Türkçe Ders Kitaplarında "Türkçe Olmayan Sözcükler"in Kullanımı Üzerine Bir İnceleme
Yıl: 2006 Cilt: 0 Sayı: 133 Sayfa Aralığı: 7 - 19 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Türkçe Ders Kitaplarında "Türkçe Olmayan Sözcükler"in Kullanımı Üzerine Bir İnceleme
Öz: Bu araştırmanın genel amacı, Türkçe ders kitaplarında yabancı sözcüklerin kullanılıp kullanılmadığını belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda, ilköğretim 1, 2, 3, 4 ve 5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metin başı ve metin sonu sorular, yabancı sözcüklerin (Türkçe olmayan sözcüklerin) varlığı bakımından “içerik çözümlemesi” tekniği ile incelenmiştir. Sorularda belirlenen sözcük sayısı yaklaşık 4710’dur. Bulgular, dilin çevrimine girmesine karşın Türkçe karşılıkları kullanılmayan 43 yabancı sözcüğün olduğunu göstermiştir. Ancak bazı yabancı sözcükler birden fazla kullanıldığı için bu sayı 273’e (yaklaşık %4.50) ulaşmıştır. Bulgulara göre, Türkçe ders kitaplarında en çok “tema” sözcüğü olmak üzere sırasıyla “kelime”, “isim”, “hikaye”, “şekil”, “tablo”, “cevap”, “işaret” sözcükleri kullanılmıştır. Bunun dışında kitaplardaki sorularda yazım ve noktalama yanlışları ile anlatım bozukluklarının olduğu da görülmüştür. Sonuçta, Türkçenin kendi öz değerlerini yansıtma gibi özel bir görevi ve sorumluluğu olan Türkçe ders kitaplarının bu bakımdan duyarlı ve titiz hazırlanmadığı söylenebilir
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- A) Göndermede Bulunan Türkçe Ders Kitapları
- 1) Erol, Abdullah ve diğerleri (2006) İlköğretim Türkçe 1 Ders Kitabı. (Editör: F. Güneş) Devlet Kitapları 2. Baskı, İstanbul: Kelebek Matbaacılık.
- 2) Coşkun, Osman ve diğerleri (2006) İlköğretim Türkçe 2 Ders Kitabı. (Editör: F. Güneş). Devlet Kitapları 2. Baskı, İstanbul: İhlas Gazetecilik AŞ.
- 3) Ardanuç, Kebira ve diğerleri (2006) İlköğretim Türkçe 3 Ders Kitabı. (Editör: F. Güneş). Devlet Kitapları 2. Baskı, Ankara: Cem Web Ofset.
- 4) Çanakçı, Hurşit ve diğerleri (2006) İlköğretim Türkçe 4 Ders Kitabı. (Editör: F. Güneş). Devlet Kitapları 2. Baskı, İstanbul: Star Medya Yayıncılık AŞ.
- 5) Gören, Nalan ve diğerleri (2006) İlköğretim Türkçe 5 Ders Kitabı. (Editör: F. Güneş). Devlet Kitapları 2. Baskı, Ankara: Pelin Ofset.
- B) Doğrudan Yararlanılan Kaynaklar
- Adalar, Derya (2005) “Arapça ve Türkçe Ders Kitaplarındaki ‘Yardımlaşma’ ve ‘Arkadaşlık’ Konulu Metinlerin Karşılaştırılması: Bir Eşdizimsel Örüntüleme Çözümlemesi Örneği”. Dil Dergisi, 2005 (129), s.63-84.
- Aycan, Ş., Ü.H. Kaynar, S. Türkoğuz, E. Arı (2001) “İlköğretimde Kullanılan Fen Bilgisi Ders Kitaplarının Bazı Kriterlere Göre İncelenmesi” Fen Eğitimi Sempozyumu Bildirisi, ODTÜ, Ankara.
- Aydın, Atilla (1999). “İlköğretim Beşinci Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metin Sonu Sorularının Türkçe Öğretim Programında Amaçlanan Davranış ve Açıklamalara Uygunluk Derecesi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. AÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Demirel, Özcan (2007) Türkçe Ders Kitaplarının İncelenmesi” Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayını. (Bu yazı, 06.02.2007 tarihinde http://www.aof.edu.tr/kitap/ IOLTP/2277/unite10.pdf bilgisunar adresinden alınmıştır.)
- Ceyhan, Erdal ve B. Yiğit (2004) Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi. 2. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Durmuşçelebi, Mustafa (2007) “Türkiye ve Almanya’da İlköğretimde Anadili Öğretimi. Eğitim Programları ve Ders Kitapları Açısından Bir Karşılaştırma” Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Dündar, Ali (1993). “Türkçe Ders Kitaplarının Perişanlığı”, Çağdaş Türk Dili. 70: 24-26.
- Dündar, Ali (1994). “Genel Türkçe Ders Kitapları”, Çağdaş Türk Dili. 73: 28-30.
- Er, Süleyman (1983). “Temel Eğitim Okulları 6, 7, 8. Sınıf Türkçe Ders Kitapları Üzerine”, Öğretmen Dünyası. IV/44: 11.
- Eren, S., Kamuran (1994). “İlköğretim Okullarında Okutulan Türkçe Ders Kitaplarının Program Amaçlarına Ulaşabilirlik Düzeyi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: AÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Göğüş, Beşir (1991). “Milli Eğitim Bakanlığı’nın Türkçe Ders Kitapları”, Çağdaş Türk Dili. 93 45-46: 453-459.
- Göğüş, Beşir (1994). “Türkiye’de Anadili Eğitimi Kitapları”, Dil Dergisi. 25: 49-53.
- Günay, V. Doğan ve G. Aktuğ (2003) “İlköğretimde Kullanılan Bazı Türkçe Ders Kitaplarındaki Dildışı Göstergelerin İşlevleri Açısından Değerlendirilmesi” Ankara Üniversitesi Tömer Anadili Dil ve Eğitim Dergisi, Sayı:29.
- Karababa, Canan (2002). “İlköğretim 3. ve 5. Sınıf Türkçe ve İngilizce Ders Kitaplarının Temel Nitelikleri”, Dil Dergisi.113: 33-39.
- Kaya, Zekeriya (2006) “Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Türsel/ Yazınsal Niteliği”. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu.
- Küçük, Salim (1993). “Ortaokulların Birinci Sınıfları İçin Yazılan Türkçe Ders Kitapları Üzerine Bir İnceleme”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Küçük, Salim (1996). “Türkçe Öğretiminde Metin Seçimi ve Önemi”, Dil Dergisi. 10-14.
- Oğuzkan, Ferhan (1993) Eğitim Terimleri Sözlüğü. 3. Baskı. Ankara: Emel Matbaacılık.
- Özdemir, Emin (1986) “Türk Dili ve Edebiyatı Öğretiminde Karşılaşılan Başlıca Sorunlar” Ortaöğretim Kurumlarında Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi ve Sorunları. (Yay. Haz.: N. Ergen) Türk Eğitim Derneği Yayını, Öğretim Dizisi No: 4.
- Parlakyıldız, Hayrettin (1999). “İlkokulların Dördüncü-Beşinci Sınıflarında Türkçe Ders Kitaplarındaki Çocuk Edebiyatı Metinleri Üzerine Bir İnceleme”, Yayımlanmamış Doktora Tezi. G.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Pehlivan, Ahmet (2003) “Türkçe Kitaplarında Sözcük Dağarcığını Geliştirme Sorunu ve Çözüm Yolları”, Dil Dergisi, Sayı: 122, s. 84-94.
- Püsküllüoğlu, Ali (2005) Arkadaş Türkçe Sözlük. 9. Baskı. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
- Ruhi, Şükriye ve A. Kocaman (1996) “İlköğretim Kitaplarında Dil Kullanımı” Türkiye ve Almanya’da İlköğretim Ders Kitapları. Ankara: Türk-Alman Kültür İşleri Kurulu Yayın Dizisi: 11.
- Sever, Sedat (2005) “2004 Öğretim Programında Türkçe Öğretimi Anlayışı” Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu. Eğitimde Yansımalar: VIII. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sabancı Kültür Sitesi.
- Tavşancıl, Ezel ve A. E. Aslan (2001) Sözel, Yazılı ve Diğer Materyaller için İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
- Tekin, Tekin (1997). “Türkçe ve Edebiyat Ders Kitapları I”, Çağdaş Türk Dili: 118: 12-16.
- Yetkin, Düşlem ve Ö. Daşcan (2006) Son Değişikliklerle İlköğretim Programı 1-5 Sınıflar. Ankara: Anı Yayıncılık.
| APA | Aslan C (2006). Türkçe Ders Kitaplarında "Türkçe Olmayan Sözcükler"in Kullanımı Üzerine Bir İnceleme. , 7 - 19. |
| Chicago | Aslan Canan Türkçe Ders Kitaplarında "Türkçe Olmayan Sözcükler"in Kullanımı Üzerine Bir İnceleme. (2006): 7 - 19. |
| MLA | Aslan Canan Türkçe Ders Kitaplarında "Türkçe Olmayan Sözcükler"in Kullanımı Üzerine Bir İnceleme. , 2006, ss.7 - 19. |
| AMA | Aslan C Türkçe Ders Kitaplarında "Türkçe Olmayan Sözcükler"in Kullanımı Üzerine Bir İnceleme. . 2006; 7 - 19. |
| Vancouver | Aslan C Türkçe Ders Kitaplarında "Türkçe Olmayan Sözcükler"in Kullanımı Üzerine Bir İnceleme. . 2006; 7 - 19. |
| IEEE | Aslan C "Türkçe Ders Kitaplarında "Türkçe Olmayan Sözcükler"in Kullanımı Üzerine Bir İnceleme." , ss.7 - 19, 2006. |
| ISNAD | Aslan, Canan. "Türkçe Ders Kitaplarında "Türkçe Olmayan Sözcükler"in Kullanımı Üzerine Bir İnceleme". (2006), 7-19. |
| APA | Aslan C (2006). Türkçe Ders Kitaplarında "Türkçe Olmayan Sözcükler"in Kullanımı Üzerine Bir İnceleme. Dil Dergisi, 0(133), 7 - 19. |
| Chicago | Aslan Canan Türkçe Ders Kitaplarında "Türkçe Olmayan Sözcükler"in Kullanımı Üzerine Bir İnceleme. Dil Dergisi 0, no.133 (2006): 7 - 19. |
| MLA | Aslan Canan Türkçe Ders Kitaplarında "Türkçe Olmayan Sözcükler"in Kullanımı Üzerine Bir İnceleme. Dil Dergisi, vol.0, no.133, 2006, ss.7 - 19. |
| AMA | Aslan C Türkçe Ders Kitaplarında "Türkçe Olmayan Sözcükler"in Kullanımı Üzerine Bir İnceleme. Dil Dergisi. 2006; 0(133): 7 - 19. |
| Vancouver | Aslan C Türkçe Ders Kitaplarında "Türkçe Olmayan Sözcükler"in Kullanımı Üzerine Bir İnceleme. Dil Dergisi. 2006; 0(133): 7 - 19. |
| IEEE | Aslan C "Türkçe Ders Kitaplarında "Türkçe Olmayan Sözcükler"in Kullanımı Üzerine Bir İnceleme." Dil Dergisi, 0, ss.7 - 19, 2006. |
| ISNAD | Aslan, Canan. "Türkçe Ders Kitaplarında "Türkçe Olmayan Sözcükler"in Kullanımı Üzerine Bir İnceleme". Dil Dergisi 133 (2006), 7-19. |
