Yıl: 2022 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1 - 11 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.3153/FH22001 İndeks Tarihi: 29-07-2022

COVID-19 pandemisinin gıda güvenliği konusunda tüketici tutum ve davranışlarında yaptığı değişikliklerin belirlenmesi: Bitlis Eren Üniversitesi örneği

Öz:
COVID-19 pandemisi her alanı etkilediği gibi gıda güvenliği ile ilgili tüketici tutum ve davranışlarını da etkilemiştir. Bu çalışma, COVID-19 pandemisinin Bitlis Eren Üniversitesi akademik ve idari personellerinin gıda güvenliği konusunda kişisel yargılarında, tutum ve davranışlarında yaptığı değişikliklerin belirlenmesi amacıyla planlanmış olup tarama modelinde keşisel bir araştırmadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak çevrimiçi anket yöntemi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda katılımcıların çoğunluğu COVID-19’un gıdalarla bulaşmadığını, market ve pazar gibi dışarıdan satın alınan ürünleri en az sekiz saat bekletmekle bulaşmanın engellendiğini düşünmektedir. Katılımcılarda (% 66.1) kişisel bakım ve hijyene ayrılan zamanın COVID-19 pandemisi ile beraber artış gösterdiği görülmüştür. COVID-19 pandemisi ile katılımcıların gıda güvenliğine, tarıma, kişisel hijyen ve sanitasyona verdikleri önemin arttığı bulunmuştur. Katılımcıların çoğunluğu COVID-19 pandemisi ile insanlarda gıdasız kalma korkusu oluştuğunu, gıda işletmelerinde hijyen ve sanitasyon kurallarının öneminin arttığını bildirmiştir. COVID-19 pandemisinde tarım, gıda güvenliği ile hijyen ve sanitasyon kavramlarının değer kazandığı sonucu ortaya çıkmıştır.
Anahtar Kelime: COVID-19 Tüketici Gıda güvenliği Pandemi Tutum ve davranış

Determination of changes in consumer attitudes and behaviors on food safety caused by the COVID-19 pandemic: Bitlis Eren University example

Öz:
The COVID-19 pandemic has affected every field as well as the consumer attitudes and behaviors regarding food safety. This study is a cross-sectional study in a screening model planned to determine the changes that the COVID-19 pandemic has made in the personal judgments, attitudes and behaviors of Bitlis Eren University academic and administrative staff on food safety. In the study, online survey method was used as a data collection tool. As a result of the study, the majority of the participants think that COVID-19 is not transmitted through food and that contamination is prevented by keeping the purchased products from outside such as markets and bazaar for at least eight hours. In the participants (66.1 %), it was observed that the time allocated to personal care and hygiene increased with the COVID-19 pandemic. It was found that the importance given by the participants to food safety, agriculture, personal hygiene and sanitation has increased with the COVID-19 pandemic. The majority of the participants reported that with the COVID-19 pandemic, people fear of going without food and the importance of hygiene and sanitation rules in food businesses has increased. It has emerged that the concepts of agriculture, food safety, hygiene and sanitation gained value in the COVID-19 pandemic.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akkemik, Y., Güner, A. (2020). COVID-19 Salgını Bir Gıda Güvenliği Tehlikesi Midir? Electronic Turkish Studies, 15(4), 15-24. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.44409
  • Akpinar, E.E. (2020). Pathogenesis of COVID-19. Eurasian Journal of Pulmonology, 22(4), 8. https://doi.org/10.4103/ejop.ejop_54_20
  • Bayram, F. (2011). Otel Mutfaklarında Çalışan Mutfak Per- sonelinin Gıda Güvenliği Konusundaki Bilgi Tutum ve Dav- ranışları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversi- tesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Aile Ekonomisi ve Beslenme Anabilim Dalı.
  • Ben Hassen, T., El Bilali, H., S Allahyari, M. (2020). Im- pact of COVID-19 on food behavior and consumption in Qatar. Sustainability, 12(17), 6973. https://doi.org/10.3390/su12176973
  • Cai, J., Sun, W., Huang, J., Gamber, M., Wu, J., He, G. (2020). Indirect virus transmission in cluster of COVID-19 cases, Wenzhou, China, 2020. Emerging Infectious Diseases, 26(6), 1343. https://doi.org/10.3201/eid2606.200412
  • Ceniti, C., Tilocca, B., Britti, D., Santoro, A., Costanzo, N. (2021). Food safety concerns in "COVID-19 Era". Microbio- logy Research, 12(1), 53-68. https://doi.org/10.3390/microbiolres12010006
  • Ceylan, Z., Meral, R., Cetinkaya, T. (2020). Relevance of SARS-CoV-2 in food safety and food hygiene: potential pre- ventive measures, suggestions and nanotechnological appro- aches. Virus Disease, 31(2), 154-160. https://doi.org/10.1007/s13337-020-00611-0
  • Chenarides, L., Grebitus, C., Lusk, J.L., Printezis, I. (2021). Food consumption behavior during the COVID‐19 pandemic. Agribusiness, 37(1), 44-81. https://doi.org/10.1002/agr.21679
  • Chin, A.W., Poon, L.L. (2020). Stability of SARS-CoV-2 in different environmental conditions-Authors' reply. The Lan- cet Microbe, 1(4), e146. https://doi.org/10.1016/S2666-5247(20)30095-1
  • Cranfield, J.A. (2020). Framing consumer food demand res- ponses in a viral pandemic. Canadian Journal of Agricultural Economics/Revue Canadienne D'agroeconomie, 68(2), 151- 156. https://doi.org/10.1111/cjag.12246
  • Çakıroğlu, I., Pirtini, S., Çengel, Ö. (2020). COVID-19 Sü- recinde ve Post-Pandemi Döneminde Yaşam Tarzı Açısından Tüketici Davranışlarının Değişen Eğilimi Üzerine Kavramsal Bir Çalışma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37), 81-103.
  • Dean, A., Sullivan, K., Soe, M. (2011). OpenEpi: Open so- urce epidemiologic statistics for public health, version 2.3. 1 www.OpenEpi.com Retrieved from.
  • Desai, A.N., Aronoff, D.M. (2020). Food safety and COVID-19. Jama, 323(19), 1982-1982. https://doi.org/10.1001/jama.2020.5877
  • Djekic, I., Nikolić, A., Uzunović, M., Marijke, A., Liu, A., Han, J., . . . Lemoniati, K. (2021). Covid-19 pandemic ef- fects on food safety-multi-country survey study. Food Cont- rol, 122, 107800. https://doi.org/10.1016/j.foodcont.2020.107800
  • Garipoğlu, G., Bozar, N. (2020). Covid-19 salgınında sosyal izolasyonda olan bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki de- ğişiklikler. Pearson Journal of Social Sciences & Humani- ties, 6(6), 100-113. https://doi.org/10.46872/pj.62
  • Grant, W.B., Lahore, H., McDonnell, S.L., Baggerly, C.A., French, C.B., Aliano, J.L., Bhattoa, H.P. (2020). Evi- dence that vitamin D supplementation could reduce risk of influenza and COVID-19 infections and deaths. Nutrients, 12(4), 988. https://doi.org/10.3390/nu12040988
  • Gürbüz, S., Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 271.
  • Han, J., Zhang, X., He, S., Jia, P. (2020). Can the coronavi- rus disease be transmitted from food? A review of evidence, risks, policies and knowledge gaps. Environmental Che- mistry Letters, 1-12. https://doi.org/10.1007/s10311-020-01101-x
  • Henry, R. (2020). Innovations in agriculture and food supply in response to the COVID-19 pandemic. Molecular Plant, 13(8), 1095-1097. https://doi.org/10.1016/j.molp.2020.07.011
  • Huff, A.G., Beyeler, W.E., Kelley, N.S., McNitt, J.A. (2015). How resilient is the United States' food system to pan- demics? Journal of Environmental Studies and Sciences, 5(3), 337-347. https://doi.org/10.1007/s13412-015-0275-3
  • Karia, R., Gupta, I., Khandait, H., Yadav, A., Yadav, A. (2020). COVID-19 and its Modes of Transmission. SN Comprehensive Clinical Medicine, 1-4. https://doi.org/10.1007/s42399-020-00498-4
  • Matson, M.J., Yinda, C.K., Seifert, S.N., Bushmaker, T., Fischer, R.J., van Doremalen, N., . . . Munster, V.J. (2020). Effect of environmental conditions on SARS-CoV-2 stability in human nasal mucus and sputum. Emerging Infectious Di- seases, 26(9), 2276. https://doi.org/10.3201/eid2609.202267
  • Mehraeen, E., Salehi, M.A., Behnezhad, F., Moghaddam, H.R., SeyedAlinaghi, S. (2020). Transmission modes of COVID-19: A systematic review. Infectious Disorders Drug Targets, 21(6), e170721187995. https://doi.org/10.2174/1871526520666201116095934
  • Morawska, L., Tang, J.W., Bahnfleth, W., Bluyssen, P.M., Boerstra, A., Buonanno, G., . . . Franchimon, F. (2020). How can airborne transmission of COVID-19 indoors be mi- nimised? Environment International, 142, 105832. https://doi.org/10.1016/j.envint.2020.105832
  • Oğur, S., Hayta, Ş., Durmaz Bekmezci, H. (2020). Covid- 19 salgını sürecinde gıda güvenliği riskleri ve önlemleri. İçinde: K. A. Koçak (Edt.), Covid-19 küresel salgının siyasi, sosyal ve ekonomik yansımaları (s. 91-100). 1. Baskı: Hazi- ran 2020, Türk Akademisi Siyasi Sosyal Stratejik Araştırma- lar Vakfı (TASAV), Ankara. ISBN: 978-605-66939-4-6 (https://www.tasav.org/index.php/covid-19-kuresel-salginin- siyasi-sosyal-ve-ekonomik-yansimalari.html).
  • Pressman, P., Naidu, A.S., Clemens, R. (2020). COVID-19 and food safety: risk management and future considerations. Nutrition Today, 55(3), 125-128. https://doi.org/10.1097/NT.0000000000000415
  • Sağdıç, O., Kayacan, S., Dertli, E., Arıcı, M. (2020). Gıda güvenliği açısından COVID-19 etmeni SARS-CoV-2'nin de- ğerlendirilmesi ve korunma yöntemleri. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (18), 927-933. https://doi.org/10.31590/ejosat.715223
  • Shi, M., Xiang, C., Zhang, X.H. (2020). Impacts of the COVID-19 pandemic on consumers' food safety knowledge and behavior in China. Journal of Integrative Agriculture, 19(12), 2926-2936. https://doi.org/10.1016/S2095-3119(20)63388-3
  • Sofi, M.S., Hamid, A., Bhat, S.U. (2020). Coronavirus COVID-19: A critical review of its history, pathogenesis, transmission, diagnosis and treatment. Biosafety and Health, 2(4), 217-225. https://doi.org/10.1016/j.bsheal.2020.11.002
  • Tayar, M. (2020). Gıda güvenliği ve COVID-19. Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Derneği Bülteni, 11(2), 61-71. https://doi.org/10.38137/vetfarmatoksbulten.765700
  • Torero, M. (2020). Without food, there can be no exit from the pandemic. Nature, 580, 588-589. https://doi.org/10.1038/d41586-020-01181-3
  • World Health Organization (2020). Coronavirus. https://www.who.int/westernpacific/health-topics/detail/co- ronavirus (Erişim Tarihi:15.12.2020).
APA DÜNDAR A, ARGUN M (2022). COVID-19 pandemisinin gıda güvenliği konusunda tüketici tutum ve davranışlarında yaptığı değişikliklerin belirlenmesi: Bitlis Eren Üniversitesi örneği. , 1 - 11. 10.3153/FH22001
Chicago DÜNDAR Akif,ARGUN Mustafa Şamil COVID-19 pandemisinin gıda güvenliği konusunda tüketici tutum ve davranışlarında yaptığı değişikliklerin belirlenmesi: Bitlis Eren Üniversitesi örneği. (2022): 1 - 11. 10.3153/FH22001
MLA DÜNDAR Akif,ARGUN Mustafa Şamil COVID-19 pandemisinin gıda güvenliği konusunda tüketici tutum ve davranışlarında yaptığı değişikliklerin belirlenmesi: Bitlis Eren Üniversitesi örneği. , 2022, ss.1 - 11. 10.3153/FH22001
AMA DÜNDAR A,ARGUN M COVID-19 pandemisinin gıda güvenliği konusunda tüketici tutum ve davranışlarında yaptığı değişikliklerin belirlenmesi: Bitlis Eren Üniversitesi örneği. . 2022; 1 - 11. 10.3153/FH22001
Vancouver DÜNDAR A,ARGUN M COVID-19 pandemisinin gıda güvenliği konusunda tüketici tutum ve davranışlarında yaptığı değişikliklerin belirlenmesi: Bitlis Eren Üniversitesi örneği. . 2022; 1 - 11. 10.3153/FH22001
IEEE DÜNDAR A,ARGUN M "COVID-19 pandemisinin gıda güvenliği konusunda tüketici tutum ve davranışlarında yaptığı değişikliklerin belirlenmesi: Bitlis Eren Üniversitesi örneği." , ss.1 - 11, 2022. 10.3153/FH22001
ISNAD DÜNDAR, Akif - ARGUN, Mustafa Şamil. "COVID-19 pandemisinin gıda güvenliği konusunda tüketici tutum ve davranışlarında yaptığı değişikliklerin belirlenmesi: Bitlis Eren Üniversitesi örneği". (2022), 1-11. https://doi.org/10.3153/FH22001
APA DÜNDAR A, ARGUN M (2022). COVID-19 pandemisinin gıda güvenliği konusunda tüketici tutum ve davranışlarında yaptığı değişikliklerin belirlenmesi: Bitlis Eren Üniversitesi örneği. Food and Health, 8(1), 1 - 11. 10.3153/FH22001
Chicago DÜNDAR Akif,ARGUN Mustafa Şamil COVID-19 pandemisinin gıda güvenliği konusunda tüketici tutum ve davranışlarında yaptığı değişikliklerin belirlenmesi: Bitlis Eren Üniversitesi örneği. Food and Health 8, no.1 (2022): 1 - 11. 10.3153/FH22001
MLA DÜNDAR Akif,ARGUN Mustafa Şamil COVID-19 pandemisinin gıda güvenliği konusunda tüketici tutum ve davranışlarında yaptığı değişikliklerin belirlenmesi: Bitlis Eren Üniversitesi örneği. Food and Health, vol.8, no.1, 2022, ss.1 - 11. 10.3153/FH22001
AMA DÜNDAR A,ARGUN M COVID-19 pandemisinin gıda güvenliği konusunda tüketici tutum ve davranışlarında yaptığı değişikliklerin belirlenmesi: Bitlis Eren Üniversitesi örneği. Food and Health. 2022; 8(1): 1 - 11. 10.3153/FH22001
Vancouver DÜNDAR A,ARGUN M COVID-19 pandemisinin gıda güvenliği konusunda tüketici tutum ve davranışlarında yaptığı değişikliklerin belirlenmesi: Bitlis Eren Üniversitesi örneği. Food and Health. 2022; 8(1): 1 - 11. 10.3153/FH22001
IEEE DÜNDAR A,ARGUN M "COVID-19 pandemisinin gıda güvenliği konusunda tüketici tutum ve davranışlarında yaptığı değişikliklerin belirlenmesi: Bitlis Eren Üniversitesi örneği." Food and Health, 8, ss.1 - 11, 2022. 10.3153/FH22001
ISNAD DÜNDAR, Akif - ARGUN, Mustafa Şamil. "COVID-19 pandemisinin gıda güvenliği konusunda tüketici tutum ve davranışlarında yaptığı değişikliklerin belirlenmesi: Bitlis Eren Üniversitesi örneği". Food and Health 8/1 (2022), 1-11. https://doi.org/10.3153/FH22001