Problem durumu: Günümüzde bilgisayarın eğitim ortamında kullanımı gittikçe sıklaşı- yor. En azından öğrenci ve öğretmenler çoğu çalışmalarını onunla yapabiliyorlar. Söz gelişi öğretmenler ders planlarını, notları, öğrenci dosyalarını, bazı ders materyallerini bilgisayardan yararlanarak elde ediyorlar. Öğrenciler ise, ödevlerini, projelerini, ders sunumlarını yaparken bilgisayardan yararlanıyorlar. Böylece o, gün geçtikçe eğitim or- tamının vazgeçilmez bir aracı konumuna geliyor. Bu durumun bir başka nedeni de bil- gisayarların öğrenmeyi kolaylaştırdığını savunan birçok araştırmanın olmasıdır. Buna karşın bir yandan da hala geleneksel eğitim devam ediyor; çünkü bazı öğretmenlere göre geleneksel eğitim de başarıyı artırıyor. Tüm bu görüşlerin dışında son yirmi yılda Sönmez tarafından geliştirilen dizgeli eğitim anlayışı bazı ortamlarda denendi.. Bu gö- rüşle yapılan eğitimin de erişiyi artırdığını kanıtlayan birçok doktora ve master tezi ya- pıldı. Bu çalışmada, bu üç eğitim anlayışından hangisi daha etkidir sorusuna yanıt a- randı Araştırmanın amacı ve soruları: Geleneksel, bilgisayarlı ve dizgeli eğitim yapılan grupla- rın hem kendi içlerinde, hem de kendi aralarında toplam erişi ortalamaları arasında an- lamlı bir fark var mıdır? Problem Cümlesi:Geleneksel, bilgisayarlı ve dizgeli eğitim kullanılan grupların erişileri arasında anlamlı bir fark var mıdır? Araştırmanın Yöntemi:Araştırmada deneysel yöntemin “ Kontrol Gruplu Ön Test -Son Test Deseni ” kullanılmıştır. Araştırma üç grup üzerinde gerçekleştirilmiştir. Gruplar random yoluyla deney ve kontrol grubu olarak atanmıştır. Deney grubunun birinde a- raştırmacı tarafından düzenlenen hayat bilgisi dersi için önerilen eğitim yazılımı, diğer deney grubunda ise dizgeli eğitim araştırmacı tarafından ders ortamında kullanılmıştır. Kontrol grubunda ise geleneksel öğretim sürdürülerek öğretmen aracılığıyla bilgisayar kullanmadan öğrenme sağlanmıştır. Denekler:Deneysel desen kullanıldığından evren ve örneklem tayinine gidilmemiştir. Ankara ‘da bir İlköğretim okulunun üçüncü sınıflarında Hayat Bilgisi dersinde “İç Anadolu Bölgesi” uygulanmıştır. Sınıflardan ikisi deney diğeri kontrol grubu olarak atanmıştır. Veri Toplama Araçları: İç Anadolu bölgesiyle ilgili uzmanların üzerinde anlaştıkları he- def davranışlara uygun 40 soru deneme testine konuldu. Testin güvenirliği K.R. 21 ile .86 bulundu. Bulguları ve Sonuçları: Grupların kendi içlerinde toplam erişileri ön test son test puanları arasında anlamlı bir farkın olup olmadığı bağımlı gruplarda kullanılan “t” testiyle yok- lanmıştır. Gözlenen “t” değerleri her üç grupta da anlamlı bulunmuştur. Grupların toplam erişi ortalamalarının karşılaştırılması tek yönlü varyans analiziyle yoklanmıştır. F .05 düzeyinde anlamlı bulunmuştur. Grupların toplam erişi ortalamala- rının karşılaştırılması için t testine baş vurulmuştur. Dizgeli eğitim yapılan grubun top- lam erişi ortalaması, diğer grupların erişi ortalamalarından anlamlı derecede farklı bu- lunmuştur. Son test her üç gruba da verildikten sonra, geleneksel ve dizgeli eğitim yapılan gruplar, aynı üniteyi bu kez de bilgisayarla öğrendiler. Bu işlemden sonra 18 öğrenciyle hangi- sinin daha etkili olduğu konusunda odak grup görüşmesi yapıldı. Öğrenciler bilgisa- yarla ders işlemenin daha eğlenceli olduğunu konuları tekrar ettiklerini, hem yerleştir- meler yaptıklarını, sonra testler çözdüklerini, oyun oynadıklarını ve daha iyi kavradık- larını; öğretmenimle öğrenmek daha iyi diyenler öğretmenlerini sevdikleri için sözlerini unutmadıklarını, öğrendiklerini yazdıklarını evde yazılanları tekrar ederek daha iyi an- ladıklarını; sizinle diyenler ise hem İç Anadolu’nun haritasını çizdiklerini, haritada göl- leri, akarsuları gösterdiklerini bazı tanımları yaptıklarını gruplar oluşturup oyunlar oynadıklarını söylemişlerdir. Bu verilere ve odak grup görüşmesine göre bir grup öğrenci (yedi kişi) öğretmenle ders işlemenin daha iyi olduğunu söylüyor. Diğer yandan on bir öğrenci bilgisayarla ders iş- lemenin daha etkili olduğunu belirtiyor. Buna karşılık yapılan deneysel araştırmada ise, dizgeli eğitimin daha etkili olduğu ortaya çıkmıştır. Bilgisayarla geleneksel eğitim ara- sında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Dizgeli eğitimde her öğrencinin etkin katılımı sağlanmış, dönüt, düzeltme, ipucu, pekiştireç kullanılmıştır. Bilgisayarda da bunlardan yalnız dönüt ve düzeltme vardı. İpucu ve pekiştireç kullanılmamıştı. Bilgisayar özellik- le kavrama ve daha üst düzeydeki kazanımların kazanılmasında bilgisayar ve gelenek- sel öğretim etkili olamaz; çünkü yapıları gereği yalnız bilgi düzeyindeki kazanımların öğretilmesinde işe yarayabiliyorlar. Oysa dizgeli öğretimde öğrenci merkezde, etkin ka- tılımı var. Ortama çok değişik ve çeşitli etkinlikler sürülüyor ve öğrenci bu etkinliklerle hem öğreniyor, hem de eğleniyor. Ders sıkıcı geçmiyor. Ayrıca öğrenciler bilgiyi bulu- yor, anlamlandırıyor, kullanıyor ve ondan yeni bilgi üretiyorlar. Sönmez (2000, 2004), Alacapınar (2001, 2006); Kılıç (2000) ve Paş (2004) tarafından yapılan araştırmalar da bu sonucu destekliyor Öneriler:Araştırma bulgularına dayanarak şu öneriler ileri sürülebilir:Bilgisayar eğitim yazılımlarında üst düzey kazanımların öğrencilerce kazanılması için öğrencinin etkin katılımını sağlayacak örnek olaylara, resim setlerine, bilmece ve bulmacalara yer veri- lebilir. Değişik ders, sınıf ve okul düzeyinde dizgeli eğitimin etkililiği ile ilgili yeni kar- şılaştırmalı araştırmalar yapılabilir. Daha geniş bir örneklem üzerinde deneysel araş- tırmalar yapılabilir.