FEN VE SOSYAL BİLİMLER PROGRAMLI ANADOLU İMAM HATİP LİSELERİNİN EĞİTİM ORTAMLARI ve FİZİKİ İMKÂNLARI ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA (KOCAELİ ÖRNEĞİ)
Yıl: 2021 Cilt: 26 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 79 - 113 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 20-05-2022
FEN VE SOSYAL BİLİMLER PROGRAMLI ANADOLU İMAM HATİP LİSELERİNİN EĞİTİM ORTAMLARI ve FİZİKİ İMKÂNLARI ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA (KOCAELİ ÖRNEĞİ)
Öz: Eğitim ortamı, öğrencilerin ve öğretmenlerin eğitim-öğretim süreçlerinde deneyimleyip algıladıkları fiziksel, sosyal ve psikolojik ortamı ifade eder. Eğitim kurumları açısından başarılı bir eğitimin uygulamasının en önemli belirleyicilerinden birisi de verimli eğitim ortamıdır. Cumhuriyet tarihinin köklü din eğitimi kurumları olan imam hatip liselerinde de daha nitelikli bir eğitim ortamı oluşturulması amacıyla 2016 yılından itibaren program çeşitliliğine gidilmiştir. Bu kapsamda geliştirilen programlardan biri de fen ve sosyal bilimler programıdır. Fen ve sosyal bilimler programı uygulayan proje okulları, imam hatip lisesi olmanın gerektirdiği meslek dersleri yanında öğrencilere ilgi ve kabiliyetleri doğrultusunda ilerlemek istedikleri akademik alana göre fen lisesi veya sosyal bilimler lisesi müfredatıyla eğitim alabilme imkânı sağlar. Araştırmanın konusu, yöneticilerinin deneyim ve görüşleri ışığında fen ve sosyal bilimler programı uygulayan proje Anadolu imam hatip liselerinin eğitim ortamlarını ve fiziki imkânlarını tespit edip analiz etmektir. Bu bağlamda Kocaeli ilinde bulunan yedi fen ve sosyal bilimler programı uygulayan proje Anadolu imam hatip lisesi seçilmiş ve bu okulların yöneticileri ile 15 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış mülakat gerçekleştirilmiştir. Okul yöneticilerine, okullarındaki öğrenci ve derslik sayıları, okul binalarının iç düzeni, aktif öğrenme ortamları, ders saatleri dışında öğrencilerin okulun imkânlarından faydalanma durumları, sınıf isimlendirmeleri, özel donanımlı sınıfların mevcudiyeti vs. başlıklara dair sorular sorulmuş, elde edilen veriler analiz edilerek değerlendirilmeye çalışılmıştır. Araştırma sonucunda ortak özellikler olarak okulların büyük çoğunluğunun şube sistemini kullandığı, okul binaları, duvarları ve sınıflarının görsel malzemelerle zenginleştirildiği, öğrenci sayılarının 20-30 arası olduğu, okullarda derslikler dışında aktif öğrenme ortamlarının bulunduğu ve okul imkânlarının engelli öğrencilerin kullanımına uygun olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında pansiyon, mescit, okul köşesi, özel sınıflar gibi olanakların ise okullar açısından farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelime: Qualitative Research On The Educational Environments And Physical Opportunities Of Anatolian Imam Hatip High Schools With Science And Social Sciences Program (Sample Of Kocaeli)
Öz: Educational environment refers to the physical, social and psychological environment that students and teachers experience and perceive during their education-teaching processes. In terms of educational institutions, one of the most important determinants of the implementation of a successful education is the efficient educational environment. In order to create a more qualified education environment in imam hatip high schools, which are deep-rooted religious education institutions in the history of the Republic, program diversity has been made since 2016. One of the programs developed is the science and social sciences program. Project schools, which implement science and social sciences programs, provide students with the opportunity to receive education with the curriculum of science high school or social sciences high school according to the academic field they want to advance in line with their interests and abilities, as well as the vocational courses required to be an imam hatip high school. The subject of the research is to determine and analyze the educational environments and physical opportunities of the project Anatolian imam hatip high schools, which implement the science and social sciences program in the light of the experience and opinions of the administrators. In this context, the Anatolian imam hatip high school, which implements seven science and social sciences programs in Kocaeli, was selected and a semistructured interview consisting of 15 questions was conducted with the administrators of these schools. School administrators are asked questions about the titles on the number of students and classrooms in their schools, the internal layout of school buildings, active learning environments, students' use of the school's facilities outside of class hours, class naming, availability of specially equipped classrooms etc. and the data obtained were analyzed and evaluated. As a result of the research, it has been determined that the majority of the schools use the branch system as common features, the school buildings, walls and classrooms are enriched with visual materials, the number of students is between 20-30, there are active learning environments outside the classrooms in the schools and the school facilities are s uitable f or t he u se o f d isabled s tudents. I n a ddition, i t w as concluded that facilities such as hostel, prayer room, school corner and private classes differ in terms of schools.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Alkan, Cevat. Eğitim Ortamları. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayını, 1979. Aşlamacı, İbrahim. “Din Eğitimi Politika ve Uygulamalarında AK Parti’nin 15 Yılı”. AK Parti’nin 15 Yılı Toplum. Edt. A. Aslan & İ. Çağlar. İstanbul: Seta Yayınları, 2017.
- Aşlamacı, İbrahim. “İHL Öğrencilerinin Meslek Dersleri ve Meslek Dersi Öğretmenlerine Yönelik Tutum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 17/1 (2017), 197-232.
- Aydoğan, İsmail. “Okul Binalarının Özellikleri ve Öğrenciler Üzerine Etkileri”. Milli Eğitim Dergisi 193 (2012), 29-43.
- Baltacı, Ali. “Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır?”. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 5/2 (2019), 368-388.
- Başar, Hüseyin. Sınıf Yönetimi. Ankara: Pegem Yayınları, 2001.
- Becker, Franklin D. Workspace: Creating Environments in Organizations. New York: Praeger Publishers, 1981.
- Cırıt, Hakan. “Ortaöğretim Özel Program ve Proje Uygulayan Eğitim Kurumları’nın Arka Planı ve Proje Okul Uygulamaları”. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi (TURKSOSBİLDER) 4/2 (2019), 143-151.
- Din Öğretimi Genel Müdürlüğü. Anadolu İmam Hatip Liselerinde Program Çeşitliliği (Proje Okulları).
- Edwards, Nicole C. School Facilities and Student Cchievement: Student Perspectives on the Connection Between the Urban Learning Environment and Student Motivation and Performance. Ohio: Ohio State University, Educational Policy and Leadership. Doctorate Thesis, 2006.
- Fagot, Beverly I. “Variations in Density: Effect on Task and Social Behaviours of Preschool Children”. Developmental Psychology 13/2 (1977), 166-167.
- Günkör, Cumhur. Öğretim Elemanlarının Sosyal Sermaye Ve Eğitim Ortamına İlişkin Algıları: Gazi Eğitim Fakültesi Örneği. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Doktora Tezi, 2016.
- İlanlı, Songül. Proje İmam Hatip Liselerinde Arapça Hazırlık Sınıfı Öğretim Yöntem ve Teknikleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, 2019.
- Kıral, Bilgen. “Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Döküman Analizi”. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 15 (2020), 170-189.
- Kıryak, Zeynep & Altun, Taner. “Branş Derslik Sisteminin Okul Gelişimi Üzerine Etkisine Yönelik Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi”. Fen, Matematik, Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi 2/1 (2019), 25-35.
- Köse, Erdoğan. “Eğitim Kurumlarında Gerçekleştirilen Ders Dışı Etkinliklerin Sınıflandırılmasına Yönelik Bir Öneri”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi 2/2 (2013), 336-353.
- Lackney, Jeffrey A., "Educational Facilities: The Impact and Role of the Physical Environment of the School on Teaching, Learning and Educational Outcomes". Milwaukee: Center for Architecture and Urban Planning Research Books, 1994.
- Lyons, John B. “Do School Facilities Really İmpact a Child’s Education?” (2001), 1-6. 1 Kasım 2021 tarihinde http://www.cefpi. org:80/issuetraks.html adresinden alınmıştır.
- Milli Eğitim Bakanlığı, Ortaöğretime Geçiş, Tercih ve Yerleştirme Kılavuzu, 2020. Miner, Barbara. “Students Learn Best in Small Schools: Tennessee Study Follows 6.500 Children for 4 Years”. Rethinking Schools 6/2 (1992), 10-17.
- Öcal, Mustafa. “Dünden Bugüne İmam Hatip Liseleri (1913-2013)”. 100. Yılında İmam Hatip Liseleri Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi, 2013.
- Özdemir, Murat. “Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11/1 (2010), 323-343.
- Pam Sammons, Sally Thomas, Peter Mortimore, Adrian Walker, Rosemary Cairns & John Bausor. “Understanding Differences in Academic Effectiveness: Practitioners’ Views”. School Effectiveness and School Improvement 9/3 (1998), 286-309.
- Pivik, Jayne, Mccomas, Joan.& Laflamme, Marc. “Barriers and Facilitators to Inclusive Education”. Exceptional Children 69/1 (2002), 97-107.
- Reitzug, Ulrich C. “Principal-Teacher Interactions in Instructionally Effective and Ordinary Schools”. Urban Education 24/1 (1989), 38- 58.
- Şensoy, Selda & Sağsöz, Ayşe. “Öğrenci Başarısının Sınıfların Fiziksel Koşulları ile İlişkisi”. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 16/3 (2015), 87-104.
- Tarhan, Hümeyra. Proje İmam Hatip Liselerinin Öğrenci, Öğretmen ve İdareci Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, 2021.
- Topçu, Ersin. “Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafya Kazanımlarının Gerçekleştirilmesinde Öğretmenlerin Tercih Ettiği Yöntemler”. Marmara Coğrafya Dergisi 28 (2013), 331-369.
- Uludağ, Zekeriya & Odacı, Hatice. “Eğitim Öğretim Faaliyetlerinde Fiziksel Mekân”. Milli Eğitim Dergisi 153-154 (2002), 18-36.
- Vandier, Bert. The İmpact of School Facilities on the Learning Environment. America: Capella University. Doctorate Thesis, 2011.
- Yaman, Erkan. “Eğitim Sistemindeki Sorunlardan Bir Boyut: Büyük Sınıflar ve Sınıf Yönetimi”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 4/3 (2006), 1-16.
- Yıldırım, Ali & Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2016.
- https://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_04/29212747_ProgramCesitliligi.pdf
- https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_07/16114210_OrtaoYretime_GeciY_Terci h_ve_Yerleştirme_KKılavuzu_2020.
- www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/09/20160901-32.htm
- www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180706-8.htm
APA | ŞALCI Z, GÜREL R (2021). FEN VE SOSYAL BİLİMLER PROGRAMLI ANADOLU İMAM HATİP LİSELERİNİN EĞİTİM ORTAMLARI ve FİZİKİ İMKÂNLARI ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA (KOCAELİ ÖRNEĞİ). , 79 - 113. |
Chicago | ŞALCI ZEYNEP,GÜREL RAMAZAN FEN VE SOSYAL BİLİMLER PROGRAMLI ANADOLU İMAM HATİP LİSELERİNİN EĞİTİM ORTAMLARI ve FİZİKİ İMKÂNLARI ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA (KOCAELİ ÖRNEĞİ). (2021): 79 - 113. |
MLA | ŞALCI ZEYNEP,GÜREL RAMAZAN FEN VE SOSYAL BİLİMLER PROGRAMLI ANADOLU İMAM HATİP LİSELERİNİN EĞİTİM ORTAMLARI ve FİZİKİ İMKÂNLARI ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA (KOCAELİ ÖRNEĞİ). , 2021, ss.79 - 113. |
AMA | ŞALCI Z,GÜREL R FEN VE SOSYAL BİLİMLER PROGRAMLI ANADOLU İMAM HATİP LİSELERİNİN EĞİTİM ORTAMLARI ve FİZİKİ İMKÂNLARI ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA (KOCAELİ ÖRNEĞİ). . 2021; 79 - 113. |
Vancouver | ŞALCI Z,GÜREL R FEN VE SOSYAL BİLİMLER PROGRAMLI ANADOLU İMAM HATİP LİSELERİNİN EĞİTİM ORTAMLARI ve FİZİKİ İMKÂNLARI ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA (KOCAELİ ÖRNEĞİ). . 2021; 79 - 113. |
IEEE | ŞALCI Z,GÜREL R "FEN VE SOSYAL BİLİMLER PROGRAMLI ANADOLU İMAM HATİP LİSELERİNİN EĞİTİM ORTAMLARI ve FİZİKİ İMKÂNLARI ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA (KOCAELİ ÖRNEĞİ)." , ss.79 - 113, 2021. |
ISNAD | ŞALCI, ZEYNEP - GÜREL, RAMAZAN. "FEN VE SOSYAL BİLİMLER PROGRAMLI ANADOLU İMAM HATİP LİSELERİNİN EĞİTİM ORTAMLARI ve FİZİKİ İMKÂNLARI ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA (KOCAELİ ÖRNEĞİ)". (2021), 79-113. |
APA | ŞALCI Z, GÜREL R (2021). FEN VE SOSYAL BİLİMLER PROGRAMLI ANADOLU İMAM HATİP LİSELERİNİN EĞİTİM ORTAMLARI ve FİZİKİ İMKÂNLARI ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA (KOCAELİ ÖRNEĞİ). FIRAT ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 26(2), 79 - 113. |
Chicago | ŞALCI ZEYNEP,GÜREL RAMAZAN FEN VE SOSYAL BİLİMLER PROGRAMLI ANADOLU İMAM HATİP LİSELERİNİN EĞİTİM ORTAMLARI ve FİZİKİ İMKÂNLARI ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA (KOCAELİ ÖRNEĞİ). FIRAT ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 26, no.2 (2021): 79 - 113. |
MLA | ŞALCI ZEYNEP,GÜREL RAMAZAN FEN VE SOSYAL BİLİMLER PROGRAMLI ANADOLU İMAM HATİP LİSELERİNİN EĞİTİM ORTAMLARI ve FİZİKİ İMKÂNLARI ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA (KOCAELİ ÖRNEĞİ). FIRAT ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, vol.26, no.2, 2021, ss.79 - 113. |
AMA | ŞALCI Z,GÜREL R FEN VE SOSYAL BİLİMLER PROGRAMLI ANADOLU İMAM HATİP LİSELERİNİN EĞİTİM ORTAMLARI ve FİZİKİ İMKÂNLARI ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA (KOCAELİ ÖRNEĞİ). FIRAT ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2021; 26(2): 79 - 113. |
Vancouver | ŞALCI Z,GÜREL R FEN VE SOSYAL BİLİMLER PROGRAMLI ANADOLU İMAM HATİP LİSELERİNİN EĞİTİM ORTAMLARI ve FİZİKİ İMKÂNLARI ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA (KOCAELİ ÖRNEĞİ). FIRAT ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2021; 26(2): 79 - 113. |
IEEE | ŞALCI Z,GÜREL R "FEN VE SOSYAL BİLİMLER PROGRAMLI ANADOLU İMAM HATİP LİSELERİNİN EĞİTİM ORTAMLARI ve FİZİKİ İMKÂNLARI ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA (KOCAELİ ÖRNEĞİ)." FIRAT ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 26, ss.79 - 113, 2021. |
ISNAD | ŞALCI, ZEYNEP - GÜREL, RAMAZAN. "FEN VE SOSYAL BİLİMLER PROGRAMLI ANADOLU İMAM HATİP LİSELERİNİN EĞİTİM ORTAMLARI ve FİZİKİ İMKÂNLARI ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA (KOCAELİ ÖRNEĞİ)". FIRAT ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 26/2 (2021), 79-113. |