Yıl: 2007 Cilt: 24 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 17 - 34 Metin Dili: İngilizce İndeks Tarihi: 29-07-2022

Piranesi Between Classical and Sublime

Öz:
On sekizinci yüzyılda, estetik biliminin olduğu kadar mimarlık tarihinin de doğuşu bağlamında ivme kazanan tartışmalar, mimarlık disiplinini doğal olarak etkilemişti. Estetik tartışmaların temeli mimarilerin tarihsel köken tartışmalarına bağlanıyor ve ‘güzel’ ile ‘yüce’ olmak üzere iki etki üzerine odaklanıyordu: ‘Güzel’i temsil ettiği düşünülen Yunan tarzı, ‘yüce’yle özdeşleştirilen Roma ve Mısır tarzlarının karşısına yerleştirilmekteydi. Giovanni Battista Piranesi (1720-1778) gibi mimar ve düşünürlerin görsel ve yazınsal çalışmalarında söz konusu estetik ve tarihsel savlar takip edilebiliyordu. Piranesi, Roma mimarlık ve uygarlığının kökenini ‘güzel’ Yunan’a dayandıran Winckelmann gibi çağdaşlarının aksine, Roma mimarî estetiğinin ‘yüce’ unsurlar barındırdığını, dolayısıyla Mısır medeniyetinden türediğini savunuyordu. Tüm çizimlerinde antik Roma’nın ‘yüce’ mimarisini resmeden Piranesi, böylece estetik tartışmaların ‘yüce’ cephesinde yerini alıyordu.On sekizinci yüzyılın iki önemli filozofu Immanuel Kant (1724-1804) ile Edmund Burke (1729-1797) estetiğin bileşenleri ‘güzel’ ve ‘yüce’ üzerine çalışmalarıyla tartışmaları hızlandırmıştı. Bu iki kavram on sekizinci yüzyıl felsefe ve tasarım kuramlarını aynı ölçüde etkilemekle birlikte, makale temel olarak Kant ile Burke’ün ‘yüce’ tanımları üzerinden Piranesi’nin görsel ve metinsel çalışmalarının karşılaştırmalı okumasını yapmaktadır. Kant ve Burke’ün ‘yüce’ açıklamalarında küçük ayrılıklar görülmekle birlikte ikisi de temelde aynı şeyi söylemişlerdir. Özellikle Kant’ın Güzellik ve Yücelik Duygusu Üzerine Gözlemler (1764) ve Burke’ün Yücelik ve Güzellik Fikirlerimizin Kaynağı Hakkında Felsefî bir Araştırma (1757) başlıklı çalışmalarındaki ifadeler Piranesi’nin çizimlerinde takip edilebilmektedir. Piranesi, Kant’ın ve Burke’ün anlattığı ‘yüce’yi mimarî çizim diliyle aktarmıştı. Piranesi, on sekizinci yüzyıla egemen olan ‘yüce’ etkiyi Venedikli bir mimarın gözüyle yeniden yorumluyordu.
Anahtar Kelime: edmund burke philosophy aesthetic theory 18th Century piranesi engraving Kant architectural history sublime roman architecture beauty

Konular: Mimarlık

Klasik ile 'Yüce' Arasındaki Piranesi

Öz:
-
Anahtar Kelime: Kant mimarlık tarihi yüce roma mimarlığı güzellik edmund burke felsefe estetik kuram 18. Yüzyıl piranesi gravür

Konular: Mimarlık
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ABRAMS, M.H. (1973) Natural Supernaturalism: Tradition and Revolution in Romantic Literature, W. W. Norton and Company, New York, London.
  • ARISTOTLE (1887; 1995) Ars poetica, The Poetics, trans. W. H. Fyfe (1982) Harvard University Press, Cambridge, Mass.; William Heinemann, London.
  • ARISTOTLE (1837; 1994) Ars rhetorica, The “Art” of Rhetoric, trans. J. H. Freese (1926) Harvard University Press, Cambridge, Mass.; William Heinemann, London.
  • AUGUSTYN, J. (2000) Subjectivity in the Fictional Ruin: The Caprice Genre, Romanic Review (91: 4): 433-57.
  • BLUNT, A. (1940; 1962) Artistic Theory in Italy 1450-1660, Oxford University Press, Oxford.
  • BURKE, E. (1757) On Taste. A Philosophical Inquiry into the Origin of Our Ideas of The Sublime and Beautiful with several other Additions. Reflections on the French Revolution. A letter to a Noble Lord, ed. C. W. Eliot (1937) P. F. Collier and Son Corporation, New York.
  • CASSIRER, E. (1951; 1979) Die Philosophie der Aufklärung, The Philosophy of the Enlightenment, trans. F. Kölln and J.P. Pettegrove (1979) Princeton University Press, Princeton, NJ.
  • COULTER, J.A. (1976) The Literary Microcosm. Theories of Interpretation of the Later Neoplatonists, E.J. Brill, Leiden.
  • DIDEROT, D. and D’ALEMBERT, J.R. (1751) Encyclopédie ou dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers, 35 Bde., Paris.
  • DIELS, H. and KRANZ, W. (1951) Die Fragmente der Vorsokratiker, 6th ed., Weidmann, Berlin.
  • DU FRESNOY, C.A. (1668; 1773) De Arte graphica, The art of painting, trans. J. Dryden (1695) Bernard Lintot, London.
  • EDGERTON, S.Y. (1975) The Renaissance Rediscovery of Linear Perspective, Harper and Row Publishers, New York, Evanston, San Francisco,London.
  • EK, F. İ. (2006) The Archaeological Sublime: History and Architecture in Piranesi’s Drawings, unpublished M.Sc. Dissertation, Department of Architecture, İzmir Institute of Technology, İzmir.
  • HAGSTRUM, J. (1958; 1987) The Sister Arts: The Tradition of Literary Pictorialism and English Poetry from Dryden to Gray, University of Chicago Press, Chicago.
  • HENDRIX, J. (2003) Architectural forms and philosophical structures, Peter Lang, New York.
  • KANT, I. (1764) Beobachtungen über das Gefühl des Schönen und Erhabenen, Observations on the Feeling of the Beautiful and Sublime, trans. F. J. T. Goldthwait (1960) University of California Press, Berkeley, Los Angeles, London.
  • KANT, I. (1790) Kritik der Urteilskraft, Critique of Judgement, trans. J. C. Meredith (1978) Clarendon Press, Oxford.
  • KNOX, I. (1978) The Aesthetic Theories of Kant, Hegel, and Schopenhauer, Humanities Press, New Jersey; Harvester Press, Sussex.
  • KRISTELLER, P.O. (1965) Renaissance Thought and the Arts, Princeton University Press, Princeton, New Jersey.
  • LAUGIER, M.A. (1753; 1966) Essai sur l’architecture, Gregg, Farnborough.
  • LE BRUN, C. (1668) L’expression des passions et autres conférences, The Expression of the Passions, trans. Julien Philipe (1994) Editions Dédale, Paris.
  • LEGRAND, J.G. (1799, 1921) Notice historique sur la vie et sur les ouvrages de J. B. Piranesi, Architecte, Peintre et Graveur... Redigée sur les notes et les pieces communiquées par ses fils, les Compagnons et les Continuateurs de ses nombreux travaux, Bibliothèque Nationale, Paris; G. Morazzoni, Milan.
  • LE ROY, J. (1758) Les Ruines des plus beaux monuments de la Grèce, H. L. Guerin et L. F. Delatour, Paris.
  • LONGINUS (1694; 1995) Peri Hypsous, On the Sublime, trans. W. H. Fyfe (1995) Harvard University Press, Cambridge, Mass.
  • LUCRETIUS (1656; 1975) De Rerum Natura, On the Nature of Things, trans. W.H.D. Rouse (1957) Harvard University Press, Cambridge, Mass.; William Heinemann, London.
  • MALLGRAVE, H. F. (2005) Modern Architectural Theory: A Historical Survey, 1673-1968, Cambridge University Press, Cambridge, New York.
  • MURRAY, P.J. (1971) Piranesi and the Grandeur of Ancient Rome, Thames and Hudson, London.
  • PALOMINO, A. (1715; 1988) Theórica de la pintura, Lucas Antonio Bedmar, Madrid.
  • PENNY, N. (1978) Piranesi, Oresko Books, London; Hippocrene Books, New York.
  • PIRANESI, G.B. (1743) Prima Parte di Architetture e Prospettive, n.p., Rome.
  • PIRANESI, G.B., DUFLOS, F. et al. (1745; 1748) Varie Vedute di Roma Antica e Moderna, n.p., Rome.
  • PIRANESI, G.B. (1745) Invenzioni capricci di carceri, n.p., Rome.
  • PIRANESI, G.B. (1756) Le antichità romane, n.p., Rome.
  • PIRANESI, G.B. (1760) Carceri d’Invenzione, n.p., Rome.
  • PIRANESI, G.B. (1748-78) Vedute di Roma, n.p., Rome.
  • PIRANESI, G.B. (1762) Il Campo Marzio dell’antica Roma, n.p., Rome.
  • PIRANESI, G.B. (1765; 2002) Osservazioni sopra la lettre de Monsieur Mariette. Parere su l’architettura. Della introduzione e del progresso delle belle arti in europa ne’tempi antichi, Observations on the Letter of Monsieur Mariette: With Opinions on Architecture, and a Preface to a New Treatise on the Introduction and Progress of the Fine Arts in Europe in Ancient Times, introduction by John Wilton-Ely (2002) Getty Research Institute for the History of Art and the Humanities, Los Angeles and California.
  • PIRANESI, G.B. (1769) Diverse Maniere d’Adornare i Cammini ed Ogni Altra Parte Degli Edifizi Desunte dall’Architettura Egizia, Etrusca, e Greca, Con un Ragionamento Apologetico in Difesa dell’Architettura Egizia e Toscana, n.p., Rome.
  • RAPIN, R. (1701; 1709) Du grand ou du sublime dans les moeurs et dans les différentes conditions des hommes, OEuvres, Volume III, Pierre Mortier, Amsterdam.
  • RYKWERT, J. (1993) On Adam’s House in Paradise, The Idea of the Primitive Hut in Architectural History, MIT Press, Cambridge, Mass. and London.
  • RYKWERT, J. (1980) The First Moderns: The Architects of the Eighteenth Century, MIT Press Cambridge, Mass. and London.
  • SAINTSBURY, G. (1902) A History of Criticism and Literary Taste in Europe, William Blackwood and Sons, New York.
  • TAYLOR, C.C.W. (1999) The Atomists: Leucippus and Democritus. Fragments, A Text and Translation with Commentary, Toronto.
  • THEBERT, Y. (1987) The Domestic Architecture of the Ruling Class, A History of Private Life from Pagan Rome to Byzantium, ed. Paul Veyne (1985), Harvard University Press, Cambridge, Mass. and London; 325-352.
  • VASI, G. (1747) Magnificenze di Roma Antica e Moderna, n.p., Rome.
  • VIRGIL (1892; 1993) Aeneis, The Aeneid, trans. John Dryden (1697) Folio Society, London.
  • VITRUVIUS (1914) De architectura libri decem, The Ten Books on Architecture, trans. Morris Hicky Morgan (1960) Dover Publications, New York.
  • WENDORF, R. (2001) Piranesi’s Double Ruin, Eighteenth-Century Studies (34:2) 161-180.
  • WILTON-ELY, J. (1993) Piranesi as Architect and Designer, Pierpont Morgan Library, New York; Yale University Press, New Haven and London.
  • WILTON-ELY, J. (1978) The Mind and Art of Giovanni Battista Piranesi, Thames and Hudson, London.
  • WINCKELMANN, J.J. (1764; 1880) Geschichte der Kunst des Alterthums, The History of Ancient Art, trans. G. H. Lodge, Osgood, Boston.
APA EK F, ŞENGEL D (2007). Piranesi Between Classical and Sublime. , 17 - 34.
Chicago EK FATMA IPEK,ŞENGEL Deniz Piranesi Between Classical and Sublime. (2007): 17 - 34.
MLA EK FATMA IPEK,ŞENGEL Deniz Piranesi Between Classical and Sublime. , 2007, ss.17 - 34.
AMA EK F,ŞENGEL D Piranesi Between Classical and Sublime. . 2007; 17 - 34.
Vancouver EK F,ŞENGEL D Piranesi Between Classical and Sublime. . 2007; 17 - 34.
IEEE EK F,ŞENGEL D "Piranesi Between Classical and Sublime." , ss.17 - 34, 2007.
ISNAD EK, FATMA IPEK - ŞENGEL, Deniz. "Piranesi Between Classical and Sublime". (2007), 17-34.
APA EK F, ŞENGEL D (2007). Piranesi Between Classical and Sublime. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi, 24(1), 17 - 34.
Chicago EK FATMA IPEK,ŞENGEL Deniz Piranesi Between Classical and Sublime. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi 24, no.1 (2007): 17 - 34.
MLA EK FATMA IPEK,ŞENGEL Deniz Piranesi Between Classical and Sublime. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol.24, no.1, 2007, ss.17 - 34.
AMA EK F,ŞENGEL D Piranesi Between Classical and Sublime. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2007; 24(1): 17 - 34.
Vancouver EK F,ŞENGEL D Piranesi Between Classical and Sublime. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2007; 24(1): 17 - 34.
IEEE EK F,ŞENGEL D "Piranesi Between Classical and Sublime." Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi, 24, ss.17 - 34, 2007.
ISNAD EK, FATMA IPEK - ŞENGEL, Deniz. "Piranesi Between Classical and Sublime". Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi 24/1 (2007), 17-34.