Aleksey İvanoviç (Kutlu Muhammet) Tevkelev (Şeceresi, İdil-Yayık ve Kazak Tarihindeki Rolü)

YORULMAZ, Osman

Aleksey İvanoviç (Kutlu Muhammet) Tevkelev (Şeceresi, İdil-Yayık ve Kazak Tarihindeki Rolü)

Osman YORULMAZ (Mimar Sinan Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi

2 1

Yıl: 2005 Cilt: 0 Sayı: 34 Sayfa Aralığı: 117 - 144 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Aleksey İvanoviç (Kutlu Muhammet) Tevkelev (Şeceresi, İdil-Yayık ve Kazak Tarihindeki Rolü)

Öz:

Özet: Bu makalede, XVIII. yy. Rus Dış İşleri Gizli Servisi uzmanlarından ve I. Petro döneminde ortaya çıkan Rus doğu politikasının önemli simalarından biri olan, Rusya’nın İdil-Yayık bölgesine yerleşmesinde olduğu kadar, Kazakistan’ın Rusya’ya bağlanmasındaki gayretleriyle ön plana çıkan, Tatar soylularından Aleksey İvanoviç (Kutlu Muhammet) Tevkelev’in soyu ve faaliyetleri ele alınmıştır.

Anahtar Kelime: Türkistan çarlık rusyası Kazakistan tevkelev türki halklar siyaset tarihi 18. Yüzyıl soyağacı

Aleksei İvanoch (Khutlu Mohammad Tevkelev (His Pedigree and his role at the History of the Khazah and İtil-yayik Area)

Öz:

The origin and vital activity of Tatar Alexey Ivanovich (Kutlu Mohammed) Tevkelev are considered in this article who had proved himself an ardent supporter and realizator of Russian policy on capture of territory Idil-Yayik (the Volga and Urals region) region and violent connection of Kazakhstan to Russia. He was one of special services experts of external relations of Russia in 18th century and the well-known persons in realization of the east policy of Russia, the board of which had arisen in the period of I Peter’s governing.

Anahtar Kelime: Kazakhstan tevkelev turkic peoples political history 18th Century pedigree Turkestan tsarist russia

Belge Türü: Makale Makale Türü: Olgu Sunumu Erişim Türü: Erişime Açık

Akmanov, İ. G. (1995), Za Pravdivoye Osveşçeniye İsyorii Narodov, Ufa.
Buganov, V. İ. (1973), “Kazanskoye Hanstvo”, Bolşaya Sovetskaya Entsiklopediya, C. 11, Moskva.
Buganov, V. İ., “Ordıskiy Vıhod”, Bolşaya Sovetskaya Entsiklopediya, C. 18, Moskva.
Dobrosmıslov, A. İ. (1900), Turgayskaya Oblast. İstoriçeskiy Oçerk, Orenburg,
Donnelli, A. S. (1995), Zavoyevaniye Başkirii Rossiyey 1552-1740, (çev. L. P. Bikbayev), Ufa.
Glebov (Gnediç), S. İ. (1900), Pugaçev Ye. İ., SPB.
Hanıkov, Ya. V. (1851), “Poyasnitelnaya Zapiska k Karta Aralskago Morya i Hivinskago Hanstva, s İh Okrestnostyami”, Zapiski İmperatorskogo Russkogo Geografiçeskogo Obşçestva, Kn. V, Sanktpeterburg: 268-358.
Hanıkov, Ya. V. (1852), “Svedeniya o Rode Tevkelevıh i o Slujbe General Mayora Aleksea İvanoviça Tevkeleva”, Vremennik İmperatorskogo Moskovskogo Obşçestva İstorii i Drevnostey Rossiyskih, Kn. 13, Moskva: 19-21
Hayit, B. (1995), Türkistan Devletlerinin Milli Mücadeleleri Tarihi, (Çev. Abdulkadir Sadak), 2. Baskı, Ankara.
Hudyakov, M. G. (1991), Oçerki po İstorii Kazanskogo Hanstva, İnsan, Moskva. (İzdaniye 3-ye ispravlennoye i dopolnennoye nabrano po tekstu 1-go izdaniya, Kazan, 1923 g.)
“Kasimovskoye Tsarstvo”, Bolşaya Sovetskaya Entsiklopediya, C. 11, Moskva, 1973. (Metin içinde BSE, C. 11, 1973 olarak gösterilmiştir)
Kazahsko-Russkiye Otnoşeniya v XVI-XVIII Vekah (Sbornik Dokumentov i Materialov), I, Alma-Ata, 1961. (Arşiv belgelerinin yayınlandığı bir eserdir. Metin içinde “KRO 1961” olarak gösterilmiştir. )
Kraft, İ. İ. (1898a), Prinyatiye Kirgizami Russkogo Poddonstva, Orenburg.
Kraft, İ. İ. (1898b), Sbornik Uzakoneniy o Kirgizah Stepnih Oblastey, Orenburg.
Krasnıy Arhiv, 5/78, Moskva, 1936, 189-225. (Arşiv belgelerinin yayınlandığı bir sayıdır. Metin içerisinde “KA 1936” şeklinde gösterilmiştir)
Levşin, A. İ. (1996), Opisaniye Kirgiz-Kazaçih ili Kirgiz-Kaysatskih, Ord i Stepey,2. Baskı, Almatı.
Matviyevskiy, P. Ye. – Yefromov, A. V. (1991), Petr İvanoviç Rıçkov, Moskva.
Muhamedova, R. G.-Halikov, A. H. (1976), “Tatarı”, Bolşaya Sovetskaya Entsiklopediya, C. 25, Moskva.
Muhamedyarov, Ş. F. (1976), “Sibirskoye Hanstvo”, Bolşaya Sovetskaya Entsiklopediya, C. 23, Moskva.
“Orda”, Bolşaya Sovetskaya Entsiklopediya, C. 18, Moskva, 1973. (Metin içinde BSE, C. 18, 1973 olarak gösterilmiştir )
Polnoye Sobraniye Russkih Letopisey, C. 29, Moskva, 1965.
Popov, N. (1861), Tatişçev i Yego Vremya, Moskva.
Pugaçevşçina. İz arhive Pugaçeva, I, M-L., 1926.
Pugaçevşçina, II, M-L., 1929.
Rıçkov, P. İ. (1896), İstoriya Orenburgskaya (1730-1750), Orenburg.
Saharov, A. M. (1973), Krımskoye Hanstvo, Bolşaya Sovetskaya Entsiklopediya, C. 13, Moskva.
Saray, M. (1993), Kazak Türkleri Tarihi “ Kazakların Uyanışı”, İstanbul.
Sereda, N., “Pugaçevskiy Bunt po Zapiskam Sovremennika i Oçevidtsa” Vestnik Yevropı, Pyatıy god, Kniga 5-aya, May, Peterburg: 615-644.
Solovyev, S. M. (1963), İstoriya Rossii s Drevneyşih Vremyen, Kn. 12, C. 20, Moskva.
Tevkelev, A. İ. (1852), “Raznıya Bumagi General Mayora Tevkeleyeva ob Orenburgskom Kraye i o Kirgiz-Kaysatskih Ordah, 1762 god.,” Vremennik İmperatorskago Moskovskago Obşçestva İstorii i Drevnostey Possiyskih, Kniga trinadtsataya, Moskva: 15-19. (Bu makale 1762 yılında yazılmış o- lup, A. İ. Tevkelev’in günlüğüdür. 1852 yılında yayınlanan bu günlüğün kim tarafından yayına hazırlandığı belli değildir. Günlüğün Tevkelev’e aitolduğunu bildiğimiz için dergide yazar ismi gösterilmemesine rağmen biz Tevkelev’i yazar olarak göstermeyi uygun gördük.)
Togan, A. Z. V. (1981), Bugünkü Türkili Türkistan ve Yakın Tarihi, 2. Baskı, İstanbul.
Velyaminov-Zernov, V. V. (1863), İssledovaniye o Kasimovskih Tsaryah i Tsaraviçah, Çast I, Sankt-Peterburg,
Vitevskiy, V. N. (1889), İ. İ. Neplyuyev i Orenburgskiy Kray v Prejnem Yego Sostav do 1758 g., I, Kazan.
Vitevskiy, V. N. (1890), İ. İ. Neplyuyev i Orenburgskiy Kray v Prejnem Yego Sostav do 1758 g., II, Kazan.
Yerofeyeva, İ. (1999), Han Ebulhayr: Polkovodets, Pravitel i Politik, Almatı.
Yorulmaz, O. (2002), Küçük Cüz Kazakları ile Çarlık Rusya Arasındaki Siyasi Münasebetler (1730-1790), Mimar Simar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
http://www.orenburg.ru/culture/encyclop/tom2/t.html#ТЕВКЕЛЕВ%20А лексей%20Иванович%20-%20генерал-майор, (metin içinde, http://www.orenburg.ru olarak verilmiştir).
http://www.bashedu.ru/konkurs/kuzbekova/en_variant/music.html (metin içinde, http://www.bashedu.ru, olarak gösterilmiştir).
http://www.enc.chel.su/Struct/ArticleText.asp?ID=3706 (metin içerisinde,http://www.enc.chel.su olarak gösterilmiştir).
http://www.bashedu.ru/encikl/t/tevkelevy.htm.

APA	YORULMAZ O (2005). Aleksey İvanoviç (Kutlu Muhammet) Tevkelev (Şeceresi, İdil-Yayık ve Kazak Tarihindeki Rolü). , 117 - 144.
Chicago	YORULMAZ Osman Aleksey İvanoviç (Kutlu Muhammet) Tevkelev (Şeceresi, İdil-Yayık ve Kazak Tarihindeki Rolü). (2005): 117 - 144.
MLA	YORULMAZ Osman Aleksey İvanoviç (Kutlu Muhammet) Tevkelev (Şeceresi, İdil-Yayık ve Kazak Tarihindeki Rolü). , 2005, ss.117 - 144.
AMA	YORULMAZ O Aleksey İvanoviç (Kutlu Muhammet) Tevkelev (Şeceresi, İdil-Yayık ve Kazak Tarihindeki Rolü). . 2005; 117 - 144.
Vancouver	YORULMAZ O Aleksey İvanoviç (Kutlu Muhammet) Tevkelev (Şeceresi, İdil-Yayık ve Kazak Tarihindeki Rolü). . 2005; 117 - 144.
IEEE	YORULMAZ O "Aleksey İvanoviç (Kutlu Muhammet) Tevkelev (Şeceresi, İdil-Yayık ve Kazak Tarihindeki Rolü)." , ss.117 - 144, 2005.
ISNAD	YORULMAZ, Osman. "Aleksey İvanoviç (Kutlu Muhammet) Tevkelev (Şeceresi, İdil-Yayık ve Kazak Tarihindeki Rolü)". (2005), 117-144.

APA	YORULMAZ O (2005). Aleksey İvanoviç (Kutlu Muhammet) Tevkelev (Şeceresi, İdil-Yayık ve Kazak Tarihindeki Rolü). Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0(34), 117 - 144.
Chicago	YORULMAZ Osman Aleksey İvanoviç (Kutlu Muhammet) Tevkelev (Şeceresi, İdil-Yayık ve Kazak Tarihindeki Rolü). Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 0, no.34 (2005): 117 - 144.
MLA	YORULMAZ Osman Aleksey İvanoviç (Kutlu Muhammet) Tevkelev (Şeceresi, İdil-Yayık ve Kazak Tarihindeki Rolü). Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, vol.0, no.34, 2005, ss.117 - 144.
AMA	YORULMAZ O Aleksey İvanoviç (Kutlu Muhammet) Tevkelev (Şeceresi, İdil-Yayık ve Kazak Tarihindeki Rolü). Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2005; 0(34): 117 - 144.
Vancouver	YORULMAZ O Aleksey İvanoviç (Kutlu Muhammet) Tevkelev (Şeceresi, İdil-Yayık ve Kazak Tarihindeki Rolü). Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2005; 0(34): 117 - 144.
IEEE	YORULMAZ O "Aleksey İvanoviç (Kutlu Muhammet) Tevkelev (Şeceresi, İdil-Yayık ve Kazak Tarihindeki Rolü)." Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0, ss.117 - 144, 2005.
ISNAD	YORULMAZ, Osman. "Aleksey İvanoviç (Kutlu Muhammet) Tevkelev (Şeceresi, İdil-Yayık ve Kazak Tarihindeki Rolü)". Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 34 (2005), 117-144.