Birinci Basamakta 0-12 Yaş Çocuğu Olan Annelere
Uygulanan Çocuk Yolcu Güvenliği Programının Etkileri:
Non-Randomize Bir Çalışma

kolunsağ, serpil; Nahcivan, Nursen

doi:10.55646/jaren.2021.77200

Birinci Basamakta 0-12 Yaş Çocuğu Olan Annelere Uygulanan Çocuk Yolcu Güvenliği Programının Etkileri: Non-Randomize Bir Çalışma

Serpil Kolunsağ, (stanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa, Halk Sağlığı Hemşireliği, İstanbul, Türkiye)

Nursen Nahcivan (İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi, İstanbul, Türkiye)

Journal of Academic Research in Nursing

0 0

Yıl: 2021 Cilt: 7 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 55 - 66 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.55646/jaren.2021.77200 İndeks Tarihi: 09-06-2022

Birinci Basamakta 0-12 Yaş Çocuğu Olan Annelere Uygulanan Çocuk Yolcu Güvenliği Programının Etkileri: Non-Randomize Bir Çalışma

Öz:

Amaç: 0-12 yaş çocuğu olan annelere uygulanan çocuk yolcu güvenliği programının sonuçlarını değerlendirmekti. Yöntem: Araştırma randomize olmayan gruplarda, ön test-son test kontrol gruplu, tekrarlayan ölçümlü tasarımdır. Örneklemi İstanbul’da bir aile sağlığı merkezinden hizmet alan 0-12 yaş çocuğu olan annelerden oluştu (deney grubu=46, kontrol grubu=46). Deney grubuna, çocuk oto güvenlik koltuğu (ÇOGK) koruyuculuğu, türleri ve kullanımı ile ilgili bilgilerin yer aldığı, ortalama 15-25 dakika süren bireysel eğitim ve danışmanlık şeklinde Çocuk Yolcu Güvenliği (ÇYG) programı uygulandı. Çocuk koltuğu kullanma durumu, kaza-yaralanma risk algısı ve ÇOGK bilgi düzeyi incelendi. Sonuç değişkenleri girişim öncesi, girişim sonrası 3. ve 6. aylarda olmak üzere üç kez ölçüldü ve karşılaştırıldı. Veriler, sayı, yüzdelik, ki-kare testi, t-testi, tekrarlı ölçümlerde varyans analizi, Man-Whitney U ve Cohen’s d etki büyüklüğü ile değerlendirildi. Bulgular: Katılımcıların tümü evli, çoğu lise mezunu, tek çocuklu, çalışmayan annelerdi. Yarıya yakını her zaman emniyet kemeri kullanmaktaydı. Girişimden 3 ve 6 ay sonra çocuk oto güvenlik koltuğu kullanma oranı deney grubundaki annelerde (%41,3; %45,7) anlamlı olarak daha yüksek bulundu (p<.05). Davranış değişimi aşamaları incelendiğinde, 3. ayda deney grubunun %50’si, kontrol grubunun %21,7’si çocuk koltuğu kullanım davranışında en az bir aşama “ilerleme” gösterdi. Kontrol grubu ile karşılaştırıldığında, deney grubundaki annelerin araç ile seyahat sırasında kaza-yaralanma risk algı puan ortalaması ve ÇOGK bilgi düzeyi anlamlı olarak daha yüksek bulundu (p<0,05). Sonuç: Ebeveynlere yönelik yapılacak çocuk yolcu güvenliği eğitim çalışmaları ile çocuk koltuğu kullanımı arttırılabilir.

Anahtar Kelime:

Öz:

Objectives: The aim of this study was to evaluate the results of the child passenger safety program applied to mothers of children aged 0-12 years. Methods: This research was a non-randomised control group pretest-posttest design, with repeated measures. The sample included mothers with 0-12 years old children who received health service from a family health center in Istanbul (experimental group = 46, control group = 46). The Child Passenger Safety (CPS) program was applied to the experimental group in the form of individual training and counseling, which lasted for 15-25 minutes, and provided information on child safety seat (CSS) protection, and its types and use. Child seat usage, accident-injury risk perception and CSS knowledge level were examined. The outcome variables were measured and compared three times before the intervention and at the 3rd and 6th months after the intervention. Data were evaluated by number, percentage, chi-square test, t-test, variance analysis in repeated measurements, Man-Whitney U and Cohen’s d effect size. Results: All of the participants were married. Most of them were high school graduates, with single children, and were unemployed. Nearly half of them always used seatbelts. The rate of child car seat use at 3 and 6 months after the intervention was significantly higher in the experimental group (41.3%; 45.7%) (p<.05). When the behavior change stages were examined, 50% of the experimental group and 21.7% of the control group showed at least one stage “advance” in child seat use behavior in the 3rd month. Compared with the control group, the mothers in the experimental group were found to have significantly higher mean scores of accident-injury risk perception and CSS knowledge level during travel by vehicle (p<0,05)

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Global status report on road safety. 2018. URL:http:// www.who.int/violence_injury_prevention/road_ safety_status/2015/en/. 18.12.2019.
2. http://www.tuik.gov.tr/ PreHaberBultenleri. do; jsessionid=9vT0ZpnLxFtV616tbF8g B Q G L J J v X L 8 J L Q z R 2 0 N T L p R w q G B n v 1 2 q 0 ! 740400310?id=24645 02.06.2020.
3. Announcement: National Child Passenger Safety Week — September 18–24, 2016. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2016;65:987. [Crossref]
4. Global status report on road safety 2013: supporting a decade of action. 2013. URL:https://www.who.int/ violence_injury_prevention/road_safety_status/2013/ en/ 18.12.2019.
5. Karayolları trafik yönetmeliği. 2010. URL: https:// www.mevzuat.gov.tr/mevzuat? MevzuatNo=8182 &MevzuatTur=7& MevzuatTertip=5 06.05.2020.
6. Global status report on road safety. 2018. URL: https:// www.who.int/violence_injury_prevention/road_ safety_status/2018/en/ 18.12.2019.
7. Şevketoğlu E, Öztora S, Esin G, Öztora S. Arabada çocuk güvenlik koltuklarının kullanımı konusunda türk anne-babaların bilgi düzeyi. Ulusal Travma Acil Cerrahi Dergisi 2009; 15 (5): 482-6.
8. Carman KB, Palancı Y. Çocuk koltuğu kullanımı: Üniversite çalışanlarının bilgi düzeyleri ile ilgili bir anket çalışması. Klinik ve Deneysel Araştırmalar Dergisi 2011; 2 (2): 157-160.
9. Küçük-Biçer B, Özcebe H, Kacemer H, Karaağaç AE, İlgen U. Ankara merkezinde çalışan bir grup esnafın çocuk oto güvenlik koltuğu kullanımları, ilgili bilgi ve davranışları. Çocuk Dergisi 2012; 12 (1): 16-23.
10. Kürtüncü M, Demirbağ BC. Çocuk oto güvenlik koltuğu kullanımı konusunda ebeveynlerin bilgi, tutum ve davranışları: Zonguldak örneği. International Journal of Human Science 2013; 10 (2): 182-193
11. Çöl D, Biçer S, Uğraş M, Giray T, Küçük Ö, Erdağ GÇ ve ark. Ailelerin çocuk oto güvenlik koltuğu kullanma oranları ve bilgi düzeyleri üzerine anket çalışması. CAYD 2014; 1 (2): 87-95.
12. Zaza, S., Sleet, D.A., Thompson, R.S., Sosin, D.M., Bolen, J.C. Reviews of evidence regarding ınterventions to ıncrease use of child safety seats. American Journal of Preventive Medicine 2001; 21 (4S): 31–47.
13. Morrison DS, Petticrew M, Thomson H. What are the most effective ways of improving population health through transport interventions? Evidence from systematic reviews. J Epidemiol Community Health 2003; 57 (5): 327–333.
14. Turner C, McClure C, Nixon J, Spinks A. Community- based programs to promote car seat restraints in children 0-16 years: A systematic review. Accident Analysis and Prevention 2005; 37: 77-83.
15. Ehiri JE, Ejere HOD, Hazen AE, Emusu D, King WD, Osberg SJ. Interventions to increase children’s booster seat use: A review. American Journal of Preventive Medicine 2006; 31 (2): 185-192.
16. Snowdon AW, Hussein A, Purc-Stevenson R, Follo G, Ahmed E. A. Longitudinal study of the effectiveness of a multi-media intervention on parents’ knowledge and use of vehicle safety systems for children. Accident Analysis and Prevention 2009 ;41 (3): 498-505.
17. Muller VM, Burke RV, Arbogast H, Ruiz PC, Nunez NM, San Mateo KR et al. Evaluation of a child passenger safety class in increasing parental knowledge. Accident Analysis and Prevention 2014; 63 (2014): 37-40.
18. Swartz L, Glang A, Schwebel DC, GeigerWolfe EG, Gau J, Schroeder S. Keeping baby safe: A randomized trial of a parent training program for infant and toddler motor vehicle injury prevention. Accident Analysis and Prevention 2013; 60: 35-41.
19. Aile hekimliği yönetmeliği. 2013. URL:https://www. mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx? MevzuatKod=7.5.17051& MevzuatIliski=0& sourceXmlSearch=aile%20he 18.12.2019.
20. World report on road traffic ınjury prevention. 2004. URL:http://www.who.int/violence_injury_prevention/ p u b l i cat i o n s / ro a d _ t ra ff i c / wo r l d _ re p o r t /e n / 18.12.2019.
21. World report on child injury prevention 2008. URL:http://apps.who.int/iris/ bitstream/10665/43851/1/9789241563574_eng.pdf 18.12.2019.
22. Global Status Report on Road Safety: 2013 Supporting A Decade of Action. 2013. URL:http://www.who.int/ violence_injury_prevention/road_safety_status/2013/ en/. 18.12.2019.
23. Barraco RD, Cheng JD, Bromberg WJ, Falcone RA, Hammond JS, Lui FY, et al. Child passenger safety: An evidence-based review. The Journal of Trauma 2010; 69 (6): 1588-90.
24. FIA Otomobil ve Toplum Vakfı. Emniyet kemeri ve çocuk koruma sistemleri: Karar organları ve uygulayıcılar için karayolu güvenliği el kitabı. (Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Araştırma Merkezi Müdürlüğü, Çev.) Ankara: EGM Trafik Hizmetleri Başkanlığı Yayınları (Orijinal çalışma basım tarihi 2009); 2011.
25. American academy of pediatrics updates recommendation on car seats. 2011. URL:https:// www.aap.org/en-us/about-the-aap/aap-press-room/ pages/AAP-Updates-Recommendation-on-Car-Seats. aspx. 18.12.2019.
26. Brolin K, Stockman İ, Andersson M, Bohman K, Gras L-L, Jakobsson L. Safety of children in cars: A review of biomechanical aspects and human body models. International Association of Traffic and Safety Sciences Research 2015; 38 (2): 92-102. [Crossref]
27. h t t p s : / / w w w . y o u t u b e . c o m / c h a n n e l / UCNfNNSiNb7onPTLbCZ4BcVA 18.12.2019.
28. h t t p s : / / w w w . y o u t u b e . c o m / c h a n n e l / UC7l0MinLOCRoe6u5AyT8lqQ 18.12.2019.
29. https://www.youtube.com/user/iihs 18.12.2019.
30. Klassen TP, MacKay JM, Moher D, Walker A, Jones AL. Community-based ınjury prevention ınterventions. The Future Of Children Unıntentıonal Injurıes In Chıldhood 2000; 10 (1): 83-110.
31. Gielen AC, Sleet D. Application of behavior-change theories and methods to ınjury prevention. Epidemiol Reviews 2003; 25 (1): 65-76.
32. Medoff-Cooper B, Tulman L. Using a focus group to determine car seat use among mothers of children aged 3 to 7 years, American Journal of Maternal Child Nursing 2007; 32 (3): 165-9.
33. Kulanthayana S, Razaka A, Schenka E. Driver characteristics associated with child safety seat usage in Malaysia: A cross-sectional study. Accident Analysis and Prevention 2010; 42 (2): 509-14.
34. Uherick L, Gorelick MH, Biechler R, Brixey SN, Melzer- Lange M. Validation of two child passenger safety questionnaires. Injury Prevention 2010; 16 (5): 343-7.
35. Chen X, Yang J, Peek-Asa C, Chen K, Liu X, Li L. Hospital- based program to ıncrease child safety restraint use among birthing mothers in china. PLoS ONE 2014; 9 (8): e105100.
36. Erol S, Erdoğan S. Sağlık davranışlarını geliştirmek ve değiştirmek için transteoretik modelin kullanılması. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2007; 10 (2): 86-94.
37. Erdoğan S, Nahcivan N, Esin MN. Hemşirelikte araştırma süreç, uygulama ve kritik. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi; 2014; 112-120.
38. Shenoi R, Saz EU, Jones JL, Ma L, Yusuf S. An emergency department ıntervention to ımprove knowledge of child passenger safety. Pediatric Emergeny Care 2010; 26 (12): 881-7
39. Ekundayo OJ, Jones G, Brown A, Aliyu M, Levine R, Goldweig I. A brief educational intervention to improve healthcare providers’ awareness of child passenger safety. International Journal of Pediatrics 2013; Volume 2013; 1-5. [Crossref]
40. Will KE, Sabo CS, Porter BE. Evaluation of the Boost ‘em in the Back Seat Program: Using fear and efficacy to increase booster seat use. Accident Analysis and Prevention 2009; (41): 57–65.
41. Will KE, Geller ES. Increasing the safety of children’s vehicle travel: from effective risk communication to behavior change. J. Safety Res 2004; (35): 263–274.
42. Stevens SL. Effects of intervention on booster seat purchase: a field study. Virginia Polytechnic Institute and State University Master’s thesis. 2

APA	kolunsağ s, Nahcivan N (2021). Birinci Basamakta 0-12 Yaş Çocuğu Olan Annelere Uygulanan Çocuk Yolcu Güvenliği Programının Etkileri: Non-Randomize Bir Çalışma. , 55 - 66. 10.55646/jaren.2021.77200
Chicago	kolunsağ serpil,Nahcivan Nursen Birinci Basamakta 0-12 Yaş Çocuğu Olan Annelere Uygulanan Çocuk Yolcu Güvenliği Programının Etkileri: Non-Randomize Bir Çalışma. (2021): 55 - 66. 10.55646/jaren.2021.77200
MLA	kolunsağ serpil,Nahcivan Nursen Birinci Basamakta 0-12 Yaş Çocuğu Olan Annelere Uygulanan Çocuk Yolcu Güvenliği Programının Etkileri: Non-Randomize Bir Çalışma. , 2021, ss.55 - 66. 10.55646/jaren.2021.77200
AMA	kolunsağ s,Nahcivan N Birinci Basamakta 0-12 Yaş Çocuğu Olan Annelere Uygulanan Çocuk Yolcu Güvenliği Programının Etkileri: Non-Randomize Bir Çalışma. . 2021; 55 - 66. 10.55646/jaren.2021.77200
Vancouver	kolunsağ s,Nahcivan N Birinci Basamakta 0-12 Yaş Çocuğu Olan Annelere Uygulanan Çocuk Yolcu Güvenliği Programının Etkileri: Non-Randomize Bir Çalışma. . 2021; 55 - 66. 10.55646/jaren.2021.77200
IEEE	kolunsağ s,Nahcivan N "Birinci Basamakta 0-12 Yaş Çocuğu Olan Annelere Uygulanan Çocuk Yolcu Güvenliği Programının Etkileri: Non-Randomize Bir Çalışma." , ss.55 - 66, 2021. 10.55646/jaren.2021.77200
ISNAD	kolunsağ, serpil - Nahcivan, Nursen. "Birinci Basamakta 0-12 Yaş Çocuğu Olan Annelere Uygulanan Çocuk Yolcu Güvenliği Programının Etkileri: Non-Randomize Bir Çalışma". (2021), 55-66. https://doi.org/10.55646/jaren.2021.77200

APA	kolunsağ s, Nahcivan N (2021). Birinci Basamakta 0-12 Yaş Çocuğu Olan Annelere Uygulanan Çocuk Yolcu Güvenliği Programının Etkileri: Non-Randomize Bir Çalışma. Journal of Academic Research in Nursing, 7(2), 55 - 66. 10.55646/jaren.2021.77200
Chicago	kolunsağ serpil,Nahcivan Nursen Birinci Basamakta 0-12 Yaş Çocuğu Olan Annelere Uygulanan Çocuk Yolcu Güvenliği Programının Etkileri: Non-Randomize Bir Çalışma. Journal of Academic Research in Nursing 7, no.2 (2021): 55 - 66. 10.55646/jaren.2021.77200
MLA	kolunsağ serpil,Nahcivan Nursen Birinci Basamakta 0-12 Yaş Çocuğu Olan Annelere Uygulanan Çocuk Yolcu Güvenliği Programının Etkileri: Non-Randomize Bir Çalışma. Journal of Academic Research in Nursing, vol.7, no.2, 2021, ss.55 - 66. 10.55646/jaren.2021.77200
AMA	kolunsağ s,Nahcivan N Birinci Basamakta 0-12 Yaş Çocuğu Olan Annelere Uygulanan Çocuk Yolcu Güvenliği Programının Etkileri: Non-Randomize Bir Çalışma. Journal of Academic Research in Nursing. 2021; 7(2): 55 - 66. 10.55646/jaren.2021.77200
Vancouver	kolunsağ s,Nahcivan N Birinci Basamakta 0-12 Yaş Çocuğu Olan Annelere Uygulanan Çocuk Yolcu Güvenliği Programının Etkileri: Non-Randomize Bir Çalışma. Journal of Academic Research in Nursing. 2021; 7(2): 55 - 66. 10.55646/jaren.2021.77200
IEEE	kolunsağ s,Nahcivan N "Birinci Basamakta 0-12 Yaş Çocuğu Olan Annelere Uygulanan Çocuk Yolcu Güvenliği Programının Etkileri: Non-Randomize Bir Çalışma." Journal of Academic Research in Nursing, 7, ss.55 - 66, 2021. 10.55646/jaren.2021.77200
ISNAD	kolunsağ, serpil - Nahcivan, Nursen. "Birinci Basamakta 0-12 Yaş Çocuğu Olan Annelere Uygulanan Çocuk Yolcu Güvenliği Programının Etkileri: Non-Randomize Bir Çalışma". Journal of Academic Research in Nursing 7/2 (2021), 55-66. https://doi.org/10.55646/jaren.2021.77200