1016/j.jsprsjprs.2014.02.013.
DEMIRKESEN, A.C. / OZLUDEMIR, M.T. / DEMIR, H.M. 2005. “Kapadokya örneğinde tarihi ve kültürel mirasın korunması ve bu işlemlerde harita mühendislerinin yetki ve sorumlulukları.”, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 10. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 10, 1-10, Ankara.
GEORGOPOULOS A. / IOANNIDIS G. 2004. “Photogrammetric and surveying methods for the geometric recording of archaeological monuments.”, In FIG Working Week, 22-27, Athens.
GIARDINO J. M., 2011. “A history of NASA remote sensing contributions to archaeology.”, Journal of Archaeological Science 38(9), 2003-2009.
GULER, S. E. 2016. “Urfa Tarihinden Sayfalar”, Eyyübiye Bel. Yayınları, Ankara.
KALAYCI, T. 2018. “Arkeolojide Mekansal Teknolojiler: Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri”, Arkeolojide Temel Yöntemler, Ege Yayınları, 69-107, İstanbul.
KAYA, Y. / YİĞİT, A. Y. / ULVİ, A. / YAKAR, M. 2021. “Arkeolojik Alanların Dokümantasyonununda Fotogrametrik Tekniklerinin Doğruluklarının Karşılaştırmalı Analizi: Konya Yunuslar Örneği.”, Harita Dergisi, 165, 57-72.
LASAPONARA R. / MASINI N., 2011. “Satellite remote sensing in archaeology: past, present and future perspectives”, Journal of Archaeological Science 38 (9), 1995-2002.
LIPINSKI, E. 2000. “The Aramaeans: Their Ancient History Culture, Religion”, Peeters Publishers.
OZDOGAN, M. 2014. “50 Soruda Arkeoloji”, Bilim ve Gelecek Kitaplığı, İstanbul.
SIEBERT, S. / TEIZER, J. 2014. “Mobile 3D mapping for surveying earthwork projects using an Unmanned Aerial Vehicle (UAV) system”, Automation in Construction 1–14.
SINCLAIR, T.A. 1990. “Eastern Turkey: An Architectural and Archaeological Survey, Vol.IV”, The Lindar Press, London.
SENOL, H. I. / ERDOGAN, S. / ONAL, M. / ULUKAVAK, M. / MEMDUHOGLU, A. / MUTLU, S. / ERNST, F. B. / Yilmaz, M. 2017. “3D MODELING OF A BAZAAR IN ANCIENT HARRAN CITY USING LASER SCANNING TECHNIQUE.”, International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing & Spatial Information Sciences, 42, 99-101.
ŞENOL, H. I.- MEMDUHOGLU, A.- ULUKAVAK, M. 2020. “Multi instrumental documentation and 3D modelling of an archaeological site: a case study in Kizilkoyun Necropolis Area.”, Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi, 11(3), 1241-1250.
UNESCO, 1972. “Convention concerning the protection of the world cultural and natural heritage: adopted by the General conference at its seventeenth session”, Unesco, Paris.
ULVİ, A. 2018. “Analysis of the utility of the unmanned aerial vehicle (Uav) in volume calculation by using photogrammetric techniques.”, International Journal of Engineering and Geosciences, 3(2), 43-49.
ULVİ, A. / YAKAR, M. / YİĞİT, A. / KAYA, Y. 2019. “The Use of Photogrammetric Techniques in Documenting Cultural Heritage: The Example of Aksaray Selime Sultan Tomb.”, Universal Journal Of Engineering Science, 7(3), 64-73.
ULVİ, A. / YAKAR, M. / YİĞİT, A. Y. / KAYA, Y. 2020. “İHA ve Yersel Fotogrametrik Teknikler Kullanarak Aksaray Kızıl Kilise’nin 3 Boyutlu Nokta Bulutu ve Modelinin Üretilmesi.”, Geomatik Dergisi, 5(1), 22-30. URL-1 https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-44798/turkiye-geneli-korunmasi-gerekli-tasinmaz-kultur-varlig-. html (Erişim tarihi: 11.02.2021)
USLU, A. / POLAT, N. / TOPRAK A.S. / UYSAL, M. 2016. “Kültürel Mirasın Fotogrametrik Yöntemle 3B Modellenmesi Örneği.”, Harita Teknolojileri Elektronik Dergisi, 8(2), 165-176.

APA	polat n, Çokoğullu S, Memduhoglu A, ULUKAVAK M, SENOL H, Oral M, KARAÇİZMELİ M, Marangoz Ö (2021). İHA FOTOGRAMETRİSİNİN ARKEOLOJİK YÜZEY ARAŞTIRMALARINA KATKILARININ İNCELENMESİ. , 175 - 185. 10.22520/tubaar2021.28.009
Chicago	polat nizar,Çokoğullu Seçil,Memduhoglu Abdulkadir,ULUKAVAK Mustafa,SENOL HALIL IBRAHIM,Oral Muharrem,KARAÇİZMELİ MAHMUT,Marangoz Özgür İHA FOTOGRAMETRİSİNİN ARKEOLOJİK YÜZEY ARAŞTIRMALARINA KATKILARININ İNCELENMESİ. (2021): 175 - 185. 10.22520/tubaar2021.28.009
MLA	polat nizar,Çokoğullu Seçil,Memduhoglu Abdulkadir,ULUKAVAK Mustafa,SENOL HALIL IBRAHIM,Oral Muharrem,KARAÇİZMELİ MAHMUT,Marangoz Özgür İHA FOTOGRAMETRİSİNİN ARKEOLOJİK YÜZEY ARAŞTIRMALARINA KATKILARININ İNCELENMESİ. , 2021, ss.175 - 185. 10.22520/tubaar2021.28.009
AMA	polat n,Çokoğullu S,Memduhoglu A,ULUKAVAK M,SENOL H,Oral M,KARAÇİZMELİ M,Marangoz Ö İHA FOTOGRAMETRİSİNİN ARKEOLOJİK YÜZEY ARAŞTIRMALARINA KATKILARININ İNCELENMESİ. . 2021; 175 - 185. 10.22520/tubaar2021.28.009
Vancouver	polat n,Çokoğullu S,Memduhoglu A,ULUKAVAK M,SENOL H,Oral M,KARAÇİZMELİ M,Marangoz Ö İHA FOTOGRAMETRİSİNİN ARKEOLOJİK YÜZEY ARAŞTIRMALARINA KATKILARININ İNCELENMESİ. . 2021; 175 - 185. 10.22520/tubaar2021.28.009
IEEE	polat n,Çokoğullu S,Memduhoglu A,ULUKAVAK M,SENOL H,Oral M,KARAÇİZMELİ M,Marangoz Ö "İHA FOTOGRAMETRİSİNİN ARKEOLOJİK YÜZEY ARAŞTIRMALARINA KATKILARININ İNCELENMESİ." , ss.175 - 185, 2021. 10.22520/tubaar2021.28.009
ISNAD	polat, nizar vd. "İHA FOTOGRAMETRİSİNİN ARKEOLOJİK YÜZEY ARAŞTIRMALARINA KATKILARININ İNCELENMESİ". (2021), 175-185. https://doi.org/10.22520/tubaar2021.28.009

APA	polat n, Çokoğullu S, Memduhoglu A, ULUKAVAK M, SENOL H, Oral M, KARAÇİZMELİ M, Marangoz Ö (2021). İHA FOTOGRAMETRİSİNİN ARKEOLOJİK YÜZEY ARAŞTIRMALARINA KATKILARININ İNCELENMESİ. TÜBA-AR: Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, 0(28), 175 - 185. 10.22520/tubaar2021.28.009
Chicago	polat nizar,Çokoğullu Seçil,Memduhoglu Abdulkadir,ULUKAVAK Mustafa,SENOL HALIL IBRAHIM,Oral Muharrem,KARAÇİZMELİ MAHMUT,Marangoz Özgür İHA FOTOGRAMETRİSİNİN ARKEOLOJİK YÜZEY ARAŞTIRMALARINA KATKILARININ İNCELENMESİ. TÜBA-AR: Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi 0, no.28 (2021): 175 - 185. 10.22520/tubaar2021.28.009
MLA	polat nizar,Çokoğullu Seçil,Memduhoglu Abdulkadir,ULUKAVAK Mustafa,SENOL HALIL IBRAHIM,Oral Muharrem,KARAÇİZMELİ MAHMUT,Marangoz Özgür İHA FOTOGRAMETRİSİNİN ARKEOLOJİK YÜZEY ARAŞTIRMALARINA KATKILARININ İNCELENMESİ. TÜBA-AR: Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, vol.0, no.28, 2021, ss.175 - 185. 10.22520/tubaar2021.28.009
AMA	polat n,Çokoğullu S,Memduhoglu A,ULUKAVAK M,SENOL H,Oral M,KARAÇİZMELİ M,Marangoz Ö İHA FOTOGRAMETRİSİNİN ARKEOLOJİK YÜZEY ARAŞTIRMALARINA KATKILARININ İNCELENMESİ. TÜBA-AR: Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi. 2021; 0(28): 175 - 185. 10.22520/tubaar2021.28.009
Vancouver	polat n,Çokoğullu S,Memduhoglu A,ULUKAVAK M,SENOL H,Oral M,KARAÇİZMELİ M,Marangoz Ö İHA FOTOGRAMETRİSİNİN ARKEOLOJİK YÜZEY ARAŞTIRMALARINA KATKILARININ İNCELENMESİ. TÜBA-AR: Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi. 2021; 0(28): 175 - 185. 10.22520/tubaar2021.28.009
IEEE	polat n,Çokoğullu S,Memduhoglu A,ULUKAVAK M,SENOL H,Oral M,KARAÇİZMELİ M,Marangoz Ö "İHA FOTOGRAMETRİSİNİN ARKEOLOJİK YÜZEY ARAŞTIRMALARINA KATKILARININ İNCELENMESİ." TÜBA-AR: Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, 0, ss.175 - 185, 2021. 10.22520/tubaar2021.28.009
ISNAD	polat, nizar vd. "İHA FOTOGRAMETRİSİNİN ARKEOLOJİK YÜZEY ARAŞTIRMALARINA KATKILARININ İNCELENMESİ". TÜBA-AR: Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi 28 (2021), 175-185. https://doi.org/10.22520/tubaar2021.28.009