Evde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumu ile ev kazaları arasındaki işilkinin incelenmesi

ŞAHBAZ, Muazzez; TEL AYDIN, HATİCE

Evde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumu ile ev kazaları arasındaki işilkinin incelenmesi

Muazzez ŞAHBAZ, (Sultan 1. İzzettin Keykavus Devlet Hastanesi, Sivas, Türkiye)

HATİCE TEL AYDIN (Cumhuriyet Üniversitesi, Hemşirelik Yüksek Okulu, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı, Sivas, Türkiye)

Türk Geriatri Dergisi

96 35

Yıl: 2006 Cilt: 9 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 85 - 93 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Evde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumu ile ev kazaları arasındaki işilkinin incelenmesi

Öz:

Giriş ve Amaç: Yaşlı bireylerde ev kazaları görülme sıklığı yüksektir. Bu çalışma 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumları ile ev kazaları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapıldı. Yöntem ve Gereç: Araştırma bir sağlık ocağı bölgesinde yaşayan, 65 ve üzeri yaş grubunda olan ve çalışmaya katılmayı kabul eden 300 yaşlı birey ile yapılmıştır. Örnekleme alınacak bireyler ev halkı tespit fişi kayıtlarından yararlanılarak sistematik örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Veriler soru formu, Katz'ın Günlük Yaşam Aktiviteleri İndeksi ve Lawton ve Brody'nin Enstrümental Günlük Yaşam Aktiviteleri İndeksi kullanılarak toplanmıştır. Veriler SPSS paket programı ile değerlendirilmiştir.Bulgular: Yaşlıların %6.3'ünün günlük yaşam aktivitelerinde (GYA), %8.4'ünün enstrümental günlük yaşam aktivitelerinde (EGYA) tam bağımlı, %15.7'sinin GYA'de, %25.3'ünün EGYA'de yarı bağımlı oldukları saptanmıştır. Yetmiş beş ve üzeri yaş grubunda olan (p<0.05), baston (p<0.05), işitme cihazı (p<0.05) gibi yardımcı cihaz ve ilaç kullanan (antihipertansifler) yaşlıların (p<0.05) GYA ve EGYA'deki bağımlılık düzeylerinin anlamlı şekilde yüksek olduğu belirlenmiştir. Gözlük kullanan (p<0.05) ve düzenli egzersiz yapan (p<0.05) yaşlılarda GYA ve EGYA'deki bağımsızlık düzeyi daha yüksekti. Yaşlıların %34.3'ünün son 3 ayda ev kazası geçirdikleri ve GYA ve EGYA'deki bağımlılık durumu arttıkça ev kazası geçirme sıklığının arttığı saptanmıştır (p<0.05).Sonuç: Yaşlı bireylerde ev kazalarının azaltılması için ileri yaştaki yaşlı bireyler, yardımcı araç kullananlar, antihipertansif ilaç kullananlar ve günlük yaşam aktivitelerinde bağımlılığı yüksek olanlar yakından izlenmelidir. Bununla birlikte yaşlı birey ve onun bakımına yardım edenler ev kazaları hakkında bilgilendirilmelidir.

Anahtar Kelime: Yaşlı Kazalar, ev Günlük yaşam etkinlikleri

Konular: Rehabilitasyon Temel Sağlık Hizmetleri Geriatri ve Gerontoloji Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Determination of the relationship between the dependence status on daily living activities and home accidents amang 65 years of age and older individuals living at home

Öz:

Introduction and aim: The incidence of home accidents is high for elderly individuals. This study was conducted for the purpose of determining the relationship between home accidents and 65 years old and older individuals' level of dependency in their daily life activities (ADL). Patients and Methods: The research was conducted with 300 elderly individuals who were 65 years old and older and live in catchment area a primary health care centre and agreed to participate in the study. The research sample was determined by systematic sampling method using household registration cards of the primary health care centre. Data were collected using a questionnaire, Katz's Activity's of Daily Living Index and Lawton and Brody's Instrumental Activities of Daily Living Index. Data were evaluated using the SPSS packet program.Results: It was determined that 6.3% of the elderly were completely dependent in their ADLs, 8.4% were completely dependent in their instrumental ADLs (IADL), and 15.7% partially dependent in their ADLs and 25.3% in their IADLs. Elderly individuals who were in the 75 years and older age group (p<0.05), used assistive devices such as a cane (p<0.05), or a hearing aid (p<0.05) and who used medications (antihypertensives) (p<0.05) had significantly higher levels of dependence in their ADLs and IADLs. The elderly who used glasses (p<0.05) and exercised regularly (p<0.05) had significantly higher levels of independence in their ADLs and IADLs. It was determined that 34.3% of the elderly had had a home accident in the last three months and as the percentage level of dependence in ADLs and IADLs increased the percentage of home accidents increased (p<0.05).Conclusions: To decrease home accidents in elderly individuals, individuals at advanced ages, those who use assistive devices, those who take antihypertensive medications, and those who have high levels of dependence in the ADLs need to be followed closely. In addition elderly individuals and those who help them with their care need to be informed about home accidents.

Anahtar Kelime: Activities of Daily Living Aged Accidents, Home

Konular: Rehabilitasyon Temel Sağlık Hizmetleri Geriatri ve Gerontoloji Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Holland BE, McCurren C. Aging. In: Black JM, Matassarin-Jacobs E (eds) Medical Surgical Nursing, 5th ed, WB Sounders Company Philadelphia, 1997, p:81-100.
2. Uncu Y, Özçakır A. Yaşlı hastaya birinci basamakta yaklaşım. Turkish Journal of Geriatrics 2003; 6(1):31-37.
3. Richardson DR, Hicks MJ, Walker RB. Falls in rular elders: an empirical study of risk factors. J Am Board Fam Pract 2002; 15(3):178-182.
4. Greubel DL, Stokesberry C, Jelley MJ. Preventing costly falls in long-term care. Nurs Pract 2002; 27(3):83-86.
5. Fielo SB, Warren SB. Home adaptation: helping older people age in place. Geratr Nurs 2001; 22(5):239-247.
6. Moss AB. Are the elderly safe at home? J Community Health Nurs 1992; 9(1):13-19.
7. Laurence Z, Powers M, Mclean H. Quality indicators for the management and prevention falls and mobility problems in vulnerable elders. Ann Intern Med 2001; 135(8):686-693
8. Keskinoğlu P., Giray H., Pıçakçıefe M., Bilgiç N., Uçku R. İnönü Saılık Ocağı bölgesindeki yaşlılarda ev içi kazalar. Turkish Journal of Geriatrics 2004; 7(2):89-94.
9. Welles NM., Evans GW. Home injuries of people over age65: risk perceptions of the elderly and of those who design for them. J Environ Psychol 1996;16(3):247-257.
10. Rao SS. Prevention of falls in older patients. Am Fam Physician 2005;72: 81-89.
11. Graham HJ, Firth J. Home accident in older people: role of primary health care team. BMJ 1992;4(305):30-32.
12. Erkal S, Şafak S. Ev kazalarına neden olan konut faktörlerinin incelenmesi. Sağlık Dergisi 1994; 66(1):31-41.
13. Perell KL, Nelson A, Goldman RL, Luther SL, Prieto-Lewis N, Rubenstein LZ. Fall risk assessment measures: an analytic review. J Gerontol A Biol Sci Med Sci 2001; 56A(12):761-767.
14. Fuller G. Falls in the elderly. Am Fam Physician 2000; 61(7):2159-2168.
15. Shelkey M, Wallace M. Katz Index of independence in activities of daily living. J Gerontol Nurs 1999;25(3):8-9.
16. Güneş G., Demircioğlu N., Karaoğlu L. Malatya Şehir merkezinde yaşayan yaşlı kadınların günlük yaşam aktiviteleri, sosyal ve psikolojik fonksiyon düzeyleri. Turkish Journal of Geriatrics 2005; 8(2):78-83.
17. Ulusel B., Soyer A., Uçku R. Toplum içinde yaşayan yaşlılarda günlük yaşam aktivitelerinde bağımlılık düzeyi ve etkileyen risk etmenleri. Turkish Journal of Geriatrics 2004; 7(4):199-205.
18. Erkal S. Kırıkkale Ovacık mahallesinde yaşayan 65 yaş ve üzeri kişilerin ev kazaları ile karşılaşma durumlarının ve kaza nedenlerinin incelenmesi. Turkish Journal of Geriatrics 2005; 8(1):17-21.
19. Uçku R., Ergin S. Yaşlılarda günlük yaşam aktiviteleri. Toplum Hekimliği Bülteni 1993;14(2):1-5.
20. Kimbell S. Breaking the fall factor. Nurs Manag 2002; 33(9):22-28
21. Linda P, Guralnik JM. Disability in older adults;evidence regarding significance, etiology and risk. J Am Geratric Soc. 1997; 45(1):92-100.
22. Lee WM, Wang TW, Lom CC. Home accidents in elderly patients presenting to an emergency department. Accident Emerg Nurs. 1999; 7(2):96-102.
23. van Haastregth J, van Rossum E, Diederiks JPM, Voohoeve PM, Witte LP, Crebolder HFJ. Preventing falls and mobility problems in community- dwelling elders:the process of creating a new interwention. Geriatric Nurs 2000;21(6):309-314.

APA	ŞAHBAZ M, TEL AYDIN H (2006). Evde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumu ile ev kazaları arasındaki işilkinin incelenmesi. , 85 - 93.
Chicago	ŞAHBAZ Muazzez,TEL AYDIN HATİCE Evde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumu ile ev kazaları arasındaki işilkinin incelenmesi. (2006): 85 - 93.
MLA	ŞAHBAZ Muazzez,TEL AYDIN HATİCE Evde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumu ile ev kazaları arasındaki işilkinin incelenmesi. , 2006, ss.85 - 93.
AMA	ŞAHBAZ M,TEL AYDIN H Evde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumu ile ev kazaları arasındaki işilkinin incelenmesi. . 2006; 85 - 93.
Vancouver	ŞAHBAZ M,TEL AYDIN H Evde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumu ile ev kazaları arasındaki işilkinin incelenmesi. . 2006; 85 - 93.
IEEE	ŞAHBAZ M,TEL AYDIN H "Evde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumu ile ev kazaları arasındaki işilkinin incelenmesi." , ss.85 - 93, 2006.
ISNAD	ŞAHBAZ, Muazzez - TEL AYDIN, HATİCE. "Evde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumu ile ev kazaları arasındaki işilkinin incelenmesi". (2006), 85-93.

APA	ŞAHBAZ M, TEL AYDIN H (2006). Evde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumu ile ev kazaları arasındaki işilkinin incelenmesi. Türk Geriatri Dergisi, 9(2), 85 - 93.
Chicago	ŞAHBAZ Muazzez,TEL AYDIN HATİCE Evde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumu ile ev kazaları arasındaki işilkinin incelenmesi. Türk Geriatri Dergisi 9, no.2 (2006): 85 - 93.
MLA	ŞAHBAZ Muazzez,TEL AYDIN HATİCE Evde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumu ile ev kazaları arasındaki işilkinin incelenmesi. Türk Geriatri Dergisi, vol.9, no.2, 2006, ss.85 - 93.
AMA	ŞAHBAZ M,TEL AYDIN H Evde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumu ile ev kazaları arasındaki işilkinin incelenmesi. Türk Geriatri Dergisi. 2006; 9(2): 85 - 93.
Vancouver	ŞAHBAZ M,TEL AYDIN H Evde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumu ile ev kazaları arasındaki işilkinin incelenmesi. Türk Geriatri Dergisi. 2006; 9(2): 85 - 93.
IEEE	ŞAHBAZ M,TEL AYDIN H "Evde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumu ile ev kazaları arasındaki işilkinin incelenmesi." Türk Geriatri Dergisi, 9, ss.85 - 93, 2006.
ISNAD	ŞAHBAZ, Muazzez - TEL AYDIN, HATİCE. "Evde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumu ile ev kazaları arasındaki işilkinin incelenmesi". Türk Geriatri Dergisi 9/2 (2006), 85-93.