Yıl: 2007 Cilt: 18 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 231 - 243 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Trafikte öfke ifadesi: sürücü öfke ifadesi envanteri'nin geçerlik ve güvenilirliği

Öz:
Amaç: Bu çalışmanın amacı, trafik psikolojisi alanında, sürücü davranışları ve trafik güvenliği konusunda son yıllarda yaygın olarak kullanılmakta olan Sürücü Öfke İfade Envanteri'nin (SÖİE) ülkemizde de geçerli ve güvenilir bir ölçek olarak kullanılıp kullanılamayacağını saptamaktır.Yöntem: Araştırma Ankara, İstanbul ve Samsun'da oturan ve gelişigüzel yöntemle seçilen, 20-65 yaş arası 220 sürücü ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya katılan kişilere; Sürücü Öfke İfade Envanteri, Sürücü Öfke Ölçeği, Kısa Semptom Envanteri, Çok Boyutlu Öfke Ölçeği'nin ?öfke belirtileri?, ?öfkeye ilişkin davranışlar? ve ?öfkeye yol açan durumlar? alt ölçekleri uygulanmıştır. Bulgular: Yapılan analizler sonucunda SÖİE'nin faktör örüntüsünün orijinal ölçeğe benzer yapıda olduğu, 4 alt boyut ve bir indeksten oluştuğu, erkek sürücülerin ve 21-30 yaş grubu bireylerin, trafikte öfkelerini daha fazla ?bedenle? ve ?araçla? ifade ettikleri, kadın sürücülerin ise trafikte öfkelendiklerinde, ?uyum sağlayıcı/yapıcı? ifadeleri daha çok kullandıkları bulunmuştur. Üniversite mezunu sürücülerin, trafikte öfkelerini daha çok ?sözel? olarak ifade ettikleri, ilk ve ortaöğretim mezunu sürücülerin ise ?bedenle? ifade ettikleri görülmüştür. Trafik cezası almanın, trafik zabıtasının varlığının, diğer sürücünün saygısız ve kaba davranışları ve yavaş araç kullanmasının, genel olarak trafikte öfke ifade etmeyi (sözel, araçla ve bedenle) yordayan değişkenler olduğu görülmüştür. Sonuç: Bu çalışmanın sonucunda; SÖİE'nin ülkemizde geçerli ve güvenilir olarak kullanılabilecek bir ölçek olduğu saptanmıştır. Ayrıca, trafikte öfkeyle baş etme yöntemleri açısından da önemli ipuçları bulunmuştur. Bunların yanı sıra ölçeğin, güvenli sürücü seçimi, ceza puanı yüksek sürücüler, sürücü belgesi alıkonmuş ve psiko-teknik değerlendirmeye yönlendirilmiş kişilerde, değerlendirme sürecinde kullanılabileceği de görülmüştür.
Anahtar Kelime: Psikiyatrik durum derecelendirme ölçekleri Otomobil kullanma Saldırganlık Psikometri Sonuçların tekrarlanabilirliği

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Balkaya F (2001) Çok Boyutlu Öfke Envanteri'nin geliştirilmesi ve bazı semptom gruplarındaki etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Bölümü, Uygulamalı Psikoloji ABD.
  • Balkaya F, Şahin NH (2003) Çok Boyutlu Öfke Ölçeği. Türk Psikiyatri Dergisi, 3: 192-202.
  • Bailey KD (1987) Methods of Social Research. 3rd Ed. New York. The Free Press, s. 95.
  • Cozby PC (1993) Methods in Behavioral Research. 5th Ed. London. Mayfield Publishing Company, s:58-59.
  • Dahlen ER, Martin RC, Ragan K ve ark. (2005) Driving anger, sensation seeking, impulsiveness, and boredom proneness in the prediction of unsafe driving. Accident Analysis and Prevention, 37: 341-348.
  • Deffenbacher JL, Stark RS (1992) Relaxation and Cognitive-Relaxation Treatment of General Anger. Journal of Counseling Psychology, 39: 158-167.
  • Deffenbacher JL, Oetting ER, Lynch RS (1994) Development of A Driving Anger Scale. Psychological Reports, 74: 83-91.
  • Deffenbacher JL, Lynch RS, Oetting ER ve ark. (2001) Driving anger: Correlates and a Test of State-Trait Theory. Personality and Individuals Differences, 31: 1321-1331.
  • Deffenbacher JL, Lynch RS, Oetting ER ve ark. (2002) The Driving Anger Expression Inventory: A Measure of How People Express Their Anger on the Road. Behaviour Research and Therapy, 40: 717-737.
  • Deffenbacher JL, Lynch RS, Filetti LB ve ark. (2003) Anger, aggression, risky behavior, and crash-related outcomes in three groups of drivers. Behaviour Research and Therapy, 41: 333-349.
  • Deffenbacher JL, Deffenbacher DM, Lynch RS ve ark. (2003) Anger, aggression, and risky behavior: a comparison of high and low anger drivers. Behaviour Research and Therapy, 41: 701-718.
  • Gregersen NP (1995) Prevention of road accidents among young novice drivers. Linköping Universty Medical Dissertations. No: 444.
  • Lajunen T, Parker D (2001) Are aggressive people aggressive drivers? A study of the relationship between self-reported general aggressiveness, driver anger and aggressive driving. Accident Analysis and Prevention, 33: 243-255.
  • Lewis M, Allessandri SM, Sullivan MW (1990) Violation of expectancy, loss of control, and anger expression in young infants. Developmental Psychology, 5: 745-751.
  • Şahin NH, Durak A (1994) Kısa Semptom Envanteri:Türk gençleri için uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 31: 44-56.
  • Yasak Y, Öner B (1999) The values and traffic rules schema of road users in Turkey. 6th European Congress of Psychology, July 4-9:1999, Rome, Italy.
  • Yasak Y, Öz A (1997) A pilot study to investigate willingness to take risks in various drivers. 5th European Congress of Psychology, July 6-11: 1997, Dublin, Ireland.
  • Yasak Y, Eşiyok B, Başbulut AZ ve ark. (2005) Trafikte öfke: Sürücü Öfke Ölçeği'nin (SÖÖ) geçerlik ve güvenirliği. Trafik ve Yol Güvenliği 3. Ulusal Kongresi, 4-6 Mayıs, Gazi Üniv. Ankara.
  • Trafik İstatistik Yıllığı 2002 (2003) Emniyet Genel Müdürlüğü Yayın Katalog No:352, EGM Basımevi, Ankara, 5: 114.
APA EŞİYOK B, KORKUSUZ İ (2007). Trafikte öfke ifadesi: sürücü öfke ifadesi envanteri'nin geçerlik ve güvenilirliği. , 231 - 243.
Chicago EŞİYOK Burcu,KORKUSUZ İrfan Trafikte öfke ifadesi: sürücü öfke ifadesi envanteri'nin geçerlik ve güvenilirliği. (2007): 231 - 243.
MLA EŞİYOK Burcu,KORKUSUZ İrfan Trafikte öfke ifadesi: sürücü öfke ifadesi envanteri'nin geçerlik ve güvenilirliği. , 2007, ss.231 - 243.
AMA EŞİYOK B,KORKUSUZ İ Trafikte öfke ifadesi: sürücü öfke ifadesi envanteri'nin geçerlik ve güvenilirliği. . 2007; 231 - 243.
Vancouver EŞİYOK B,KORKUSUZ İ Trafikte öfke ifadesi: sürücü öfke ifadesi envanteri'nin geçerlik ve güvenilirliği. . 2007; 231 - 243.
IEEE EŞİYOK B,KORKUSUZ İ "Trafikte öfke ifadesi: sürücü öfke ifadesi envanteri'nin geçerlik ve güvenilirliği." , ss.231 - 243, 2007.
ISNAD EŞİYOK, Burcu - KORKUSUZ, İrfan. "Trafikte öfke ifadesi: sürücü öfke ifadesi envanteri'nin geçerlik ve güvenilirliği". (2007), 231-243.
APA EŞİYOK B, KORKUSUZ İ (2007). Trafikte öfke ifadesi: sürücü öfke ifadesi envanteri'nin geçerlik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 18(3), 231 - 243.
Chicago EŞİYOK Burcu,KORKUSUZ İrfan Trafikte öfke ifadesi: sürücü öfke ifadesi envanteri'nin geçerlik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi 18, no.3 (2007): 231 - 243.
MLA EŞİYOK Burcu,KORKUSUZ İrfan Trafikte öfke ifadesi: sürücü öfke ifadesi envanteri'nin geçerlik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, vol.18, no.3, 2007, ss.231 - 243.
AMA EŞİYOK B,KORKUSUZ İ Trafikte öfke ifadesi: sürücü öfke ifadesi envanteri'nin geçerlik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi. 2007; 18(3): 231 - 243.
Vancouver EŞİYOK B,KORKUSUZ İ Trafikte öfke ifadesi: sürücü öfke ifadesi envanteri'nin geçerlik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi. 2007; 18(3): 231 - 243.
IEEE EŞİYOK B,KORKUSUZ İ "Trafikte öfke ifadesi: sürücü öfke ifadesi envanteri'nin geçerlik ve güvenilirliği." Türk Psikiyatri Dergisi, 18, ss.231 - 243, 2007.
ISNAD EŞİYOK, Burcu - KORKUSUZ, İrfan. "Trafikte öfke ifadesi: sürücü öfke ifadesi envanteri'nin geçerlik ve güvenilirliği". Türk Psikiyatri Dergisi 18/3 (2007), 231-243.