Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimi Öz Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Öğretim Türü ve Üniversitelerine Göre İncelenmesi
Yıl: 2006 Cilt: 2 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 98 - 110 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimi Öz Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Öğretim Türü ve Üniversitelerine Göre İncelenmesi
Öz: Bu çalışmanın amacı, sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimine ilişkin öz-yeterlik inançlarının cinsiyet, öğrenim türü ve üniversitelerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektir. Araştırmaya Dokuz Eylül Üniversitesi’nden 129, Balıkesir Üniversitesi’nden 46, Cumhuriyet Üniversitesi’nden 131, Mersin Üniversitesi’nden 57, Ankara Üniversitesi’nden 40 ve Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nden 88 sınıf öğretmenliği programı 4üncü sınıf öğrencisi olmak üzere toplam 491 (kız 253, erkek 258) öğretmen adayı katılmıştır. Araştırmada öğretmen adaylarının fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inançlarını ölçmek için Riggs ve Enochs tarafından (1990) geliştirilen ve Bıkmaz (2002) tarafından Türkçe’ye uyarlanan “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretiminde Öz-yeterlik İnancı Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inançlarının ve sonuç beklentilerinin cinsiyetlerine göre farklılaşmadığı; öğrenim türlerine göre ele alındığında ise fen öğretimine ilişkin öz-yeterlik inancının farklılaşmadığı, sonuç beklentilerinin farklılaştığı görülmektedir. Ayrıca, sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimine ilişkin öz-yeterlik inançlarının ve sonuç beklentilerinin üniversitelerine göre farklılaştığı görülmüştür.
Anahtar Kelime: -
Öz: The Investigation of the Preservice Elementary Teachers’ Science Instruction Self-Efficacy Beliefs According to Their Gender, Type of Education, and Universities – The purpose of this research is to examine whetherpreservice elementary teachers’ science instruction self-efficacy beliefs differ according to their gender, type of education, and faculties or not. The sample of the study consists of 491 (female 253; male 258) preservice teachers from different universities (Dokuz Eylül University, Balıkesir University, Cumhuriyet University, Mersin University, Ankara University, and Van Yüzüncü Yıl University). To find out preservice teachers’ science instruction self-efficacy beliefs, Preservice Teacher Science Instruction Self-efficacy Beliefs Scale which was developed by Riggs and Enochs (1990) and adapted into Turkish by Bıkmaz (2002) was used. The result of the study shows that, preservice elementary teachers’ science instruction self-efficacy belief and outcome expectancies do not differ according to gender. When their type of education is held on, preservice elementary teachers’ science instruction self-efficacy beliefs and their outcome expectancies aren’t different. Furthermore, preservice elementary teachers’ science instruction self-efficacy beliefs and outcome expectancies differ according to their universities.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akkoyunlu, B. ve Orhan, F. (2003). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi BÖTE) bölümü öğrencilerinin bilgisayar kullanma öz-yeterlik inancı ile demografik özellikleri arasındaki ilişki. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2(3), Article 11, Internet’ten 28.04.2006 tarihinde elde edilmiştir. http://www.tojet.sakarya.edu.tr>.
- Altunçekiç, A., Yaman, ve Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu İli Örneği), Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 93-102.
- Andrew, S. (1998). Self-efficacy as A predictor of academic performance in science. Journal of Advanced Nursing, 14(6), 436-442.
- Bacanlı, F. (2006). Kariyer Araştırma Yetkinlik Beklentisi Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 6(2), s. 301-330.
- Bandura, A., Barbaranelli, C., Caprara, G.V., ve Pastorelli, C. (1996). Multifaceted impact of self-efficacy beliefs on academic functioning. Child Development, 67(3), 1206-1222.
- Bandura, A. ve Schunk, D.H. (1981). Cultivating competence, self efficacy and intrinsic interest through self-motivation. Journal of Personality and Social Psychology, 41, 586-598.
- Bandura, A. (1977). Social learning theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
- Bandura, A. (1986). Social foundation of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
- Bandura, A. (1997). Self-efficacy in changing societies. In Bandura, A. (Ed.) Exercise of personal and collective efficacy in changing societies (pp. 1-45). New York: Cambridge University Pres.
- Barry J., Zimmerman, B.J., ve Kitsantas, A. (2005). Homework practices and academic achievement: The mediating role of self-efficacy and perceived responsibility beliefs. Contemporary Educational Psychology , 30(4), 397-417.
- Britner, S.L. ve Pajares, F. (2006). Sources of science self-efficacy beliefs of middle school students. Journal of Research In Science Teaching, 43(5), 485–499.
- Cantrell, P., Young, S., ve Moore, A. (2003). Factors effecting science teaching efficacy of preservice elementary teachers. Journal of Teacher Education. 14 (3), 177-192.
- Çelikkaleli, Ö. (2004). Lise öğrencilerinde sosyal yetkinlik beklentisi ve psikolojik ihtiyaçlar. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi. Mersin Üniversitesi, Mersin.
- Çelikkaleli, Ö., Gündoğdu, M. ve Kıran-Esen, B. (2006). Ergenlerde yetkinlik beklentisi ölçeği: Türkçe uyarlamasının geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Araştırmaları, 25, 62-72.
- Erden, M. (2005). Öğretmenlik mesleğine giriş. İstanbul: Episol Yayınları.
- Gibson, S. ve Dembo, M.H. (1984). Teacher efficacy: A construct validation. Journal of Educational Psychology, 76(4), 569-582.
- Gorell, J. (1990). Some contribution of self-efficacy research to self-concept theory. Journal Research and Development in Education, 23, 73-81.
- Hampton, N.Z. ve Mason, E. (2003). Learning disabilities, gender, sources of efficacy, self-efficacy beliefs, and academic achievement in high school students. Journal of School Psychology, 41(2), 101-112.
- Hamurcu, H. (2006). Sınıf Öğretmeni adaylarının fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inançları, Eğitim Araştırmaları, 24, 112-122.
- Hazır-Bıkmaz, F. (2004). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretiminde öz-yeterlilik inancı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 161. Internet’ten 28.04.2006 tarihinde elde edilmiştir. http://yayin.meb.gov.tr/dergiler/161/bikmaz.htm>.
- Hazır-Bıkmaz, F.(2002). Fen Öğretiminde Öz-yeterlik İnancı Ölçeği. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(2). 197-210.
- Jones, M.G. ve Wheatley, J. (1990). Gender differences in teacher-student interactions in science classrooms. Journal of Research in Science Teach., 27(9), 861-874.
- Karahan, T.F., Sardoğan, M.E., Özkamalı, E., Menteş, Ö. (2006). Lise öğrencilerinde sosyal yetkinlik beklentisi ve otomatik düşüncelerin, yaşanılan sosyal birim ve cinsiyet açısından incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 26, 35-45.
- Klausmeier, H.S., ve Allen, P.S. (1978). Cognitive development of children and youth a longitudinal study. New York: Academic Press.
- Kurbanoğlu, S.S. (2004). Öz-yeterlik inancı ve bilgi profesyonelleri için önemi. Bilgi Dünyası, 5(2), 137-152.
- Kuzgun, Y. (2003). Meslek rehberliği ve danışmanlığına giriş. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Lent, R.W., Brown, S.D., ve Larkin, K.C. (1984). Relation of self-efficacy expectations to academic achievement and persistence. Journal of Counseling Psychology, 31, 356-362.
- Locke, E.A. ve Latham, G.P. (1990). A theory of goal setting and task performance. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
- Morgil, İ., Seçken, N., ve Yücel, A.S. (2004). Kimya öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. BAÜ Fen Bil. Enst. Dergisi. 6(1), 62-72.
- Morrell, D., Carroll, J.B. (2003). An extended examination of preservice elementary teachers' science teaching self-efficacy. School Science & Mathematics, 103(5), 246-251.
- Özyürek, R. (1995). Fen bilimleri alanını seçen öğrencilerin kariyer yetkinlik beklentisi ile kariyer seçenekleri zenginliği ve üniversiteye giriş sınavlarındaki performansları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
- Özyürek, R. (2001). Global kariyer yetkinlik beklentisi ölçümü ve meslek danışmanlığı uygulamalarında kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 28, 557-571.
- Özyürek, R. (2002). Lise öğrencileri için matematik yetkinlik beklentisi bilgilendirici kaynaklar ölçeğinin geliştirilmesi: Ön çalışma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 502-531.
- Pajares, F. (1997). Current directions in self-efficacy research. In Maehr, M. & Pintrich, P.R. (Eds.), Advances in motivation and achievement. (Vol.10, p 1-49). Greenwich: CT:JAI Pres.
- Riggs, I.M. ve Enochs, L.G. (1990), Toward the development of an elementary teacher’s science teaching efficacy belief instrument. Science Education, 74 (6), 625-637.
- Schunk, D.H. (1991). Self-efficacy and academic motivation. Educational Psychologist, 26, 207-231.
- Üredi, I ve Üredi, L. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının cinsiyetlerine, bulundukları sınıflara ve başarı düzeylerine göre fen öğretimine ilişkin öz-yeterlik inançlarının karşılaştırılması. EDU7, 1(2). Internet’ten 19.09.2006 tarihinde elde edilmiştir http://www.istekyaşam.com/edu7/>.
- Yaman, S. ve Öner, F. (2006). İlköğretim öğrencilerinin fen bilgisi dersine bakış açılarını belirlemeye yönelik bir araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 339-346.
- Yaman, S., Cansüngü, Ö., ve Altunçekiç, A. (2004). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeylerini incelenmesi üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 355-364.
- Yiğit, F. (2001). Okul psikolojik danışmanlarının yetkinlik beklentilerini ölçmeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Zajacova, A, Lynch, S.M., ve Espenshade, T.J. (2005). Self-Efficacy, stress, and academic success in college. Research in Higher Education, 46(6), 677-706.
- Zimmerman, B.J., Bandura, A., ve Martinez-Pons, M. (1992). Self-motivation for academic attainment: The role of self-efficacy beliefs and personal goal-setting. American Educational Research Journal, 23, 614-628.
APA | akbas a, ÇELİKKALELİ Ö (2006). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimi Öz Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Öğretim Türü ve Üniversitelerine Göre İncelenmesi. , 98 - 110. |
Chicago | akbas ahmet,ÇELİKKALELİ Öner Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimi Öz Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Öğretim Türü ve Üniversitelerine Göre İncelenmesi. (2006): 98 - 110. |
MLA | akbas ahmet,ÇELİKKALELİ Öner Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimi Öz Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Öğretim Türü ve Üniversitelerine Göre İncelenmesi. , 2006, ss.98 - 110. |
AMA | akbas a,ÇELİKKALELİ Ö Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimi Öz Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Öğretim Türü ve Üniversitelerine Göre İncelenmesi. . 2006; 98 - 110. |
Vancouver | akbas a,ÇELİKKALELİ Ö Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimi Öz Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Öğretim Türü ve Üniversitelerine Göre İncelenmesi. . 2006; 98 - 110. |
IEEE | akbas a,ÇELİKKALELİ Ö "Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimi Öz Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Öğretim Türü ve Üniversitelerine Göre İncelenmesi." , ss.98 - 110, 2006. |
ISNAD | akbas, ahmet - ÇELİKKALELİ, Öner. "Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimi Öz Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Öğretim Türü ve Üniversitelerine Göre İncelenmesi". (2006), 98-110. |
APA | akbas a, ÇELİKKALELİ Ö (2006). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimi Öz Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Öğretim Türü ve Üniversitelerine Göre İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 98 - 110. |
Chicago | akbas ahmet,ÇELİKKALELİ Öner Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimi Öz Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Öğretim Türü ve Üniversitelerine Göre İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2, no.1 (2006): 98 - 110. |
MLA | akbas ahmet,ÇELİKKALELİ Öner Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimi Öz Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Öğretim Türü ve Üniversitelerine Göre İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.2, no.1, 2006, ss.98 - 110. |
AMA | akbas a,ÇELİKKALELİ Ö Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimi Öz Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Öğretim Türü ve Üniversitelerine Göre İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2006; 2(1): 98 - 110. |
Vancouver | akbas a,ÇELİKKALELİ Ö Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimi Öz Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Öğretim Türü ve Üniversitelerine Göre İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2006; 2(1): 98 - 110. |
IEEE | akbas a,ÇELİKKALELİ Ö "Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimi Öz Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Öğretim Türü ve Üniversitelerine Göre İncelenmesi." Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, ss.98 - 110, 2006. |
ISNAD | akbas, ahmet - ÇELİKKALELİ, Öner. "Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimi Öz Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Öğretim Türü ve Üniversitelerine Göre İncelenmesi". Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2/1 (2006), 98-110. |