Türkiye'de Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1987-2003 VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması)

KESİKOĞLU, Ferdi; BARIŞIK, Salih

Türkiye'de Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1987-2003 VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması)

Salih BARIŞIK, (Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Zonguldak, Türkiye)

Ferdi KESİKOĞLU (Bülent Ecevit Üniversitesi, Devrek Meslek Yüksek Okulu, Zonguldak, Türkiye)

Ankara Üniversitesi SBF Dergisi

24 6

Yıl: 2006 Cilt: 61 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 59 - 82 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkiye'de Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1987-2003 VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması)

Öz:

Bu çalışmada Türkiye'de bütçe açıklarının makroekonomik değişkenler üzerindeki etkileri, Yapısal Olmayan Vektör Otoregresyon (VAR) yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Bütçe açıklan, enflasyon, cari açıklar, istihdam, büyüme ve yatırım değişkenlerinden oluşan model, 1987:1-2003:4 dönemi için tahmin edilmiştir. Türkiye'de bütçe açıklan ile enflasyon, cari açıklar ve büyüme arasında bir ilişki tespit edilmiştir, ilave olarak bu ilişkinin varlığını kuvvetlendirmek ve yönünü tespit amacıyla Granger Nedensellik testi yapılmıştır. Bütçe açığı ile enflasyon, cari açık ve büyüme arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi ortaya çıkmıştır. İstihdamdan bütçe açıklarına ve büyümeden yatırıma doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Sistemde yer alan değişkenlerden biri olan yatmmlar ile bütçe açıklan arasında ilişki olduğuna dair bulgu elde edilmemiştir

Anahtar Kelime: nedensellik cari işlemler açığı istihdam VAR analizi makro ekonomi ekonomik büyüme bütçe açıkları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

AKBOSTANCI, Elif/TUNÇ, G.İpek (2002), Turkish Twin Deficits An Error Correction Model of Trade Balance, Economic Research Center Working Papers, N.01/06 (Ankara: Middle East Technical University).
ARORA, H./DUA, P. (1993), "Budget Deficits, Domestic Investment and Trade Deficits," Contemporary Policy Issues, Vol.24:29-44.
BACHMAN, Daniel David (1992), "Why is The Current Account Deficit So Large? Evidence from Vektör Autoregressions," Southern Economic Journal, Vol.59, No.2: 232-240.
BALL, Laurance/MANKiW, N.Gregory (1995), "What Do Budget Deficit Do?," (Budget Deficit and Debt: Issues and Options A symposium sponsored by the Federal Reserve Bank of Kansas City), http://www.kc.frb.org/publicat/sympos/ 1995/ pdf/s95manki.pdf, 20.05.2004.
BARRO, Robert (1991), "Economic Growth in A Cross Section of Countries," Quarterly Journal of Economics, Vol.106: 407-444.
BATAVIA, Bala/LASH, Nick (1983), "Public Sector Deficits and Inflation: The Case of Turkey," The Journal of Economics, March 3-5: 182-187.
BERBER, Metin/ARTAN, Seyfettin (2004), "Türkiye'de Enflasyon-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Teori, Literatür ve Uygulama," Atatürk Üniversitesi iktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dersisi, Cilt. 18, Sayı.3-4: 1-17.
BİLGİLİ, E./BİLGİLİ, F. (1998), "Bütçe Açıklarının Cari İşlemler Dengesi Üzerindeki Etkileri: Teori ve Uygulama," İşletme Finans Dergisi, Cilt: 13, Sayı 146: 4-16.
BULUT, Cihan (2002), Kamu Açıklan (İstanbul: Der Yayınlan). BUITER, H. Willem (1985), "A Guide to Public Sector Debt and Deficit" Economic Policy, Vol.1, No.1: 13-79.
ÇEKEROL, Kamil/GÜRBÜZ, Hüseyin (2004), "Reel Döviz Kuru Değişimleri ile Sektörel Dış Ticaret Fiyatları Arasındaki Uzun Dönemli ilişki," http:// www. econturk.org/ turkiyeekonomisi/odtu_kamil.pdf, 24.12.2004
ÇETİNTAŞ, Hakan/BARIŞIK, Salih (2005), "Yapısal Kırılma, Birim Kök ve İkiz Açıklar Hipotezi: Türkiye'den Ampirik Bulgular," Maltepe Üniversitesi, IİBF Ekonomik, Toplumsal ve Siyasal Analiz Dergisi, 2005/1: 43-57.
DARRAT, Ali F. (2000), "Are Budget Deficits Inflationary Reconsideration of The Evidence," Applied Economics, Vol.7, No.10: 633-636.
DICKEY, D.A./FULLER, W.A. (1981), "Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series With A Unit Root," Econometrica, Vol.49, No.4: 1057-1072.
DORNBUSCH, Rodiger/FISCHER, Stanley (1998), Makro Ekonomi (İstanbul: Me Grow Hill-Akademi Ortak Yayını) (Çev. Salih Ak, Mahir Füsunoğlu, Erhan Yıldırım ve Refia Yıldırım)
EMSEN, Selçuk/AKSU, Hayati/BAŞAR, Selim (2001), "Türkiye'de Bütçe Açıkları ve Enflasyon İlişkileri," Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt. 16, Sayı.3-4: 17-26.
ENDERS, Walter (1995), Applied Econometric Time Series, (New York: Iowa State University).
GHALI, K.H. (1998), Public Investment and Private Capital Formation in a Vector Error-Correction Model of Growth," Applied Economics, Vol.30, No.6: 837-844.
GÜNAYDIN, İhsan (2001), "Türkiye'de Kamu Kesimi Açıkları ve Enflasyon," İktisat, işletme ve Finans Dergisi, Sayı. 181: 63-77.
GÜNAYDIN, İhsan (2004a), "Bütçe Açıkları Enflasyonist midir? Türkiye Üzerine Bir İnceleme," Dokuz Eylül Üniversitesi SBE Dergisi, Cilt.6, Sayı.1: 158-182.
GÜNAYDIN, İhsan (2004b), "Bütçe ve Ticaret Açıklan Arasındaki ilişki: Türkiye Uygulaması," Ekonomik Yaklaşım, Cilt.15, Sayı.52-53: 143-160.
GÜRBÜZER, Selma (1997), "Enflasyonun Vergi Gelirlerinin Reel Değeri Üzerindeki Etkisi (Tanzi Etkisi)," Hazine Dergisi, Sayı.7: 1-30.
ISLAM, Falzul M. (1998), "Brazil's Twin Deficits: An Emprical Examination," Atlantic Economic Journal, Vol.26, No.2: 121-128.
IMF, (2005), "International Financial Statistics," www.imf.org, 20.04.2005.
KAZDAGLI, Hüseyin (1996), "Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'nın Kuruluş Tarihçesi ve 1934- 1938 Dönemindeki Para Politikasının VAR Yöntemiyle Analizi," Hacettepe Üniversitesi iktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt.14, Sayı.2: 35-52.
KEARNEY, Calm/MONADJEMI, Mehdi S. (1990), "Fiscal Policy and Current Account Performance: International Evidence on The Twin Deficits," Journal of Macroeconomics, Vol.12: 197-220.
KUTLAR, Aziz/ŞİMŞEK, Muammer (2001), "Türkiye'de Bütçe Açıklarının Dış Ticaret Açıklarına Etkileri, Ekonometrik Bir Yaklaşım: 1984:4-2002:2," Dokuz Eylül Üniversitesi iktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt. 16: 1-13.
MC CONEN/ CAMPELL, R. /BRUE, L. Stanley (1993), Economics (Mc-Grow Hill).
METİN, Kıvılcım (1998), "The Relationship Between Inflation and Budget Deficit in Turkey," Journal of Business and Economics Statistics, Vol.16, No.4: 412-422.
NELSON, M. A/SİNGH, R.D. (1994), "The Deficit-Growth Connection: Some Recent Evidence from Devoloping Countries," Economic Development and Cultural Chance, Vol.42:167-191.
NEYAPTI, Bilin (2003), "Budget Deficits and Inflation: The Roles of Central Bank Independence and Financial Market Development," Contemporary Economic Policy, Vol.21, No.4: 458-475.
ÖNDER, İzzettin/KİRMANOĞLU, Hülya/KARTALLI, Yeşim (1995), Kamu Açıklan ve Kamu Borçlan (Ankara: Türk Harb-İş Sendikası Yayını).
ÖNİŞ, Ziya/ÖZMUCUR, Süleyman (1990), "Exchange Rates, Inflation and Money Supply in Turkey," Journal of Development Economies, Vol.32, No.1:133-154.
ÖZGEN, Ferhat Başkan/GÜLOĞLU, Bülent (2004), "Türkiye'de İç Borçlann İktisadi Etkilerinin VAR Tekniği ile Analizi," METU Studies in Development, Vol.31: 93-114.
PIERSANTI, Giovanni (2000), "Current Account Dynamics and Expected Future Budget Deficits: Some International Evidence," Journal of International Money and Finance, Vol.19, No.2: 255-271.
ŞİMŞEK, Muammer (2000), "Bütçe Açıklarının Finansmanı ve Ekonomik Etkileri," Erciyes Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı. 16: 49-73.
TARI, Recep (2002), Ekonometri (Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi, Yayın No: 172).
TCMB (2005), "Elektronik Veri Dağıtım Sistemi," www.tcmb.gov.tr, 20.05.2005.
ÜLENGİN, Burç (1995), "Bütçe Açığı, Parasal Büyüme, Enflasyon, Döviz Kuru ve Üretim Arasındaki Nedensellik İlişkileri: Türkiye Üzerine Bir Uygulama," ODTÜ Gelişme Dergisi, Cilt.22, Sayı.1: 101-106.
YURDAKUL, Funda (2000), "Yapısal Kırılmaların Varlığı Durumunda Geliştirilen Birim Kök Testleri," Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt.2, Sayı.2:21-34.

APA	BARIŞIK S, KESİKOĞLU F (2006). Türkiye'de Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1987-2003 VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması). , 59 - 82.
Chicago	BARIŞIK Salih,KESİKOĞLU Ferdi Türkiye'de Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1987-2003 VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması). (2006): 59 - 82.
MLA	BARIŞIK Salih,KESİKOĞLU Ferdi Türkiye'de Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1987-2003 VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması). , 2006, ss.59 - 82.
AMA	BARIŞIK S,KESİKOĞLU F Türkiye'de Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1987-2003 VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması). . 2006; 59 - 82.
Vancouver	BARIŞIK S,KESİKOĞLU F Türkiye'de Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1987-2003 VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması). . 2006; 59 - 82.
IEEE	BARIŞIK S,KESİKOĞLU F "Türkiye'de Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1987-2003 VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması)." , ss.59 - 82, 2006.
ISNAD	BARIŞIK, Salih - KESİKOĞLU, Ferdi. "Türkiye'de Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1987-2003 VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması)". (2006), 59-82.

APA	BARIŞIK S, KESİKOĞLU F (2006). Türkiye'de Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1987-2003 VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61(4), 59 - 82.
Chicago	BARIŞIK Salih,KESİKOĞLU Ferdi Türkiye'de Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1987-2003 VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 61, no.4 (2006): 59 - 82.
MLA	BARIŞIK Salih,KESİKOĞLU Ferdi Türkiye'de Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1987-2003 VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, vol.61, no.4, 2006, ss.59 - 82.
AMA	BARIŞIK S,KESİKOĞLU F Türkiye'de Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1987-2003 VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 2006; 61(4): 59 - 82.
Vancouver	BARIŞIK S,KESİKOĞLU F Türkiye'de Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1987-2003 VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 2006; 61(4): 59 - 82.
IEEE	BARIŞIK S,KESİKOĞLU F "Türkiye'de Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1987-2003 VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması)." Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61, ss.59 - 82, 2006.
ISNAD	BARIŞIK, Salih - KESİKOĞLU, Ferdi. "Türkiye'de Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1987-2003 VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması)". Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 61/4 (2006), 59-82.