TÜRKİYE’NİN SAĞLIK TURİZMİ GELİRİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ
Yıl: 2021 Cilt: 22 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 39 - 58 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.53443/anadoluibfd.907290 İndeks Tarihi: 20-05-2022
TÜRKİYE’NİN SAĞLIK TURİZMİ GELİRİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ
Öz: Bu çalışma ile Türkiye için önemli bir döviz kaynağı olan turizm sektörünün son yıllarda öne çıkan bir türü olan sağlık turizmi gelirini etkilediği düşünülen faktörlerle ilişkisi ele alınmıştır. Sağlık turizmi alanında, hangi faktörlerin daha etkili olduğunu belirleme ve özellikle yatırımlarda kamu-özel kesim önceliklerini belirleme; hedeflenen gelir seviyesine ulaşabilme noktasında önemlidir. Çalışma sonucunda sağlık turizmi geliri üzerinde döviz kurlarının ve özel kesim sağlık yatırımlarının hem kısa hem de uzun dönemde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır
Anahtar Kelime: COINTEGRATION ANALYSIS OF FACTORS AFFECTING HEALTH TOURISM INCOME OF TURKEY
Öz: In this study, a type featured in recent years, the tourism sector is an important source of foreign currency for Turkey, health tourism relations with factors thought to affect the income is considered. Determining which factors are more effective in the field of health tourism and determining public-private sector priorities especially in investments; It is important in reaching the targeted income level. As a result of the study, it was concluded that exchange rates and private sector health investments are effective in both short and long term on health tourism income.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- AHMED G., AL AMIRI N. ve KHAN W. (2018). Outward Medical Tourism: A Case of UAE., Theoretical Economics Letters, 8(7): 1368-1390.
- AKBOLAT M., ve DENİZ N.G. (2017). Türkiye’de Medikal Turizmin Gelişimi ve Bazı Ülkelerle Karşılaştırılması, Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt 1, Sayı 2.
- AKSOY C. ve YILMAZ S. (2019). Sağlık Turistlerinin Hastane Tercih Kriterleri Yönetici Görüşleri, Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisi, Cilt:1, Sayı:2
- ALTIN, U., BEKTAŞ, G., ANTEP, Z. İRBAN, A. (2012). Sağlık Turizmi ve Uluslararası Hastalar İçin Türkiye Pazarı, Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3):157-163.
- AYPEK, N., AYDIN, D., AKTEPE, C., ŞAHBAZ, R.P., ARSLAN, S. (2011). Türkiye’de Medikal Turizmin Geleceği, Ankara, Sağlık Bakanlığı Yayınları.
- AYDIN O. (2012). Türkiye’de Alternatif Bir Turizm; Sağlık Turizmi, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14 (23): 91-96.
- BARCA, M., AKDEVE, E., BALAY, İ.G. ve diğ. (2013). Türkiye Sağlık Turizm Sektörünün Analizi ve Strateji Önerileri, İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(3), ss: 64-92.
- BIES, W. ve ZACHARIA, L. (2007). Medical Tourism: Outsourcing Surgery, Mathematical and Computer Modelling, Volume 46, Issues 7–8.
- BUZCU Z. ve BİRDİR K. (2019). Türkiye’de Medikal Turizm İncelemesi: Özel Hastanelerde Bir Çalışma, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:18, Sayı:1.
- COHEN, E. (2008). Medical tourism in Thailand, Au-Gsb e-Journal. Vol:1(1):24-37.
- CONNELL, J. (2006). Medical tourism: Sea, sun, sand and surgery, Tourism Management, 27:1093–1100.
- CUDDEHE, M. (2009). Patients Without Borders: The rise of Mexican medical tourism. The New Republic.
- DICKEY, D.A. ve FULLER, W.A. (1979). Distribution Of The Estimates For Autoregressive Time Series With A Unitroot, Journal of the American Statistical Association, 74(366), 251-276.
- DICKEY, D.A. ve FULLER, W.A. (1981). Likelihood Ratio Statistics For Autogressive Time Series With A Unit Root. Econometrica, 49(4), 1057-1072.
- DÖKME S. (2019). Medikal Turizmde Hasta Tercihini Etkileyen Faktörler, Social Sciences Studies Journal, 5(30):825-831
- EDİNSEL, S. ve ADIGÜZEL, O. (2014). “Türkiye’nin Sağlık Turizmi Açısından Son Beş Yıldaki Dünya Ülkeleri İçindeki Konumu ve Gelişmeleri”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(2): 167-190
- EHRBECK, T., GUEVARA, C. ve MANGO, P. D. (2008). Mapping the Market for Medical Travel, The McKinsey Quarterly.
- ENDERS, W. (1988). ARIMA And Cointegration Tests Of PPP Under Fixed And Flexible Exchange Rates, The Review of Economics and Statistics, 70, 505–508.
- ENDERS, W. (2004). Applied Econometric Time Series, John Wiley & Sons, Hoboken: New Jersey.
- ENGEL, B. (1993). Real Exchange Rates And Relative Prices? An Empirical Investigation, Journal of Monetary Economics, 32(1), 35-50.
- ENGLE, R. F. ve GRANGER, C.W.J. (1987). Co-İntegration And Error-Correction: Representation, Estimation And Testing, Econometrica, 55(2), 251-276.
- GRANGER, C.W.J. (1969). Investing casual relations by econometric models and cross spectral methods, Econometrica, 37(3), 424-438.
- GRANGER, C.W.J. ve NEWBOLD, P. (1974). Spurious Regression in Econometrics, Journal of Econometrics, 16(1), 121-130.
- GRANGER, C.W.J. (1988). Some Recent Developments İn A Concept Of Causality, Journal of Econometrics, 39(1), 199-211.
- GUJARATI, D. N. (1995). Basic Econometrics. 3.ed. McGrawHill Inc. New York.
- GUPTA V. ve DAS P. (2012). Medical Tourism in India, Clinics in Laboratory Medicine, Vol: 32(2):321-5.
- GÜNDÜZ F.F., GÜNDÜZ S., YAVUZ H.B. (2018). Türkiye’nin Sağlık Turizmi Talebini Etkileyen Faktörlerin Analizi: Çekim Modeli Yaklaşımı, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı No: 17.
- HALL, C. M. (2011). Health And Medical Tourism: Kill Or Cure For Global Public Health? Tourism Review, 66 (1/2):4-15. HANEFELD J., HORSFALL D., LUNT N. ve SMITH R. (2013). Medical Tourism: A Cost or Benefit to the NHS?, Plos One, 8 (10), Netherlands.
- HANEFELD J., HORSFALL D., LUNT N. (2015). Handbook On Medical Tourism And Patient Mobility. HARRIS, R. (1995). Using Cointegration Analysis İn Econometric Modelling, London: Prentice -Hall, 53.
- HELBLE, M. (2011). The Movement of Patients Across Borders: Challenges and Opportunities for Public Health, Bulletin World Health Organization, 89(1), pp: 68–72.
- HEUNG, V. C. S., KÜÇÜKUSTA, D. ve SONG, H. (2010), A Conceptual Model of Medical Tourism: Implications for Future Research, Journal of Travel & Tourism Marketing, 27, 236-251.
- HOROWITZ, M. D., ROSENSWEIG, J. A. ve JONES, C. A. (2007). Medical Tourism: Globalization of The Healthcare Marketplace. MedGenMed, 9, 33. IMF Working Papers, 2014-2019
- JOHANSEN, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors, Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2-3), 231-354.
- JOHANSEN, S. (1995). Likelihood Based Inference İn Cointegrated Vector Autoregressive Models. Oxford: Oxford University Press.
- JONES, L.E., MANUELLI, R. E. ve ROSSI, P.E. (1993). Optimal Taxation İn Models Of Endogenous Growth, Journal of Political Economy, 101(3), 485-517.
- KIM, W. G., ve AYOUN, B. (2005). Ratio Analysis for the Hospitality Industry: A Cross Sector Comparison of Financial Trends in the Lodging, Restaurant, Airline, and Amusement Sectors, The Journal of Hospitality Financial Management, 13(1), 59-78.
- KOYUNCU O., GÖZLÜ M. ve ATICI K.B. (2016). Analysis and Forecasts on The Healthcare Tourism Income Of Turkey, Journal of Economics Finance and Accounting, Cilt 3, Sayı 3.
- LAUTIER, M. (2008). Export of health services from developing countries: The case of Tunisia, Social Science & Medicine 67(1):101-10.
- LEE, Y. J., NOH, T.J. (2011). Characteristics of a medical tourism industry: The case of South Korea. J. Travel Tour, 28, 856–872.
- LEE, M., HAN, H. ve LOCKYER, T. (2012). Medical Tourism—Attracting Japanese Tourists For Medical Tourism Experience, Journal of Travel& Tourism Marketing, Vol:29(1):69-86.
- LUNT, N., SMITH, R., EXWORTHY, M., GREEN, S.T., HORSFALL, D ve MANNION, R. (2014). “Medical Tourism: Treatments, Markets and Health System Implications: A Scoping Review”, OECD Beter Policies For Better Lives, https://www.oecd.org/els/health-systems/48723982.pdf (Erişim Tarihi: 01.08.2019) MACKINNON, J.G. (1991). Critical Values For Cointegration Tests. R. F. Engle And C. W. J. Granger.(Editörler). Long-Run Economic Relationships: Readings in Cointegration, Oxford University Press.
- MACREADY, N. (2007). Developing Countries Court Medical Tourists. The Lancet, 369, 1849-1850
- MASOUD, F., ALIREZA, J., MAHMOUD, K., ve ZAHRA, A. (2013). A systematic review of publications studies on medical tourism. Journal of Education and Health Promotion, 2(1), 51.
- MCKINSEY REPORT. (2008), Mapping the Market for Medical Travel.
- MCINTOSH, R. ve GUPTA, G. (1980). Tourism: Principles, Practices, Philosophies. Grid Inc., 3rd, ed., USA. 222-223.
- MONADJEMI, M. S., HUH, H. (1998). Private and Government Investment: A Study of Three OECD Countries, International Eeorsomic Journal, Vol.12, Number 2,
- MORGAN, D. (2018). The growth of medical tourism: Health Division, OECD Directorate for Employment, Labour and Social Affairs.
- NEWMAN, B. Y. (2006). O.D. American Optometric Association.
- OECD (2016), Financing SMEs and Entrepreneurs 2016: An OECD Scoreboard, OECD Publishing, Paris. http://dx.doi.org/10.1787/fin_sme_ent-2016-en
- OSTERWALD, L. (1992). A note with quantiles of the asymptotic distribution of the maximum likelihood cointegration rank test statistics. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, Sayı 54, 461-471.
- PERIĆ, J., MUJAČEVIĆ, E. and ŠIMUNIĆ, M., 2011. International Financial İnstitution İnvestments İn Tourism And Hospitality, Journal of International Business and Cultural Studies. Volume 4.
- REISMAN, D.A., (2010). Health Tourism. Social Welfare Through, International Trade. Publisher: Edward Elgar. ROSENMOLLER, M., MCKEE, M. ve BAETEN, R. (eds.), Patient mobility in the European Union: learning from experience. Copenhagen: WHO (E4p).
- SEVİM, E. ve SEVİM, E. (2019). Medikal Turizm Tercihini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi: Türkiye Örneği, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Sayı:22, Cilt:3.
- SEVÜKTEKİN, M. ve NARGELEÇEKENLER, M., (2010). Ekonometrik Zaman Serisi Analizi Eviews Uygulamalı, (Geliştirilmiş 3. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- SMITH P.C. ve FORGIONE D. (2007). Global Outsourcing of Healthcare: A Medical Tourism Decision Model, Journal of Information Technology Case and Application Research 9(3).
- SMITH S., (1995). Tourism Analysis A Handbook, 2nd Edition.
- SMITH, R. D, (2004). Foreign Direct İnvestment And Trade İn Health Services: A Review Of The Literature. Social Science & Medicine, 33-53.
- SMITH, R. D., LEE, K. ve DRAGER, N (2009). Trade And Health: An Agenda For Action. The Lancet, 373, 768- 773. SÜLKÜ S.N. (2017). Sağlık Turizminde Türkiye’nin Dünyadaki Yeri ve Potansiyeli, Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 3, Sayı 1.
- ŞAHBAZ P., AKDU U. ve AKDU S. (2012). Türkiye’de Medikal Turizm Uygulamaları; İstanbul ve Ankara Örneği, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:15, Sayı:27.
- TAŞKIN, E., ŞENER, H. Y. (2015). Sağlık Turizm Markası: Kütahya, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:36.
- TENGİLİMOĞLU D. ve BALÇIK P.Y (2009). What Should Turkey‟s Marketing Strategy Be In Health Tourism, Proceedings of the Annual Meeting of the Association of Collegiate Marketing Educators.66 – 81
- TENGİLİMOĞLU D. (2013). Sağlık Turizmi, Siyasal Kitapevi, Ankara.
- THE WORLD TRAVEL & TOURISM COUNCIL Reports: 2010-2019.
- THEOBALD, W. F. (1998). Global Tourism, 2nd Edition, Butterworth – Heinemann TONTUŞ, Ö. (2015). Tüm Yönleriyle Sağlık Turizmi Ülkeler: Hollanda
- TURNER, L. (2010). Quality In Health Care And Globalization of Health Services: Accreditation And Regulatory Oversight Of Medical Tourism Companies.
- UNWTO Exploring Health Tourism: 2018
- UNWTO Tourism Investment: 2018
- UNWTO Tourism Reports: 2010-2019
- VIJAYA, R. (2010), Medical Tourism: Revenue Generation or International Transfer of Healthcare Problems? Journal of Economic Issues, 44, 53-70
- WERTHNER, H. ve KLEIN, S., (1999). Information Technology and Tourism - A Challenging Relationship, 337–355.
- YALÇIN, K. (2006). Türkiye’de Sağlık Turizminde Altyapı Oluşturulma Gereği ve Sağlık Kurumlarına Yönelik Bir Araştırma. Ankara Gazi Üniversitesi Yayınları.
- YILDIZ, Z. (2011). Turizmin Sektörünün Gelişimi ve İstihdam Üzerindeki Etkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, C.3, S.5. s.54-71
- ZENGİNGÖNÜL O., EMEÇ H., İYİLİKÇİ D.E., BİNGÇL P. (2012). Sağlık Turizmi: İstanbul’a Yönelik Bir Değerlendirme, Ekonomistler Platformu, İstanbul s.3-63.
- İnternet Kaynakları
- www.healism.com Son erişim tarihi: 20. 02.2019
- www.ktbyatirimisletmeler.gov.tr/TR,11478/dunyada-sag lik-ve-termal-turizm.html, Son erişim tarihi: 18.05.2019
- www.saglikturizmi.gov.tr, Son erişim tarihi: 18.07.2019.
- www.saglik.gov.tr/SaglikTurizmi/belge/1-10453/daire-baskanliginin-tarihcesi.html, Son erişim tarihi:20.08.2019. www.yigm.kulturturizm.gov.tr/yazdir?10EB8D67B7CCD6383348BC53683A8184, Son erişim tarihi:21.10.2021.
| APA | Biri G (2021). TÜRKİYE’NİN SAĞLIK TURİZMİ GELİRİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ. , 39 - 58. 10.53443/anadoluibfd.907290 |
| Chicago | Biri Gurkan TÜRKİYE’NİN SAĞLIK TURİZMİ GELİRİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ. (2021): 39 - 58. 10.53443/anadoluibfd.907290 |
| MLA | Biri Gurkan TÜRKİYE’NİN SAĞLIK TURİZMİ GELİRİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ. , 2021, ss.39 - 58. 10.53443/anadoluibfd.907290 |
| AMA | Biri G TÜRKİYE’NİN SAĞLIK TURİZMİ GELİRİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ. . 2021; 39 - 58. 10.53443/anadoluibfd.907290 |
| Vancouver | Biri G TÜRKİYE’NİN SAĞLIK TURİZMİ GELİRİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ. . 2021; 39 - 58. 10.53443/anadoluibfd.907290 |
| IEEE | Biri G "TÜRKİYE’NİN SAĞLIK TURİZMİ GELİRİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ." , ss.39 - 58, 2021. 10.53443/anadoluibfd.907290 |
| ISNAD | Biri, Gurkan. "TÜRKİYE’NİN SAĞLIK TURİZMİ GELİRİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ". (2021), 39-58. https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.907290 |
| APA | Biri G (2021). TÜRKİYE’NİN SAĞLIK TURİZMİ GELİRİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 39 - 58. 10.53443/anadoluibfd.907290 |
| Chicago | Biri Gurkan TÜRKİYE’NİN SAĞLIK TURİZMİ GELİRİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 22, no.2 (2021): 39 - 58. 10.53443/anadoluibfd.907290 |
| MLA | Biri Gurkan TÜRKİYE’NİN SAĞLIK TURİZMİ GELİRİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, vol.22, no.2, 2021, ss.39 - 58. 10.53443/anadoluibfd.907290 |
| AMA | Biri G TÜRKİYE’NİN SAĞLIK TURİZMİ GELİRİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2021; 22(2): 39 - 58. 10.53443/anadoluibfd.907290 |
| Vancouver | Biri G TÜRKİYE’NİN SAĞLIK TURİZMİ GELİRİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2021; 22(2): 39 - 58. 10.53443/anadoluibfd.907290 |
| IEEE | Biri G "TÜRKİYE’NİN SAĞLIK TURİZMİ GELİRİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ." Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22, ss.39 - 58, 2021. 10.53443/anadoluibfd.907290 |
| ISNAD | Biri, Gurkan. "TÜRKİYE’NİN SAĞLIK TURİZMİ GELİRİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ". Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 22/2 (2021), 39-58. https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.907290 |
