Yıl: 2022 Cilt: 0 Sayı: 188 Sayfa Aralığı: 43 - 56 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 14-06-2022

Kendi Kusuruyla Yanılanın Culpa in Contrahendo Sorumluluğu

Öz:
İrade bozukluğu hallerinden biri olan yanılma halinde, yanılgıya düşen kişi kusurlu olsa dahi sözleşmeyi iptal edebilir. Ancak bu durumda yanılan, Türk Borçlar Kanunu m.35’e göre sözleşmenin hükümsüz olması nedeniyle karşı tarafın uğradığı menfi zararı tazmin etmek zorunda kalır. Ayrıca hakkaniyetin gerektirdiği hallerde yanılan kişiden daha fazla tazminat istenebilir. Buradaki tazminat sorumluluğu, culpa in contrahendo sorumluluğunun çıkış noktasını oluşturmaktadır. Fakat Türk hukukunda culpa in contrahendo sorumluluğu ile ilgili genel bir hüküm öngörülmediğinden, kendi kusuruyla yanılan hakkında haksız fiil hükümlerinin (TBK m.49) mi yoksa sözleşme hükümlerinin (TBK m.112) mi kıyasen uygulanacağı sorunu ortaya çıkmaktadır. Çalışmamızda culpa in contrahendo sorumluluğunun ne anlama geldiği, kendi kusuruyla yanılan hakkında hangi hükümlerin uygulanması gerektiği açıklığa kavuşturulduktan sonra, TBK m.35’te öngörülen tazminat sorumluluğunun koşulları ile hüküm ve sonuçları ele alınmıştır.
Anahtar Kelime:

Culpa in Contrahendo as a Result of One’s Own Negligence

Öz:
In the event of a misconception, which is one of the cases of defective intention, the person who misconceived could terminate the contract even if he/she is at fault. However, in this case, according to the article 35 of Turkish Code of Obligations (TCO) the misconceiving party is obliged to compensate for the reliance damage suffered by the counter party because of the invalidity of the contract. In addition, in cases where equity requires, more compensation could be requested from the misconceiving party. The liability to damages here constitutes the starting point of the culpa in contrahendo liability. However, since in Turkish law no general provision has been envisioned regarding the culpa in contrahendo liability, the question arises as to whether the tort provisions in art. 49 of the TCO or contract provisions in art. 112 of the TCO, would be applied by analogy to those who have erred by their own fault. In our study, after clarifying the meaning of culpa in contrahendo liability and which provisions should be applied to those who erred; the conditions, terms, and consequences of the compensation liability stipulated in art. 35 TCO are discussed.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Adıgüzel, Sibel. “Sözleşme Görüşmelerinde Kusurlu Davranıştan Doğan Sorumluluk”. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi S. 9 (2012): 281-312.
  • Akyol, Şener. Borçlar Hukuku Genel Hükümler I. İstanbul: 2. Baskı, Filiz Kitabevi, 1995.
  • Arıkan, Mustafa. “Culpa in Contrahendo Sorumluluğu”. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. 17, S. 1 (2009): 69-89.
  • Baygın, Cem. “Culpa in Contrahendo Sorumluluğu ve Amerikan Hukukundaki Uygulaması”. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. 4, S. 1-2 (2000): 345-377.
  • Büyükay, Yusuf. Roma Borçlar Hukukunda Hata. Ankara: 1. Baskı, Yetkin Yayınevi, 2007.
  • Demircioğlu, Huriye Reyhan. Güven Esası Uyarınca Sözleşme Görüşmelerindeki Kusurlu Davranıştan Doğan Sorumluluk (Culpa in Contrahendo Sorumluluğu). Ankara: 1. Baskı, Yetkin Yayınevi, 2009.
  • Edis, Seyfullah. Türk-İsviçre Borçlar Hukuku Sistemine Göre Akdin Lüzumlu Vasıflarında Hata. Ankara: 1. Baskı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1973.
  • Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: 21. Baskı, Yetkin Yayınevi, 2017.
  • Ergüne, Mehmet Serkan. “Culpa in Contrahendo Sorumluluğunda Olumlu Zararın Tazmini”. Rona Serozan’a Armağan, C. I. 2010, s. 909-926 (“Olumlu Zarar”).
  • Ergüne, Mehmet Serkan. Olumsuz Zarar. İstanbul: 1. Baskı, Beta Yayınevi, 2008 (Olumsuz Zarar).
  • Frick, Joachim. Culpa in contrahnendo-Eine rechtsvergleichende und kollisionsrechtliche Studie. Zürich: 1. Auflage, Schweizer Studien zum Internationalen Recht, 1992.
  • Gezder, Ümit. Türk/İsviçre Hukukunda Culpa in Contrahendo Sorumluluğu. İstanbul: 1. Baskı, Beta Yayınevi, 2009.
  • Gonzenbach, Rainer. Culpa in contrahendo im schweizerischen Vertragsrecht. Bern: 1. Auflage, Verlag Stampfli&Cie AG, 1987.
  • Gürpınar, Damla. Sözleşme Dışı Yanlış Tavsiyede Bulunma, Öğüt veya Bilgi Vermeden Doğan Hukuki Sorumluluk. İzmir: 1. Baskı, Güncel Hukuk Yayınları, 2006.
  • Güvenç, Özgür. “Culpa in Contrahendo Sorumluluğu Bağlamında Sözleşme Görüşmelerinin Kesilmesi”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. 18, S. 3-4 (2014): 363-405.
  • Ilgın, Ayşe Nur. “Kendi Kusuruyla Hataya Düşen Tarafın Tazminat Sorumluluğunun Şartları ve Kapsamı”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: 2009.
  • Kalkan Oğuztürk, Burcu. Güven Sorumluluğu. İstanbul: 1. Baskı, Vedat Kitapçılık, 2008.
  • Kanışlı, Erhan. İsviçre-Türk Borçlar Hukukuna Göre Sözleşmenin Kurulmasında Yanılma. İstanbul: 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, 2018.
  • Kılıçoğlu, Ahmet M. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: 21. Bası, Turhan Kitabevi, 2017.
  • Kırca, Çiğdem. Bilgi Vermeden Dolayı Üçüncü Kişiye Karşı Sorumluluk. Ankara: 1. Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, 2004.
  • Klausberger, Kurt. Die Willensmangel im schweizerischen Vertragsrecht, Typologie, Wesentlichkeit und Abgrenzungen (auch zu verwandten Tatbestanden). Zürich: 1.
  • Auflage, Schulthess Polygraphischer Verlag, 1989.
  • Kocayusufpaşaoğlu, Necip. Güven Nazariyesi Karşısında Borç Sözleşmelerinde Hata Kavramı. İstanbul: 1. Baskı, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1968.
  • Kurşat, Zekeriya. Borçlar Hukuku Alanında Hile Kavramı. İstanbul: 1. Baskı, Kazancı Hukuk Yayınevi, 2003.
  • Kutlu Sungurbey, Ayfer. Yetkisiz Temsil, Özellikle Culpa in Contrahendo (Sözleşmenin Görüşülmesinde Kusur) ve Olumsuz Zarar. İstanbul: 1. Baskı, Yasa Yayınları, 1988.
  • Küpper, Wolfgang. Das Scheitern von Vertragsverhandlungen als Fallgruppe der culpa in contrahendo. Berlin: 1. Auflage, Duncker&Humblot, 1988.
  • Meier-Hayoz, Arthur. Das Vertrauensprinzip beim Vertragsabschluss, Ein Beitrag zur Lehre von der Auslegung und den Mangeln des Vertragsabschlusses beim Schuldvertrag. Zürich: 1. Auflage, Buchdruckerei Stampfenbach AG, 1948.
  • Oğuzman, M. Kemal ve M. Turgut Öz. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I. İstanbul: 16. Baskı, Vedat Kitapçılık, 2018.
  • Olgaç, Senai. Hukuk Davalarında Gabin, Hata, Hile, İkrah. Ankara: 1. Baskı, Olgaç Yayınları, 1975.
  • Özkaya, Eraslan. Yanılma, Aldatma, Korkutma Davaları. Ankara: 2. Baskı, Seçkin Yayınları, 2013.
  • Özsunar, Erdal. Roma ve Türk Hukukunda Hata. Ankara: 1. Baskı, Turhan Kitabevi, 2005.
  • Özyakışır, Özkan ve Muhammed Ganbari. “Sözleşme Öncesi Görüşmelerin Kesilmesi Bağlamında Culpa in Contrahendo Sorumluluğu ve Olumsuz Zarar”. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. 28, S. 2 (2020): 745-775.
  • Reiser, Nina. Fahrlassiger Irrtum nach Art 26 OR. Zürich: Schulthess Juristische Medien, 2012. https://www.swisslex. ch (Erişim Tarihi: 10.02.2022).
  • Schmidlin, Bruno. Mangel des Vertragsabschlusses Art 23-31 OR, Art 26, Berner Kommentar. Bern: 2. Auflage, Stampfli Verlag, 2013. https://www.swisslex.ch (Erişim Tarihi: 05.02.2022).
  • Serozan, Rona. “Culpa in Contrahendo, Akdin Müspet İhlali ve Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşme Kurumlarının Ortak Temeli: Edim Yükümlerinden Bağımsız Borç İlişkisi”. İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi C. 2, S. 3 (1968): 108-129.
  • Tekinay, Selahattin, Sermet Akman, Haluk Burcuoğlu ve Atilla Altop. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: 7. Baskı, Filiz Yayınevi, 1993.
  • Tiftik, Mustafa. “Borç Sözleşmelerinin İrade Sakatlığı Sebebiyle İptalinde Uğranılan Zararların Tazmini”. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. 10, S. 3-4 (2006): 397-417.
  • Yakışık, Müşerref. “İrade Sakatlığına Bağlı Olarak Tazminat Talebi”. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi S. 10 (2012): 277-298.
  • Yalman, Süleyman. Türk-İsviçre Hukukunda Sözleşme Görüşmelerinden Doğan Sorumluluk. Ankara: 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2006.
  • Yıldırım, Mustafa Fadıl. “Borçlar Kanunu Tasarısında İrade Sakatlığı Halleri”. Ali Naim İnan’a Armağan. 2009, s. 931- 944 (“İrade Sakatlığı”).
  • Yıldırım, Mustafa Fadıl. Borçlar Hukukuna Göre Sözleşmenin Kuruluşunda Hile. Ankara: 1. Baskı, Nobel Yayıncılık, 2002 (Hile).
  • Yılmaz, Hamdi. “Sözleşme Görüşmelerinde Kusur (Culpa in Contrahendo) ve Sorumluluğun Hukuksal Niteliğinde Yeni Görüşmeler”. Yargıtay Dergisi C. 11, S. 3 (1985): 240-252.
  • Çevrimiçi Kaynaklar
  • Hukuktürk Hukuk Bilgi Bankası, http://www.hukukturk.com.
  • Swisslex, https://www.swisslex.ch.
  • Legalbank, https://www.legalbank.net.
APA AYAN DURHAN E (2022). Kendi Kusuruyla Yanılanın Culpa in Contrahendo Sorumluluğu. , 43 - 56.
Chicago AYAN DURHAN ELIF Kendi Kusuruyla Yanılanın Culpa in Contrahendo Sorumluluğu. (2022): 43 - 56.
MLA AYAN DURHAN ELIF Kendi Kusuruyla Yanılanın Culpa in Contrahendo Sorumluluğu. , 2022, ss.43 - 56.
AMA AYAN DURHAN E Kendi Kusuruyla Yanılanın Culpa in Contrahendo Sorumluluğu. . 2022; 43 - 56.
Vancouver AYAN DURHAN E Kendi Kusuruyla Yanılanın Culpa in Contrahendo Sorumluluğu. . 2022; 43 - 56.
IEEE AYAN DURHAN E "Kendi Kusuruyla Yanılanın Culpa in Contrahendo Sorumluluğu." , ss.43 - 56, 2022.
ISNAD AYAN DURHAN, ELIF. "Kendi Kusuruyla Yanılanın Culpa in Contrahendo Sorumluluğu". (2022), 43-56.
APA AYAN DURHAN E (2022). Kendi Kusuruyla Yanılanın Culpa in Contrahendo Sorumluluğu. Terazi Hukuk Dergisi, 0(188), 43 - 56.
Chicago AYAN DURHAN ELIF Kendi Kusuruyla Yanılanın Culpa in Contrahendo Sorumluluğu. Terazi Hukuk Dergisi 0, no.188 (2022): 43 - 56.
MLA AYAN DURHAN ELIF Kendi Kusuruyla Yanılanın Culpa in Contrahendo Sorumluluğu. Terazi Hukuk Dergisi, vol.0, no.188, 2022, ss.43 - 56.
AMA AYAN DURHAN E Kendi Kusuruyla Yanılanın Culpa in Contrahendo Sorumluluğu. Terazi Hukuk Dergisi. 2022; 0(188): 43 - 56.
Vancouver AYAN DURHAN E Kendi Kusuruyla Yanılanın Culpa in Contrahendo Sorumluluğu. Terazi Hukuk Dergisi. 2022; 0(188): 43 - 56.
IEEE AYAN DURHAN E "Kendi Kusuruyla Yanılanın Culpa in Contrahendo Sorumluluğu." Terazi Hukuk Dergisi, 0, ss.43 - 56, 2022.
ISNAD AYAN DURHAN, ELIF. "Kendi Kusuruyla Yanılanın Culpa in Contrahendo Sorumluluğu". Terazi Hukuk Dergisi 188 (2022), 43-56.