1924 ANAYASASI’NIN HAZIRLIK VE KANUNLAŞMA SÜRECİ ÜZERİNE

Şeref İBA (Girilmemişş)
YASAMA DERGİSİ
7 2
Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 44 Sayfa Aralığı: 43 - 60 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 10-06-2022

1924 ANAYASASI’NIN HAZIRLIK VE KANUNLAŞMA SÜRECİ ÜZERİNE

Öz:
Cumhuriyetin ilk anayasası olan 1924 Anayasası, Türkiye Cumhuriyeti Devle- tinin kuruluşunu ilan eden bir manifesto karakterine sahiptir. Öğretide, 1924 Ana- yasası’nın, teklifsiz bir şekilde Mecliste Anayasa Komisyonu tarafından hazırlan- dıktan sonra Genel Kurulda görüşüldüğü yönündeki bilgi ve değerlendirmeler en azından eksiktir. Kanun-u Esasi Encümeni görüşmelerinde dikkate alınan birden fazla teklifin tamamının, Mustafa Kemal’in genellikle, bizzat başkanlık ettiği ve “İstasyon Toplantıları” olarak bilinen bir özel komisyon tarafından hazırlandığı ve aynı zamanda Anayasa Komisyonunda da üye olan milletvekillerince imzala- nıp sunulduğu, Meclis zabıtları ve kaynaklar tarafından doğrulanan bir husustur. Dönemin “kudretli meclisi”, doğal bir “kurucu meclis” olarak hareket etmiş ve Osmanlı parlamentosundan kalan ve bazı değişikliklerle uygulamada olan İçtü- zük hükümlerine sadık kalmıştır. Diğer taraftan, 1876 Anayasası’ndaki anayasa değişikliği için gereken (2/3) nitelikli çoğunluk şartını devre dışı bırakan 83 sayılı Meclis Kararını kabul ederek, salt çoğunluğun üçte ikisinin kabul oyunu yeterli görmüştür.
Anahtar Kelime:

ON THE PREPARATION AND ENACTMENT PROCESS OF THE 1924 CONSTITUTION

Öz:
The 1924 Constitution, the first constitution of the Republic, has the chara- cteristics of a manifesto declaring the establishment of the State of Republic of Turkey. In the doctrine, there is at least incomplete information and evaluations that the 1924 Constitution was negotiated in the General Assembly after being prepared by the Constitutional Commission without proposal. Parliamentary mi- nutes and other sources indicate that all of the more than one proposals that were submitted to Constitutional Commission were prepared by a special committee known as “Station Meetings”, which Mustafa Kemal generally chaired perso- nally, and was signed and presented by the deputies who were also members of Constitutional Commission. The “mighty assembly” as a natural “constituent assembly” and remained loyal to the provisions of Rules of Procedure, which were inherited from Ottoman parliament were in effect with some changes. On the other hand, by adopting the Decision No:83, which disabled the (2/3) qualified majority requirement of 1876 Constitution, the two-thirds of the absolute majority was deemed sufficient.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Bakırcı, Fahri, “1924 Anayasası”, Atatürk Ansiklopedisi, ataturkansiklopedisi. gov.tr/bilgi/1924 _Anayasas%C4%B1, Erişim Tarihi:15.9.2021.
  • Çakan Hacıibrahimoğlu, Işıl, Devrimci Meclis II: TBMM (1923-1927), Kırmızı Kedi Yayınevi, 2. Baskı, İstanbul, 2021.
  • Çelik, Demirhan Burak, Kurucu İktidar, Hükümet Sistemi, Vatandaşlık ve İdari Yapılanma Tartışması Çerçevesinde 1924 Anayasası’nın Yapım Süreci, Yetkin Yayınları, 4. Baskı, Ankara, 2016.
  • Gözübüyük, A. Şeref - Sezgin, Zekai, 1924 Anayasası Hakkındaki Meclis Görüş- meleri, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İdari İlimler Enstitüsü, Ankara, 1957.
  • İba, Şeref, “İçtüzük Meselesi ve Notlu Dahili Nizamname”, Meclis Haber Dergi- si, Temmuz-Ağustos 2021.
  • İba, Şeref, Parlamento Hukuku, Seçkin Yayınevi, 7. Baskı, Ankara, 2020.
  • İba, Şeref, “Parlamento Tarihimizde II. Meclis”, Yüzüncü Yılında TBMM-Oluşu- mu, Çalışmaları ve İşlevleri, (Ed.: Yusuf Tekin), I. Cilt, TBMM Basımevi, 1. Baskı, Ankara, 2020.
  • İba, Şeref, Türk Anayasa Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara, 2018.
  • Karabekir, Kazım, Günlükler (1906-1948), Yapı Kredi Yayınları, 2009.
  • Karabekir, Kazım, Paşaların Kavgası, Haz.: Faruk Özerengin, Emre Yayınları, İstanbul, 1994.
  • Kılıç Ali, Kılıç Ali Hatıralarını Anlatıyor, Sel Yayınları, İstanbul, 1955.
  • Mumcu, Ahmet, “1924 Anayasası”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. 2, S. 5.
  • Özbudun, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınevi, 14. Baskı, Ankara, 2014.
  • Sevük, İsmail Habib, Atatürk’le Beraber, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2008.
  • Tanör, Bülent, Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri (1789-1980), Der Yayınları, İstanbul, 1995.
  • Tekin, Yusuf - İba, Şeref, “Görüşme ve Yasama Yöntemi Bağlamında 1921 Ana- yasasının Kanunlaşma Süreci”, Amme İdaresi Dergisi, C. 53, S. 2.
  • Teziç, Erdoğan, Anayasa Hukuku, Beta Yayınevi, 20. Baskı, İstanbul, 2016.
  • Düstur, 3. Tertip, C. 4.
  • Düstur, 3. Tertip, C. 5.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, D.1, C.28, 01.04.1339.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, D. 2, C. 1, 11.08.1339.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, D. 2, C.3, 29.10.1339.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, D. 2, C. 7, 09.03.1340.
APA İba Ş (2021). 1924 ANAYASASI’NIN HAZIRLIK VE KANUNLAŞMA SÜRECİ ÜZERİNE. , 43 - 60.
Chicago İba Şeref 1924 ANAYASASI’NIN HAZIRLIK VE KANUNLAŞMA SÜRECİ ÜZERİNE. (2021): 43 - 60.
MLA İba Şeref 1924 ANAYASASI’NIN HAZIRLIK VE KANUNLAŞMA SÜRECİ ÜZERİNE. , 2021, ss.43 - 60.
AMA İba Ş 1924 ANAYASASI’NIN HAZIRLIK VE KANUNLAŞMA SÜRECİ ÜZERİNE. . 2021; 43 - 60.
Vancouver İba Ş 1924 ANAYASASI’NIN HAZIRLIK VE KANUNLAŞMA SÜRECİ ÜZERİNE. . 2021; 43 - 60.
IEEE İba Ş "1924 ANAYASASI’NIN HAZIRLIK VE KANUNLAŞMA SÜRECİ ÜZERİNE." , ss.43 - 60, 2021.
ISNAD İba, Şeref. "1924 ANAYASASI’NIN HAZIRLIK VE KANUNLAŞMA SÜRECİ ÜZERİNE". (2021), 43-60.
APA İba Ş (2021). 1924 ANAYASASI’NIN HAZIRLIK VE KANUNLAŞMA SÜRECİ ÜZERİNE. YASAMA DERGİSİ, 0(44), 43 - 60.
Chicago İba Şeref 1924 ANAYASASI’NIN HAZIRLIK VE KANUNLAŞMA SÜRECİ ÜZERİNE. YASAMA DERGİSİ 0, no.44 (2021): 43 - 60.
MLA İba Şeref 1924 ANAYASASI’NIN HAZIRLIK VE KANUNLAŞMA SÜRECİ ÜZERİNE. YASAMA DERGİSİ, vol.0, no.44, 2021, ss.43 - 60.
AMA İba Ş 1924 ANAYASASI’NIN HAZIRLIK VE KANUNLAŞMA SÜRECİ ÜZERİNE. YASAMA DERGİSİ. 2021; 0(44): 43 - 60.
Vancouver İba Ş 1924 ANAYASASI’NIN HAZIRLIK VE KANUNLAŞMA SÜRECİ ÜZERİNE. YASAMA DERGİSİ. 2021; 0(44): 43 - 60.
IEEE İba Ş "1924 ANAYASASI’NIN HAZIRLIK VE KANUNLAŞMA SÜRECİ ÜZERİNE." YASAMA DERGİSİ, 0, ss.43 - 60, 2021.
ISNAD İba, Şeref. "1924 ANAYASASI’NIN HAZIRLIK VE KANUNLAŞMA SÜRECİ ÜZERİNE". YASAMA DERGİSİ 44 (2021), 43-60.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 23:3

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları