Beyin/Zihin Temelli Öğrenme İlkeleri ve Eğitimde Yapılandırmacı Modeller

Mehmet Ali GÜLPINAR (Marmara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıp Eğitimi Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)
Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri
76 0
Yıl: 2005 Cilt: 5 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 271 - 306 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Beyin/Zihin Temelli Öğrenme İlkeleri ve Eğitimde Yapılandırmacı Modeller

Öz:
Son yıllarda, araltırmacılara beyni hem yapısal hem de işlevsel açıdan inceleme imkânı sunan görüntüleme teknikleriyle elde edilen bilgi birikimi, eğitim de dahil olmak üzere birçok alanda yeni tartışmalara ve önemli değişlimlere neden olabilecek bir düzeye ulaşmış durumdadır. Bu süreçte, beyin araşltırmaları sonucunda ulaşılan bu bilgi birikimi ve yapılandırmacı yaklaşım ile birlikte, eğitim alanında bireysel farklılıklar (individual differences), bağlamsallık (contextuality) ve karmaşıklık (complexity)olmak üzere üç önemli kavram ön plana çıktı. Bu bağlamda, eğitim alanında gösterilen çabaların önemli bir kısmı insanı, içinde yetiştiği ve bulunduğu kendi özel bağlamından hareketle tüm giriftliği, bütünlüğü ve farklılığı ile anlamaya yöneldi. Beyin çalışlmaları, karmaşıklık başta olmak üzere bu üç kavram çerçevesinde yürütülen öğrenme/öğretme ile ilgili çalışlmalara ve gelişitirilen modellere önemli miktarlarda teorik destek sağladı. Caine ve Caine’nin beyin/zihin temelli öğrenme (brain/mind learning) modeli, McCharty’nin 4MAT sistemi, Leslie Hart’ın proster kuramına (yapılandırılmış program) dayalı beyinle bağdaşan öğrenme modeli, Edwards ve Sparapani tarafından geliştirilen düşünme/öğrenme sistemi, yine Herrman’ın geliştirdiği bütüncül beyin öğretimi (whole brain teaching), beyin temelli modeller/yaklaşımlar olarak ortaya çıktı. Ayrıca sinirbilim ve bilişsel sinirbilim, yaşantısal öğrenme, çoklu zekâ kuramı, iş birliğine dayalı öğrenme, kendi kendine düzenleyerek öğrenme gibi öğrenen merkezli ve yapılandırmacı diğer modellere teorik destek sağladı. Bu yazıda bireysel farklılıklar, bağlamsallık ve karmaşılık başta olmak üzere yapılandırmacı yaklaşımlarla ilgili ana kavramlara odaklanarak beyin çalışmalarıyla gelinen nokta ortaya konulmaya, beyin temelli öğrenme ilkeleri tartışılmaya ve bu ilkeler ışığında yaşantısal öğrenme, çoklu zekâ kuramı, iş birliğine dayalı öğrenme, kendi kendine düzenleyerek öğrenme gibi yapılandırmacı öğrenme modelleri değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelime: yarı küresel eğilim beyin temelli öğrenme yaşayarak öğrenme yapılandırmacı modeller yapılandırmacı öğrenme çoklu zeka

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Bibliyografik
  • Arendt, T. (2001). Alzheimer’s diseases as a disorder of mechanisms underlying structural brain self-organization. Neuruscience, 102, 723-765.
  • Barrow, J. D. (2002). Olanaksızlık. Bilimin sınırları ve sınırların bilimi (çev. N. Arık). İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yay.
  • Brandt, R. (2000). On teaching brains to think. A conversation with Robert Sylwester. Educational Leadership, 57 (7), 72-75.
  • Bruning, R. H., Schraw, G. J., & Ronning, R. R. (1995). Cognitive psychology and instruction New Jersey: Prentice-Hall.
  • CaineLearning Institute (2005). http://www.cainelearning.com/principles.html web adresinden 10 Mayıs 2005 tarihinde edinilmiştir.
  • Caine, R. N., & Caine, G. (1995). Reinventing schools through brain-based learning. Educational Leadership, 52 (7), 43.
  • Caine, R. N. & Caine, G. (2002). Beyin temelli öğrenme (çev. G. Ülgen). Ankara: Nobel.
  • Carlsson, I., Wendt, P. E., & Risberg, J. (2000). On the neurobiology of creativity. Differences in frontal activity between high and low creative subjects. Neuropsychologia, 38, 873-885.
  • Cevizci A. (2000). Paradigma felsefe sözlüğü. İstanbul: Pradigma Yayınları.
  • Churchland, P. S., & Sejnowski, T. J. (1998). Perspective on cognitive neuroscience. Science, 242, 741.
  • Corballis, P. M. (2003). Visual grouping and the right hemisphere interpreter. In T. Ono,G. Matsumoto, R. R. Llinas, A. Berthoz, R. Norgren, H. Nishijo, & R. Tamura (Eds.),Cognition and Emotion in the Brain: Selected Topics of the International Symposium on Limbic and Association Cortical Systems (pp. 447-457). Amsterdam: Elsevier.
  • Damasio, A. R. (1999). Descartes’in yanılgısı (çev. B. Atlamaz). İstanbul: Varlık Yay.
  • Davidson, R. J. (2001) The neural circuitry of emotion and affective style: prefrontal cortex and amygdala. Social Science Information, 40 (1), 11-37.
  • Dingman, S. M., Mroczka, M. A., & Brady, J. V. (1995). Predicting academic success for American Indian students. Journal of American Indian Education, 34 (2), 10-17.
  • Dolan, R. J. (2002). Emotion, cognition and behaviour. Science, 289, 1191-1194.
  • Dool, C. B., Stelmack, R. M., & Rourke, B. P. (1993). Event-related potentials in children with learning disabilities. Journal of Clinical Child Psychology, 22, 378-398.
  • Dunn, R., Sklar, R. L., Beaudery, J. S., & Bruno, J. (1990). Effects of matching and mismatching minority developmental collage students’ hemispheric perefences on mathematics scores. Journal of Educational Reseach, 83, 283–288.
  • Fairweather, M. M., & Sidaway, B. (1994). Hemispheric teaching strategies in the acquisition and retention. Research Quarterly for Exercise and Sport, 65 (1), 40-47.
  • Fernandez-Duque, D., Baird, J. A., & Posner, M. I.. (2000b). Executive attention and metacognitive regulation. Consciousness and Cognition, 9, 288–307.
  • Fernandez-Duque, D., Baird, J. A., & Posner, M. I. (2000a). Awareness and metacognition. Consciousness and Cognition, 9, 324–326.
  • Gadzella, B. M. (1999). Differences among cognitive-processing styles groups on personality traits. Journal of Instructional Psychology, 26(3), 161–166.
  • Green, F. R. (1999). Brain and learning research: Implications for meeting the needs of diverse learners. Education, 119, 682–687.
  • Gülp›nar, M. A., & Yeğen, B. Ç. (2004). The physiology of learning and memory: Role of peptides and stress. Current Protein & Peptide Science, 5, 457-473.
  • Henningsen, P., & Kirmayer, L. J. (2000). Mind beyond the net: Implications of cognitive neuroscience for cultural psychiatry. Transcultural Psychiatry, 37 (4), 467–494.
  • Hodges, D. A. (2000). A virtual panel of expert researchers. Music Educators Journal, 87(2), 40-44.
  • Illeris, K. (2004). Transformative learning in the perspective of a comprehensive learning theory. Journal of Transformative Education, 2 (2), 79-89.
  • Kolb, B., & Whishaw, I. Q. (1998). Brain plasticity and behaviour. Annual Review of Psychology, 49, 43-64.
  • Kolb, D. A. (1984). Experincial learning. New Jersey: Prentice-Hall.
  • Kuhn T. S. (2003). Bilimsel devrimlerin yapısı (çev. N. Kuyaş). İstanbul: Alan Yayınları.
  • Lapan, R. T., Kardash, C. A. M., & Turner, S. (2002). Empowering students to become self-regulated learners. Professional School Counseling, 5 (4), 257-265.
  • Mandal, M. K., Asthana, H. S., & Pandey, R. (1996). Cerebral laterality in affect and affective illness: A review. The Journal of Psychology, 130, 447-459.
  • Merckelbach, H., Muris, P., Horselenberg, R., & de Jong, P. (1997). EEG corrolates of a paper-and-pencil test measuring hemisphericity. Journal of Clinical Psychology, 53, 739-744.
  • Morton, B. E. (2003a). Phased mirror tracing outcomes correlate with several hemisphericity measures. Brain and Cognition, 51, 294–304.
  • Morton, B. E. (2003b). Two-hand line-bisection task outcomes correlate with several measures of hemisphericity. Brain and Cognition, 51, 305–316.
  • Morton, B. E. (2003c). Line bisection-based hemisphericity estimates of university students and professionals: Evidence of sorting during higher education and career selection. Brain and Cognition, 2, 319–325.
  • Ornstein, R. (1986). Multimind. Boston: Houghton Mifflin Company.
  • Ornstein, R. (2004). Sağduyu. Beyin yarıkürelerinin anlamı (çev. M. Atalay). İstanbul:Kaknüs Yayınları.
  • Panksepp, J. (2003). At the interface of the affective, behavioral, and cognitive neurosciences:Decoding the emotional feelings of the brain. Brain and Cognition, 52, 4–14.
  • Piaget, J. (1999). Çocukta zihinsel gelişim (çev. H. Portakal). İstanbul: Cem Yayınları.
  • Pool, C. R. (1997). Brain-based leraning and students. The Education Digest, 63 (3), 10.
  • Rosiek, J. (2003). Emotional scaffolding an exploration of the teacher knowledge at the intersection of student emotion and the subject matter. Journal Of Teacher Education, 54, 399-412.
  • Saleh, A. (2001). Brain hemisphericity and academic majors: A correlation study. Collage Student Journal, 35 (2), 193-200.
  • Shimamura, A. P. (2000a). Toward a cognitive neuroscience of metacognition. Consciousness and Cognition, 9, 313–323.
  • Shimamura, A. P. (2000b). What is metacognition? The brain knows. The Amareican Journal of Psychology, 113 (1), 142.
  • Slegers, B. (1997). Brain Development and its relationship to early childhood education. Paper presented at the EDEL 695 Seminar in Elementary Education, Long Beach, CA.
  • Sonnier, I. L. (1991). Hemisphericity: A key to understanding individual differences among teachers and learners. Journal Of Instructional Psychology, 18 (1), 17-22.
  • Sparapani, E. F. (1998). Encouraging thinking in high school and middle school: Constraints and possibilities. Clearing House, 71 (5), 274-276.
  • Stellern, J., Collins, J., Gutierrez, B., & Patterson, E. (1986). Hemispheric dominance of native American Indian Students. Journal Of American Indian Education, 25 (2), 8-17.
  • Sürekli, D. (2004). Beyin asimetrisi: Çift beyinli insan. İstanbul: Evrim Yayınları.
  • Toth, P. E., & Farmer T. S. (1999). Brain hemispheric characteristics and leadership style of school superintendents. National Forum of Applied Educational Research Journals,13, 3.
  • van Der Jagt, J. W., Ramasamy, R., Jacobs, R. L., Ghose, C., & Lindsey, J. D. (2003).Hemisphericity modes, learning styles, and environmental preferences of Students in an introduction to special education course. International Journal of Special Education, 18(1), 24-35.
  • Vermunt, J. D. (1995). Process-oriented instruction in learning and thinking strategies.European Journal of Education, 10, 325-349.
  • Vermunt, J. D., & Verloop, N. (1999). Congruence and friction between learning and teaching. Learning and Instruction, 9, 257-280.
  • Walter, H., Wunderlich, A. P., Blankenhorn, M., Schäfer, S., Tomczak, R., Spitzer, M.,& Grön, G. (2003). No hypofrontality, but absence of prefrontal lateralization comparing verbal and spatial working memory in schizophrenia. Schizophrenia Research, 61,175–184.
  • Weiss, R. P. (2000a). Brain-based learning. Training & Development, 54 (7), 20.
  • Weiss, R. P. (2000b). Emotion and learning. Training & Development, 54 (11), 44.
  • Wood, J. N. (2003). Social cognition and the prefrontal cortex. Behavioral and Cognitive Neuroscience Reviews, 2 (2), 97-114.
  • Zimmerman, B. J. (1990). Self-regulated learning and academic achievement: An overview. Educational Psychologist, 25, 3-17.
APA GÜLPINAR M (2005). Beyin/Zihin Temelli Öğrenme İlkeleri ve Eğitimde Yapılandırmacı Modeller. , 271 - 306.
Chicago GÜLPINAR Mehmet Ali Beyin/Zihin Temelli Öğrenme İlkeleri ve Eğitimde Yapılandırmacı Modeller. (2005): 271 - 306.
MLA GÜLPINAR Mehmet Ali Beyin/Zihin Temelli Öğrenme İlkeleri ve Eğitimde Yapılandırmacı Modeller. , 2005, ss.271 - 306.
AMA GÜLPINAR M Beyin/Zihin Temelli Öğrenme İlkeleri ve Eğitimde Yapılandırmacı Modeller. . 2005; 271 - 306.
Vancouver GÜLPINAR M Beyin/Zihin Temelli Öğrenme İlkeleri ve Eğitimde Yapılandırmacı Modeller. . 2005; 271 - 306.
IEEE GÜLPINAR M "Beyin/Zihin Temelli Öğrenme İlkeleri ve Eğitimde Yapılandırmacı Modeller." , ss.271 - 306, 2005.
ISNAD GÜLPINAR, Mehmet Ali. "Beyin/Zihin Temelli Öğrenme İlkeleri ve Eğitimde Yapılandırmacı Modeller". (2005), 271-306.
APA GÜLPINAR M (2005). Beyin/Zihin Temelli Öğrenme İlkeleri ve Eğitimde Yapılandırmacı Modeller. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 5(2), 271 - 306.
Chicago GÜLPINAR Mehmet Ali Beyin/Zihin Temelli Öğrenme İlkeleri ve Eğitimde Yapılandırmacı Modeller. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 5, no.2 (2005): 271 - 306.
MLA GÜLPINAR Mehmet Ali Beyin/Zihin Temelli Öğrenme İlkeleri ve Eğitimde Yapılandırmacı Modeller. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, vol.5, no.2, 2005, ss.271 - 306.
AMA GÜLPINAR M Beyin/Zihin Temelli Öğrenme İlkeleri ve Eğitimde Yapılandırmacı Modeller. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2005; 5(2): 271 - 306.
Vancouver GÜLPINAR M Beyin/Zihin Temelli Öğrenme İlkeleri ve Eğitimde Yapılandırmacı Modeller. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2005; 5(2): 271 - 306.
IEEE GÜLPINAR M "Beyin/Zihin Temelli Öğrenme İlkeleri ve Eğitimde Yapılandırmacı Modeller." Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 5, ss.271 - 306, 2005.
ISNAD GÜLPINAR, Mehmet Ali. "Beyin/Zihin Temelli Öğrenme İlkeleri ve Eğitimde Yapılandırmacı Modeller". Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 5/2 (2005), 271-306.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
03-04-2024 3:15

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları