Corah dental anksiyete skalasının Türkçe uyarlamasının geçerlilik-güvenilirliği ve dental anksiyete görülme sıklığı

DOĞAN, M. Cem; İNANÇ, Yazgan Banu; SEYDAOĞLU, GÜLŞAH; ÇELİK, Metehan; uguz, sukru

Corah dental anksiyete skalasının Türkçe uyarlamasının geçerlilik-güvenilirliği ve dental anksiyete görülme sıklığı

Gülşah SEYDAOĞLU, (Çukurova Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Biyoistatistik Anabilim Dalı, Adana, Türkiye)

M. Cem DOĞAN, (Çukurova Üniversitesi, Dişhekimliği Fakültesi, Pedodonti Anabilim Dalı, Adana, Türkiye)

Şükrü UĞUZ, (Çukurova Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Adana, Türkiye)

Yazgan Banu İNANÇ, (Çukurova Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı, Adana, Türkiye)

Metehan ÇELİK (Çukurova Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı, Adana, Türkiye)

Ondokuz Mayıs Üniv. Diş Hekimliği Derg.

63 12

Yıl: 2006 Cilt: 7 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 7 - 14 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Corah dental anksiyete skalasının Türkçe uyarlamasının geçerlilik-güvenilirliği ve dental anksiyete görülme sıklığı

Öz:

Amaç: Bu çalışma, dental anksiyeteyi belirlemek için geliştirilmiş olan Corah Dental Anksiyete Skalasının (C-DAS) geçerlilik ve güvenilirliğini araştırmak ve bu ölçeği kullanarak anksiyete sıklığını belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yöntem: Adana il merkezinde tesadüfi örneklem yöntemi ile seçilen 15 ilköğretim okulundan seçilmiş 8-12 yaş arasındaki 925 ilkokul öğrencisi ve ailesi analiz edilmiştir. Çocukların büyük kardeşlerinden seçilen 886 ergen (yaş aralığı 13-19) ve 1803 anne baba (yaş aralığı 21-66) olmak üzere toplam 3614 kişi analiz edilmiştir. Öğrencilere sınıflarında C-DAS ölçeği, Durumluluk (STAIC-D) ve Süreklilik (STAIC-S) Anksiyete Envanteri uygulanmıştır. Anketler öğrencilerin ailelerine gönderilerek anne, baba ve 13-19 yaş arasındaki kardeşlerden birinin doldurması istenmiş ve ertesi gün toplanmıştır. Bulgular: Çocukların yaş ortalaması 9.9+1.4, ergenlerin 16.1+2.6 ve yetişkinlerin ise 36.8±6.7'dir. Gruplara göre C-DAS ile STAI-D, STA1-S ölçekleri arasında 0.42 ile 0.55 arasında değişen korelasyon katsayısı saptanmıştır. Ölçeğin iç tutarlılığı Cronbach alfa yöntemine göre 0.81, test-retest korelasyon katsayısı ise r=0.71 olarak saptanmıştır. Test ölçeğinin yapı geçerliliğini belirlemek için faktör analizi yapılmıştır. Ölçeğin 4 maddesinin faktör yükleri, 0.73 ile 0.81 arasında, öz değeri (ei-gen value) 2.58, açıklanan varyansı %64.0 olarak saptanmıştır. Çocuk, ergen ve erişkin gruplarında yapılan analizler benzer sonuçlar vermiştir. Genel olarak populasyonun %26.2ısinin dental anksiyete yaşadığı gözlenmiştir (C-DAS>12). Çocukların %11 Aiünde, ergenlerin %13.3'ünde, yetişkinlerin %7.8ıin-de, toplam populasy onun ise %10.8iinde yüksek anksiyete saptanmıştır (C-DAS>15). Sonuç: Elde edilen sonuçlar, C-DAS ölçeğinin her'yaş grubunda dental anksiyeteyi belirlemede geçerli-güvenilir olduğunu göstermektedir. Bu ölçek ile saptanan dental anksiyete sıklığının ülkemizde yüksek olduğu; yaşa ve cinsiyete göre farklılık gösterdiği saptanmıştır.

Anahtar Kelime: Dental anksiyete Güvenirlik ve geçerlik Türkçe Sonuçların tekrarlanabilirliği

Konular: Psikoloji

Reliability and validity of the Turkish version of the Corah dental anxiety scale and the frequency of dental anxiety

Öz:

Aim: The aim of this study was to examine the validity and reliability of Turkish version of Corah Dental Anxiety Scale (C-DAS) in children, adolescents and adults, and to determine the frequency of dental anxiety in Turkish population. Method: The sample consisted of 925 children aged 8-12 years old and their parents randomly chosen from 15 schools in Adana. A total of 3614 subjects aged 8 to 66 years old (886 adolescents and 1803 parents) were analyzed. C-DAS, STAIC-S and STAIC-T scales were filled in by the children at school and the questionnaire which included demographic information and scales were sent home for the parents and sibling (age range 13-19) to complete. Results: Mean age of the children was 9.9±1.4 (range 8-12), of the adolescents 16.1 ±2.6 (range 13-19) and of the adults 36.8±6.7 (range 21-66) years, respectively. The correlation coefficients of C-DAS with STAI-S and STAI-T ranged between 0.42 and 0.55 (p<0.001 for all). The internal consistency demonstrated by Cronbachis alpha was 0.81 and the test re-test reliability coefficient was 0.71. The results of the factor analyses indicated that the four items of C-DAS had factor loadings ranged between 0.73 to 0.81 in the total 3614 subjects. This one factor accounted for 64.0% of the variance (eigen value-2.58). Similar results were found in all age groups. Overall 26.2% of the population were had dental anxiety (total score >12). The frequency of high anxiety was 11.4% in children, 13.3% in adolescents and 7.8% in adults respectively according to C-DAS (total score >15). Conclusion: The findings suggest an adequate factorial structure and concurrent validity of the scale for all age groups. The frequency of the dental anxiety seems to be high in our popula¬tion and it is changing by gender, education level and age.

Anahtar Kelime: Reliability and validity Turkish Reproducibility of Results Dental Anxiety

Konular: Psikoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Milgrom P, Fiset L, Melnick S. The prevalence and practice management consequences of dental fear in a major US city. J Am Dent Assoc. 1988; 116: 641-647.
2. Gatchel RJ. The prevalence of dental fear and avoidance: expanded adult and recent adolescent surveys. J Am Dent Assoc. 1989; 118:591-3.
3. Stouthard ME, Hoogstraten J. Prevelance of dental anxiety in The Netherlands. Community Dent Oral Epidemol. 1990; 18:139-42.
4. Hakeberg M, Berggren U, Carlsson SG. Prevalence of dental anxiety in an adult population in a majör urban area in Sweden. Community Dent Oral Epidemiol. 1992; 20: 97-101.
5. Moore R, Birn H, Kirkegaard E. Prevalence and caracteri sties of dental anxiety in Danish adults. Community Dent Oral Epidemiol. 1993; 21:292-8.
6. Corah N, Gale E, Illig S. Assessment of a dental anxiety scale. J Am Dent Assoc. 1978; 97: 816-9.
7. Otto U. The behaviour of children when visiting the dentist. Swedish Dental Journal. 1994; 67: 207-22.
8. Klingman A. Melamed BG, Curtbert MI, Hormeez DA. Effects of participant modeling on information acquisition and skill utilisation. J Consult Clinical Psychology. 1984; 52: 414-22.
9. Mejore I, Mjones S. Dental caries in Turkish immigrant primary school children. Acta Paediatrica Scand. 1989; 78: 110-14.
10. Chellapah NK, Vignesha H, Milgrom O. LO. Prevalance of dental anxiety and fear in children in Singapore. Community Den Oral Epidemiol. 1990; 57: 224-28.
11. Öst LG. Age of onset in differrent fobias, J Abnorm Psychol. 1987; 96:223-32.
12. Thomson WM, Locker D, Poulton R. Incidence of dental anxiety in young adults in relation to dental treatment experience. Community Dent Oral Epidemiol. 2000; 288: 289-94.
13. Liddell A, Locker D. Dental anxiety in the elderly. Psychology Health. 1993; 8:175-83.
14. Wolpe J. The dichotomy between classical conditioned and cognitively learned anxiety. Journal of Behavioral Therapy and Experimental Psychiatry, 1981; 12: 35-42.
15. Bergrren U, Carlson GS, Hakeberg M. Assesment of patients with phobic dental anxiety. Acta Odontol Scand. 1997; 55: 217-22.
16. Kunzelman KH,- Diinninger P. Dental fear and pain: effect on patient's perception of dentist, Community Dent Oral Epidemiol. 1990; 18: 264-66
17. Newton JT, Buck DJ. Anxiety and pain measures in dentistry: a guide to their quality and application. J Am Dent Assoc. 2000; 131:1449-57.
18. Corah NL. Development of a Dental Anxiety Scale. J Dent Res. 1968; 47:154-157.
19. İnanç B, Çelik M, Görgün H. Diş Hekimi Korkusu Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 2003; 1:43-9.
20. Spielberger CD, Gorsuch RL, Lushene RE, STAI Manuel for the state-trait anxiety inventory. Consulting Psychologists Press, Palo Alto, 1970.
21. Peretz B, Nazarian Y. Bimstein E. Dental anxiety in a students' paediatric dental clinic: children, parents and students Int J Pediatr Dent. 2004; 14: 192-8
22. Locker D, Poulton R, Thomson WM. Psychological disorders and dental anxiety in a young adult population, Community Dent Oral Epidemiol. 2001; 29: 456-63
23. Locker D, Liddell A, Dempster L ve ark. Age of onset of dental anxiety. J Dent Res. 1999; 3: 790-9
24. Berggren U, Carlsson SG. Usefulness of two psychometric scales in Swedish patients with severe dental fear. Community Dent Oral Epidemiol. 1985; 13: 70-4.
25. Moore R, Birn H, Kirkegaard E, Brodsgaard I, Scheutz F: Prevalanee and characteristics of dental anxiety in Danish adults. Community Dent Oral Epidemiol. 1993; 21: 292-6.
26. Bedi R, Sutcliffe P, Donnan PT, McConnachie J. The prevalence of dental anxiety in a young group of 13 and 14 year old Scottish children. Int J Pediatr Dent. 1992; 2: 17-24.
27. Morgan JPH, Wright LE Jr, Ingersoll BD, Seime RJ. Children's perceptions of the dental experience. ASDC Journal of Dentistry for Children. 1980; 46: 243-5.
28. Gatchel RJ. The prevalence of dental fear and avoidance; expanded adult and recent adolescent surveys. J Am Dent Assoc. 1989; 118: 591-3.
29. Milgrom P, Zhang J, Zong A,Tay K-M. Parent's version of the dental fear survey for children in Chinese. J Dent Res. 1993; 72: 345.
30. Milgrom P, Vignetia H, Weinstein P. Adolescent dental fear and control: prevalence and theoretical implications. Behav Res Then 1992;30:367-73.
31. Milgrora.P, Jie Z, Yang Z, Tay KM. Cross cultural validity of a parent's version of the dental fear survey schedule for children in Chinese. Behav Research Then 1994; 32: 131-5.
32. Sote EO. An assessment of the cooperative behaviour pattern of children at the School of Dentistry, Lagos University Teaching Hospital, Idi-Araba. Nigerian Dent J. 1985; 6: 41—7.
33. Sote EO, Sote GA. An appraisal of children's attitude towards dental practice in Lagos, Nigeria. Odonto-Stomatologie Tropicale. 1988;2:43-52.
34. Chellapah NK, Vignesha H, Milgrom O. Lo. Prevalence of dental anxiety and fear in children in Singapore. Community Dent Oral Epidemiol. 1990; 57: 224-8.
35. Ollendick TH, Yang B, King NJ, Dong Q, Akande D. Fears in American, Australian, Chinese and African children and adolescents: a cross-cultural study. J Child Psychol Psych Allied Disciplines. 1996; 37: 213-20.
36. Folayan MO, Idehen EE, Ojo OO. The modulating effect o culture on the expression of dental anxiety in children. Int. Pediatr Dent. 2004; 14: 241-5.
37. Ingman KA, Ollendick TH, Akande A. Cross-cultural aspects o: fears in African children and adolescents. Behav Res Then 1999 37:337-45.
38. Bergius M, Berggren U, Bogdanov O, Hakeberg M: Dental anxiety among adolescents in St. Petersburg, Russia. Eur J Oral Sci. 1997; 105: 117-22.
39. Folayân MO, Adekoya-Sofowora CA, Otuyemi OD, Ufomata D. Parental anxiety as a possible predisposing factor to child dental anxiety in patients seen in a suburban dental hospital in Nigeria. Int J Pediatr Dent. 2002; 12: 255-9.
40. Klingberg G. Dental fear and behavior management problems in children. A study of measurement, prevalence, concomitant factors, and clinical effects. Swed Dent J Suppl. 1995; 103: 1-78.

APA	SEYDAOĞLU G, DOĞAN M, uguz s, İNANÇ Y, ÇELİK M (2006). Corah dental anksiyete skalasının Türkçe uyarlamasının geçerlilik-güvenilirliği ve dental anksiyete görülme sıklığı. , 7 - 14.
Chicago	SEYDAOĞLU GÜLŞAH,DOĞAN M. Cem,uguz sukru,İNANÇ Yazgan Banu,ÇELİK Metehan Corah dental anksiyete skalasının Türkçe uyarlamasının geçerlilik-güvenilirliği ve dental anksiyete görülme sıklığı. (2006): 7 - 14.
MLA	SEYDAOĞLU GÜLŞAH,DOĞAN M. Cem,uguz sukru,İNANÇ Yazgan Banu,ÇELİK Metehan Corah dental anksiyete skalasının Türkçe uyarlamasının geçerlilik-güvenilirliği ve dental anksiyete görülme sıklığı. , 2006, ss.7 - 14.
AMA	SEYDAOĞLU G,DOĞAN M,uguz s,İNANÇ Y,ÇELİK M Corah dental anksiyete skalasının Türkçe uyarlamasının geçerlilik-güvenilirliği ve dental anksiyete görülme sıklığı. . 2006; 7 - 14.
Vancouver	SEYDAOĞLU G,DOĞAN M,uguz s,İNANÇ Y,ÇELİK M Corah dental anksiyete skalasının Türkçe uyarlamasının geçerlilik-güvenilirliği ve dental anksiyete görülme sıklığı. . 2006; 7 - 14.
IEEE	SEYDAOĞLU G,DOĞAN M,uguz s,İNANÇ Y,ÇELİK M "Corah dental anksiyete skalasının Türkçe uyarlamasının geçerlilik-güvenilirliği ve dental anksiyete görülme sıklığı." , ss.7 - 14, 2006.
ISNAD	SEYDAOĞLU, GÜLŞAH vd. "Corah dental anksiyete skalasının Türkçe uyarlamasının geçerlilik-güvenilirliği ve dental anksiyete görülme sıklığı". (2006), 7-14.

APA	SEYDAOĞLU G, DOĞAN M, uguz s, İNANÇ Y, ÇELİK M (2006). Corah dental anksiyete skalasının Türkçe uyarlamasının geçerlilik-güvenilirliği ve dental anksiyete görülme sıklığı. Ondokuz Mayıs Üniv. Diş Hekimliği Derg., 7(1), 7 - 14.
Chicago	SEYDAOĞLU GÜLŞAH,DOĞAN M. Cem,uguz sukru,İNANÇ Yazgan Banu,ÇELİK Metehan Corah dental anksiyete skalasının Türkçe uyarlamasının geçerlilik-güvenilirliği ve dental anksiyete görülme sıklığı. Ondokuz Mayıs Üniv. Diş Hekimliği Derg. 7, no.1 (2006): 7 - 14.
MLA	SEYDAOĞLU GÜLŞAH,DOĞAN M. Cem,uguz sukru,İNANÇ Yazgan Banu,ÇELİK Metehan Corah dental anksiyete skalasının Türkçe uyarlamasının geçerlilik-güvenilirliği ve dental anksiyete görülme sıklığı. Ondokuz Mayıs Üniv. Diş Hekimliği Derg., vol.7, no.1, 2006, ss.7 - 14.
AMA	SEYDAOĞLU G,DOĞAN M,uguz s,İNANÇ Y,ÇELİK M Corah dental anksiyete skalasının Türkçe uyarlamasının geçerlilik-güvenilirliği ve dental anksiyete görülme sıklığı. Ondokuz Mayıs Üniv. Diş Hekimliği Derg.. 2006; 7(1): 7 - 14.
Vancouver	SEYDAOĞLU G,DOĞAN M,uguz s,İNANÇ Y,ÇELİK M Corah dental anksiyete skalasının Türkçe uyarlamasının geçerlilik-güvenilirliği ve dental anksiyete görülme sıklığı. Ondokuz Mayıs Üniv. Diş Hekimliği Derg.. 2006; 7(1): 7 - 14.
IEEE	SEYDAOĞLU G,DOĞAN M,uguz s,İNANÇ Y,ÇELİK M "Corah dental anksiyete skalasının Türkçe uyarlamasının geçerlilik-güvenilirliği ve dental anksiyete görülme sıklığı." Ondokuz Mayıs Üniv. Diş Hekimliği Derg., 7, ss.7 - 14, 2006.
ISNAD	SEYDAOĞLU, GÜLŞAH vd. "Corah dental anksiyete skalasının Türkçe uyarlamasının geçerlilik-güvenilirliği ve dental anksiyete görülme sıklığı". Ondokuz Mayıs Üniv. Diş Hekimliği Derg. 7/1 (2006), 7-14.